فیلم کالت چیست؟ معرفی بهترین فیلم های کالت تاریخ سینما

فیلم کالت چیست؟ اصطلاح فیلم کالت (Cult) به آثاری خاص با طرفدارانی پر و پا قرص اطلاق می‌شود. با معرفی بهترین فیلم های کالت تاریخ سینما در این مقاله همراه ما باشید.

در جهان پهناور فیلم‌های سینمایی، ژانرهای متفاوتی وجود دارد. اما یکی از معیارهای تقسیم‌بندی فیلم‌ها بیشتر از اینکه به سبک خود فیلم مرتبط باشد، به طرفداران آن اثر بستگی دارد. اصطلاح فیلم کالت (Cult) برای آثاری استفاده می‌شود که شاید هنگام اکران چندان مورد توجه قرار نگرفته‌اند، اما بعد از گذشت سال‌ها طرفداران وفادار و پر و پا قرصی پیدا کرده‌اند. گرچه این آثار چندان با توجه به ویژگی‌هایی که دارند در لیست فیلم های کالت قرار نمی‌گیرند، اما خصوصیت‌های مشترکی نیز در بین آنها پیدا می‌شود؛ المان‌هایی مانند نمایش بی‌پرده خشونت و شکستن تابوهای جامعه.

اگر به دنبال معنی فیلم کالت هستید، در ویدیوی زیر می‌توانید «تعریف ریچارد کلی از فیلم کالت» را ببینید و بشنوید.

اگر برای شما سوال پیش آمده است که فیلم کالت چیست، در این مقاله از پلازا برای آشنایی با مفهوم فیلم کالت همراه ما باشید. همچنین بهترین فیلم های کالت را نیز معرفی خواهیم کرد.

فهرست مطالب

فیلم کالت چیست؟

اما سوال مهم این است که تعریف فیلم کالت چیست؟ فیلم کالت یعنی اینکه گروهی با تعصب و علاقه شدید از طرفداران آن اثر هستند. برای آشنایی با مفهوم فیلم کالت باید بگوییم که فیلم های کالت با طرفداران وفادارشان شناخته می‌شوند؛ طرفدارانی پرشور که خرده‌فرهنگی پیچیده و پر از جزئیات را در رابطه با آن فیلم می‌سازند، فیلم را بارها و بارها تماشا می‌کنند، دیالوگ‌هایش را از بر و بازگو می‌کنند و به نوعی خودشان هم درگیر اثر می‌شوند.

برخی از بزرگترین فیلم های کالت تاریخ سینما با اینکه پروژه‌های عظیمی بودند و استودیوهای بزرگ آنها را ساخته بودند، اما در گیشه با شکست مواجه شدند. از طرف دیگر برخی دیگر از فیلم های کالت در بین فیلم‌های هنجارشکن یا مرزشکن قرار می‌گیرند و از ابتدا نیز برای گیشه ساخته نشده بودند.

توضیح معنای فیلمهای کالت و ذهنیت اصلی آنها کار مشکلی است؛ چراکه آنها در تقسیم‌بندی خاصی قرار نمی‌گیرند. اصطلاح فیلم سینمایی کالت اولین بار در دهه 1970 برای توصیف فرهنگی در رابطه با فیلم‌های زیرزمینی و فیلم‌های نیمه‌شبی یا میدنایت استفاده شد؛ البته خود کلمه Cult پیش از این نیز در تحلیل فیلم‌ها استفاده شده بود.

• نکته: در فرهنگ آمریکایی فیلم‌های نیمه‌شبی یا میدنایت (Midnight movie) به فیلم‌هایی گفته می‌شود که چندان از نظر سینمایی قوی نیستند، با بودجه کمی ساخته شده‌اند و در نیمه‌شب در برخی سینماها به نمایش گذاشته می‌شوند.

فیلم های کالت معمولا تابوهای فرهنگی را می‌شکنند و اکثر آنها حاوی سکانس‌هایی از نمایش بی‌پرده خشونت، خون، ناسزا و یا ترکیبی از آنها هستند. همین موضوع موجب سانسور و ممنوع شدن این آثار می‌شود. از اواخر دهه 1970 فیلم های کالت محبوب‌تر شدند. فیلم‌هایی که قبلا فقط طرفدارانی محدود داشتند، حالا آنقدری محبوب هستند که می‌توانند به اکران‌های گسترده نیز دربیایند. فیلم‌هایی مانند پالپ فیکشن و فایت کلاب از این دست آثار هستند. حالا که با مفهوم فیلم کالت آشنا شدید و دانستید فیلم کالت یعنی چه، در قسمت بعدی برخی از مهمترین و برترین فیلم های کالت تاریخ سینما را معرفی خواهیم کرد.

بهترین فیلم های کالت تاریخ سینما

همانطور که در بخش قبل خواندید، هیچ راهی برای شناسایی یک فیلم کالت وجود ندارد؛ غیر از اینکه این فیلم‌ها طرفداران پر و پا قرصی دارند که بارها و بارها آنها را تماشا می‌کنند، لباس‌های شخصیت‌های فیلم را می‌پوشند و در سطح اینترنت به نقد و بررسی آنها می‌پردازند. در این قسمت می‌توانید با برخی از برترین فیلم های کالت تاریخ و فیلم های کالت کلاسیک آشنا شوید.

