حافظه به قوای رمزگذاری، ذخیره و نگهداری اطلاعات و بازیابی آنها از طریق مغز گفته می‌شود. در سال 1968 دو محقق برجسته و نامدار توانستند حافظه را به انواع مختلف حافظه حسی، کوتاه‌مدت و بلندمدت تقسیم‌بندی کنند. حافظه کوتاه‌مدت، حافظه فعالی است که در آن واحد آن را می‌توانیم آن را درک کنیم. اطلاعات در حافظه کوتاه‌مدت در زمانی بین 20 الی 30 ثانیه به طول میانجامند. اما حافظه بلند مدت شامل اطلاعاتی است که برای مدت زمان متغیری در مغز باقی می‌مانند. متاسفانه مغز انسان به گونه‌ای طراحی شده است که پس از 30 سالگی، روزانه حدود 50000 نورون مغزی در آن از بین می‌رود. به همین دلیل تقویت حافظه یکی از مهم‌ترین کارهایی می‌باشد که لازم است در اوایل دهه 40 زندگی آن را آغاز نماییم.
روش‌های تقویت حافظه
داشتن یک حافظه سالم و قوی لازمه ادامه یک زندگی معمولی است. در واقع اگر حافظه دچار مشکل شود، نه تنها فعالیت‌های تحصیلی و شغلی، بلکه کل زندگی با چالش‌های متعددی روبه‌رو خواهد شد. به همین دلیل تقویت حافظه یکی از مهم‌ترین وظایف هر انسان پس از گذر از سی سالگی به شمار می‌آید. اهمیت این موضوع به اندازه‌ای است که ما بر آن شدیم تا مهم‌ترین راه‌های تقویت حافظه را معرفی کرده و برایتان شرح دهیم.
استفاده از انواع داروهای مکمل تقویت حافظه
در برخی از موارد کمبود ویتامین‌های مختلف موجب ایجاد اختلال در حافظه می‌شود. بنابراین در این‌جا لزوم استفاده از انواع مکمل‌های دارویی مشخص می‌شود. در حال حاضر مکمل‌های دارویی متنوعی برای تقویت حافظه و بهبود عملکرد مغز در بازار وجود داشته و از فروش نسبتا خوبی هم برخوردار هستند. از جمله این مکمل‌ها می‌توان به انواع کپسول‌های امگا 3، جینسینگ، مکمل‌های مولتی ویتامین و قرص فوکوس فوراور اشاره کرد.
رعایت یک رژیم غذایی مناسب
همان‌طور که می‌دانید سوخت اصلی بدن انسان از طریق خوردن غذا تامین می‌شود. در واقع با خوردن غذا، انرژی لازم برای انجام فعالیت‌های فیزیکی و فکری روزمره حاصل خواهد شد. در این میان برخی از غذاها وجود دارند که با خوردن آنها علاوه بر بهبود قدرت حافظه، می‌توان از خطر زوال عقل یا همان آلزایمر نیز جلوگیری کرد. مهم‌ترین این غذاها عبارتند از: انواع غذاهای دریایی مانند انواع میگو و ماهی به ویژه ماهی‌های حاوی امگا 3، مغزیجات مختلف به خصوص گردو، سبزیجاتی مانند کلم بروکلی و اسفناج، لوبیا و انواع خوراکی‌های حاوی آنتی اکسیدان.
ورزش کردن
ورزش و به طور کلی انجام فعالیت بدنی علاوه بر آنکه تناسب اندام و سلامت سایر ارگان‌های بدن شما را تامین می‌کند، در تقویت حافظه و پیشگیری از فراموشی نیز نقش به‌سزایی ایفا خواهد کرد.
خواب کافی
داشتن خواب کافی یکی از ملزومات مهم زندگی انسان به شمار می‌آید. در واقع خواب مناسب و به اندازه، باعث می‌شود تا شما انرژی لازم برای فعالیت‌های روزانه را به دست آورده، پوست شاداب‌تری داشته باشید و قوه حافظه خود را بهبود ببخشید.
انجام بازی‌های فکری
تحقیقات دانشمندان جهان ثابت کرده است که انجام انواع مختلف بازی‌های فکری می‌تواند تا حد بسیار زیادی در بهبود حافظه انسان، موثر واقع شود. در واقع انجام این نوع بازی‌ها مانند شطرنج، حل جدول، پازل و… مغز را با چالش‌های جدید و متنوعی روبه‌رو کرده و با تحریک آن باعث تقویت حافظه شما خواهد شد.
کنترل استرس
احتمالا تا به حال بارها شنیده‌اید که داشتن اضطراب و استرس می‌تواند اثرات منفی و مخربی بر روی سلامت جسمی و روحی شما بر جای بگذارد. در این‌جا باید به این نکته اشاره کرد که این موضوع برای حافظه نیز عامل مخرب و زیان‌باری به شمار آمده و به مرور زمان می‌تواند موجب ازبین بردن سلول‌های مغز شود. در نتیجه کنترل و مدیریت استرس از اهمیت بسیار زیادی برای سلامت مغز و بهبود حافظه برخوردار است.
