فضانوردی برای بسیاری از افراد دلهره آور و برای یک سری دیگر رویایی بزرگ تلقی میشود که سازمان ناسا بزرگترین سازمان فضایی دنیا این رویا را محقق ساخته است. در ادامه با تاریخچه ناسا همراه ما باشید.
شاید بپرسید ناسا مخفف چیست؟ درواقع مجموعه دولتی ناسا (NASA) مخفف عبارت National Aeronautics and Space Administration است که به عنوان اداره کل ملی تحقیقات فضایی آمریکا و مهمترین سازمان فضایی دنیا شناخته میشود. این سازمان قطعاً مطرحترین شرکت دنیا در صنعت هوافضا و اکتشافات فضایی است که در سال 1958 میلادی به دستور دولت آیزنهاور، در رقابت با اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی پس از پرتاب ماهواره اسپوتنیک-1 به فضا یعنی در زمان جنگ سرد، تأسیس شد و قرار شد از همان ابتدا بر روی تحقیقات غیرنظامی فضایی فعالیت خود را در پیش بگیرد.
حالا سازمان ناسا تاریخچهای بیش از نیم قرن فعالیت دارد که در این راستا توانسته است، پروژههای اکتشافاتی و مطالعاتی زیادی انجام دهد و به دنیای علوم هوافضا هدیه دهد. در این میان آپولو برای فرود بر روی ماه، پروژه اسپیس شاتل و ایستگاه فضایی اسکای لب از مهمترین پروژههای سازمان ناسا در سالهای فعالیت بوده و در حال حاضر نیز پشتیبانی از ایستگاه فضایی بینالمللی از دیگر کارهای در دست انجام این سازمان محسوب میشود. البته ناگفته نماند که فضاپیماهای اوریون، سیستم پرتاب SLS و توسعه فضاپیماهای خصوصی سرنشین دار در مدار پایینی زمین از دیگر پروژههای این سازمان است. البته اینها تنها بخشی از فعالیتهای ناسا محسوب میشود. با ما همراه باشید تا در قالب موضوعات زیر و ویدیویی که در ادامه میآید، اطلاعات بیشتری را به شما ارائه دهیم.
آنچه در این مقاله میخوانید:
- تاریخچه سازمان ناسا
- شکلگیری سازمان NASA
- پروژههای مهم پرواز فضایی در ناسا
- نورث امریکن ایکس-۱۵
- پروژه مرکوری
- پروژه آپولو و چالشهای آن
- اسپیس شاتل
- اسکای لب
- فعالیتهای اخیر و آینده ناسا
- مراکز مختلف و کار در ناسا
- استخدام و حقوق کارمندان ناسا
- سخن پایانی
تاریخچه سازمان ناسا
سازمان NACA در ابتدا در سال 1915 تأسیس شد و آمریکاییها مطالعه بر روی موضوعات از جمله هوانوردی را از سال 1920 آغاز کردند. در آن زمان این سازمان یک سازمان مشاورهای در زمینه هوانوردی بود. این سازمان کارهای متنوعی را در زمینه توسعه هواپیماها و فرایند ساخت آنها انجام میداد که از دستاوردهای آن میتوان به طراحی آئرودینامیک Naca Cowling و همینطور سیستم طراحی بال هواپیما Naca Airfoils اشاره کرد که هنوز هم در صنعت هوانوردی مورد استفاده قرار میگیرد. اما ببینیم که فعالیتهای هوافضای آمریکا در قالب ناسا چگونه شکل گرفت.
شکلگیری سازمان NASA
در دهه 1950 میلادی بود که رقابت شدید آمریکا و شوروی بر سر فناوریهای جدید علمی و فضایی آغاز شد. در آن زمان سازمان فضایی شوروی ماهواره اسپوتنیک 1 را به عنوان یک دستاورد فضایی به دنیا معرفی کرده بود. این معرفی برای آمریکاییها که قرار بود در دنیای فناوری قرن بیستم بدرخشند، تهدیدی فناورانه محسوب میشد. بدین سبب پروژه بحران اسپوتنیک در ناکا آغاز به کار کرد. در این راستا رئیس جمهور وقت آمریکا یعنی آیزنهاور نیز وارد این برنامه شد و دستور در انجام هرچه سریعتر پروژه داد و زیر مجموعهای در ناکا ایجاد شد که قرار بود بر روی فعالیت غیر نظامی تمرکز داشته باشد.
