در سال‌های اخیر ساخت قسمت‌های دوم و سوم نه تنها برای سریال‌ها که برای فیلم‌های سینمایی هم مرسوم شده است. به واسطه خبر تولید گشت ارشاد 3، در این مطلب به فیلم های دنباله دار ایرانی می‌پردازیم.
دنباله‌دار بودن فیلم‌های سینمایی یک امر مرسوم و جاافتاده در سینمای روز دنیاست. اما در ایران هنوز آنطور که باید و شاید جا نیفتاده و تنها معدود فیلم‌های سینمایی هستند که قسمت‌های دوم و یا حتی سوم آنها ساخته شده است. نکته جالب این است که فیلم های دنباله دار ایرانی اغلب پس از استقبال تماشاگران ساخته می‌شوند و اصلا در نگارش فیلمنامه این مسئله لحاظ نمی‌شود که شاید ادامه این فیلم روزی ساخته شود. به همین دلیل است که در میان اکثر فیلم های دنباله دار ایرانی به جز یک یا دو استثناء، باقی فیلم‌ها از قسمت دوم به بعد جذابیتشان را برای مخاطبان از دست می‌دهند و هرگز کیفیتشان به پای نسخه اول نمی‌رسد.
این روزها فیلم سینمایی «خوب بد جلف» به کارگردانی پیمان قاسم‌خانی در حال اکران است و «گشت 3» هم با کارگردانی سعید سهیلی در تهران فیلمبرداری خود را آغاز کرده است. به همین بهانه این پرونده را به فیلم های دنباله دار ایرانی اختصاص داده‌ایم. با پلازا همراه باشید تا با فیلم های دنباله دار ایرانی معروف آشنا شوید.
آنچه در ادامه می‌خوانید:
- مروری بر فیلم های دنباله دار ایرانی معروف
- شهر موش ها
- کلاه قرمزی
- آتش بس
- و ….
- کلام آخر
مروری بر فیلم های دنباله دار ایرانی معروف
بهترین فیلم های دنباله دار ایرانی را شاید بتوان به دو یا سه فیلم سینمای ایران اختصاص داد. در ادامه با ما همراه باشید تا بدانیم فیلم های دنباله دار سینما چگونه ساخته شده‌اند.
شهر موش ها
- سال تولید قسمت نخست: 1364
- تعداد سری: دو قسمت
- کارگردان: مرضیه برومند
- بازیگران: ایرج طهماسب، فاطمه معتمدآریا، حمید جبلی، محمد بحرانی، کاظم سیاحی، سحر ولدبیگی و نیما فلاح
شهر موش‌ها یکی از ماندگارترین و البته اولین اثر سینمایی کاملا عروسکی ایران است که سال 64 پس از محبوب شدن شخصیت‌های عروسکی برنامه تلویزیونی مدرسه موش‌ها، توسط مرضیه برومند و محمدعلی طالبی ساخته شد. در این فیلم هنرمندان بزرگی چون ایرج طهماسب، حمید جبلی و فاطمه معتمدآریا صداپیشگی می‌کردند. سال‌ها بعد و در دهه نود، برومند تصمیم گرفت قسمت دوم این فیلم پرخاطره را با صداپیشگان جوانی که خود و همکارانش تربیت کرده بودند جلوی دوربین ببرد. این اتفاق افتاد و قسمت دوم «شهر موش‌ها» ساخته شد تا این فیلم جزو فیلم های دنباله دار ایرانی قرار بگیرد.
کلاه قرمزی
- سال تولید قسمت نخست: 1373
- تعداد سری: سه قسمت
- کارگردان: ایرج طهماسب
- بازیگران: ایرج طهماسب، حمید جبلی، محمدرضا هدایتی و مرتضی احمدی
در روزهایی که ایرج طهماسب و حمید جبلی با دو عروسک پارچه‌ای سر و کله می‌زدند و فیلم «کلاه قرمزی و پسرخاله» را می‌ساختند، هیچگاه فکر نمی‌کردند این دو عروسک و رفقایشان جزو خاطرات همیشگی چند نسل ایرانیان قرار بگیرند. پس از محبوبیت خارق‌العاده و فروش بسیار بالای «کلاه قرمزی و پسرخاله»، طهماسب و جبلی قسمت دوم آن را ساختند که آن هم با استقبال رو به رو شد.
