اگر می‌خواهید حجم فیلم‌ها و کلیپ‌های خود را کمتر کنید و به دنبال روش‌های اصولی فشرده سازی فیلم می‌گردید، حتما این مقاله را دنبال کنید.
کیفیت فیلم‌ها روزبه‌روز بیشتر می‌شود و به طبع آن، حجم آن‌ها هم افزایش می‌یابد. ولی احتمالاً برایتان پیش آمده است که بخواهید کلیپی را روی یکی از سایت‌های اشتراک ویدیو (مثلا یوتیوب) آپلود کنید، ولی به دلیل حجم بالای فایل با مشکلاتی روبرو شده‌اید. یا اینکه به دلیل حجم بالای فیلم‌ها با مشکل کمبود فضای خالی روی دیسک روبرو می‌شوید. بسیاری از این گونه مشکلات را می‌توانید با استفاده از برنامه های کاهش حجم فیلم حل کنید.
Handbrake و QuickTime دو عدد از بهترین نرم افزار های فشرده سازی فیلم هستند. ولی قبل از شروع به استفاده از این نرم‌افزارها، لازم است با تعدادی از عباراتی که در رمزگذاری (Encoding) فایل‌های ویدیویی استفاده می‌شوند آشنا باشید. در این مقاله ابتدا با این اصطلاحات آشنا شده و سپس نحوه فشرده سازی فیلم بدون افت کیفیت آن‌ها را می‌بینیم.
آنچه در این مقاله می‌خوانید:
- چه زمانی به فشرده سازی فیلم نیاز داریم؟
- وضوح (Resolution)
- بیت ریت (Bitrate)
- نرخ فریم (Frame Rate)
- بیت ریت صدا (Audio Bitrate)
- روش های کاهش حجم فیلم با استفاده از فشرده سازی
- کاهش حجم فیلم با استفاده از برنامه QuickTime
- فشرده سازی فیلم با استفاده از برنامه Handbrake
- نتیجه گیری
چه زمانی به فشرده سازی فیلم نیاز داریم؟
با فراگیر شدن شبکه‌های اجتماعی، ویدیوها را همه جا می‌بینیم؛ در اینستاگرام، فیس‌بوک، توییتر و غیره. اگر سرعت اینترنت شما پایین باشد و بخواهید ویدیویی با حجم بالا را به اشتراک بگذارید، آپلود این فایل می‌تواند مدت زمان زیادی طول بکشد. در این موارد بهترین کار فشرده کردن این ویدیوها بدون از دست رفتن کیفیت آن‌ها است.
کاهش حجم فیلم در موارد دیگری هم کاربرد دارد. مثلا زمانی که شما مجموعه بزرگی از فیلم‌ها و سریال‌ها را روی هارد دیسک خود دارید و با کاهش فضای خالی دیسک مواجه می‌شوید، یا مجبور هستید دیسک دیگری بخرید و یا تعدادی از فایل‌هایتان را حذف کنید که هیچکدام از این گزینه‌ها راهکار مطلوبی نیستند.
نرم‌افزارهای زیادی برای کاهش حجم فیلم‌ها به صورت دسته‌ای وجود دارند؛ ولی اگر نمی‌خواهید ویدیوهای خروجی‌تان کیفیتی پایین و نویزدار داشته باشند، بهتر است از این گونه برنامه‌ها استفاده نکنید.
قبل از شروع به استفاده از نرم افزار های فشرده سازی فیلم، لازم است تعدادی از خصوصیات فایل‌های خود را چک کنید. برای این کار مراحل زیر را انجام دهید.
وضوح (Resolution)
رزولوشن یا وضوح، ابعاد تصویر را برحسب پیکسل مشخص می‌کند. در پنجره شکل بالا این مقدار با عنوان‌های Frame width و Frame height (به ترتیب عرض و طول تصویر) مشخص شده‌اند. در این تصویر مشاهده می‌کنیم که فایل ما، ویدیویی 1080p است. رزولوشن نیاز به توضیح خاصی ندارد و همه ما کم و بیش با آن آشنا هستیم.
