تشخیص سالم بودن فایل های دانلودی، یکی از نگرانی هایی است که خیلی از کاربران با آن مواجه اند. بررسی یک فایل از نظر ویروسی بودن قبل از دانلود موضوعی است که در این مقاله قرار است در مورد آن به صورت کامل با هم صحبت کنیم.
از زمان عمومی شدن استفاده از کامپیوتر ها و فروش آنها به صورت تجاری، بخش عمده تلاش ها و هزینه هایی که در راستای توسعه این سیستم ها انجام گرفته است، مربوط به بالا بردن امنیت و ساخت سیستمی بوده است که هم از نظر سخت افزاری و هم نرم افزاری بتواند بالاترین سطح امنیت را برای کاربران فراهم کند. در عین حال، هکر ها و روش های نفوذ به سیستم نیز از سوی دیگر پیشرفت کرده اند؛ پس برای داشتن یک سیستم امن، توجه کاربر به اینکه خود را از عوامل مخرب دور نگه دارد، یک موضوع بسیار ضروری است. یکی از روش هایی که این فایل های مخرب می توانند وارد سیستم ما شده و برای ما دردسر درست کنند، بستر اینترنت و فایل هایی است که دانلود می کنیم؛ از این رو، تشخیص سالم بودن فایل های دانلودی اهمیت فوق العاده خواهد داشت. در ادامه این مطلب از پلازا، این موضوع را به صورت کامل باز خواهیم کرد.
فهرست مطالب
چرا باید فایل‌های دانلودی را برای سلامت بررسی کنیم؟
با گسترش اینترنت و افزایش تعداد دانلودها، فایل های مخرب و آلوده به ویروس به یکی از بزرگترین تهدیدات امنیتی تبدیل شده اند. مطمئنا سیستم ما به خودی خود آلوده نمی شود و برای آلوده شدن لازم است که به یک شبکه، یک دیوایس و یا کامپیوتر های دیگر متصل شود. اتصال فلش دیسک ها و رسانه های ذخیره سازی، یکی از روش های آلوده شدن سیستم است که در سیستم عامل های جدید، این میزان به حداقل خود رسیده است و چندان نمی توان روی آنها حساب کرد. پس راه ارتباطی بعدی که ویروس ها می توانند از طریق آن وارد سیستم ما شوند، اینترنت خواهد بود!
درصد خیلی پایینی از ویروس های کامپیوتری که کرم نام دارند، می توانند خود به خود و بدون اطلاع ما از طریق اینترنت وارد سیستم ما شوند که آنها هم به صورت خودکار به کمک فایروال از بین می روند، اما بیشتر تروجان ها و بدافزارهایی که وارد سیستم ما می شوند را خودمان با دانلود فایل های نادرست و مخرب دانلود می کنیم. بر اساس آمار های منتشر شده از Eftsure، نزدیک به ۶۵ درصد از بد افزار ها و برنامه هایی که می توانند برای امنیت سیستم ما تهدید باشند، به وسیله دانلود کردن و توسط خود کاربران وارد سیستم می شوند.
فایل های دانلودی که از منابع نامعتبر یا ناشناخته دریافت می شوند، می توانند حاوی نرم افزارهای مخرب، ویروس ها، تروجان ها یا جاسوس افزارهایی باشند که می توانند به اطلاعات شخصی و محرمانه شما دسترسی پیدا، سیستم شما را آلوده کرده یا حتی آن را به یک شبکه بات نت تبدیل کنند؛ به همین دلیل، بررسی سلامت فایل های دانلودی قبل از باز کردن یا نصب آنها، اولین خط دفاعی شما در برابر این تهدیدات خواهد بود.
علاوه بر خطرات امنیتی، فایل های دانلودی ناصحیح یا ناقص نیز می توانند باعث مشکلات فنی شوند. به عنوان مثال فایل هایی که به درستی دانلود نشده اند ممکن است به هنگام اجرا یا نصب خطا دهند و باعث ایجاد اختلال در عملکرد سیستم یا برنامه های دیگر شوند. مطمئنا ما دوست نداریم یک فایل چند گیگابایتی را دانلود کرده و بعد از آن با یک فایل خراب که نمیتوان از آن استفاده کرد مواجه شویم. بررسی صحت و سلامت فایل های دانلودی به شما کمک می کند تا از مشکلات احتمالی پیشگیری کنید و تجربه کاربری بهتری داشته باشید.