از اینجا ناسا آغاز به کار کرد. تحقیقات نظامی نیز پس از آن به آژانس تحقیقاتی پیشرفته آمریکا یعنی آرپا اختصاص یافت که آن هم در سال 1958 تأسیس شد. اگر میخواهید بیشتر در این باره بدانید، باید بگوییم که ما در مقاله داستان ابداع اینترنت اشارههایی به این سازمان نظامی آمریکا داشتهایم که مطالعه آن نیز خالی از لطف نخواهد بود.
و اما سازمان ناسایی که امروزه آن را میشناسیم در 19 جولای 1958 با عنوان سازمان ملی هوافضای آمریکا با دستور آیزنهاور به عنوان سازمانی مستقل در زمینه صنعت هوافضا و اکتشافات فضایی کار خود را آغاز کرد. درواقع بعد از کلید خوردن پروژه جدید و دستور رئیس جمهور به تأسیس آن، تمامی کارمندان و بودجه سالانه اختصاص یافته به ناکا به ناسا انتقال یافتند و سه آزمایشگاه تحقیقاتی بزرگ دو کارخانه تولیدی ناکا در راستای این ادغام به ناسا اختصاص یافت.
پروژههای مهم پرواز فضایی در ناسا
سازمان ناسا پروژههای زیادی را در زمینه پرواز فضایی با سرنشین و پرواز فضایی بدون سرنشین در کارنامه کاری خود دارد. برنامههای بدون سرنشین ناسا اکتشافات متنوعی را در منظومه شمسی به همراه داشته است. پروژههای پرواز فضایی با سرنشین این سازمان نیز پروژههایی هستند که فضانوردان برای انجام تحقیقات و ثبت مشاهدات به فضا فرستاده میشوند. یکی از عجایب ناسا هم این است که در طول سفر به فضا، فضانوردان ممکن است تجربههای منحصربهفردی داشته باشند که در اینجا میتوانید با 16 نکته از عجایب ناسا بیشتر آشنا شوید.
مبدا پروژهها و یا مأموریتهای بدون سرنشین ناسا معمولاً از زمین است و یا از موشکهای شاتل و ایستگاههای پرتابه در فضا خواهد بود که به فاصلههای دورتر فرستاده میشوند. اولین تحقیقات ناسا در این زمینه با ماهواره Explorer 1 به ثمر نشست که در همان سالهای ابتدایی رقابت فضایی اجرا شده بود و درواقع دو ماه بعد از پرتاب ماهواره اسپوتنیک شوروی روانه فضا شد. بعد از اینکه ناسا تشکیل شد، تیم تحقیقات ماهواره Explorer 1 نیز به ناسا انتقال یافت و این سازمان تا امروز در حال کار و تحقیق بر روی آن است. درواقع محققین ناسا در این زمینه بر روی زمین و خورشید، میدانهای مغناطیسی و طوفانهای خورشیدی مطالعه میکنند.
اولین پروژه با سرنشین ناسا نیز توسط دستور رئیس جمهور وقت آمریکا جان اف کندی کلید خورد. در واقع این پروژه نیز برای رقابت با شوروی در پیش گرفته شد و رئیس جمهور دستور ارسال انسان به ماه را داده بود و ناسا تا پایان دهه شصت میلادی توانسته بود، این مهم را عملی کند.
