در روزها گذشته، اخبار امیدوارکننده‌ای از کشف واکسن کرونا در آمریکا و سایر نقاط جهان به گوش می‌رسد. در این مطلب به تمامی اخبار و جزییات مربوط به این موضوع خواهیم پرداخت.
چندین ماه از شیوع جهانی ویروس کرونا و تغییر سبک زندگی انسان‌ها می‌گذرد. در این مدت، بیماران زیادی به این ویروس آلوده شده و درصدی از آنها نیز جان خود را از دست دادند. ابعاد وسیع این پاندمی، تمامی کشورهای دنیا را مجاب به سرمایه‌گذاری در راستای کشف واکسن کرونا کرده است. در این مطلب به سوالاتی چون « واکسن کرونا ساخته شده یا نه » پاسخ خواهیم داد. با ما همراه باشید.
آنچه ادامه می‌خوانید:
- موفقیت محققان دانشگاه آکسفورد در آزمایش انسانی واکسن کرونا
- تا چه زمانی باید منتظر کشف واکسن کرونا باشیم؟
- سوالات متداول در مورد پادزهر ویروس کرونا
- آیا واکسن کرونا از تمامی افراد در هر سنی محافظت خواهد کرد؟
- تا زمان کشف واکسن کرونا از چه درمان هایی می توانیم استفاده کنیم؟
- واکسن کرونا چگونه ساخته می شود؟
- شرکت هایی که کار برای تولید و کشف واکسن کرونا را شروع کرده اند
- تولید انبوه واکسن کرونا تا آخر تابستان در امریکا؟
- سخن پایانی
موفقیت محققان دانشگاه آکسفورد در آزمایش انسانی واکسن کرونا
پیشتر شاهد موفقیت دانشمندان آمریکایی و سپس روسی در آزمایشات اولیه واکسن کرونا بودیم. اکنون محققان دانشگاه آکسفورد انگلستان نیز از موفقیت واکسن تولید شده خود در آزمایشات انسانی آن خبر داده‌اند. واکسن تولیدی دانشگاه آکسفورد با استفاده از علم مهندسی ژنتیک، به وجود آمده و در مرحله تست انسانی، به بیش از 1077 داوطلب،نتایج خوبی را به همراه داشته است. گفته می‌شود این واکسن، توانایی تقویت سیستم ایمنی بدن و تولید پادتن مورد نیاز در مواجه با ویروس کرونا را خواهد داشت. درپی انتشار و تایید این خبر، دولت بریتانیا صد میلیون دوز از این واکسن را پیش خرید کرده است.
واکسن دانشگاه آکسفورد چگونه کار می‌کند؟
دانشمندان دانشگاه آکسفورد با استفاده از ویروسی که در شامپانزه‌ها باعث بروز بیماری سرماخوردگی می‌شود، موفق به تولید واکسن کرونا شدند. این ویروس در مراحل اولیه مورد دستکاری و تغییرات دانشمندان واقع شد تا خاصیت بیماری‌زایی خود را از دست بدهد و در مرحله بعدی با دستکاری ژنتیک اصلی ویروس، آن را طوری طراحی کرده‌اند که برای سیستم ایمنی بدن به مانند ویروس کرونا به نظر آید. به این ترتیب، ویروس ضعیف موجود در واکسن نهایی، در عین حال که موجب خطر و بیماری نخواهد شد، برای سیستم ایمنی بدن شبیه ویروس کرونا به نظر آمده و سیستم ایمنی بدن نحوه مبارزه با آن را فرا خواهد گرفت.
خطرات و عوارض جانبی واکسن کرونا
واکسن تولید شده توسط دانشگاه آکسفورد، بنا به اظهارات پژوهشگران این دانشگاه، خطری برای بدن در پی نخواهد داشت اما عوارض جانبی اندکی مانند سردرد و تب‌های خفیف در هفتاد درصد از داوطلبان بروز کرده است که در تمام موارد با مسکنی ساده مانند استامینوفن به راحتی رفع شده‌اند.
سارا گیلبرت پژوهشگر و استاد دانشگاه آکسفورد در این زمینه به خبرگزای‌ها چنین گفته است:
هنوز راه زیادی مانده تا مطمئن شویم واکسن ما در مقابله با همه‌گیری کرونا موثر عمل خواهد کرد یا خیر، اما تا کنون نتایج به دست آمده بسیار نویدبخش هستند.