دقت داشته باشید که همانطور که توضیح دادیم فیلم های Cult وابسته به طرفدارانشان هستند و در واقع باید چندین سال از انتشار فیلم‌ها گذشته باشد تا بتوان آنها را «کالت» نامید؛ در نتیجه معرفی جدیدترین فیلم های کالت کار دشواری است و در این فهرست همه فیلم‌ها قبل از سال 2001 منتشر شده و اکران شده‌اند. با لیست برترین فیلم های سینمایی کالت همراه ما باشید.

1. فیلم کالت پرتقال کوکی (A Clockwork Orange)

• سال ساخت: 1971
• کارگردان: استنلی کوبریک (Stanley Kubrick)
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 8.3
• بودجه ساخت: 1.3 میلیون دلار
• میزان فروش: 114 میلیون دلار
• بازیگران: مالکوم مک‌داول، پاتریک مگی و میریام کارلین

فیلم A Clockwork Orange به کارگردانی استنلی کوبریک در سال 1971 بینندگان را حسابی با سکانس‌های تجاوز و خشونتش شوکه کرد و گذشت زمان هم چندان تاثیری در این موضوع نداشته و این فیلم همچنان به شدت شوکه‌کننده و آزاردهنده است. با این حال این عنوان خیلی زود تبدیل به یکی از بهترین فیلم های Cult شد.

2. فیلم هارولد و ماد (Harold and Maude)

• سال ساخت: 1971
• کارگردان: هال اشبی (Hal Ashby)
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 7.9
• بودجه ساخت: 1.3 میلیون دلار
• بازیگران: روث گوردون و باد کرت

این فیلم که در ژانر کمدی سیاه ساخته شده داستان رابطه عاشقانه و عجیب یک پسر جوان که عاشق موضوع مرگ است و یک زن هفتاد و چند ساله را به تصویر می‌کشد. خانواده پسر حسابی از این رابطه وحشت‌زده شده‌اند و مخالف رابطه آنها هستند، اما زن نقشه‌ای پنهانی برای حل این مشکل دارد. در ابتدا قرار بود خواننده انگلیسی، التون جان (Elton John) نقش پسر را بازی کند، اما در نهایت این نقش به باد کرت (Bud Cort) رسید. در ژانر کمدی و خصوصا کمدی سیاه، فیلم Harold and Maude یکی از برترین فیلم‌های کالت تاریخ سینما محسوب می‌شود.

3. فیلم کالت شبح بهشت (Phantom of the Paradise)

• سال ساخت: 1974
• کارگردان: برایان دی پالما (Brian De Palma)
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 7.3
• بودجه ساخت: 1.3 میلیون دلار
• بازیگران: پال ویلیامز، ویلیام فینلی و جسیکا هارپر

فیلم Phantom of the Paradise یکی از اولین فیلم‌های برایان دی پالما محسوب می‌شود. داستان این فیلم درباره آهنگسازی بدقیافه است که برای زنی که دوستش دارد موزیک می‌سازد تا او روی آنها بخواند. با این حال یک تهیه‌کننده ضبط موسیقی به او خیانت می‌کند و موزیکش را می‌دزدد تا کلوپ راک خودش که The Paradise نام دارد را راه بیندازد. طرفداران این فیلم خیلی زیاد نیستند، اما به شدت وفادار هستند. آنها حتی در سال 2005 انجمنی به نام Phantompalooza را تشکیل داده‌اند.

4. فیلم راکی هارور (The Rocky Horror Picture Show)

• سال ساخت: 1975
• کارگردان: جیم شارمن (Jim Sharman)
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 7.4
• بودجه ساخت: 1.4 میلیون دلار
• میزان فروش: 226 میلیون دلار
• بازیگران: تیم کوری، سوزان ساراندون و بری باستویک

از فیلم The Rocky Horror Picture Show که با بودجه خیلی کم (1.4 میلیون دلار) ساخته شده است، در هنگام اکران اولیه در سال 1975 اصلا استقبال نشد. اما یک سال بعد سینمایی در نیویورک این فیلم را به اکران نیمه‌شب‌ها آورد و کم کم طرفداران زیادی برای این اثر پیدا شد؛ طرفدارانی که بارها و بارها آن را تماشا می‌کردند، همانند شخصیت‌های آن لباس می‌پوشیدند و آهنگ‌های آن را می‌خواندند. این داستان همچنان نیز ادامه دارد، اما در دهه‌های 1980 و 1990 به اوج خود رسیده بود.

در سال 1981 فیلم Shock Treatment در دنباله آن ساخته شد که اصلا به هیچ عنوان به موفقیت فیلم اول نرسید و حتی نزدیک آن هم نشد!