نورث امریکن ایکس-۱۵
اولین تاریخچه پروژه فضایی با سرنشین سازمان ناسا مربوط به هواپیماهای مافوق صوت است. پروژه X-15 یکی از هواپیماهای مورد استفاده در این پروژه بود که از سال 1954 در سازمان ناکا کار خود را آغاز کرده بود. که پس از تأسیس ناسا این هواپیما 199 بار به پرواز در آمد و در این راستا توانسته است رکوردی را از آن خود کند. درواقع هواپیمای X-15 یک راکت آزمایشی شناخته میشود که توانسته بود در ارتفاع 14 کیلومتری از سطح زمینه با سرعت 805 کیلومتر در ساعت پرواز کند و اولین جرقههای فناوری موشکی را در تاریخچه ناسا روشن کند. چرا که تکنولوژی این پروژه بعدها در سایر برنامههای پرواز هوایی مانند اسپیس شاتل نیز استفاده شد.
پروژه مرکوری
پس از کسب موفقیتای ابتدایی در زمینه ساخت راکتهای مافوق صوت، آمریکاییها پروژهای را برای ارسال انسان به مدار زمین ترتیب دادند. این پروژه مرکوری (عطارد) نام گرفت و با شروع فعالیت ناسا نیز آغاز به کار کرد. در این پروژه از موشکها و کپسولهایی که در نیروی هوایی طراحی شده بود، استفاده میشد. در این راستا باید اشاره کنیم که آلن شپرد اولین آمریکایی بود که با فضاپیمای فریدام 7 و موشک بالستیک رداستون پرواز 15 دقیقهای خود را در سال 1961 انجام داد. درواقع او پس از جان گلین به عنوان اولین فضانوردی که وارد مدار زمین شد، شناخته میشود. وی در سال 1962 نیز با فضاپیمای فرندشیپ به فضا فرستاده شد و سه بار دور زمین چرخید.
پروژه آپولو و چالشهای آن
بعد از دستیابی به موفقیت در پروژه مرکوری، تحقیقات ناسا بر روی افزایش دقت در پرواز و همینطور فرودهای دقیق توسعه پیدا کرد. در پس تحقیقات پروژه جمنای (Project Gemini) متولد شد که شامل برنامه ارسال دو انسان به فضا بود. این برنامه درواقع آغازی برای فرود بر روی کره ماه را رقم میزد. ازآنجاییکه شوروی موفقیتهای فضایی بیشتری نسبت به ناسا بدست آورده بود، جان اف کندی رئیس جمهور آمریکا دستور به ارسال انسان به کره ماه را صادر کرد که منجر به آغاز پروژه آپولو شد.
درواقع آپولو از گرانترین پروژههای علمی آمریکا شناخته میشود. شاید یکی از عجایب ناسا این باشد که در دهه 1970 این پروژه 20 میلیارد دلار هزینه داشت. برنامه پرواز اینگونه بود که ماژول فرود روی ماه باقی بماند و قرار بود کنترل حامل و سه فضانورد به زمین باز گردند. اما متاسفانه در اولین پروژه آپولو سه فضانورد نیز از بین رفتند. این حادثه تلخ منجر شد که کنگره آمریکا گروهی برای مشاوره در زمینه امنیت و چالشهای جانی در ناسا به نام NASA Advisory Council قرار دهد.
بعد از آن بررسیهای زیادی در مورد فرود بر روی ماه توسط سازمان ناسا و گروه مشاوره انجام گرفت و تا اینکه آپولو 11 در سال 1969 به طور کامل اجرا شد و نیل آرمسترانگ نیز اولین فضانوردی بود که قدم بر ماه گذاشت. تاکنون مجموعا 12 فضانورد بروی کره ماه پیاده روی کردند که در این راستا اطلاعات علمی بی شماری برای ناسا کسب شد. همچنین پروژه آپولو و علامتی که آرمسترانگ بر روی ماه قرار داد، رقابت فضایی در قرن بیستم را خاتمه داد. بالاخره با همکاری آمریکا و روسیه پروژه ایستگاه فضایی بینالمللی آغاز شد و از اینجا به بعد تحقیقات فضایی دو کشور در قالب همکاری ادامه یافت.
