میگرن نوعی بیماری عصبی است که معمولا با سردردهای شدید و مکرر همراه است. در این مقاله همه آن چیزی که باید درباره میگرن بدانید را به طور کامل به شما توضیح خواهیم داد.
میگرن (Migraine) یک وضعیت پزشکی است که با سردردهای شدید میگرنی مشخص می‌شود. سردردهای میگرنی با سردردهای معمولی تفاوت دارند و عموما هر نوع سردرد به عنوان سردرد میگرنی در نظر گرفته نمی‌شود. سردردهای میگرنی عموما به صورت مرحله‌ای بروز پیدا می‌کنند و چندین روز با فرد همراه هستند. میگرن می‌تواند تاثیرات مخربی بر زندگی انسان داشته باشد و انجام امور روزمره را برای افراد دشوار سازد. علل، شدت، علائم و میزان ابتلا به این سردردهای طاقت‌فرسا در هر فرد با فردی دیگر تفاوت دارد. برخی افراد ممکن است در طول هفته، چندین مرتبه دچار سردردهای میگرنی شوند؛ در حالی که برخی دیگر ممکن است یک بار در هفته میگرن را تجربه کنند. در ادامه این مقاله علمی از پلازا میگرن، علائم و روش‌های تشخیص آن را به طور کامل مورد بررسی قرار می‌دهیم.
آنچه در ادامه می‌خوانید:
میگرن چیست؟
میگرن نوعی اختلال مزمن در سیستم عصبی است که عموما با سردردهای مکرر و شدید، تشخیص داده می‌شود. سردردهای میگرنی عموما بر نیمی از سر تاثیر می‌گذارند و دارای ضربه هستند و مدت زمان باقی ماندن اثراتشان از چندین ساعت تا 3 روز متغیر است. دردهای ناشی از سردرد میگرنی با انجام فعالیت‌های فیزیکی، بدتر می‌شوند.
بیش از یک سوم افراد مبتلا به سردردهای میگرنی دچار علائم پیش از بروز میگرن می‌شوند. این پیش علائم شامل بروز اختلال کوتاه مدت در بینایی و حساسیت به نور است. افراد مبتلا به میگرن، معمولا پس از تجربه این علائم، سردرد میگرنی می‌گیرند. این پیش علائم معمولا با سردرد همراه نیستند.
در سطح جهانی، تقریبا 15 درصد از افراد به میگرن مبتلا هستند و این اختلال غالبا در دوران بلوغ شروع شده و علائم آن نیز تا میانسالی بدتر می‌شود. سردردهای میگرنی یکی از شایع‌ترین دلایل عدم توانایی افراد در انجام امور روزمره است. محققان به این نتیجه رسیدند که زنان بیشتر از مردان به میگرن مبتلا می‌شوند و سابقه خانوادگی یکی از دلایل عمده ابتلا به سردردهای میگرنی است.
انواع میگرن
سردردهای میگرنی دارای انواع مختلفی هستند و هر یک علائم مخصوص به خود را دارند. برخی از میگرن‌ها بسیار شدید هستند و برخی دیگر نیز شدت کمتری دارند. اصلی‌ترین عامل تمایز میگرن‌ها از یکدیگر، وجود اورا (نوعی اختلال حواس که پیش از ابتلا به سردرد میگرنی بروز پیدا می‌کند) است. انواع سردردهای میگرنی شامل موارد زیر است:
میگرن چشمی (میگرن کلاسیک همراه با اورا)
به این نوع میگرن، میگرن‌های پیچیده یا همی‌پلژیک (Hemiplegic) نیز گفته می‌شود. میگرنی که با اورا همراه باشد معمولا در 25 درصد از افراد مبتلا به سردردهای میگرنی رخ می‌دهد. برای تشخیص میگرن چشمی باید در هفته حداقل دو حمله با ویژگی‌های زیر داشته باشید:
- مشکلات بینایی (بارزترین علامت اورا)
- مشکلات حسی مربوط به بدن، صورت و زبان مانند بی‌حسی، سوزن سوزن شدن یا سرگیجه
- مشکلات گفتاری
- مشکلات حرکتی و ضعف بدنی که 72 ساعت باقی بمانند
- حساسیت به نور
این علائم عموما 30 دقیقه تا 1 ساعت پیش از شروع سردرد میگرنی رخ می‌دهند و فرد را آگاه می‌سازند که در صورت تمایل و بدتر نشدن علائم از انواع مسکن‌ها یا آرام‌بخش‌ها استفاده کند.