5. فیلم کالت کله پاک کن (Eraserhead)

• سال ساخت: 1977
• کارگردان: دیوید لینچ (David Lynch)
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 7.3
• میزان فروش: 7 میلیون دلار
• بازیگران: جک نانس، شارلوت استوارت و الن جوزف

دیوید لینچ کار فیلمسازی‌اش را با فیلم Eraserhead شروع کرد؛ فیلمی درباره یک مرد که در آینده‌ای کابوس‌وار زندگی می‌کند و بچه‌ای به شدت بدقیافه دارد. همانطور که انتظار می‌رود، کسی مایل به سرمایه‌گذاری روی این پروژه نبود و فیلمبرداری آن سال‌ها طول کشید. نتیجه آن یکی از بهترین فیلم های کالت بود که پیش از آن چیزی شبیه به آن ساخته نشده بود و لینچ را تبدیل به یکی از قهرمان‌های صنعت فیلمسازی مستقل کرد.

6. فیلم مرده شریر (The Evil Dead)

• سال ساخت: 1981
• کارگردان: سم ریمی (Sam Raimi)
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 7.4
• بودجه ساخت: 375000 دلار
• میزان فروش: 2.7 میلیون دلار
• بازیگران: بروس کمپبل، الن سندوایس و بتسی بیکر

خیلی قبل‌تر از اینکه سم ریمی اولین قسمت فیلم مرد عنکبوتی را در سال 2002 بسازد، او دانشجویی در دانشگاه ایالتی میشیگان بود و رویای ساخت فیلمی ترسناک را در سر می‌پروراند. بعد از اینکه با ساخت چند فیلم کوتاه کمی معروف شد، او دانشگاه را رها کرد تا شاهکار خودش، یعنی فیلم The Evil Dead را بسازد.

این فیلم اصلا شبیه فیلم‌های ترسناک آن دوره نبود و علیرغم بودجه کمش، طرفداران زیادی پیدا کرد. فیلم مرده شریر آغازگر مجموعه فیلم‌های Evil Dead بود و بعد از آن در سال‌های 1987، 1992 و 2013 دنباله‌هایی برای آن ساخته شد.

7. فیلم کالت بلید رانر (Blade Runner)

• سال ساخت: 1982
• کارگردان: ریدلی اسکات (Ridley Scott)
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 8.1
• بودجه ساخت: 30 میلیون دلار
• میزان فروش: 41.6 میلیون دلار
• بازیگران: هریسون فورد، روتخر هاور و شان یانگ

دهه 1980 دوران طلایی دوستداران تکنولوژی بود. بازی‌های ویدیوی جدید و هیجان‌انگیز هر ماه منتشر می‌شدند، کامپیوترهای خانگی ناگهان در دسترس عموم قرار گرفتند و فیلم‌های جدیدی هم در این حوزه‌ها که اتفاقا آثار خوبی هم بودند اکران می‌شدند. پس تصور کنید که خبر همکاری ریدلی اسکات، کارگردان فیلم Alien با هریسون فورد (Harrison Ford) در فیلمی که راجع به ربات‌ها در زمان آینده بود چقدر می‌توانست برای این افراد هیجان‌انگیز باشد.

فیلم بلید رانر از انتظارات آنها هم فراتر رفت و حتی بعد از 30 سال که از ساخت آن می‌گذرد هنوز هم بحث‌ها درباره این اثر داغ است. در سال‌های اخیر صحبت‌هایی نیز درباره ساخت ادامه فیلم بلید رانر انجام شده که احتمالا درگیر بودن هریسون فورد در فیلم‌های جدید Star Wars این موضوع را مشکل کرده است.

8. فیلم مات و مبهوت (Dazed and Confused)

• سال ساخت: 1993
• کارگردان: ریچارد لینکلیتر (Richard Linklater)
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 7.6
• بودجه ساخت: 6.9 میلیون دلار
• میزان فروش: 8 میلیون دلار
• بازیگران: متیو مک‌کانهی، جیسون لندن، بن افلک و میلا یوویچ

فیلم Dazed and Confused یکی دیگر از بهترین فیلم های کالت محسوب می‌شود که ریچارد لینکلیتر آن را پیش از فیلم‌های معروف و عاشقانه Before Sunrise محصول سال 1995، Before Sunset محصول سال 2004 و Before Midnight محصول سال 2013 ساخته است.

داستان این فیلم درباره گروهی نوجوان است که روز آخر دبیرستان را هر کدام به نحوی سپری می‌کنند. افراد زیادی در ابتدا از این فیلم استقبال نکردند، اما بعد از سال‌ها طرفداران مخصوص به خودش را پیدا کرده است. این اثر همچنین شروع جدی حرفه بازیگری ستارگانی مانند متیو مک‌کانهی (Matthew McConaughey)، بن افلک (Ben Affleck)، پارکر پوزی (Parker Posey)، جوی لورن آدامز (Joey Lauren Adams) و خیلی‌های دیگر محسوب می‌شود.