اسپیس شاتل
بین سالهای انتهایی 1980 و آغازین 1990 ناسا بر روی ساخت موشکهایی در جهت استفاده مجدد اقدام کرد. در این راستا شاتل های فضایی متنوعی را در دستور کار خود قرار داد. یکی از مهمترین پروژههای شاتل فضایی ناسا اسپیس لب نام دارد که با همکاری سازمان فضایی اروپا ساخته شد و پروژه بعد از آن تلسکوپ فضایی هابل بود. این تلسکوپ در سال 1990 به فضا فرستاده شد اما ایراداتی داشت که مجددا در دسامبر 1993 یک تیم فضانوردی توانستند تلسکوپ را اصلاح کنند. این ماموریت یک بخش تاریخی از تاریخچه ناسا بود که ظرفیت نیروی انسانی فضانورد را برای انجام کارها در فضا نشان میداد.
شاتل های فضایی سازمان ناسا در طول 30 سال بیش از 300 فضانورد را برای انجام تحقیقات فضایی به فضا فرستادند. اما شاتل فضایی در طول سالها فعالیت خود دو حادثه تلخ را از نیز سر گذراند طی این حوادث فضاپیماهایی همچون چلنجر در سال 1986 و کلمبیا 2003 نابود شدند و مرگ 14 فضانورد را به همراه داشت.
اسکای لب
اسکای لب تنها ایستگاه فضایی آمریکایی بود که به صورت ساخت یک ورکشاپ در فضا در سال 1965 آغاز به کار کرد و با اهداف مختلفی مورد استفاده قرار گرفت. اولین بار پرتاب اسکای لب با سه سرنشین پروژهٔ آپولو بود که از سال 1973 تا سال 1974 به مدت 171 روز طول کشید و دستاورد آن حدود 300 آزمایش پیشگامانه علمی فضایی بود. در واقع این پروژه از این جهت اهمیت داشت که راه را برای پرتاپ های هوایی به فضا برای مدت زمان طولانی حضور در فضا را سهل و آسان میکرد.
اما در سال 1979 اسکای لب با مشکل مواجه شد و ناسا همه تلاش خود را برای حفظ جان فضانوردن به کار گرفت تا اینکه بتواند به آسانی فرود بیاید. نتیجه این شد که در استرالیا سقوط کرد اما فضانوردان سالم بودند و حالا اینجا پایان کار اسکای لب بود که منجر شد ناسا پروازهای طولانی مدت را متوقف کند.
فعالیتهای اخیر و آینده ناسا
سازمان ناسا هماکنون پروژههای بسیاری را در دست انجام دارد و در آینده نیز برنامههای متنوعی را برای گسترش هر چه بیشتر فعالیتهای فضاییش در پی خواهد گرفت. یکی از پروژههای ناسا برنامه مطالعاتی زحل، زمین و خورشید است. از برنامههای آتی ناسا هم میتوان Europa Clipper را نام برد. درواقع Europa Clipper کاوشگری است که در سال 2022 به فضا پرتاب میشود. همچنین ناسا در نظر دارد تلسکوپ فضایی جیمز وب را جایگزین تلسکوپ هابل کند.
از آنجایی که در گذشته هدف ناسا فرود آمدن انسان بر روی کره ماه بود، ساخت شاتل فضایی و ایستگاه فضایی توسط سازمان ناسا در پیش گرفته شد. حالا نقشه راه این سازمان برای سالهای آتی تمرکز بر روی سیاره مریخ و رفتن و اسکان در مریخ است. این سازمان در سال 2017 بودجهای 19.5 میلیارد دلاری را برای انجام تحقیقات در این زمینه دریافت کرده است و در این پروژه اعلام شده که در سال 2040 تمهیداتی را برای سکونت در مریخ فراهم خواهد کرد. در این مقاله میتوانید درباره اینکه چرا راه مریخ از ماه میگذرد، اطلاعاتی کسب کنید.