در ادامه کلاه قرمزی و دوستانش به تلویزیون آمدند و قریب به ده سال هر سال عروسک و شخصیتی تازه رو کردند و رفته رفته قلب تمام ایرانی‌ها را فتح کردند. نوروزی نبود که کلاه قرمزی پخش شود و کلیپ‌ها، سخنان گوهربار و شیطنت‌های بامزه شخصیت‌های عجیب و غریب آن در میان مردم دست به دست نشود. همین اقبال موجب شد طهماسب و جبلی ده سال بعد از «کلاه قرمزی و سروناز»، سری سوم را با نام «کلاه‌قرمزی و بچه ننه» بسازند. سری سوم هم با فروش بسیار خوبی مواجه شد. این روزها دیگر خبری از کلاه قرمزی نیست، اما مطمئنا مردم بی‌صبرانه منتظر سری جدید آن هستند؛ سری جدیدی که معلوم نیست آیا تولید و نمایش داده شود یا خیر!
آتش بس
- سال تولید قسمت نخست: 1384
- تعداد سری: دو قسمت
- کارگردان: تهمینه میلانی
- بازیگران: محمدرضا گلزار و مهناز افشار (سری اول)، بهرام رادان و میترا حجار (سری دوم)
یکی از معدود فیلم‌های مورد اقبال و خوب تهمینه میلانی، فیلم سینمایی آتش‌بس بود که در سال 84 تولید و سال بعد اکران شد. این اثر پرفروش‌ترین فیلم سال لقب گرفت و جایگاه مهناز افشار و محمدرضا گلزار را در سینما تثبیت کرد. میلانی قسمت دوم این فیلم را با همان نام، اما با داستانی کاملا متفاوت و بازیگرانی جدید جلوی دوربین برد. استفاده از اسم «آتش بس» خیلی‌ها را به سینماها کشاند، اما این فیلم در سری دوم اصلا در حد و اندازه‌های سری اولش ظاهر نشد و به یک فیلم متوسط در کارنامه میلانی تبدیل شد.
اخراجی ها
- سال تولید قسمت نخست: 1385
- تعداد سری: سه قسمت
- کارگردان: مسعود ده نمکی
- بازیگران: محمدرضا شریفی‌نیا، امین حیایی، اکبر عبدی، ارژنگ امیرفضلی، کامبیز دیرباز و رضا رویگری
یکی از متفاوت‌ترین و پرمخاطب‌ترین فیلم های جنگی سینمای ایران، فیلم «اخراجی‌ها» اثر مسعود ده‌نمکی است. این کارگردان، پس از سال‌ها روزنامه نگاری و ساخت دو مستند جنجالی «فقر و فحشا» و «کدام استقلال؟ کدام پیروزی؟» با مشاوره مستقیم پیمان قاسم‌خانی فیلمنامه‌ای پر از شوخی‌های متفاوت با جنگ و مذهب را به نگارش درآورد و آن را تحت عنوان «اخراجی‌ها» ساخت تا بدین گونه وارد دنیای سینما و تلویزیون شود. «اخراجی‌ها» به دلیل سوژه ناب و شوخی‌های جذابش با مسائلی که تا آن موقع تابو به حساب می‌آمدند به یک فیلم جنگی فراموش‌نشدنی تبدیل شد. همین امر سبب شد ده‌نمکی ادامه این فیلم را در دو قسمت بسازد که اصلا در حد و اندازه‌های قسمت اول نبود. اگر بخواهیم منصفانه نظر بدهیم، باید بگوییم برخلاف دو قسمت اول، قسمت سوم این کار بسیار فاجعه از آب درآمده بود!
گشت ارشاد
- سال تولید قسمت نخست: 1390
- تعداد سری: سه قسمت
- کارگردان: سعید سهیلی
- بازیگران: حمید فرخ نژاد، پولاد کیمیایی، ساعد سهیلی، جمشید هاشم‌پور، بهاره افشاری و امیر جعفری
«گشت ارشاد» از معدود فیلم های دنباله دار ایرانی است که قسمت اول آن با انتقادات بسیار رو به رو و حتی پس از نمایش از پرده پایین کشیده شد تا مهم‌ترین فیلم سعید سهیلی در دهه اخیر با سرنوشتی عجیب رو به رو شود. این فیلم پس از اکران چند روزه، بلافاصله وارد بازار قاچاق شد و سازندگان مجبور شدند خیلی سریع نسخه نمایش خانگی آن را منتشر کنند. فیلم با استقبال زیاد مخاطبان رو به رو شد.