9. فیلم کالت سینمایی پالپ فیکشن (Pulp Fiction)

• سال ساخت: 1994
• کارگردان: کوئنتین تارانتینو (Quentin Tarantino)
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 8.9
• بودجه ساخت: 8-8.5 میلیون دلار
• میزان فروش: 213.9 میلیون دلار
• بازیگران: جان تراولتا، ساموئل ال. جکسون، اوما تورمن، هاروی کایتل و تیم راث

بر خلاف سایر فیلم های کالت، فیلم Pulp Fiction زمانی که اکران شد فروش خوبی داشت و منتقدان نیز از آن استقبال کردند. اما هنوز هم بعد از گذشت سال‌ها این فیلم طرفدارانی دارد که عاشقانه دوستش دارند، بارها و بارها تماشایش می‌کنند و از دیالوگ‌هایش استفاده می‌کنند. همین موضوع هم فیلم داستان عامه‌پسند را در لیست فیلم های کالت قرار داده است.

البته کوئنتین تارانتینو قبل از این فیلم و در سال 1992 فیلم Reservoir Dogs را ساخته بود که آن هم به عنوان یکی از برترین فیلم‌های کالت تاریخ سینما شناخته می‌شود.

10. فیلم هدویگ و اینچ عصبانی (Hedwig and the Angry Inch)

• سال ساخت: 2001
• کارگردان: جان کامرون میچل (John Cameron Mitchell)
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 7.7
• بودجه ساخت: 6 میلیون دلار
• میزان فروش: 3.6 میلیون دلار
• بازیگران: جان کامرون میچل، آندره آ مارتین، مایکل پیت و…

داستان فیلم Hedwig and the Angry Inch درباره یک خواننده راک از آلمان شرقی به نام هدویگ رابینسون و رابطه‌اش با فردی جوان‌تر از خودش به نام تامی است که تبدیل به مربی و مرشدش می‌شود. با اینکه منتقدان فیلم را پسندیدند، اما در گیشه شکست خورد و با این حال در طول زمان تبدیل به اثری Cult شد.

11. فیلم کالت این اسپینال تپ است (This Is Spinal Tap)

• سال ساخت: 1984
• کارگردان: راب راینر (Rob Reiner)
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 7.9
• بودجه ساخت: 2 میلیون دلار
• میزان فروش: 4.7 میلیون دلار
• بازیگران: کریستوفر گست، مایکل مک کین، هری شیرر و…

عنوان بعدی در فهرست برترین فیلمهای کالت دنیا، فیلم آمریکایی This Is Spinal Tap محسوب می‌شود. این فیلم به عنوان یک مستند ساختگی (Mockumentary) آنقدر قانع کننده بود که حتی امروز نیز برخی فکر می‌کنند اسپینال تپ یک گروه موسیقی واقعی است. اگرچه از زمان ساخت فیلم، گروه اسپینال تپ فعالیت‌هایی داشت و آهنگ‌هایی را منتشر کرد و شاید افرادی که فکر می‌کردند آنها یه گروه واقعی نیستند در اشتباه بودند! بیشتر دیالوگ‌های این فیلم فی‌البداهه بودند و برای ساختش، ساعت‌ها فیلمبرداری انجام شده بود.

12. فیلم دیوار پینک فلوید (Pink Floyd – The Wall)

• سال ساخت: 1982
• کارگردان: آلن پارکر (Alan Parker)
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 8
• بودجه ساخت: 12 میلیون دلار
• میزان فروش: 22.2 میلیون دلار
• بازیگران: باب گلداف، کریستین هارگریوس، النور دیوید و…

فیلم لایو-اکشن Pink Floyd – The Wall با تریکب ژانرهای روانشناختی، ترسناک و موزیکال ساخته شده است. داستان این فیلم درباره یک ستاره موسیقی راک است که با مرگ پدرش دیوانه می‌شود و دیواری فیزیکی و احساسی برای محافظت از خودش به دور خود می‌سازد. این عنوان از بهترین فیلم های کالت تجربه‌ای سورئال و توهم‌زاست که با سکانس‌های انیمیشنی همراه شده است. منتقدان فیلم را ستودند، اما برای بینندگان کمی طول کشید تا با آن ارتباط برقرار کنند. با این حال خیلی زود تبدیل به یکی از آثار محبوب نوجوانان آمریکایی شد.

13. فیلم کالت لبوسفکی بزرگ (The Big Lebowski)

• سال ساخت: 1998
• کارگردان: برادران کوئن (Coen brothers)
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 8.1
• بودجه ساخت: 15 میلیون دلار
• میزان فروش: 46.7 میلیون دلار
• بازیگران: جف بریجز، جان گودمن، جولیان مور و استیو بوشمی

یکی دیگر از بهترین فیلم های Cult قطعا فیلم The Big Lebowski محسوب می‌شود. این اثر هم همانند دیگر فیلم های کالت، هنگام اکران اولیه چندان مورد توجه قرار نگرفت و فقط 46 میلیون دلار فروش کرد. منتقدان معتقد بودند که شخصیت جف بریجز (Jeff Bridges) در این فیلم ارزش وقت آنها را نداشته است و حالا که سال‌ها از ساخت فیلم لبوفسکی بزرگ می‌گذرد، مشخص شده که چقدر منتقدان در مورد کیفیت این فیلم اشتباه می‌کردند!