تا چه زمانی باید منتظر واکسن کرونا باشیم؟
محققین کشورهای مختلف واکسن‌هایی را برای ویروس کرونا تولید کردند و در حال آزمایش آنها بر روی حیوانات هستند. اگر این آزمایشات موفقیت‌آمیز باشند، در ادامه واکسن‌ها بر روی انسان‌ها آزمایش خواهند شد. اما اگر دانشمندان بتوانند تا قبل از پایان سال 2020 واکسنی برای کرونا تولید کنند، مشکل بزرگی که سد راهشان خواهد شد تولید آن واکسن در مقیاس گسترده است.
این به این معناست که اگر واقع‌بینانه به شرایط نگاه کنیم، حداقل تا اواسط سال 2021 نباید منتظر کشف واکسن کرونا باشیم. تمامی تلاش‌هایی که برای کشف واکسن کرونا در حال انجام است در طول یک بازه زمانی بی‌سابقه و با استفاده از روش‌های جدید برای تولید واکسن صورت می‌پذیرد؛ به همین دلیل احتمالا در روند ساخت این واکسن شاهد مشکلات و چالش‌های مختلفی خواهیم بود. از همین رو ممکن است واکسن کرونا در آینده نزدیک آماده نشود.
به خاطر داشته باشید که از خانواده ویروس‌های کرونا، 4 ویروس به شکل دوره‌ای به بدن انسان نفوذ و علایمی مانند سرماخوردگی از خود نشان می‌دهند که برای هیچکدام از آنها واکسنی تولید نشده است.
سوالات متداول در مورد واکسن کرونا
در این قسمت به سوالات متداولی که در مورد واکسن کرونا وجود دارد پاسخ داده‌ایم.
آیا واکسن کرونا از تمامی افراد در هر سنی محافظت خواهد کرد؟
این واکسن به احتمال خیلی زیاد در افرادی که سن بالایی دارند تاثیر چندانی نخواهد گذاشت. این به دلیل ضعف واکسن نیست، بلکه به این دلیل است که سلول‌های ایمنی بدن افراد مسن به خوبی افراد جوان از ایمن‌سازی خود استقبال نمی‌کنند. ما هر سال با شیوع آنفولانزا شاهد این موضوع هستیم.
اما در مورد اینکه آیا واکسن کرونا یا داروهای آن دارای اثرات جانبی هستند یا خیر باید بگوییم که حتی دارویی مثل استامینوفن هم دارای اثرات جانبی است. اما بدون انجام کارآزمایی‌های بالینی نمی‌توانیم به طور قطع از اثرات جانبی واکسن کرونا آگاه شویم.
تا زمانی که واکسن کرونا ایران یا دیگر کشورها آماده شود از چه درمان هایی می توانیم استفاده کنیم؟
واکسن‌ها به طور کل از بروز عفونت در بدن جلوگیری می‌کنند و در حال حاضر تا زمانی که واکسن کرونا آماده شود، بهترین جایگزینی که برای آن در دسترس داریم رعایت بهداشت فردی است.
اگر به ویروس کرونا مبتلا شدید، باید بدانید که این ویروس در بدن اکثر افراد علایم خفیفی خواهد داشت. شرکت‌های داروسازی در حال انجام کارآزمایی بالینی هستند تا در آنها برخی داروهای ضدویروس را در برابر ویروس کرونا آزمایش کنند؛ اما هنوز مشخص نیست این داروها تاثیری بر کرونا داشته باشند.
واکسن کرونا چگونه ساخته می شود؟
واکسن‌ها در حقیقت نمونه ضعیف شده یا کشته‌شده یک ویروس یا باکتری را در اختیار سیستم ایمنی بدن قرار می‌دهند. سیستم ایمنی در ادامه آن ویروس را به عنوان یک عامل بیگانه و مهاجم شناسایی کرده و یاد می‌گیرد چگونه با آن مبارزه کند. به این صورت اگر در آینده یک ویروس زنده و واقعی به بدن حمله کند، سیستم ایمنی دقیقا می‌داند چگونه می‌تواند آن را از میان ببرد.