راه‌های تشخیص سالم بودن فایل‌های دانلودی کدامند؟
وقتی صحبت از تشخیص سالم بودن فایل های دانلودی باشد روش های مختلفی وجود خواهد داشت. به طور کلی، ما می توانیم این روش ها را بر اساس حوزه کاری آنها به دو بخش روش های تشخیص سلامت قبل از دانلود و روش های تشخیص سلامت بعد از دانلود، تقسیم کنیم. در روش های قبل از دانلود، ما قبل از اینکه بخواهیم فایل را دانلود کرده و روی سیستم خود بیاوریم کار تشخیص سالم بودن فایل های دانلودی را انجام می دهیم. این کار ممکن است در همه بستر های دانلود و سایت ها حواب ندهد اما برای بیشتر سایت های معتبر میتوان از آن کمک گرفت.
همینطور وقتی شما یک فایل ناسالم را دانلود کرده و آن را روی سیستم خود داشته باشید، تا زمانی که آن را اجرا نکنید مشکلی برای شما پیش نخواهد آمد. پس بعد از دانلود نیز فرصت کافی برای بررسی فایل ها را خواهید داشت و می توناید شرایط آنها را کنترل کنید. در این قسمت مهمترین روش هایی که برای بررسی سلامت فایل پیش از دانلود و بعد از دانلود آن وجود دارند را بررسی خواهیم کرد.
تشخیص فایل‌های مشکوک از طریق ویژگی‌های فایل
خیلی از فایل های مخربی که در اینترنت وجود دارند و برای دانلود در اختیار ما قرار می گیرند، ظاهری مشکوک داشته که با کمی دقت می توان به راحتی آنها را تشخیص داد. این فایل ها در اولین نظر ممکن است مانند سایر فایل های دیگر باشند، ولی وقتی به آنها نگاه کنید مطمئنا می توانید تفاوت های ریز و ساده ای را ببینید که آن فایل ها را از سایر فایل ها متمایز می کند.
یکی از روش های ساده برای تشخیص فایل های مشکوک، بررسی ویژگی های فایل مانند پسوند، اندازه، و تاریخ ایجاد آن است. برخی از فایل ها ممکن است دارای پسوندهای دوگانه باشند، مانند filename.zip.exe که نشان دهنده یک فایل مخرب است. همچنین اگر اندازه فایل به طور غیر معمول بزرگ یا کوچک باشد، ممکن است نشان دهنده یک مشکل یا تهدید باشد. بهتر است به هیچ عنوان این فایل ها را دانلود نکنید و به سراغ استفاده از آنها نروید. در صورتی که فایل دانلود شده شما نیز این ویژگی ها را دارد و یا ویژگی ها ظاهری آن مشکوک است (مانند استفاده از آیکون های قدیمی) بهتر است آن را باز نکرده و سریعا این فایل را حذف کنید.
استفاده از وب‌سایت‌های آنلاین برای اسکن فایل‌های دانلودی
یکی از روش هایی که می توان به آن مطمئن بود، استفاده از ابزار های آنلاین است. در این خصوص باید گفت که وب سایت هایی مانند VirusTotal و MetaDefender ابزارهای قدرتمندی برای اسکن فایل های دانلودی به صورت آنلاین در اختیار شما قرار می دهند. این وب سایت ها به کاربران اجازه می دهند فایل های مشکوک خود را آپلود کنند و با استفاده از ده ها موتور آنتی ویروس به صورت همزمان اسکن کنند. این روش می تواند به خصوص برای فایل هایی که نمی خواهید روی سیستم خود ذخیره کنید مفید باشد. برای تشخیص سالم بودن فایل های دانلودی کافی است وارد سایت متادیفندر شده و آدرس URL فایل دانلودی خود را وارد کرده و اینتر را بزنید:
بعد از اسکن، این سایت می تواند به شما بگوید که با چه فایلی طرف هستید. همینطور اگر فایل را روی سیستم خود دانلود کرده اید، ویروس توتال می تواند آن را برای شما اسکن کند. کار کردن با این سایت هم درست به اندازه کار کردن با مورد قبلی ساده بوده و می توانید به سادگی با مراجعه به سایت ویروس توتال فایل خود را اسکن کرده و نتایج این تحلیل ها را مشاهد کنید:
این سایت ها به دلیل آنلاین بود،ن فضایی روی سیستم شما اشغال نمی کنند، نیاز به نصب نداشته و همینطور منابع سیستم را نیز مصرف نکرده و از همه مهمتر همیشه آپدیت و بروز هستند. همچنین، این وب سایت ها معمولاً گزارش هایی جامع ارائه می دهند که شامل اطلاعاتی درباره تهدیدات احتمالی، میزان خطر و توصیه هایی برای مقابله با فایل های مخرب است. استفاده از این ابزارها به عنوان یک لایه اضافی امنیتی می تواند کمک کند تا مطمئن شوید فایل هایی که میخواهید دانلود کنید و یا دانلود کرده اید، هیچ تهدیدی برای سیستم شما نخواهند بود.