14. فیلم مامور استرداد (Repo Man)

• سال ساخت: 1984
• کارگردان: الکس کاکس (Alex Cox)
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 6.9
• بودجه ساخت: 1.5 میلیون دلار
• میزان فروش: 3.7 میلیون دلار
• بازیگران: هری دین استنتون، امیلیو استوس، تریسی والتر و…

داستان این فیلم درباره پسر جوانی است که در یک آژانس توقیف ماشین کار می‌کند که درگیر پیگیری یک ماشین شورلت ملیبوی اسرارآمیز می‌شود که احتمالا با موجودات فضایی مرتبط است! این داستان حتی از چیزی که به نظر می‌رسد نیز عجیب‌تر است و همین داستان عجیبش هم موجب شده تا در میان برترین فیلم های سینمایی کالت قرار بگیرد.

15. فیلم کالت جنگجویان (The Warriors)

• سال ساخت: 1979
• کارگردان: والتر هیل (Walter Hill)
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 7.6
• بودجه ساخت: 4 میلیون دلار
• میزان فروش: 22.5 میلیون دلار
• بازیگران: مایکل بک، جیمز رمار، دبورا فن واکنبورگ و…

اوضاع نیویورک در اواخر دهه 70 میلادی حسابی خراب بود، اما به آن عجیب و غریبی که والتر هیل در فیلم کلاسیک The Warriors نشان می‌دهد نیز نبود. در این نسخه خیالی از شهر، گروه‌های رقیب نواحی مختلفی را در قسمت‌های گوناگون شهر تصاحب کرده‌اند. آنها یک شب دور هم جمع می‌شوند و همه چیز به هم می‌ریزد تا اینکه رهبر یکی از آنها کشته می‌شود. برخی از دیالوگ‌های این فیلم وارد دایره لغات روزمره‌ی مردم شد و حتی افرادی که فیلم را ندیده بودند، از این عبارات استفاده می‌کردند.

16. فیلم باشگاه مبارزه (Fight Club)

• سال ساخت: 1999
• کارگردان: دیوید فینچر (David Fincher)
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 8.8
• بودجه ساخت: 63-65 میلیون دلار
• میزان فروش: 101.2 میلیون دلار
• بازیگران: برد پیت، ادوارد نورتون و هلنا بونهام کارتر

یکی دیگر از بهترین فیلم های کالت فیلم باشگاه مبارزه محسوب می‌شود که احتمالا از معروفترین فیلم‌های این فهرست نیز است. در سال‌های اخیر فیلم Fight Club آنقدر معروف شده که حتی چند وقت پیش یکی از طرفداران به خودش آنقدر زحمت داده بود که شخصیت برد پیت (Brad Pitt) را از تمام سکانس‌های فیلم حذف کند؛ به گونه‌ای که انگار شخصیت ادوارد نورتون (Edward Norton) در کل فیلم با خودش صحبت می‌کرده است! فیلم فایت کلاب در ابتدا چندان مورد توجه قرار نگرفت، اما در حال حاضر یکی از مهمترین فیلم های کالت تاریخ سینما در دهه 1990 به حساب می‌آید.

17. فیلم کالت فروشنده ها (Clerks)

• سال ساخت: 1994
• کارگردان: کوین اسمیت ( Kevin Smith)
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 7.7
• بودجه ساخت: حدود 27 هزار دلار
• میزان فروش: 3.2 میلیون دلار
• بازیگران: برایان اوهالوران، جف اندرسون، مرلین گیگلیاتی و…

فیلمی کمدی و سیاه و سفید با بودجه‌ای خیلی کم به نظر نمی‌رسد که در این لیست جایی داشته باشد، اما کوین اسمیت، نویسنده و کارگردان فیلم Clerks، اثرش را با چنان طنز و شوخ طبعی‌ای همراه کرده که فیلم «فروشنده‌ها» تبدیل به یکی از فیلم های کالت کلاسیک شده است. حتی اسمیت فیلم‌های بعدی‌اش را تحت تاثیر جهان همین فیلم ساخت. این اثر از برترین فیلم های سینمایی کالت یک روز از زندگی فروشندگان یک فروشگاه را به تصویر می‌کشد.

18. فیلم مانتی پایتون و جام مقدس (Monty Python and the Holy Grail)

• سال ساخت: 1975
• کارگردانان: تری گیلیام (Terry Gilliam) و تری جونز (Terry Jones)
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 8.2
• بودجه ساخت: 400000 دلار
• میزان فروش: 5 میلیون دلار
• بازیگران: گراهام چپمن، جان کلیز، تری گیلیام و…

فیلم مانتی پایتون و جام مقدس نیز در میان برترین فیلم های سینمایی کالت تاریخ سینما قرار دارد که اولین فیلم سینمایی ساخته شده توسط تری گیلیام و تری جونز است. این فیلم داستان ماجراجویی کینگ آرتور را به سخره می‌گیرد. با اینکه فیلم Monty Python and the Holy Grail در زمان خودش و نسبت به بودجه ساختش فروش خیلی بدی نداشت، اما حالا بعد از سال‌ها تبدیل به یک اثر کالت شده است.