میگرن معمولی (بدون اورا)
این نوع میگرن، شایع‌ترین نوع میگرن است و اکثر افراد معمولا میگرن را بدون اورا تجربه می‌کنند. افرادی که میگرن‌های بدون اورا را تجربه می‌کنند معمولا چندین مورد از علائم زیر را دارند:
- حمله‌های سردردی که در صورت عدم درمان معمولا بین 4 الی 72 ساعت باقی می‌مانند
- سردردهای میگرنی معمولی اغلب سردردهای نبض‌زننده یا ضربه‌ای هستند و در یک طرف سر احساس می‌شوند
- سردردها از متوسط تا شدید متغیر هستند
- سردردها در زمان انجام فعالیت بدتر و شدیدتر می‌شوند
- حساسیت به نور و صدا
میگرن مزمن
میگرن مزمن می‌تواند به عنوان سردرد ترکیبی نیز در نظر گرفته شود، زیرا ویژگی‌های سردردهای میگرنی و سردردهای تنشی را دارا است و گاهی نیز به دلیل مصرف بیش از حد دارو بروز پیدا می‌کند. افراد مبتلا به سردردهای میگرنی مزمن معمولا بیش از 15 روز در ماه و به مدت 3 ماه دچار سردردهای تنشی یا میگرنی می‌شوند. علائم میگرن‌های مزمن شامل موارد زیر است:
- سردردهای شدید
- ناتوانی در انجام امور داخل و خارج از منزل
- افسردگی و پرخاشگری
- فشارخون بالا
میگرن مزمن به صورت مکرر اتفاق می‌افتد و علائم آن نیز مدت زمان بیشتری در فرد مبتلا، باقی می‌ماند.
میگرن قاعدگی
این نوع از میگرن نیز تنها در خانم‌ها اتفاق می‌افتد و یکی از عوارض قاعدگی آنها است. میگرن‌های قاعدگی معمولا دو روز پیش از شروع قاعدگی و دو روز پس از شروع آن بروز پیدا می‌کنند. 60 درصد از خانم‌ها به این نوع میگرن مبتلا می‌شوند، اما شدت آن مانند میگرن‌های دیگر نیست و خیلی زود برطرف می‌شود.
میگرن بازیلار
میگرن‌های بازیلار نوعی میگرن نادر هستند که درد آن از ساقه مغز شروع می‌شود. میگرن بازیلار ممکن است در اثر انقباض عروق خونی ایجاد شود که جریان خون به مغز را محدود می‌کند. این نوع میگرن‌ها با سرگیجه و مشکل در بینایی همراه هستند.
علائم میگرن
نشانه‌ها و علائم سردردهای میگرنی در چندین مرحله نمایان می‌شوند و فرد را از بروز میگرن در یک ساعت آینده آگاه می‌سازند. این علائم عبارتند از:
علائم پیش از سردرد
بر اساس تحقیقات انجام شده، حدود 20 الی 60 درصد از افرادی که به سردردهای میگرنی مبتلا می‌شوند، معمولا پیش از آن علائمی را تجربه می‌کنند. این علائم چند ساعت و یا چند روز پیش از بروز سردردهای میگرنی اصلی بروز پیدا می‌کنند. این موارد شامل علائم جسمی و حسی مانند اورا است.
علائم حین سردرد
در کنار سردرد خفیف، شدید و ضربه‌ای، علائم دیگری که می‌توانند در حین سردردهای میگرنی بروز پیدا کنند عبارتند از حالت تهوع، استفراغ و احتقان بینی.
علائم پس از سردرد میگرنی
خستگی و تحریک‌پذیری برای ابتلا مجدد به سردرد میگرنی که به آن «خماری پس از میگرن» نیز می‌گویند. سایر علائم پس از سردرد میگرنی شامل موارد زیر است:
- دردهای خفیف در سر که با انجام فعالیت‌های بدنی بدتر می‌شوند
- ناتوانی در انجام امور روزمره
- افزایش حساسیت به نور و صدا که تنها با خوابیدن در یک اتاق آرام و تاریک تسکین پیدا می‌کند
- تعریق
- تغییر دمای بدن
- معده درد و اسهال
علل ابتلا به سردرد میگرنی
محققان تاکنون علل قطعی و مشخصی را برای ابتلا به سردردهای میگرنی پیدا نکرده‌اند. با این حال، برخی عوامل وجود دارند که می‌توانند در بروز میگرن و افزایش تحریک‌پذیری فرد برای ابتلا به میگرن موثر باشند. این عوامل شامل ایجاد برخی تغییرات در مواد شیمیایی موجود در مغز مانند کاهش سطح سروتونین (Serotonin) شیمیایی مغز است. برخی محققان نیز با انجام چندین آزمایش به این نتیجه رسیدند که سابقه خانوادگی و عامل وراثت نیز می‌توانند بر ابتلا به میگرن نقش داشته باشند.