مطالعه روزانه
در صورتی که مطالعه کتاب‌های مختلف با موضوعات جدید و متنوع را در برنامه روزانه خود قرار دهید، ذهن خود را با چالش‌های جدیدی روبه‌رو ساخته و از این طریق می‌توانید حافظه خود را به میزان زیادی بهبود بخشید. در حالی که مطالعه مغز شما را فعال نگاه می‌دارد، تماشای مداوم تلویزیون می‌تواند اثرات زیان‌باری بر روی مغز به جا بگذارد.
حفظ تمرکز
از دیگر روش‌های تقویت حافظه می‌توان به حفظ تمرکز روزانه اشاره کرد. توانایی تمرکز بر روی یک موضوع یا فعالیت، باعث می‌شود تا حافظه قدرت خود را حفظ کرده و از فراموشی در سنین بالاتر نیز جلوگیری شود.
عدم مصرف دخانیات و الکل
در صورتی که از الکل یا دخانیات استفاده می‌کنید و در عین حال نگران قدرت حافظه خود نیز هستید، بهتر است از همین لحظه با اراده‌ای قوی تصمیم به ترک آن بگیرید. مصرف دخانیات و الکل علاوه بر مضرات متعدد دیگر، می‌تواند قوای حافظه شما را نیز مختل نماید.
یادگیری مهارت‌های جدید
از آن‌جایی که یادگیری هر مهارت جدیدی می‌تواند مغز را با چالش‌های متعددی روبه‌رو نماید، به گفته کارشناسان یکی از راه‌های تقویت حافظه، یادگیری مهارت جدید است.
حفظ معاشرت‌های اجتماعی
یکی از مهم‌ترین راه‌های تقویت حافظه داشتن روابط اجتماعی قوی است. این کار علاوه بر تامین سلامت روح و روان، حافظه شما را نیز بهبود بخشیده و موجب پیشگیری از نسیان و فراموشی خواهد شد.
انجام مدیتیشن
در سال‌های اخیر بسیاری از مردم دنیا به دلیل مزایای متعدد مدیتیشن، به انجام آن روی آورده‌اند. مدیتیشن می‌تواند تاثیرات مثبتی در افزایش تمرکز، خلاقیت، آرامش و شادی داشته داشته باشد. مطالعات نشان داده‌اند که انجام مدیتیشن در نهایت روح و روان و جسم سالم‌تری را برای شما به ارمغان می‌آورد.
کنترل فشار و قند خون
اخیرا محققان به این نتیجه رسیده‌اند که بالا بودن فشار خون و قند خون می‌تواند اثرات مخربی بر روی مغز و حافظه انسان بر جای بگذارد. در نتیجه یکی از بهترین راه‌ها برای جلوگیری از اختلالات حافظه، کنترل فشار و قند خون به ویژه در سنین بالاست.
کنترل عملکرد تیروئید
تیروئید نوعی غدد درون‌ریز به حساب می‌آید که نقش به‌سزایی در عملکرد سیتم عصبی بدن و فعالیت‌های متابولیک ایفا می‌نماید. بنابراین اختلال در عملکرد این غدد می‌تواند اثرات منفی بر قوای حافظه و عملکرد کلی مغز داشته باشد. پس، در صورتی که نوساناتی را در نوع عملکرد تیروئید خود احساس کردید، بهتر است بلافاصله به متخصص مربوطه مراجعه نمایید.
جمع‌بندی
حافظه، قوایی مربوط به رمزگذاری، ذخیره و بازیابی اطلاعات ثبت شده در مغز است، که عملکرد صحیح آن اهمیت بسیار زیادی در زندگی فردی خواهد داشت. در واقع اگر به هر دلیلی حافظه انسان با اختلال مواجه شود، انجام ساده‌ترین فعالیت‌های روزانه نیز غیر ممکن یا بسیار سخت خواهد شد. حافظه انسان از بدو تولد رشد خود را آغاز کرده و از سن سی سالگی روند معکوسی را طی می‌کند. به این معنا که از این سن به بعد روزانه تعداد زیادی از نورون‌های مغزی از میان می‌روند. بنابراین اگر جایگزین مناسبی برای نورن‌های آسیب‌دیده ایجاد نشود، به مرور زمان حافظه کارایی خود را از دست داده و در نهایت نیز منجر به بیماری لاعلاج فراموشی می‌شود. پس پیدا کردن روش‌های متعدد برای تقویت حافظه، یکی از وظایف اصلی هر فرد پس از 30 سالگی به شمار آمده و با افزایش سن نیز این وظیفه اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. در حال حاضر به گفته کارشناسان و متخصصان این حوزه راه‌های متنوعی برای بهبود حافظه وجود دارد که مهم‌ترین آنها عبارتند از: رعایت یک رژیم غذایی مناسب، داشتن خواب کافی، انجام ورزش و سایر فعالیت‌های بدنی، مطالعه، انجام بازی‌های مختلف فکری، مصرف انواع مکمل‌ها و…