19. فیلم کالت دانی دارکو (Donnie Darko)

• سال ساخت: 2001
• کارگردان: ریچارد کلی (Richard Kelly)
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 8
• بودجه ساخت: 4.5 میلیون دلار
• میزان فروش: 7.5 میلیون دلار
• بازیگران: جیک جیلنهال، جنا مالون، مگی جیلنهال و درو بریمور

یکی از جدیدترین فیلم های کالت در این فهرست، فیلم Donnie Darko به کارگردانی ریچارد کلی است. در این فیلم جیک جیلنهال جوان در نقش یک دانش‌آموز دردسرساز دبیرستانی بازی می‌کند. شخصیتی در لباس خرگوش به او می‌گوید که 28 روز دیگر جهان به پایان خود خواهد رسید، اما هیچکس حرف این پسر را باور نمی‌کند. فیلم دانی دارکو فقط 7.5 میلیون دلار فروش کرد، اما حالا تبدیل به یکی از برترین فیلم های سینمایی کالت شده است و طرفداران مخصوص به خودش را دارد.

20. فیلم ایرانی نفس عمیق

• سال ساخت: 1381
• کارگردان: پرویز شهبازی
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 7.3
• میزان فروش: 45 میلیون تومان
• بازیگران: سعید امینی، منصور شهبازی و مریم پالیزبان

یکی از فیلم های کالت سینمای ایران، فیلم نفس عمیق به نویسندگی و کارگردانی پرویز شهبازی است. این فیلم ایرانی کالت هنوز هم در میان برخی افراد حسابی محبوب است و به همین دلیل در این فهرست قرار گرفته است. داستان آن درباره سه جوان است که در تهران اواخر دهه 1370 شمسی زندگی می‌کنند و درگیر چالش‌هایی هستند.

21. فیلم کالت بیل را بکش: بخش اول (Kill Bill: Volume 1)

• سال ساخت: 2003
• کارگردان: کوئنتین تارانتینو (Quentin Tarantino)
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 8.2
• بودجه ساخت: 30 میلیون دلار
• میزان فروش: 180.9 میلیون دلار
• بازیگران: اوما تورمن، دیوید کارادینو و ویویکا ای فاکس

فیلم بیل را بکش: بخش اول یکی از برترین فیلم های کالت سینما است که در سال‌هایی که کمتر به مسئله فمینیسم اهمیت داده می‌شد، درباره آن صحبت می‌کرد. در سال 2004 دنباله آن با نام بیل را بکش: بخش دوم نیز ساخته شد. این فیلم‌ نامزد جوایز گوناگونی شد اما برندخ هیچ‌ کدام از عناوین نشد. بیل را بکش: بخش اول درباره بئاتریس کیدو معروف به عروس بعد از چهار سال در کما ماندن به هوش می‌آید و برای انتقام از کسانی که همسر و فرزندش را کشته‌اند به پا می‌خیزد.

22. فیلم صورت زخمی (Scarface)

• سال ساخت: 1983
• کارگردان: (Brian De Palma)
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 8.3
• بودجه ساخت: 23.5-37 میلیون دلار
• میزان فروش: 66 میلیون دلار
• بازیگران: آل پاچینو، میشل فایفر و استیون باوئر

از بهترین فیلم های کالت imdb باید به فیلم جذاب صورت زخمی اشاره کنیم. این اثر باعث درخشش بیش از پیش آل پاچینو در نقش تونی مانتانا شد. صورت رخمی در واقع یک بازسازی از فیلمی با همین نام محصول 1932 بود. فروش گیشه صورت زخمی 66 میلیون دلار بود و فیلم توانست نامزد سه جایزه گلدن گلوب شود. داستان این اثر از برترین فیلم های سینمایی کالت درباره تونی مانتانا پناهنده کوبایی است که تبدیل به گانگستر شماره یک میامی می‌شود.

23. فیلم کالت مرد مرده (Dead Man)

• سال ساخت: 1995
• کارگردان: جیم جارموش (Jim Jarmusch)
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 7.5
• بودجه ساخت: 9 میلیون دلار
• میزان فروش: 1 میلیون دلار
• بازیگران: جانی دپ، گری فارمر و کریسپین گلاور

از بهترین فیلم های کالت باید به مرد مرده اشاره کنیم. این اثر نیز مانند اکثر فیلم‌های جیم جارموش تبدیل به فیلمی کالت شد. این اثر در واقع یک وسترن سیاه و سفید درباره ویلیام بلیک است که پس از کشتن فردی وقتی در حال فرار است با مردی عجیب روبه‌رو می‌شود. این فیلم فروشی پایین‌تر از حتی بودجه خود داشت اما منتقدان آن را تحسین کردند و یک نامزدی نخل طلای کن نیز برای جارموش به ارمغان آورد.

