قهرمان جدیدترین اثر اصغر فرهادی‌ست که به تازگی اکران آن شروع شده است. فرهادی اخیرا با حواشی زیادی روبرو شده بود و باید ببینیم که این حواشی چه تاثیری روی فیلمش و فروش آن خواهند گذاشت. در اینجا با بررسی و نقد فیلم قهرمان همراه شما خواهیم بود.
قهرمان جدیدترین فیلم اصغر فرهادی است که از 5 آبان 1400 در سینماهای سراسر کشور اکران شد و همچنان روی پرده است. علیرغم حاشیه‌های زیادی که اخیرا درباره اصغر فرهادی درست شده، از بیانیه‌ای تند و تیز که منتشر کرد تا حواشی مربوط به فیلمنامه قهرمان و فیلم مستند دو سر برد دو سر باخت، اما اصغر فرهادی با قهرمانش ثابت می‌کند که همچنان کارگردانی قابل توجه است که حرف برای گفتن دارد. همچنین فیلم قهرمان به عنوان نماینده ایران به اسکار 2022 نیز معرفی شده است و باید ببینیم که آیا فرهادی اسکار سومش را هم می‌گیرد یا خیر. در این مقاله از پلازا با نقد فیلم قهرمان همراه شما خواهیم بود. در این مطلب نیز می‌توانید درباره بازیگران و حواشی فیلم قهرمان بخوانید.
در ویدیوی زیر می‌توانید «تریلر رسمی فیلم قهرمان» را تماشا کنید.
آنچه در ادامه می‌خوانید
اختصاصی پلازا: نقد فیلم قهرمان
این قسمت حاوی اسپویل است.
حدود 5 روزی از اکران فیلم قهرمان اصغر فرهادی می‌گذشت و من که برای تماشای فیلم باید مسافت نسبتا زیادی را تا تهران می‌رفتم، به دنبال یک همراه، دست به دامن دوستانم شده بودم! اما عجیب اینکه با هیچ کدام از آنها برنامه‌ام جفت و جور نمی‌شد و همچنان تب و تاب این قهرمان در من باقی مانده بود. نمی‌دانم این به خاطر شرایط قرنطینه و کرونا بود که دیگر کسی حوصله وقت گذاشتن برای سینما را نداشت یا خیلی ساده همه فقط درگیر مشغله‌های روزمره‌شان بودند. البته از اینکه دایره دوستان من خیلی محدود است نیز نباید گذشت!
به هر حال قطعا دلیل آن، قهر دوستانم با سینمای اصغر فرهادی نبود! موضوعی که در حال حاضر نقل محافل هنری و غیرهنری! مختلف شده تا جایی که حتی صدای خود کارگردان هم درآمده است…! بعد از چند روز بالاخره موفق به تماشای فیلم شدم و حالا که مدتی از آن می‌گذرد در یک جمله باید بگویم که قهرمان «متفاوت‌ترین فیلم اصغر فرهادی» است.
بزرگ‌ترین ویژگی فیلم‌های قبلی فرهادی این بود که همیشه جزئیاتی در روایت داستان پنهان می‌ماندند. مثلا در درباره الی بعد از کش و قوس‌های زیادی که میان شخصیت‌ها پیش آمد، تازه متوجه شدیم که الی (ترانه علیدوستی) برادری ندارد و آنکه در راه است (صابر ابر) معلوم نیست کیست و باز هم بعدتر معلوم می‌شود که نامزد الی است. اطلاعات قطره قطره در دسترسمان قرار می‌گیرند. یا در جدایی نادر از سیمین یکی از صحنه‌های کلیدی که همان تصادف راضیه (ساره بیات) در خیابان است را اصلا نمی‌بینیم و در بخش‌های پایانی فیلم است که تازه متوجه این قضیه و عواقب بعدی آن می‌شویم.
در مقابل، قهرمان هیچ چیز را پنهان نمی‌کند. ما که در ابتدای فیلم نظاره‌گر دیالوگ‌های میان رحیم (امیر جدیدی که با بازی خوبش یکی از غافلگیری‌های فیلم است) و فرخنده (سحر گلدوست) هستیم، احتمال می‌دهیم که برای روشن شدن ماجرا باید تا اواخر فیلم صبر کنیم. اما خیلی زود شخصیت اصلی داستان، یعنی رحیم، در دیالوگی که با یکی از مسئولان زندان دارد برای ما نیز توضیح می‌دهد که این کیف را در واقع نامزدش (در اصل دوست دخترش) پیدا کرده است و از همینجاست که به توصیه کارمند زندان، اولین دروغ شکل می‌گیرد: رحیم در مصاحبه با خبرنگاران می‌گوید که کیف را خودش پیدا کرده است.