سایر عواملی که می‌توانند موجب تحریک‌پذیری میگرن شوند شامل موارد زیر است:
- نور زیاد محیط
- گرمای شدید یا قرار گرفتن مستقیم در معرض نور خورشید
- کم آبی بدن
- تغییرات هورمونی در بدن زنان مانند نوسانات استروژن و پروستروژن در دوران قاعدگی، بارداری و یائسگی
- استرس بیش از حد
- صداهای بلند
- فعالیت بدنی شدید
- غذا نخوردن
- ایجاد تغییر در الگوی منظم خواب
- سیگار کشیدن و مصرف الکل
- برخی بوهای نامطبوع و غیر معمول
اگر به میگرن مبتلا باشید، پزشک معالج از شما می‌خواهد میزان و علائم سردردهای خود را یادداشت کنید. به عنوان مثال کارهایی که در طول روز انجام می‌دهید، غذایی که میل می‌کنید و داروهایی که پیش از شروع سردردهای میگرنی مصرف می‌کنید. بررسی این عوامل می‌تواند به تشخیص وجود میگرن در شما کمک بسیاری کند.
درمان سردردهای میگرنی
هیچ درمان قطعی و مشخصی برای سردردهای میگرنی وجود ندارد، اما انجام برخی درمان‌ها می‌تواند میزان و شدت این سردردها را کاهش دهد. انتخاب شیوه‌های درمانی سردرد میگرنی به موارد زیر بستگی دارد:
- سن فرد
- میزان بروز میگرن
- نوع سردردهای میگرنی
- میزان شدت سردردها بر اساس نوع آنها و مدت زمانی که باقی می‌مانند
- آیا با تهوع، استفراغ و سایر علائم همراه هستند یا خیر
برخی گزینه‌های درمانی برای سردردهای میگرنی شامل موارد زیر است:
تغییر سبک زندگی
حمله‌ها و سردردهای میگرنی می‌توانند در نتیجه قرار گرفتن در معرض برخی محرک‌ها بروز پیدا کنند. شناسایی و دوری از این محرک‌ها قدم بزرگی در درمان سردردهای میگرنی محسوب می‌شود. برخی تغییرات سبک زندگی که می‌توانند موجب بهبود سردردهای میگرنی شوند عبارتند از:
- خواب کافی
- کاهش استرس
- نوشیدن مقادیر آب کافی
- مصرف نکردن بعضی غذاها (مانند غذاهای چرب)
- انجام ورزش سبک و منظم
مصرف دارو
مصرف برخی داروهای تسکین‌دهنده درد اغلب می‌تواند موجب بهبودی میگرن شود. مصرف دارو به محض شروع علائم سردردهای میگرنی می‌تواند از شدید شدن آن جلوگیری کند. برخی داروهای بدون نسخه که برای تسکین دردهای میگرنی مصرف می‌شوند شامل موارد زیر است:
- ناپروکسن (Naproxen)
- ایبوپروفن (Ibuprofen)
- استامینوفن
درمان خانگی سردردهای میگرنی
برخی روش‌های خانگی ساده نیز می‌توانند در درمان سردردهای میگرنی موثر باشند. برخی از این روش‌ها عبارتند از:
- استفاده از کمپرس سرد و قرار دادن بر روی پیشانی
- استراحت در اتاق آرام و تاریک
- عدم انجام فعالیت‌های بدنی شدید
- خوابیدن به موقع پس از بروز علائم اولیه سردردهای میگرنی
- مصرف دمنوش‌های گیاهی مانند دمنوش چای نعنا، گل ساعتی و چای بابونه
جمع بندی
ما در این مقاله بیماری Migraine را به طور کامل مورد بررسی قرار دادیم. همانطور که خواندید، میگرن نوعی بیماری عصبی است که معمولا با سردردهای شدید و مکرر همراه است. سردردهای میگرنی عموما به صورت مرحله‌ای بروز پیدا می‌کنند و چندین روز با فرد همراه هستند. علل، شدت، علائم و میزان ابتلا به این سردردهای طاقت‌فرسا در هر فرد با فردی دیگر تفاوت دارد. سردردهای میگرنی دارای چندین نوع هستند که علائم و شیوه‌های درمانی هریک با دیگری تفاوت دارد.