24. فیلم سگ های انباری (Reservoir Dogs)

• سال ساخت: 1992
• کارگردان: کوئنتین تارانتینو (Quentin Tarantino)
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 8.3
• بودجه ساخت: 1.2-3 میلیون دلار
• میزان فروش: 2.9 میلیون دلار
• بازیگران: هاروی کایتل، تیم راث و استیو بوشمی

سگ‌های انباری یکی از آثاری است که در لیست فیلمهای کالت باید قرار دهیم‌. این فیلم اولین اثر بلند تارانتینو است که در ژانر جنایی ساخته شد‌ و بزرگترین فیلم مستقل در سینما نام گرفت. فیلم در ابتدا آنقدر با استقبال روبه‌رو نشد اما بعدها و پس از پخش پالپ فیکشن به فیلمی کالت تبدیل شد. داستان این اثر از برترین فیلم های سینمایی کالت درباره جو کبت و پسرش ادی و شش فرد دیگر است که قصد انجام سرقتی بزرگ را دارند.

25. فیلم کالت ایرانی شب یلدا ؛ از بهترین فیلم های کالت

• سال ساخت: 1380
• کارگردان: کیومرث پوراحمد
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 7.1
• میزان فروش: 100 میلیون تمان
• بازیگران: محمدرضا فروتن، الهام چرخنده و هیلدا هاشم‌پور

در ادامه این لیست به سراغ فیلم های کالت سینمای ایران می‌رویم. این اثر یکی از فیلم‌هایی است که پس از سال‌ها مورد استقبال قرار گرفت و مجله فیلم و سینما آن را جز صد فیلم برتر تاریخ سینمای ایران نامید. داستان این اثر از بهترین فیلمهای کالت ایرانی درباره مردی به نام حامد است که علیرغم علاقه‌ شدید خود به همسر و فرزندش آنها را به خارج از کشور می‌فرستد اما کم‌کم می‌فهمد همسرش به او علاقه‌ای ندارد.

26. فیلم هزارتو (Labyrinth)

• سال ساخت: 1986
• کارگردان: جیم هنسن (Jim Henson)
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 7.3
• بودجه ساخت: 25 میلیون دلار
• میزان فروش: 34 میلیون دلار
• بازیگران: دیوید بویی، جنیفر کانلی

معرفی فیلم های کالت سینمای جهان را با هزارتو ادامه می‌دهیم. این فیلم موزیکال فانتزی داستان دختر 16 ساله‌ای به نام سارا را به تصویر می‌کشد که سفری طولانی برای رسیدن به مرکز یک ماز بزرگ را آغاز می‌کند. ماجرا از این قرار است که برادر نوزاد او در مرکز این ماز و نزد شاه گابلین‌ها یعنی جرث است و این مسئله به نوعی تقصیر ساراست.

این عنوان از برترین فیلم های کالت عملکرد چندان خوبی در گیشه‌های آمریکا نداشت اما در سینماهای خارجی و کشورهایی مانند انگلستان، به فروش خوبی دست یافت. این فیلم در ابتدا با نظرات مثبت و منفی منتقدان مواجه شد اما مانند بسیاری از دیگر عناوین این فهرست، فیلم هزارتو پس از ورود به شبکه‌های تلویزیونی و شبکه نمایش خانگی، مورد توجه بینندگان قرار گرفت و به یک فیلم کالت تبدیل شد.

27. فیلم ترس و نفرت در لاس وگاس (Fear and Loathing in Las Vegas)

• سال ساخت: 1998
• کارگردان: تری گیلیام (Terry Gilliam)
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 7.5
• بودجه ساخت: 18 میلیون دلار
• میزان فروش: 13.7 میلیون دلار
• بازیگران: جانی دپ، بنیسیو دل تورو

ترس و نفرت در لاس وگاس را نیز می‌توانیم از بهترین فیلم های کالت بدانیم. این فیلم سینمایی در ژانر ماجراجویی و طنز تلخ و بر اساس رمانی با همین نام ساخته شده است. در فیلم ترس و نفرت در لاس وگاس با خبرنگاری به نام راهول همراه می‌شویم که به همراه وکیلش به لاس وگاس می‌رود تا اخبار مربوط به یک مسابقه موتورسواری را پوشش بدهد. اما طولی نمی‌کشد که آن‌ها سرگرم تفریح و پرداختن به لذت‌هایی چون استفاده از مواد مخدر می‌شوند و هدف اصلیشان را فراموش می‌کنند.

فیلم ترس و وحشت در لاس وگاس پس از اکران نظرات مثبت و منفی دریافت کرد. این فیلم همچنین در گیشه‌ها با شکست مواجه شد اما بخت با آن یار بود و توانست با تبدیل شدن به یک فیلم کالت کلاسیک، برای همیشه در یاد فیلمبازان باقی بماند.