قهرمان بیشتر از اینکه همانند آثار قبلی کارگردان صرفا روایتی از دروغ‌ها و پنهان‌کاری‌های شخصیت‌ها باشد (دروغ‌هایی که نه فقط در میان شخصیت‌های داستان، که در برابر تماشاگران فیلم نیز شکل می‌گیرند)، روایتی از پدیدار شدن یک قهرمان و سپس نزول اوست. در واقع با خود قهرمان همراه می‌شویم تا ببینیم که چگونه چنین کاراکتر ساده‌دل و محجوبی می‌تواند تحت تاثیر رسانه‌ها و مردم در نهایت تبدیل به مردی دروغگو شود که حتی از فرزندش نیز در این راستا سواستفاده می‌کند. اگرچه رحیم در این انحطاط گیر نمی‌کند و در انتها برای حفاظت از پسرش در مقابل کارمند زندان ساکت نمی‌ماند. او حتی به خاطر زنی که همسرش پای چوبه دار است از پولی که خیریه برای او جمع کرده می‌گذرد و تصمیم می‌گیرد تا به زندان برگردد؛ تصمیمی که از او یک قهرمان حقیقی می‌سازد.
اما فرهادی تنها در نوع روایت داستانش نیست که متفاوت عمل کرده، بلکه حالا گهگاه در فیلمش دست از روایت برمی‌دارد و صرفا به جنبه‌های سینمایی اثرش می‌پردازد؛ اگرچه این وجه‌های سینمایی و زیبایی‌شناسانه نیز از روایتش خارج نیستند و اتفاقا آن را محکم‌تر می‌سازند. بارزترین نمونه‌های آن را می‌توانیم در سکانس ابتدایی و پایانی فیلم ببینیم. دو سکانسی که اتفاقا از نظر بصری به نوعی در تضاد با یکدیگر نیز هستند: یکی کاملا روشن و در فضایی باز و دیگری تاریک و در فضای بسته زندان. در سکانس ابتدایی می‌بینیم رحیم که تازه برای چند روزی از زندان به مرخصی آمده به دیدن شوهر خواهرش در منطقه باستانی نقش رستم و آرامگاه خشایارشا می‌رود؛ جایی که شوهر خواهرش در آنجا مشغول به کار است. و سپس رحیم را می‌بینیم که از پله‌های متعددی که آنجاست بالا می‌رود و در این مسیر نیز دوربین همراه اوست. هنوز خبری از روایت و قصه‌گویی فرهادی نیست و تنها چیزی که با آن سر و کار داریم تصویر است؛ تصویری که به نوعی یادآور روند صعودی شخصیت رحیم در ادامه‌ی داستان است.
در سکانس پایانی نیز رحیم را می‌بینیم که بعد از خداحافظی از نامزد و پسرش در ورودی زندان نشسته و منتظر است تا مسئول زندان کارش را راه بیندازد. در همین حین مرد دیگری نیز آزاد شده و همسرش به استقبال او آمده است. مرد از جعبه‌ای که همسرش آورده به کارمند زندان و رحیم شیرینی تعارف می‌کند و باقی شیرینی‌ها را نیز نزد رحیم می‌گذارد تا برای زندانی‌های دیگر ببرد. رحیم حالا با جعبه‌ای شیرینی در دستش و موهای تراشیده در ورودی تاریک زندان نشسته است. در نهایت دوربین برمی‌گردد و در نمایی که به نظر می‌رسد زاویه دید خود رحیم باشد، شاهد قابی از روشناییِ آزادیِ بیرون از زندان و مرد آزادشده و همسرش هستیم که گویا در انتظار تاکسی یا اتوبوس ایستاده‌اند. باز هم آن وجه قصه‌گویی فرهادی در اینجا جایی ندارد و حالا تنها خودِ تصویر است که با ما حرف می‌زند.
