انواع ورق سیاه در نتیجه عملیات حرارتی نورد گرم تولید می گردد و با نام ورق گرم یا نورد نیز شناخته می شود. نورد گرم که یک فرایند فلز کاری است، طی آن ورق های فولادی را در دمای ۹۳۰ درجه سانتی گراد گرم کرده و سپس از غلتک های مختلفی رد می کنند که باعث فشرده شدن بیشتر آنها خواهد شد. محصول نهایی به شکل ورق های تخت در می آید که همان ورق های سیاه هستند. انواع ورق سیاه به دلیل استحکام، مقاومت و تطبیق پذیری بالایی که دارد و همچنین قیمت ورق سیاه، مورد توجه زیادی در صنعت ساخت و ساز، خودروسازی، تولید ماشین آلات، لوازم خانگی و… واقع شده است. به دلیل اینکه ورق سیاه از انعطاف پذیری خوبی برخوردار است، گزینه بسیار مناسبی در صنایع مختلف به شمار می رود. در ادامه شما را با انواع ورق سیاه و ویژگی های آن آشنا خواهیم کرد.
انواع ورق سیاه
ورق های سیاه برحسب ضخامت، حالت و ویژگی های دیگری که دارند، به انواع مختلفی تقسیم می شوند که در ادامه به معرفی آن ها می پردازیم.
ورق سیاه صنعتی
ورق سیاه صنعتی به دو روش مورد استفاده قرار می گیرد. این ورق ها از یک طرف پایه تولید بسیاری از پروفیل های صنعتی با ابعاد بالا هستند و از سوی دیگر به صورت مستقیم در صنایع بسیار بزرگ کاربرد دارند. ابعاد و ضخامت ورق های سیاه صنعتی در مقایسه با دیگر ورق های سیاه، بسیار متفاوت خواهد بود. همچنین قیمت پروفیل های صنعتی نیز نسبت به دیگر پروفیل ها متفاوت است.
ورق سیاه معمولی
بر مبنای میزان کربن موجود در آلیاژ ورق های سیاه معمولی، این ورق ها به دو گرید st37 و st52 تقسیم می شوند. علاوه بر کربن، عناصر شیمیایی دیگری نیز در آلیاژ این دو گرید وجود دارد. از ترکیباتی مثل گوگرد، کربن، فسفر و سیلیسیم جهت تولید ورق st37 استفاده می گردد. البته ساخت ورق st52 نیز با همین عناصر ولی با درصدهای مختلف صورت می گیرد. علاوه بر تقسیم بندی ورق سیاه معمولی با این دو گرید، نحوه عرضه این ورق به بازار نیز به دو دسته کلی تقسیم می گردد.
نحوه عرضه ورق های سیاه
ورق های سیاه به در بازار دو صورت عرضه می شوند:
ورق سیاه رولی یا کلاف
این ورق ها به دلیل اینکه به شکل کلاف هستند، هیچ محدودیت طولی ندارند و در عرض های ۱، ۱.۲۵، ۱.۵ و ۲ متر موجودند و ضخامت آنها بین ۱.۵ تا ۱۵ میلی متر متغیر است.
ورق سیاه فابریک یا شیت
ورق های سیاه شیت یا فابریک معمولا سفارشی هستند. یعنی متقاضی ابعاد و ضخامت ورق مورد نظر را به کارخانه می دهد و محصول دلخواه را در ابعاد خواسته شده تحویل می گیرد. نوع آماده ورق های فابریک که در بازار یافت می شوند، ضخامتی بیشتر از ۱۵ میلی متر دارند و با ابعاد گوناگونی قابل خرید و سفارش هستند.
جدول انواع ضخامت ورق سیاه
به نقل از سایت آهن از ما در جدول زیر انواع ضخامت ورق سیاه به همراه سایر مشخصات آن آورده شده است. طول تعرف شده برای ورق های به شکل شیت می باشد، زیرا در حالت رول، طول ورق ها می تواند تا بی نهایت هم تعیین شود.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ویژگی های ورق سیاه چیست؟
ورق های سیاه به دلیل نحوه تولید خاص و پیچیده ای که دارند، از ویژگی های متفاوتی برخوردارند که در ادامه به بررسی آنها می پردازیم.
استحکام کششی
استحکام کشی بیشترین نیرویی است که انواع ورق سیاه می تواند قبل از شکستن تحمل کند. این استحکام به عوامل مختلفی مثل ترکیبات شیمیایی به کار رفته، ضخامت آن و همچنین عملیات مربوط به حرارت بستگی دارد. ورق سیاه به این علت که یک لایه از اکسید آهن روی سطح آن تشکیل می شود، در مقایسه با فولاد کربنی معمولی استحکام بالاتری دارد.
استحکام تسلیمی؛ تحت تاثیر این نیرو، ورق های سیاه برای همیشه تغییر شکل می دهند و این نوع استحکام به استحکام کششی بستگی دارد. علاوه بر این، استحکام تسلیمی به میزان نورد سرد انجام شده روی ورق ها نیز وابسته است. استحکام تسلیمی ورق سیاه برای طراحی قطعاتی که نیاز به تحمل بار زیاد بدون تغییر شکل دارند، مناسب خواهد بود.