28. انیمیشن کابوس پیش از کریسمس (The Nightmare Before Christmas)

• سال ساخت: 1993
• کارگردان: هنری سلیک (Henry Selick)
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 7.9
• بودجه ساخت: 24 میلیون دلار
• میزان فروش: 91.5 میلیون دلار
• بازیگران: دنی الفمن، کریس ساراندون، کاترین اوهارا، ویلیام هیکی

اجازه بدهید در معرفی لیست فیلم های کالت، از انیمیشن استاپ موشن کابوس پیش از کریسمس نیز یادی کنیم. این انیمیشن موزیکال فانتزی تلخ که اولین تجربه کارگردانی هنری سلیک است و ایده اصلی و تهیه‌کنندگی‌اش برعهده تیم برتون بوده، داستان جک اسکلینگتون را به تصویر می‌کشد که شاه شهر هالووین است. او روزی با شهر کریسمس آشنا می‌شود و…

کابوس پیش از کریسمس یکی از فیلم های کالت است که پس از اکران با استقابل گسترده منتقدان مواجه شد. شخصیت‌ها، آهنگ‌ها و موسیقی متن عالی تنها بخشی از ویژگی‌های برتر این فیلم بودند که مورد تحسین منتقدان قرار گرفتند. این فیلم در گیشه‌ها عملکرد نسبتا خوبی داشت و همچنین موفق شد نامزد اسکار بهترین جلوه‌های ویژه بشود.

29. فیلم روانی آمریکایی (American Psycho)

• سال ساخت: 2000
• کارگردان: مری هارون (Mary Harron)
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 7.6
• بودجه ساخت: 7 میلیون دلار
• میزان فروش: 34.3 میلیون دلار
• بازیگران: کریستین بیل، ویلم دفو، جرد لتو، جاش لوکاس

نمی‌شود در معرفی معروف ترین فیلم های کالت، یادی از روانی آمریکایی نکنیم. این فیلم ترسناک توسط مری هارون و بر اساس کتابی آمریکایی با نام مشابه که در سال 1991 منتشر شده بود، ساخته شده است. در این اثر داستان مردی به نام پاتریک بیتمن را دنبال می‌کنید. او مردی به ظاهر معقول است که سعی می‌کند شخصیت دیگر خود را از دوستانش پنهان کند. اما طولی نمی‌کشد که او کنترل رفتار خود را از دست می‌دهد و دریایی از خون قربانیانش به راه می‌اندازد.

اولین اکران فیلم روانی آمریکایی، از بهترین فیلم های کالت تاریخ سینما، در جشنواره فیلم ساندنس صورت گرفت. این فیلم با نظرات عمدتا مثبت منتقدان مواجه شد و به خاطر بازی کریستین بیل و فیلمنامه‌اش مورد تحسین قرار گرفت. فیلم روانی آمریکایی فروش چندان خوبی در گیشه‌ها نداشت اما پس از استقبالی که به خصوص در سال‌های اخیر از این اثر شکل گرفت، امروزه از آن به عنوان یک فیلم کلاسیک یاد می‌شود.

30. فیلم عجیب تر از بهشت (Stranger Than Paradise)

• سال ساخت: 1984
• کارگردان: جیم جارموش (Jim Jarmusch)
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 7.4
• بودجه ساخت: 100 هزار دلار
• میزان فروش: 2.4 میلیون دلار
• بازیگران: جان لوری، استر بالینت، ریچارد ادسون، سیسیلیا استارک

یکی از عناوین برتر در میان اسامی فیلم های کالت، فیلم عجیب‌تر از بهشت است. این فیلم داستانی مینیمالیستی دارد و در آن با شخصیتی به نام ویلی آشنا می‌شویم که یک مهمان جدید از بلغارستان برایش می‌آید و وقتی پس از 10 روز او را ترک می‌کند تا به شهر دیگری برود، ویلی و دوستش ادی، به دنبال او می‌روند تا شاید اینگونه از زندگی یکنواخت و خسته‌کننده‌شان فاصله بگیرند. پیشنهاد می‌کنیم تماشای فیلم عجیب تر از بهشت را از دست ندهید.

کلام آخر

همانطور که در این مقاله خواندید، اصطلاح فیلم کالت به آثاری اطلاق می‌شود که بعد از شکست در گیشه، طرفدارانی پر و پا قرص و وفادار پیدا می‌کنند. البته ویژگی مشترک فیلم های کالت در این است که این آثار اغلب دست روی موضوعات حساس و بحث برانگیزی می‌گذارند.

فیلم Cult در ایران چندان استفاده و کاربردی ندارد، اما عناوینی چون فیلم شب یلدا محصول سال 1380، فیلم نفس عمیق محصول سال 1381، فیلم شب‌های روشن محصول سال 1381 و فیلم ماهی و گربه محصول سال 1392 را تا حدودی شاید بتوان از فیلم های کالت سینمای ایران دانست.

نظر شما در مورد این فهرست از برترین فیلم های سینمایی کالت چیست؟ کدام یک از این آثار را تماشا کرده‌اید و از طرفداران کدام فیلم های Cult هستید؟ در قسمت نظرات همراه ما باشید و فهرست انتخابی خودتان را از برترین فیلم‌های کالت تاریخ سینما با ما به اشتراک بگذارید.