درست است که در حال حاضر اصغر فرهادی همچون قهرمانِ فیلمش، شدیدا درگیر حواشی دور و برش است و پرونده‌ای نیز برای اصالت فیلمنامه‌اش در جریان (البته قضاوت آن را باید به همان قاضی پرونده بسپاریم) که شدیدا روی نقد فیلم قهرمان هم تاثیر گذاشته‌اند، اما قطعا او همچنان کارگردانی توانمند و با استعداد است که کارش را خوب بلد است. و البته که کار و مهارت یک فیلمساز و هنرمند نه تنها در خودِ فیلمسازی‌اش، بلکه در مهارت‌های ارتباطی گسترده‌اش در داخل و خارج کشور نیز تعریف می‌شود.
آخرین فیلم اصغر فرهادی جمعی از تقابل‌ها و تضادها را برایمان به تصویر می‌کشد: تقابل صعود و نزول یک قهرمان، تقابل کار درست و کار اشتباه، تقابل دروغ و حقیقت و در نهایت تقابل زندان و آزادی. اما همانطور که از نام فیلم نیز بر می‌آید، فیلم قهرمان آینه‌ای تمام عیار از یک اسطوره است: اسطوره‌ی قهرمان سازی یا در حقیقت اسطوره‌ی اسطوره سازی و سپس اسطوره‌ی زیر سوال بردن قهرمان. تصویر جامعه‌ای خاکستری که خیلی راحت تسلیم یک قهرمان می‌شود و از طرف دیگر خیلی راحت هم او را زیر سوال می‌برد و می‌کوبد. و چقدر این داستان در رابطه با خود فیلمساز نیز آشناست.
نمرات فیلم قهرمان
فیلم قهرمان که در سطح بین المللی با نام A Hero شناخته می‌شود، با استقبال بینندگان و منتقدان مواجه شده است. امتیاز این فیلم در IMDb تا کنون به 6.9 از 10 رسیده است و 80 درصد از کاربران گوگل آن را پسندیده‌اند. از طرف دیگر در راتن تومیتوز بر اساس 25 مطلبی که در نقد فیلم قهرمان نوشته شده، 96 درصد از نقدها مثبت ارزیابی شده‌اند و در نهایت میانگین امتیاز 7.90 از 10 را گرفته است. در متاکریتیک نیز تا کنون 14 نقد و میانگین امتیاز 80 از 100 برای فیلم سینمایی قهرمان ثبت شده است. از این 14 نقد، 12 نقد مثبت و 2 نقد منفی هستند. در ادامه‌ی بررسی فیلم قهرمان مروری بر نمرات منتقدان جهان به این اثر خواهیم داشت.
Time Out / دیو کالهون: 100
در بررسی فیلم قهرمان باید بگویم که یک بازی اخلاقی خیلی خوب است که ما را عمیقا در ارزش‌ها و سنت‌های یک جامعه غرق می‌کند و تا آن سکانس پایانی قدرتمند ما را درگیر خود می‌سازد.
The A.V. Club / ای. ای. داود: 91
نکته‌ای که در نقد و بررسی فیلم قهرمان حائز اهمیت است این است که بخشی از درخشندگی فیلم به خاطر این است که مفهوم کار خوب را زیر سوال می‌برد.
The Wrap / جیسون سولومونز: 90
جیسون سولومونز در نقد فیلم قهرمان فرهادی می‌نویسد: قهرمان با دقت فیلمبرداری شده، با ظرافت نوشته شده و ریتمی تریلر مانند دارد. این فیلم با این ویژگی‌ها باید عملکرد خوبی در سرتاسر جهان داشته باشد.
Screen Daily / لی مارشال: 90
هیچ کس اینجا کامل نیست، هیچ کس کاملا یک شخصیت منفی نیست. و در حالی که تردیدهای ما درباره خود رحیم افزایش و کاهش می‌یابد، ما تماشاگران تبدیل به گنجینه‌هایی احساسی از این موقعیت‌های خاکستریِ مدام در حال تغییر می‌شویم.
The Film Stage / روری اوکانر: 83
روری اوکانر در نقد فیلم قهرمان اصغر فرهادی می‌نویسد: قهرمان شاید آنقدر گمراه کننده و در هم پیچیده باشد که نتوانیم آن را به قدرت آثار اولیه کارگردان بدانیم، اما قدرت‌ها و حساسیت‌های خودش را دارد و بازگشتی مشخص به فرم است.