پس از این اتفاق سهیلی عنوان کرد که «من با فیلم جدیدم کلاشینکف تلافی خواهم کرد و سیلی که خوردم را محکم‌تر جواب خواهم داد». اما این حرف بیشتر به یک شواف می‌ماند؛ چراکه کلاشینکف هیچ جنجالی نداشت و بدون مشکل اکران شد. در ادامه سهیلی تصمیم گرفت سری دو را بسازد که با وجود فروش بسیار بالا، جزو ضعیف‌ترین فیلم‌های سال‌های اخیر شد. حال این روزها در میان کرونا، سعید سهیلی سومین قسمت گشت ارشاد را کلید زده و باید ببینیم دستپخت این کارگردان چگونه از آب در خواهد آمد. نکته جالب سری سوم گشت ارشاد، حضور بهنام بانی و عدم حضور حمید فرخ‌نژاد است! از اینجا می‌توانید بیشتر درباره فیلم گشت ارشاد 3 بخوانید.
رسوایی
- سال تولید قسمت نخست: 1391
- تعداد سری: دو قسمت
- کارگردان: مسعود ده نمکی
- بازیگران: اکبر عبدی، محمدرضا شریفی‌نیا، الناز شاکردوست، امیر نوری و سحر قریشی
بعد از انتقادات بسیار زیاد مخاطبان و منتقدان از «اخراجی‌ها 3»، ده‌نمکی تصمیم گرفت ساخت اخراجی‌ها را تمام کند و به دنبال سوژه‌ای دیگر رفت. سوژه جدید این بود: دختری که در محله به بدنامی و روابط نامشروع مشهور است، شبی در تعقیب و گریز، دختر وارد خانه امام جماعت محل می‌شود. او آن شب با رفتاری که از آن روحانی می‌بیند متحول می‌شود و تصمیم می‌گیرد توبه کند و ادامه زندگی را پاک زندگی کند. سوژه فیلمنامه و حضور کنجکاوی برانگیز الناز شاکردوست در نقش یک بدکاره و اکبر عبدی در نقش یک روحانی همه دست به دست هم داد تا این فیلم با استقبال خوبی مواجه شود. همین استقبال باعث شد که ده‌نمکی مانند «اخراجی‌ها» قسمت دوم «رسوایی» را هم بسازد؛ اما آن هم ناموفق و شعاری از آب درآمد.
نهنگ عنبر
- سال تولید قسمت نخست: 1393
- تعداد سری: دو قسمت
- کارگردان: سامان مقدم
- بازیگران: رضا عطاران، مهناز افشار، ویشکا آسایش، علی قربان‌زاده و رضا ناجی
نهنگ عنبر از دیگر فیلم‌های خوب این لیست است که در دهه نود جزو پرمخاطب‌ترین و پرفروش‌ها بوده است. سامان مقدم با کنار هم قرار دادن رضا عطاران، ویشکا آسایش و مهناز افشار، برای اولین بار در یک کمدی با دهه شصت و زمان انقلاب و اتفاقات نوستالژیک آن دوران شوخی کرد. این فیلم به شدت مورد توجه مردم قرار گرفت و بلافاصله سازندگان تصمیم گرفتند قسمت دوم آن را با عنوان «سلکشن رویا» بسازند. قسمت دوم این فیلم هم با فیلمنامه نسبتا چفت و بست دار مورد اقبال عموم قرار گرفت. این فیلم هم از آن دست آثاری بود که می‌توانست به سری سوم برسد، اما با مهاجرت همیشگی مهناز افشار به خارج از کشور دیگر بعید است چنین اتفاقی رخ دهد.