قابلیت چکش خواری ورق های سیاه
از دیگر خواص مکانیکی که ورق سیاه دارد، قابلیت چکش خواری آن است که در واقع توانایی انواع ورق سیاه را بدون شکستن و خم شدن تعیین می کند. چکش خواری ورق سیاه به آن اجازه می دهد تا بدون ترک و شکستگی به شکل و اندازه دلخواه تبدیل شود.
میزان سختی
این مورد یکی از خواص مکانیکی انواع ورق سیاه محسوب می شود که مقاومت آن را در مقابل هرگونه تو رفتگی و ساییدگی مشخص می کند. سختی ورق سیاه با استفاده از روش های مخصوصی اندازه گیری می شود. با اینکه میزان سختی این ورق به استحکام کششی و چکش خواری آن مربوط می گردد، اما وضعیت سختی و ریزساختار این ورق نیز در سنجیدن میزان سختی آن موثر خواهد بود.
مقاومت در مقابل ضربه
این مورد یکی دیگر از خواص فیزیکی ورق سیاه است که مقاومت آن را در برابر انواع ضربه های ناگهانی بدون پارگی مشخص می کند. در واقع میزان مقاومت در مقابل ضربه های ناگهانی با کمک آزمایش های مخصوصی تعیین خواهد شد. می توان گفت که مشخص کردن میزان مقاومت در مقابل ضربه برای انواع ورق سیاه یک امر ضروری است، زیرا این مورد روی عوامل دیگری مثل مقاومت آن در برابر خستگی، سختی شکست و … تاثیر خواهد گذاشت.
روش های افزایش مقاومت ورق سیاه
ورق سیاه به دلیل اینکه شامل مقدار زیادی کربن است در مقابل خوردگی مقاومت خیلی زیادی ندارد. برای بالا بردن میزان مقاومت انواع ورق سیاه لازم است که روش هایی روی آن اعمال شود که شامل موارد زیر می باشد.
- آلیاژ سازی ورق های سیاه؛ اضافه کردن یک عنصر دیگر به ترکیب فولاد باعث بالا رفتن مقاومت آن در برابر خوردگی و پوسیدگی می شود. عناصری که می توانند در این راستا مورد استفاده قرار گیرند، عبارتند از:
- منگنز؛ منگنز باعث بالا بردن مقاومت ورق های سیاه در مقابل خوردگی شده و خاصیت شکل پذیری آنها را تضمین می کند.
- سیلیسیم؛ این عنصر باعث کاهش اکسیداسیون در دمای بالا و افزایش مقاومت در برابر خوردگی خواهد شد.
- کروم؛ این عنصر کاهش جذب رطوبت و افزایش مقاومت ورق در برابر خوردگی را به همراه دارد.
- عملیات حرارتی؛ عملیات حرارتی مثل سخت کاری ورق می تواند ریزساختار آن را اصلاح کند و باعث افزایش مقاومت آن در برابر آسیب های احتمالی گردد.
- تمیزکاری سطحی؛ تمیز کردن و صیقل دادن سطح ورق های سیاه آلودگی ها و ناخالصی های آنها را از بین می برد و مقاومت شان را در برابر خوردگی بالاتر خواهند برد.
- پوشش دادن ورق؛ پوشش دادن انواع ورق سیاه با رنگ و یا روی باعث می شود تا ورق در مقابل شرایط نامطلوب محیطی مقاومت خوبی از خود نشان دهد. برای محافظت از ورق سیاه پوشش های متفاوتی وجود دارد که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. این پوشش ها از خواص متفاوتی مثل چسبندگی، انعطاف پذیری، براق بودن و … برخوردارند.
مزایای ورق سیاه
ورق های سیاه به دلیل روش تولید خاصی که دارد مزایای زیادی برای مصرف کنندگان به دنبال خواهند داشت.
- هزینه کم؛ به دلیل فرایند تولید ورق های سیاه، قیمت این نوع ورق نسبت به ورق های تولید شده تحت تاثیر نورد سرد، مقرون به صرفه تر می باشد.
- کارایی مفید؛ ورق های سیاه چکش خواری، شکل پذیری و در کل کارایی بالایی دارند و تمام این قابلیت ها به دلیل فرایند نورد گرم در دمای بالا است.
- تنش کم؛ در فرایند تولید این ورق، فولاد تحت تاثیر خنک شدن تدریجی قرار می گیرد، به همین دلیل ورق سیاه ساختار محکمی دارد.
- استحکام بالا؛ این ورق نسبت به ورق های تولیدی در اثر فرایند نورد سرد مثل ورق روغنی دارای مقاومت بالاتری خواهد بود.
سخن پایانی
ورق سیاه که به ورق گرم نیز معروف است، تولید گسترده ای در صنعت فولاد دارد. خواص مکانیکی و فیزیکی انواع ورق سیاه به عوامل مختلفی مثل ترکیبات شیمیایی، عملیات مربوط به حرارت و شرایط و نحوه استفاده از آن بستگی دارد. با شناخت این عوامل تاثیر گذار می توان ورق سیاه مورد نیاز را جهت کاربردهای مختلف انتخاب کرد.
منبع: سایت آهن از ما – معتبرترین سایت فروش انواع آهن آلات – https://ahanazma.com