مراکز مختلف و کار در ناسا
امروزه ناسا مراکز مختلفی را دارد که به منظور تحقیقات مختلف احداث شدهاند. درواقع در پاسخ به اینکه ناسا کجاست ، باید بگوییم ساختمان اصلی ناسا، مرکز تحقیقاتی، ساخت و تولید را شامل میشود. در این سازمان فضایی برای حمل شاتلهای فضایی از هواپیمای اختصاصی بوئینگ 747 استفاده میشود. از طرفی خوب است بدانید مرکز فضایی جان اف کندی در فلوریدا نیز به عنوان یکی از مراکز مهم عملیاتی سازمان ناسا است که از سال 1968 برای ماموریتهای پروازی حامل سرنیشین مورد استفاده قرار میگیرد. یکی دیگر از مراکز ناسا مرکز فضایی جانسون در هیوستون است. در این مرکز فضایی ماموریت کنترل پروژههای با سرنشین انجام میشود.
بعلاوه مرکز NASA Astronaut Corps وظیفه گزینش، آموزش و انتخاب فضانوردان برای انجام ماموریت فضایی را نیز بر عهده دارد که در مرکز لیندون فعالیت میکند. البته اینها تنها بخشی از مرکاز مهم ناسا هستند و در این راستا میتوانید اطلاعات بیشتری را در ویکیپدیا کسب کنید. البته سایت ناسا به آدرس هم اطلاعات بسیار زیادی درباره این سازمان و همچنین مطالب مربوط به فضانوردی در اختیار شما قرار خواد داد.
استخدام و حقوق کارمندان ناسا
با همه توصیفاتی که از ناسا ارائه دادیم، باید بگوییم که استخدام در ناسا برای بسیاری از افراد هیجانانگیز و از رویاهای آنها است. برای استخدام در ناسا متقاضیان میبایست علاوه بر داشتن مدرک کارشناسی، مدرک آموزش خلبانی هواپیمای جت به عنوان خلبان یکم به مدت هزار ساعت، مدرک دکتری در مهندسی، ریاضیات یا علوم پایه و یا حداقل ۳ سال سابقه تدریس مهندسی، علوم پایه یا ریاضی را داشته باشند. البته این همه ماجرا نیست و مسلما شرایط دیگری هم برای ورود به ناسا نیاز خواهد بود. البته یکی دیگر از موارد مهم در استخدام ناسا داشتن تابعیت آمریکا نیز است.
خوب است اشاره کنیم که حقوق کارمندان ناسا هم براساس تجربه و سوادش مشخص خواهد شد. در یک بررسی در سال 2018 نشان داده شده که حقوق کارمندان ناسا به عنوان یک تازه کار سالانه حدود 63 هزار و 600 دلار است. این کارمند اگر به مدارج بالاتر برسد حقوقی حدود 76 هزار دلار دریافت خواهد کرد و در ردیف بالاتر نیز سالانه حدود 99 هزار دلار درآمد خواهد داشت.
سخن پایانی
همانطور که دریافتید سازمان ناسا مهمترین سازمان فضایی دنیا و اکتشافات فضایی است که تاکنون دستاوردهای زیادی برای دنیای علم به ارمغان آوده است. از پروژه آپولو گرفته تا ارسال شاتلهای بدون سرنیشین به فضا توانسته است دانستهها و اطلاعات زیادی را به علم فضا اضافه کند و سازمان خود را گسترش دهد. البته همه اینها را باید نتیجه تلاشهای مستمر فضانوردان و دانشمندان فضایی دانست.
پس مسلماً ورود به ناسا کار آسانی نخواهد بود. شاید در پاسخ به این سوال که چگونه باید به ناسا برویم باید بگوییم که علاوه بر داشتن علم و سواد کافی، فضانوردان باید روحیه اکتشاف و جستجوگری نیز داشته باشند. درواقع مهندسین ناسا ممکن است جزو متخصصان معمولی حوزه علمی جامعه باشند اما وظایفی که برعهده دارند منجر به تأثیرگذاری شگرفی بر دنیا خواهند شد. با این حساب در نظر داشته باشید که ما در این مقاله تنها به چیکده اندکی از دستاوردهای ناسا در طی سالیان فعالیتش و در قالب تاریخچه ناسا اشاره کردیم.
سلام. ممنون از همراهی شما دوست عزیز