در طول دهه‌های اخیر روش اصلی برای تولید واکسن استفاده از ویروس اصلی بوده است. مثلا واکسن سرخک، اوریون و سرخجه با استفاده از نمونه ضعیف‌شده این ویروس‌ها که توانایی آلوده کردن کل بدن را ندارند تولید می‌شود. یا واکسن فصلی آنفلونزا با غیرفعال کردن بخش‌های اصلی ویروس ساخته می‌شود.
اما برای کشف واکسن کرونا از یک شیوه جدید که قبلا کمتر آزمایش شده استفاده می‌شود. این شیوه به نام وصل و بازی (Plug and Play) شناخته شده است. در این شیوه جدید ابتدا کد ژنتیکی ویروس که در اینجا ویروس Sars-CoV-2 است شناسایی می‌شود و به این صورت تمامی ساختار ویروس در دسترس دانشمندان قرار می‌گیرد.
برخی دانشمندان بخش کوچکی از کد ژنتیکی ویروس کرونا را از ویروس جدا کرده و به دیگر ویروس‌های بی‌آزار که خطری برای انسان ندارند پیوند می‌زنند. به این صورت شما می‌توانید فردی را با یک ویروس بی‌خطر آلوده کرده و با این کار او را در برابر ویروس کرونا نیز مصون کنید.
گروه دیگری از دانشمندان از بخش‌هایی از کد ژنتیکی خام ویروس مثل دی‌ان‌ای یا اسید ریبونوکلئیک استفاده و آنها را به بدن تزریق می‌کنند. دی ان ای یا اسید ریبونوکلئیک به محض وارد شدن به بدن شروع به تولید پروتئین‌های ویروسی می‌کنند که سیستم ایمنی بدن با مقابله با آنها می‌تواند نحوه مقابله با ویروس کرونا را یاد بگیرد.
شرکت هایی که کار برای تولید پادزهر ویروس کرونا را شروع کرده اند
در ادامه به معرفی شرکت‌های که در تلاش برای تولید واکسن کرونا هستند می‌پردازیم؛ داروسازانی که در تلاش برای پاسخ به سوال « واکسن کرونا کشف شد » هستند.
شرکت گیلیاد
شرکت داروسازی گیلیاد یک شرکت آمریکایی است که بیشتر به خاطر ساخت اولین واکسن هپاتیت سی که استاندارد مقابله با این بیماری را تغییر داد شناخته شده است. این کمپانی همچنین تجربه ساخت داروهای ایدز مثل تروادا که برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری استفاده می‌شود را در کارنامه دارد. گیلیاد علاوه بر انجام کارآزمایی‌های بالینی در آمریکا، در ووهان چین نیز به شکل کنترل شده در حال انجام کارآزمایی بالینی با استفاده از داروی رمدسیویر برای درمان افرادی که دچار عفونت‌های ریه خفیف و متوسط در اثر ابتلا به کرونا شدند است. اداره غذا و دارو چین ماه گذشته به این شرکت اجازه انجام کارآزمایی‌های بالینی را داده بود.
شرکت گلاکسواسمیت‌کلاین
شرکت دیگری که مشغول کشف واکسن کرونا است، گلاکسو اسمیت کلاین نام دارد. این شرکت که سابقه تولید واکسن ویروس پاپیلوم انسانی یا HPV و آنفولانزای فصلی را دارد، در سوم فوریه (14 بهمن 98) اعلام کرد که با همکاری با دانشگاه کویینزلند کار برای تولید واکسن کرونا را آغاز کرده است. آنها همچنین در 24 فوریه (5 اسفند) نیز اعلام کردند شرکت بیودارویی کلاور چین نیز با این کمپانی همکاری خواهد کرد.
شرکت داروسازی اینوویو
شرکت اینوویو نیز اعلام کرده در حال انجام آزمایشات مورد نیاز برای انجام کارآزمایی‌های بالینی است و واکسن خود را نیز در مقیاس اندکی تولید کرده است. این شرکت تا به امروز هیچ محصول تایید شده‌ای برای درمان بیماری‌ها وارد بازار نکرده است؛ با این حال قرار است در ماه آوریل (فروردین-اردیبهشت) با شرکت 30 داوطلب، کارآزمایی بالینی خود را شروع کند. آنها همچنین قرار است در همین ماه در کره جنوبی و چین نیز این واکسن را بر روی انسان‌ها آزمایش کنند.
