اختلال اضطراب اجتماعی چیست؟ انواع و روش های درمان آن

اختلال اضطراب اجتماعی یکی از انواع اختلال‌های روانی است که شامل دو زیر مجموعه است: اختلال اضطراب اجتماعی فراگیر و اختلال اضطراب اجتماعی خاص.

در این مطلب اختلال اضطراب اجتماعی را تعریف خواهیم کرد و انواع آن را توضیح خواهیم داد. سپس راجع به دلایل مختلفی که می‌توانند باعث بروز این اختلال شوند، توضیح خواهیم داد. در ادامه، راجع به اضطراب اجتماعی در کودکان و نوجوانان صحبت خواهیم کرد و در انتها نیز روش‌های درمانی مختلف اختلال اضطراب اجتماعی را نام برده و بررسی می‌کنیم.

آنچه در این مقاله می‌خوانید:

• اختلال اضطراب اجتماعی چیست؟
• انواع اختلال اضطراب اجتماعی
• دلیل به وجود آمدن اختلال اضطراب اجتماعی
• اضطراب اجتماعی در کودکان و نوجوانان
• روش های درمان اختلال اضطراب اجتماعی

اختلال اضطراب اجتماعی چیست؟

وقتی فرد از ظاهر شدن در اجتماع بترسد، این حالت می‌تواند به دلیل اختلال اضطراب اجتماعی ایجاد شده باشد. در چنین مواقعی فرد از این‌که در موقعیت‌هایی قرار بگیرد که ممکن باشد دیگران قضاوتی منفی راجع به او داشته باشند می‌ترسد. البته طبیعی است که در مواردی افراد از قرار گرفتن در چنین شرایطی نگران شده یا کمی احساس دل‌پیچه داشته باشند؛ اما بیشتر افرادی که دچار اختلال اضطراب اجتماعی هستند، هنگامی که مردم دور و برشان هستند بسیار خجالتی و کم‌رو بوده و نشانه‌های جسمانی از جمله حالت تهوع، لرز و احساس ضعف از خودشان نشان می‌دهند. خوشبختانه راه‌های مختلفی وجود دارد که به کنترل این موقعیت کمک می‌کنند.

انواع اختلال اضطراب اجتماعی

در ادامه با انواع اختلال اضطراب اجتماعی آشنا می‌شویم.

اضطراب اجتماعی فراگیر

کسانی که بیشتر اضطراب و نگرانی‌هایشان مربوط به موقعیت‌های اجتماعی و اجرا باشد، در نسخه پنجم برنامه‌ریزی‌شده انجمن روانپزشکی آمریکا در دسته افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی فراگیر جای می‌گیرند. این افراد در چنین مواقعی دچار اضطراب می‌شوند:

• گفت‌وگو با افراد قدرتمند
• قرار گذاشتن با افراد مختلف
• شروع کردن مکالمه
• سخنرانی کردن

این افراد اصولا فقط در کنار افراد خانواده و دوستانشان احساس خوبی دارند.

اضطراب اجتماعی خاص

کسی که مبتلا به اضطراب اجتماعی خاص باشد، فقط در مواقعی که باید جایی سخنرانی کرده یا کاری را اجرا کند دچار اضطراب می‌شود. مثلا ممکن است شخصی از صحبت کردن در جمع بترسد، اما در جمع‌های اجتماعی عادی هیچ اضطرابی نداشته باشد.

از آن‌جا که چنین حالتی باز هم می‌تواند مانع پیشرفت‌ شغلی فرد یا دیگر دست‌آوردهای مربوط به اجرا شود، این حالت اضطراب اجتماعی هم می‌تواند حالت دردناکی باشد. این دو حالت اضطراب اجتماعی از لحاظ نشانه‌های جسمانی، سن بروز حالت‌های مربوط به اختلال و نوع واکنششان نسبت به درمان با یکدیگر فرق دارند.

دلیل به وجود آمدن اختلال اضطراب اجتماعی

در ادامه به بررسی دلایل به وجود آمدن اختلال اضطراب اجتماعی می‌پردازیم.

ژنتیک

اگر مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی هستید، احتمالا یکی از دلایل این موضوع وجود ژن‌های خاصی است که شما را مستعد ابتلا به این بیماری کرده است. اگر یکی از اقوام درجه یکتان دچار این اختلال است، احتمال ابتلای شما به این اختلال هم بین 2 تا 6 برابر افزایش می‌یابد.

محیط

یکی دیگر از دلایل روان‌شناسی اختلال اضطراب اجتماعی شامل مولفه‌های محیطی موثر در رشد فرد است. اگر یکی از والدین شما مبتلا به این اختلال باشد، احتمال بیشتری وجود دارد که شما هم دچار این اختلال شوید.

نحوه تربیت شما در سن رشد هم می‌تواند یکی دیگر از دلایل پیشرفت اختلال اضطراب اجتماعی باشد. اگر وقتی در سن کودکی بوده‌اید، اجازه حضور در موقعیت‌های اجتماعی مختلف را نداشته‌اید یا والدینتان به شما اجازه نمی‌دادند که مهارت‌های اجتماعی متناسب با شخصیتتان را پرورش دهید، احتمال بروز این اختلال در شما بیشتر شده است.

مهار رفتاری کودکان

آیا تا به حال با کودکانی مواجه شده‌اید که وقتی با موقعیتی جدید یا فردی ناشناخته روبه‌رو می‌شوند، احساس ناراحتی می‌کنند؟ آیا دیده‌اید که وقتی کودک در چنین موقعیت‌هایی گیر می‌کند، گریه کرده، گوشه‌گیری ‌کند یا به دنبال پدر و مادرش بگردد؟

به چنین حالت‌های رفتاری که در کودکان قابل مشاهده است، مهار رفتاری می‌گویند. احتمال بسیار زیادی وجود دارد که کودکانی با این نشانه‌ها، در آینده به اختلال اضطراب اجتماعی مبتلا شوند.