در بیشتر مواقع، وضوح تصویر به طور اختصاری و به صورت‌هایی مثل 720p یا 1080p و یا 4K مشخص می‌شود. بیشترین رزولوشنی که امروزه استفاده می‌شود 1080p است که بیشتر با نام FullHD شناخته می‌شود. با این حال، روزبه‌روز به محبوبیت روزلوشن 4K افزوده می‌شود؛ به طوری که بیشتر دوربین‌ها و گوشی‌های هوشمند جدید می‌توانند ویدیوهای خودشان را با این دقت ضبط کنند.
اگر تلویزیون یا مانیتور شما دقتی کمتر از 4K داشته باشد، (مثلا 1080p) و بخواهید فیلمی با کیفیت 4K با آن پخش کنید، با مقداری افت کیفیت مواجه خواهید شد که به اصطلاح به این حالت Downsampling گفته می‌شود. در این شرایط، عملاً کیفیت بالای فیلم‌هایتان هیچ تاثیری غیر از اشغال فضای بیشتر برای شما نخواهند داشت. در این زمان بهترین کار استفاده از یک نرم افزار فشرده سازی فیلم و کاهش حجم فیلم است.
بیت ریت (Bitrate)
بیت‌ریت (که در پنجره مشخصات فایل با نام Total bitrate مشخص شده است)، نشان دهنده تعداد بیت‌های ذخیره شده در فایل در واحد زمان است. این مقدار معمولا با واحد Kbps (کیلوبیت در ثانیه) و یا Mbps (مگابیت در ثانیه) مشخص می‌شود. برای مثال در پنجره نشان داده شده در تصویر اول، بیت‌ریت فایل، 20150 کیلوبیت در ثانیه یا 20 مگابیت در ثانیه است. برای فشرده سازی فیلم، بیت‌ریت را باید کم کنیم؛ ولی اگر این مقدار را خیلی کاهش دهیم، خروجی‌مان کیفیتی پایین‌تر از ویدیو اصلی خواهد داشت.
برای مثال، بیت‌ریت‌های زیر به عنوان بیت‌ریت‌های بهینه برای آپلود روی YouTube معرفی شده‌اند:
البته اعداد گفته شده در جدول بالا به صورت کلی هستند و مثلا برای فیلم‌های انیمیشنی از مقادیر پایین‌تر هم می‌توان استفاده کرد.
نرخ فریم (Frame Rate)
نرخ فریم به تعداد فریم‌هایی گفته می‌شود که در یک ثانیه نمایش داده می‌شود و با واحد فریم در ثانیه (یا fps) نشان داده می‌شود. در بسیاری از موارد، زمانی که می‌خواهیم ویدیویی را فشرده کنیم، لازم نیست این مقدار را تغییر دهیم. تغییر این مقدار باعث کاهش روان بودن فیلم خواهد شد. همچنین کاهش این مقدار، تاثیری در حجم فایل نخواهد داشت.
بیت ریت صدا (Audio Bitrate)
این مقدار نشان دهنده کیفیت صدای همراه فیلم است. در بسیاری از مواقع، بیت‌ریت صدا درصد خیلی کمی از فایل ویدیویی را اشغال می‌کند و معمولاً هم پایین‌ترین مقدار برای آن در نظر گرفته می‌شود. بنابراین در هنگام استفاده از برنامه فشرده سازی فیلم، بهتر است این مقدار را تغییر ندهید.
روش های کاهش حجم فیلم با استفاده از فشرده سازی
در این بخش روش فشرده‌سازی فیلم‌ها با استفاده از دو نرم‌افزار QuickTime و Handbrake را می‌خوانیم.