آنها اعلام کردند حدود 3 هزار واکسن برای انجام این کارآزمایی‌ها تولید کردند و انتظار دارند در پاییز امسال به نتایج اولیه دست پیدا و در صورت موفقیت‌آمیز بودن این نتایج، آماده تولید 1 میلیون واکسن برای انجام کارآزمایی‌های اضافی یا استفاده در موارد اضطراری هستند.
شرکت جانسون و جانسون
این شرکت قرار است واکسن تولیدی خود را به زودی مورد آزمایش قرار دهد و اعلام کرده اگر این واکسن پتانسیل قابل قبولی داشته باشد، آماده است آن را در دسترس چین و سایر کشورها قرار دهد. جانسون و جانسون قصد دارد تا پایان سال 2020 فاز اول کارآزمایی بالینی خود را شروع کند.
شرکت مادرنا
شرکت مادرنا در 23 ژانویه (3 بهمن 98) و پس از دریافت کمک‌های مالی لازم، کار برای کشف واکسن کرونا را شروع کرد. آنها در 24 فوریه (5 اسفند 98) اعلام کردند نمونه‌های اولیه واکسن خود را برای انجام کارآزمایی بالینی در اختیار موسسه ملی آلرژی و بیماری‌های واگیردار آمریکا قرار دادند. این موسسه نیز گفته در 19 مارس (29 اسفند 98) و با شرکت 45 نفر واکسن شرکت مادرنا را آزمایش خواهد کرد. انتظار می‌رود نتایج این آزمایشات در 1 جون سال 2021 (11 خرداد 1400) آماده شود؛ زیرا شرکت کنندگان در این کارآزمایی قرار است تا یک سال تحت نظر باشند.
شرکت داروسازی ریجنرون
ریجنرون در 4 فوریه (15 بهمن 98) اعلام کرد در حال کار برای ساخت پادتن‌های مونوکلونال برای درمان ویروس کرونا است. این شرکت از موش‌هایی که با مهندسی ژنتیک سیستم ایمنی آنها شبیه به انسان شده برای آزمایش این پادتن‌ها استفاده خواهد کرد و می‌گوید در صورت موفقیت‌آمیز بودن این آزمایشات، آماده تولید هزاران نمونه از این دارو تا پایان ماه آگوست (شهریور ماه) برای انجام کارآزمایی‌های بالینی بر روی انسان‌ها است.
شرکت سانوفی
سانوفی هم در 18 فوریه (29 بهمن 98) اعلام کرد با انجام تغییراتی در دی‌ان‌ای واکسنی که برای سارس ساخته است، مشغول همکاری با سازمان‌های مربوطه برای آزمایش آن بر روی بیماران مبتلا به ویروس کرونا جدید است. این کمپانی فرانسوی سابقه طولانی در تولید واکسن دارد و پیشتر نیز تحقیقاتی برای تولید واکسن آنفلونزا انجام داده است. آنها می‌گویند قرار است بین ماه‌های مارس (اسفند ماه) و آگوست (شهریور ماه) سال 2021 فاز اول کارآزمایی‌های بالینی واکسن خود را شروع کنند.
شرکت تاکدا
تاکدا یکی از شرکت‌های داروسازی است که به تازگی کار برای تولید پادزهر ویروس کرونا را شروع کرده است. این شرکت ژاپنی در 4 مارس (14 اسفند) اعلام کرد قصد دارد گلوبولین‌های هایپرایمیون را در افرادی که در خطر عفونت هستند آزمایش کند. تاکدا قرار است تحقیقات خود را در ایالت جرجیا آمریکا انجام دهد و گفته به پلاسما افراد بهبود یافته یا کسانی که واکسن کرونا (در صورت تولید) را دریافت کردند نیاز خواهد داشت. تاکدا می‌خواهد ببیند دیگر درمان‌ها، چه درمان‌های آزمایشی و چه درمان‌های تایید شده، پتانسیل درمان بیماران را دارند یا خیر.
شرکت بیوتکنولوژی ویر
ویر در 25 فوریه (6 اسفند) اعلام کرد که در حال همکاری با شرکت چینی واکسی برای آزمایش پادتن‌های مونوکلونال به عنوان درمان برای ویروس کرونا است. اگر این درمان موفقیت‌آمیز باشد، واکسی آن را در چین به فروش می‌رساند و ویر نیز حق بازاریابی آن را در دیگر نقاط جهان در اختیار خواهد داشت.