تشخیص سالم بودن فایل های دانلودی با افزونه‌های مرورگر
افزونه های مرورگر یکی از ابزارهای موثر برای تشخیص سالم بودن فایل های دانلودی هنگام دانلود فایل ها هستند که با مرورگر وب کاربر یکپارچه شده و به طور خودکار فایل های دانلودی را اسکن می کنند. این افزونه ها با استفاده از پایگاه داده های به روز رسانی شده خود، فایل ها را بررسی کرده و در صورت شناسایی تهدیدات امنیتی مانند ویروس ها، تروجان ها و دیگر نرم افزارهای مخرب به کاربر هشدار دهند. این قابلیت ها به کاربران کمک می کند تا از ورود فایل های مخرب به سیستم خود جلوگیری کنند.
علاوه بر تشخیص سالم بودن فایل های دانلودی، این افزونه ها می توانند از کاربران در برابر وب سایت های مخرب و حملات فیشینگ نیز محافظت کنند. این کار با تجزیه و تحلیل لینک ها و منابع فایل ها انجام شده و از ورود کاربران به وب سایت های خطرناک جلوگیری می کنند. افزونه های مرورگر همچنین می توانند تجربه کاربری را بهبود بخشند؛ زیرا اغلب به صورت خودکار و در پس زمینه فعالیت می کنند. این افزونه ها نیاز به نصب نرم افزارهای امنیتی جداگانه را کاهش می دهند و با ارائه یک لایه امنیتی اضافی، به کاربران امکان می دهند تا با اطمینان بیشتری در اینترنت به جستجو و دانلود فایل ها بپردازند. مهمترین افزونه هایی که می توان در این خصوص معرفی کرد، از این قرارند:
- افزونه McAfee WebAdvisor: یک افزونه قدرتمند و رایگان ارائه شده توسط شرکت امنیتی مک آفی که یکی از قدرتمندترین آنتی ویروس های موجود را ارائه می کند؛
- افزونه Bitdefender TrafficLight: این افزونه توسط بیت دیفندر که مدت ها عنوان بهترین آنتی ویروس را با خود یدک داشت ارائه شده و می تواند در انتخاب سایت هایی که می خواهید از آنها دانلود کنید به شما کمک کرده و در صورت مشاهده مخاطره به شما هشدار دهد؛
- افزونه Malwarebytes Browser Guard: یکی از افزونه های حرفه ای برای تشخیص سالم بودن فایل های دانلودی که می تواند با پایگاه داده قدرتمند خود فایل های دانلودی را به خوبی اسکن کند؛
- افزونه Avast Online Security: افزونه حرفه ای ارائه شده توسط شرکت بزرگ آواست برای بررسی ایل ها، صفحات وب و همینطور تهدیدات اینترنتی که کاربر از طریق مرورگر با آنها مواجه می شود.
استفاده از افزونه های امنیتی مرورگر به عنوان یک راهکار ساده و کارآمد، می تواند به حفاظت از اطلاعات شخصی و حفظ سلامت سیستم کمک کند. البته باید در نظر داشت نصب این افزونه ها روی مرورگر می تواند کمی استفاده از منابع سیستم، بخصوص رم را افزایش دهد!
کنترل سلامت فایل دانلود شده با بررسی امضای دیجیتال
این روش برای بررسی فایل ها بعد از دانلود مورد استفاده قرار می گیرد و لازم است که ابتدا شما فایل را دانلود کنید و بعد به سراغ کنترل امضای دیجیتال آن بروید. امضای دیجیتال یک فایل یک روش امن برای اطمینان از این است که فایل دانلود شده توسط منبع اصلی و بدون تغییر ارائه شده است. فایل های دارای امضای دیجیتال، کدی منحصر به فرد دارند که توسط ناشر فایل ایجاد شده و توسط نرم افزارهای امنیتی و سیستم عامل قابل تأیید است. اگر امضای دیجیتال معتبر باشد، می توان به سالم بودن و اصالت فایل اطمینان داشت.