کاهش حجم فیلم با استفاده از برنامه QuickTime
QuickTime برنامه‌ای است که توسط اپل ساخته شده و قابلیت‌های بسیاری از جمله فشرده سازی فیلم بدون افت کیفیت را دارد. این برنامه به صورت پیش‌فرض در نسخه‌های جدید MacOS بر روی سیستم عامل نصب شده است. نسخه ویندوز این برنامه هم وجود دارد؛ ولی از سال 2016، اپل پشتیبانی از این نسخه را متوقف کرده است.
کار کردن با این نرم‌افزار ساده است و به تنظیمات خاصی برای فشرده سازی فیلم هایتان نیاز ندارید. در ویدیوی زیر می‌توانید مراحل کاهش حجم فیلم با استفاده از این نرم‌افزار را به صورت مرحله به مرحله تماشا کنید:
فشرده سازی فیلم با استفاده از برنامه Handbrake
Handbrake یک نرم افزار فشرده سازی فیلم است که به صورت متن‌باز و رایگان در اختیار شما قرار می‌گیرد. برای دریافت این نرم‌افزار به آدرس زیر رفته و فایل نصبی مناسب سیستم خودتان را دانلود و نصب کنید.
پس از نصب و اجرای برنامه با پنجره اصلی برنامه (عکس زیر) روبرو خواهید شد.
برای وارد کردن فایل خود، روی گزینه Open Source در بالای پنجره کلیک کرده و فایل موردنظرتان را انتخاب کنید. مهم‌ترین گزینه موجود در این پنجره، قسمت Presets است.
با کلیک روی این قسمت می‌توانید از تنظیمات از قبل مشخص شده، یکی را انتخاب کنید. در نظر داشته باشید که برای کاهش حجم فیلم، حتما از کیفیت پایین‌تر از ویدیوی ورودی استفاده کنید؛ مثلا اگر فیلم اصلی کیفیت 1080p دارد، بهتر است وضوح 720p یا پایین‌تر را انتخاب کنید.
با رفتن به تب Video تنظیمات بیشتری برای فشرده سازی فیلم خواهید یافت.
در ابتدای این قسمت گزینه Video Codec را می‌بینیم. کُدک نحوه فشرده سازی و کدگذاری فایل ویدیویی را مشخص می‌کند. دو استاندارد پر استفاده برای کدگذاری فایل‌های تصویری، x264 و x265 هستند. استاندارد x264 یا (H.264) فرمتی شناخته شده و باسابقه است. در مقابل، کُدک x265 یا (H.265) فرمتی جدیدتر است و فایل‌های خروجی با این فرمت، کیفیتی بالاتر و حجمی کمتر دارند. تنها ایراد این فرمت آن است که هنوز تمامی دستگاه‌ها از آن پشتیبانی نمی‌کنند.
گزینه Framerate نرخ فریم فایل خروجی را مشخص می‌کند و همانطور که گفته شد، بهتر است این مقدار را برابر با نرخ فریم فایل ورودی بگذارید.
گزینه مهم دیگر در این صفحه Encoder Preset است. با کاهش این گزینه (انتقال دستگیره به سمت راست)، مدت زمان کدگذاری فایل بیشتر می‌شود، ولی در عوض فایل خروجی کیفیت بالاتر و حجم کمتری خواهد داشت و بالعکس.
پس از انجام تنظیمات دلخواه خودتان، در پایین پنجره محل ذخیره فایل خروجی را مشخص کنید و سپس کلید Start Encode را بزنید تا Handbrake شروع به فشرده سازی و کاهش حجم فیلم ورودی بکند.
نتیجه گیری
فشرده سازی فیلم در بسیاری از مواقع می‌تواند ما را از دردسر کمبود فضای خالی دیسک و یا آپلودهای طولانی نجات دهد. با رعایت اصول مربوط به فشرده سازی فیلم ها که در این مقاله گفته شد، کیفیت فیلم‌های شما کاهش چندانی نخواهد یافت. آیا توانستید مراحل گفته شده را به آسانی دنبال کنید؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.