خوب بد جلف
- سال تولید قسمت نخست: 1394
- تعداد سری: دو قسمت (آماده برای تولید قسمت سوم)
- کارگردان: پیمان قاسم‌خانی
- بازیگران: سام درخشانی، پژمان جمشیدی، حمید فرخ نژاد، حامد کمیلی، نسیم ادبی، گوهر خیراندیش و فرهاد آییش
«خوب بد جلف» از معدود کمدی‌های سال‌های اخیر است که بدون دستاویز قرار دادن مسائل مبتذل و دوپهلو توانست هم در جشنواره فیلم فجر حاضر شود، هم منتقدان و مخاطبان ارتباط بسیار خوبی با آن داشته باشند. برای اولین بار پیمان قاسم‌خانی به عنوان کارگردان حاضر شد فیلمنامه خودش را کارگردانی کند و این تجربه آنقدر خوب و موفقیت‌آمیز بود که این نویسنده باسابقه طنز، طرح قسمت‌های دو و سه را هم ریخت تا خوب بد جلف دو و سه هم ساخته شود. این روزها خوب بد جلف 2 با عنوان «ارتش سری» در حال اکران است و به زودی قسمت سوم آن هم تولید خواهد شد. حتی زمزمه‌هایی وجود دارد که شاید نسخه سریالی خوب بد جلف هم در شبکه خانگی تولید شود. باید منتظر ماند و دید آیا این اتفاق می‌افتد یا در حد ایده و شایعه باقی می‌ماند!
ماجرای نیمروز
- سال تولید قسمت نخست: 1395
- تعداد سری: دو قسمت
- کارگردان: محمدحسین مهدویان
- بازیگران: هادی حجازیفر، جواد عزتی، مهدی زمین‌پرداز، حسین مهری، مهرداد صدیقیان، محسن کیایی و احمد مهران‌فر
«ماجرای نیمروز» قطعا باکیفیت‌ترین فیلمی است که در سینمای ایران دنباله‌دار شده است. محمدحسین مهدویان بعد از فیلم درخشان «ایستاده در غبار»، برای اینکه ثابت کند کیفیت بالای فیلم اولش اتفاقی نبوده است، با یک فیلم درجه یک معمایی تاریخی مخاطبان را به حال و هوای آغازین روزهای بعد از انقلاب برد. فیلم با جزئیات فراوان و با بازی‌های بسیار درخشان ساخته شده بود و با نامزدی برای سیمرغ بلورین، یکی از بهترین فیلم‌های جشنواره شناخته شد. مهدویان بعد از «لاتاری» دوباره تصمیم گرفت با شخصیت‌های «ماجرای نیمروز» عملیات مرصاد و کشتار بی‌رحمانه مردم کرمانشاه را به دست مجاهدین خلق توصیف کند. «ماجرای نیمروز؛ رد خون» به عنوان قسمت دوم «ماجرای نیمروز» در کارگردانی و فیلمنامه حتی جذاب‌تر از قسمت یک درآمد و تعداد زیادی از سیمرغ‌های جشنواره را درو کرد تا مشخص شود محمدحسین مهدویان به معنای واقعی کلمه یک کارگردان کاربلد است!
تگزاس
- سال تولید قسمت نخست: 1396
- تعداد سری: دو قسمت (آماده برای تولید قسمت سوم)
- کارگردان: سید مسعود اطیابی
- بازیگران: پژمان جمشیدی، سام درخشانی، مهدی هاشمی، ژاله صامتی و گابریلا پتری
«تگزاس» آخرین فیلمی است که در سینمای ایران دنباله‌دار شده و چند وقتی است خبر می‌رسد که پروانه ساخت سری سوم آن هم صادر شده است. مسعود اطیابی در تگزاس از زوج محبوب پژمان جمشیدی و سام درخشانی استفاده کرد تا در قاره آمریکا و در کنار یک بازیگر خارجی زن موقعیت‌های کمیک فیلمش را بسازد. تیزرها و حضور بازیگرانی چون درخشانی، جمشیدی و فرخ نژاد در فضای یک کشور خارجی سبب استقبال مخاطبان از این فیلم شد. بعد از فروش بالای قسمت اول، سازندگان آستین‌ها را بالا زدند و این بار به جای خرج اضافه‌تر، بازیگران خارجی فیلم را به ایران کشاندند تا ادامه فیلم را در ایران بسازند. قسمت دوم هم به همین سادگی پرفروش شد و حالا عوامل دورخیز کرده‌اند برای ساخت قسمت سوم!
کلام آخر
تعداد فیلم های دنباله دار سینمای ایران از تعداد انگشتان دو دست فراتر نمی‌رود. در این پرونده به این فیلم های دنباله دار ایرانی پرداختیم و میزان استقبال مخاطبان و کیفیت آنها را بصورت مختصر بررسی کردیم. شما کدامیک از این فیلم‌ها را دوست دارید و به نظرتان در بین فیلم های سینمایی دنباله دار ایرانی کدام فیلم قابلیت دنباله‌دار شدن داشته و قسمت‌های دوم و سومش کیفیت خود را حفظ کرده‌اند؟