تولید انبوه واکسن کرونا تا آخر تابستان در امریکا؟
به تازگی، خبرهایی از تلاش‌های برخی شرکت‌های داروسازی در همکاری با دولت ایالات متحده برای ساخت واکسنی برای ویروس کرونا منتشر شده است. بر طبق این اخبار، یکی از مقامات بالارده دولت آمریکا، در پاسخ به سوال « آیا واکسن کرونا ساخته شده » چنین گفته است:
اگر بخواهیم زمانی دقیق برای آغاز فرایند تولید و توسعه مواد واکسن تعیین کنیم، آن زمان چهار الی شش هفته دیگر خواهد بود. ما از انتهای تابستان، موفق به تولید انبوه واکسن ویروس کرونا خواهیم شد.
این فرد که ترجیح به فاش نشدن نامش داشته، افزوده است که دولت آمریکا در حال همکاری با شرکت‌های داروسازی و تامین تجهیزات و منابع خام مورد نیاز آنها بوده و به زودی گزارش تلاش‌هایشان اعلام خواهد شد. تاکنون، دولت ترامپ منابع مالی مورد نیاز برای توسعه چهار واکسن ویروس کرونا را از طریق برنامه Operation Warp Speed تامین کرده است. هدف از این برنامه، تولید 300 میلیون واکسن تا انتهای سال 2021 اعلام شده بود.
دولت آمریکا، تا به حال میلیاردها دلار در این راستا به شرکت‌های Johnson & Johnson، Moderna Inc، Astrazeneca Plc و Novobax Inc کمک کرده است. آنها همچنین یک قرارداد 450 میلیون دلاری با شرکت داروسازی Regeneron برای کمک به مراقبت از بیماران کرونایی به امضا رسانده‌اند. آزمایش‌های بالینی داروهای اینچنینی حدود چند هفته طول خواهد کشید، این بدین معنی است که وعده تولید انبوه دارو یا واکسن کرونا تا انتهای تابستان، بی‌اساس نیست. مقام دولتی مذکور در ادامه صحبت‌های خود، به امکان تولید واکسن تا پیش از فصل پاییز اشاره کرد و فرمود:
ما فکر می‌کنیم که روند تولید و توسعه واکسن کرونا بسیار سریع، سریع‌تر از تمامی واکسن‌های تاریخ، در حال پیشروی است. با این حال، سرعت تولید داروها حتی بیشتر از آن خواهد بود.
در نهایت، این مقام دولتی اقرار کرد که دولت آمریکا همچنان برنامه‌هایی برای حمایت از داروسازان جهت مقابله با ویروس کرونا داشته و در آینده حمایت‌های بیشتری از آنها خواهد کرد. این در حالی است که ویروس کرونا تاکنون 3 میلیون نفر را در این کشور آلوده و بیش از 130000 نفر آنها را به کام مرگ کشانده است.
سخن پایانی
در این مطلب به تمامی اخبار مربوط به کشف واکسن کرونا در ایران و جهان پرداخته و به سوال پرتکرار « آیا واکسن کرونا کشف شده » پاسخ دادیم. آنچه واضح و آشکار است تلاش دانشمندان و محققان در سراسر جهان برای تولید هرچه زودتر واکسن کرونا است. علی‌رغم نتایج نویدبخشی که از پیشرفت این پروسه به گوش می‌رسد هنوز واکسن کرونا به تولید انبوه نرسیده و برای عموم مردم قابل دسترسی نیست. این امر لزوم رعایت پروتکل‌های بهداشتی را بیش از پیش به ما یادآوری می‌کند. تا تولید انبوه و موفقیت‌آمیز واکسن کرونا همچنان باید به اصول بهداشتی و زدن ماسک پایبند بمانیم.
نظر شما در مورد زمان احتمالی کشف واکسن کرونا در ایران یا نقاط دیگر دنیا چیست؟ آیا تولید انبوه دارو و واکسن کرونا را محتمل می‌دانید؟ دیدگاه‌هایتان در مورد پادزهر کرونا را در پایین صفحه و قسمت نظرات با ما در میان بگذارید.