عمده دانلود سنتر های معتبر و مهم، کد هش فایل را در اختیار شما گذاشته و می توانید آن را با فایلی که دانلود کرده اید کنترل کنید. برای این منظور کافی است که فایل را دانلود کرده و هش فایل دانلودی را با هشی که سایت اصلی ارائه می کند، مقایسه کنید. در صورتی که هر دو هش یکی باشند، می توانید مطمئن باشید که فایل بدون دستکاری و سالم را دانلود کرده اید. برای این منظور لازم است که از روی فایلی که دانلود کرده اید یک هش یا همان امضای دیجیتال بسازید. برای این منظور ابتدا عبارت CMD را در استارت سرچ کرده و آن را Run as Administrator کنید. سپس دستور زیر را در آن وارد کنید:
CertUtil -hashfile C:\path\to\file SHA256
در این دستور به جای path باید مسیر فایل دانلود شده را وارد کنید. بعد از اجرا یک کد هش SHA256 یا همان امضای دیجیتال به شما ارائه خواهد شد که با کنترل آن از سایت ارائه دهنده می توانید از صحت فایل دانلود شده مطمئن شوید. البته از آنجا که عمدتا برنامه ها و فایل هایی که ما به دنبال آن هستیم، کرک شده بوده و ما خودمان به دنبال نسخه های تغییر یافته و غیر اصلی هستیم، امکان اینکه امضای دیجیتال درست باشد بسیار پایین است. در صورت مغایرت باید احتیاط بیشتری به خرج داده و از دانلود یا اجرای فایل خودداری کنید، مگر اینکه از منبع آن مطمئن باشید.
استفاده از آنتی‌ویروس برای تشخیص سالم بودن فایل‌های دانلودی
یک آنتی ویروس قدرتمند که بتواند هر تهدیدی را برای شما شناسایی و کنترل کند، یکی از ملزومات داشتن یک سیستم امن است. حتی در صورتی که شما کار تشخیص سالم بودن فایل های دانلودی را به درستی انجام دهید ولی یک آنتی ویروس خوب روی سیستم خود نداشته باشید، با مشکلات متعددی مواجه خواهید شد. این نرم افزارها می توانند فایل های دانلودی را بلافاصله پس از دانلود، به طور خودکار اسکن کرده و هرگونه ویروس، تروجان، کرم یا دیگر تهدیدات امنیتی را شناسایی کنند. برنامه های ضد ویروس معمولاً از پایگاه داده های به روز رسانی شده ای برای شناسایی جدیدترین تهدیدات استفاده می کنند؛ بنابراین همیشه توصیه می شود نرم افزار ضد ویروس خود را به روز نگه دارید.
همچنین، بسیاری از نرم افزارهای ضد ویروس ویژگی های پیشرفته ای مانند بررسی امضای دیجیتال فایل ها، اسکن فایل های فشرده و تجزیه و تحلیل رفتاری دارند که به آنها امکان می دهد تا تهدیدات جدید و ناشناخته را شناسایی کنند. استفاده از یک نرم افزار ضد ویروس قابل اعتماد می تواند به شما اطمینان دهد که فایل های دانلودی شما از هرگونه بدافزار و نرم افزار مخرب عاری هستند.
در مورد اینکه بهتر است به سراغ چه آنتی ویروسی بروید، باید گفت سیستم عامل های پیشرفته تر مانند ویندوز ۱۱ به صورت خودکار این ویژگی را در اختیار کاربران خود قرار می دهند و نیازی نیست که از بین برنامه های رنگارنگ یکی را انتخاب کنید. اما در صورتی که نیاز دارید تا سیستم امنیتی خود را ارتقا دهید، مقاله بهترین آنتی ویروس های رایگان می تواند گزینه های خوبی در این خصوص به شما ارائه دهد.
نتیحه گیری
تشخیص سالم بودن فایل های دانلودی می تواند در عین سادگی کاری پیچیده و مهم باشد. برای این منظور روش های مختلفی مانند بررسی پسوند و ویژگی هایی مانند حجم فایل، استفاده از کنترل کننده های لینک دانلود آنلاین، افزونه های مرورگر و همینطور آنتی ویروس ها استفاده کنید. اما در انتها این خود شما هستید که تعیین می کنید این فایل روی سیستم شما اجرا شود یا نه؛ پس بهتر است در انتخاب منابع دانلود خود کمی سخت گیری داشته باشید و هر فایلی را دانلود نکرده و روی سیستم خود اجرا نکنید! در صورتی که در این مورد سوالی داشتید و یا راه حل بهتری را می شناختید، خوشحال می شویم آن را با ما و سایر کاربران در میان بگذارید.