نوروترنسمیترها

اگر دچار اختلال اضطراب اجتماعی هستید، احتمالا یکی از دلایل آن به هم خوردن تعادل مواد شیمیایی خاصی در مغزتان است که به آن‌ها نوروترنسمیتر می‌گویند. کار نوروترنسمیترها این است که سیگنال‌های مختلف سلول‌های مغز را به سلول‌های دیگر انتقال دهند. نوروترنسمیترهای دخیل در ایجاد اضطراب اجتماعی این موارد هستند: نوراپی‌نفرین، سروتونین، دوپامین و گابا.

اضطراب اجتماعی در کودکان و نوجوانان

ممکن است کودکان و نوجوانان مبتلا به اضطراب اجتماعی، با نشانه‌های این بیماری رشد کرده و به دوران بزرگسالی برسند؛ بدون این که بفهمند مبتلا به چنین اختلالی هستند. با وجود این که اختلال اضطراب اجتماعی سومین اختلال مغزی رایج است، اما باز هم والدین و آموزگاران با نشانه‌ها و علائم این اختلال در کودکان و نوجوانان آشنا نیستند.

اختلال اضطراب اجتماعی شامل ترس یا فوبیای شدید نسبت به موقعیت‌های اجتماعی و اجرایی است. اگرچه بیشتر نوجوانان دوره‌هایی از اضطراب معمولی که مربوط به تغییرات دوران بزرگسالی می‌شود را از سر می‌گذرانند، کسانی که مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی هستند، دچار اضطرابی فراتر از حد معمول می‌شوند. برخی از نوجوانان، دچار اضطراب اجتماعی مزمن شده و میزان بالای اضطراب بر عملکرد مدرسه و فعالیت‌های خارج از برنامه آن‌ها تاثیر می‌گذارد.

نشانه‌های این اختلال در کودکان و نوجوانان، نسبت به سنشان متفاوت است. نشانه‌هایی که در کودکان پیش‌دبستانی قابل مشاهده است، شامل این موارد است: ترس از چیزهای جدید، زودرنجی، گریه یا ناله کردن، وابستگی زیاد و حرف نزدن. نشانه‌های قابل مشاهده در کودکانی که بیش از 7 سال دارند شامل این موارد است: ترس از جلوی کلاس نشستن، ترس از صحبت با بزرگسالان، ترس از سفارش غذا در رستوران، ترس از شرکت در جشن تولد و …، ترس از مورد قضاوت قرار گرفتن و مخالفت با شرکت کردن در فعالیت‌های مربوط به مدرسه.

روش‌ های درمان اختلال اضطراب اجتماعی

اختلال اضطراب اجتماعی برای بسیاری از افراد بسته به شدت اختلالی که دچار آن هستند، در تمام طول عمرشان ادامه دارد. درمان‌های مختلف می‌تواند به این افراد کمک کند که نشانه‌های مربوط به اختلال را تحت کنترل بگیرند و دوباره اعتماد به نفسشان افزایش یابد. روان‌درمانی و تجویز دارو، روش‌های مختلف درمان این اختلال هستند.

روان‌ درمانی

این روش درمانی از تکنیک‌های مختلفی برای کمک به افراد بهره می‌برد. روش‌های مختلف روان‌درمانی شامل روانشناسی شناختی، درمان بین فردی، روان‌درمانی تحلیلی و خانواده درمانی می‌شود.

رفتاردرمانی شناختی

رفتاردرمانی شناختی، نقش بسیار موثری در درمان اختلال اضطراب اجتماعی داشته است. در این روش درمانی به فرد می‌فهمانند که افکار خود او باعث بروز واکنش و انجام رفتارهای مربوط به این اختلال می‌شوند، نه افراد دیگر. درنتیجه بیمار می‌فهمد که چگونه باید افکار منفی که راجع به خودش دارد را تغییر دهد.

وسواس‌ درمانی

راه دیگری که برای کمک به فرد استفاده می‌شود، وسواس درمانی است. در این روش فرد آرام آرام با موقعیت‌هایی که از آن می‌ترسد مواجه می‌شود.

داروها

بازدارنده‌های بازجذب سروتونین (SSRI) رایج‌ترین داروهایی است که برای مبتلایان به اختلال اضطراب اجتماعی تجویز می‌شود. احتمالا موثرترین و ایمن‌ترین روش درمانی، همین روش است. داروهای مختلفی که می‌توانند به درمان اختلال اضطراب اجتماعی کمک کنند شامل پاروکستین، سرترالین، فلوووکسامین و فلوکستین هستند. اثرات جانبی این داروها می‌تواند شامل سردرد، بی‌خوابی، حالت تهوع و اختلال عملکرد جنسی باشد.

از جمله داروهای دیگری که می‌توان برای کاهش اضطراب تجویز کرد، بنزودیازپامین‌ها هستند. آلپرازولام یا زاناکس و کلونازپام زیرمجموعه این داروها محسوب می‌شوند. عوارض جانبی این داروها هم شامل گیجی، خواب‌آلودگی، حواس‌پرتی، بی‌تعادلی و از دست دادن حافظه است.

در این مطلب راجع به اختلال اضطراب اجتماعی برای شما نوشتیم. اگر شما هم اطلاعات دیگری راجع به این اختلال روانی دارید، خوشحال می‌شویم آن‌ها را در قسمت نظرات این مطلب با ما به اشتراک بگذارید.