Indie Wire / دیوید ارلیچ: 83
قهرمان علیرغم اشتیاق مشابه با فیلم جدایی در غرق شدن در موضوعات مربوط به قانون مدنی ایران، مطالبه احساسی و مرکزی آن فیلم را ندارد. اما چیزی که کم دارد یک تمایل حیوانی است که آن را با خلوص سقراطی در ساختارش و با سوالی بچگانه جبران کرده است. این سوال که مرز میان انجام یک کار خوب و انجام ندادن یک کار بد چیست؟
Film Threat / اندی هاول: 80
اندی هاول در نقد فیلم «قهرمان» اصغر فرهادی می‌نویسد: فرهادی قطعا در نشان دادن شخصیت‌ها از طریق فشار وارده به مردم در موقعیت‌های پیچیده اخلاقی استاد است. در فیلم قهرمان این کار را از طریق یک شکل دهی آرام و زنجیره‌ای از تصمیمات کمی متفاوت شخصیت‌ها انجام می‌دهد.
CineVue / جان بلیسدیل: 80
ایران کشوری پیچیده و دیوانسالاری است، اما نقش شبکه‌های اجتماعی و اخبار دروغین در فیلم قهرمان موجب شده‌اند که ارتباطی مدرن و امروزی با آن برقرار کنیم؛ حتی اگر حسی همانند یک حکایت باستانی اخلاقی داشته باشد.
The Telegraph / رابی کالین: 80
رابی کالین در بررسی فیلم سینمایی قهرمان می‌نویسد: اعمال فیلم همواره به نظر برآمده از داستان بزرگ‌تر خود شیراز هستند. حتی سکانسی ساده همچون آن سکانسی که رحیم وارد مرکز خرید می‌شود، خیلی طبیعی با موسیقی‌ای همراه می‌شود که در واقع فروشنده یکی از مغازه‌ها دارد سنتوری را در مغازه‌اش کوک می‌کند.
The Hollywood Reporter / دبورا یانگ: 80
محیط ساده و مربوط به طبقه پایین اجتماع در فیلم قهرمان با فیلمبرداری، نورپردازی و تدوینی سرراست همراه شده است. به نظر می‌رسد این ویژگی‌ها بعیدترین جایی هستند که فرهادی تا کنون در کار صحنه‌اش و المان‌های نمایشی غیرقابل باوری که گهگاه وارد فیلم‌هایش می‌شوند به آن رسیده است.
The Playlist / کارولین سای: 75
کارولین سای در نقد فیلم سینمایی قهرمان می‌نویسد: قهرمان سنجشی متفاوت و جزئی از عدالت و وجه‌های مختلف بی عدالتی که اطراف آن هستند را ارائه می‌کند.
Slant Magazine / پت براون: 75
پت براون در نقد فیلم قهرمان می‌نویسد: قهرمان یک بررسی بیانگر از این است که چگونه بالا بردن قهرمان‌هایمان در فضای مجازی، موضوع را به یک نابسامانی و گاهی حقیقت پنهان زندگی انسان‌ها تقلیل می‌دهد.
Variety / اوون گلیبرمن: 60
اوون گلیبرمن در بررسی فیلم قهرمان می‌نویسد: قهرمان واقعی، خودِ فیلمِ فرهادی است که نه با قلب‌هایمان، بلکه با ذهن‌ها و افکار ما صحبت می‌کند.
The Guardian / پیتر برادشاو: 60
قهرمان فیلمی جذاب و خیره کننده است، اما ممکن است خودنمایی واقعگرایانه آن در حقیقت برای پنهان کردن داستان کمی بی هدفش به کار رفته باشد.
کلام آخر
در این مقاله از پلازا با نقد فیلم قهرمان همراه شما بودیم؛ جدیدترین فیلم اصغر فرهادی که حدودا یک ماه است که در سینماهای ایران اکران شده است. آیا شما این فیلم را تماشا کرده‌اید؟ نظر شما درباره آن چیست و چه نمره‌ای به اثر جدید فرهادی می‌دهید؟ در پایین همین صفحه می‌توانید نظرات و بررسی خودتان را از فیلم قهرمان با ما و دیگر خوانندگان پلازا به اشتراک بگذارید.