بازار فارکس سالیان سال است که به‌عنوان یکی از موفق‌ترین و سودآورترین بازارهای معاملاتی در دنیا پابرجاست و عدۀ زیادی از افراد از این طریق توانسته‌اند دارایی خود را چندین برابر کنند. بااین‌حال موفقیت در حوزۀ فارکس، برای همۀ افراد قطعی نیست و طبیعتآً عده‌ای از تریدرها با ویژگی‌های خاص، عملکرد بهتری خواهند داشت. یکی از این ویژگی‌ها، بهره‌مندی از دانش و مهارت روانشناسی معاملات است. اگر بتوانید با استراتژی‌های روانشناسی معامله پیش بروید، قطعاً عملکرد بهتری خواهید داشت. در این مقاله، به چیستی روانشناسی معاملات پرداخته و تکنیک‌های آن را نیز به شما آموزش می‌دهیم.
روانشناسی فارکس چیست و چه کاربردی دارد؟
حقیقت این است که روانشناسی معاملات یکی از جالب‌ترین و مهم‌ترین مهارت‌ها برای موفقیت در فارکس است، اما کمتر کسی به آن می‌پردازد و برای کسب اطلاعات دربارۀ آن، می‌بایست به‌خوبی تحقیق کنید. داستان از آن‌جایی شروع می‌شود که هر یک از ما، برای معاملات خود، استراتژی‌هایی را تعریف کرده و براساس آنها، در موقعیت‌های مختلف تصمیم‌گیری می‌کنیم. بااین‌حال انسان به‌سبب ماهیت خود، در کنار تصمیمات منطقی و عقلانی، در بسیاری از مواقع، احساسات خود را نیز دخیل می‌کند. همچنین باید این نکته را در نظر بگیریم که عملکرد ما با ربات‌هایی که براساس برنامه‌ای ازپیش تعیین‌شده عمل می‌کنند متفاوت است. ما می‌توانیم بسته به شرایط، تصمیمات خود را تغییر دهیم و با کنار هم قرار دادن منطق و احساس، بهترین تصمیم را بگیریم. حال سوالی که در انتها ایجاد می‌شود، این است که این تصمیمات نتیجۀ مطلوبی خواهند داشت یا خیر؟
فرض کنید برای انجام دادن یک معامله، چند شرط اساسی را مشخص کرده‌اید و قصد دارید براساس آنها تصمیم نهایی را بگیرید. حال با وجود تمام مزایا و شروطی که رعایت شده‌اند، یک یا دو مورد جزئی اما تاثیرگذار با تصورات شما مغایرت دارند. در چنین شرایطی، شما ترجیح می‌دهید موارد متفاوت را نادیده گرفته و معامله را پیش ببرید و یا بر شروط خود استوار بمانید و معامله را کنار بگذارید؟ این تصمیمات به روانشناسی معاملات مرتبط‌اند و به همین خاطر است که برای موفقیت در بازار فارکس و مدیریت سرمایه، باید اصول روانشناسی معامله را بلد باشید.
آیا روانشناسی معاملات برای همۀ افراد ضروری است؟
آیا کسی را می‌شناسید که برای ضرر کردن وارد بازار فارکس شده باشد؟ طبیعتاً نه. همۀ ما به دنبال آنیم که در معاملات خود، به سود قابل‌توجهی دست پیدا کرده و بتوانیم دارایی خود را افزایش دهیم. حال اگر اصول روانشناسی معاملات را بلد باشید، می‌دانید که چگونه بهترین تصمیمات را برای سوددهی بیشتر اتخاذ کنید. بنابراین دانش روانشناسی در انجام معاملات، مختص عدۀ خاصی از افراد نیست و تمام تریدرها با هر نوع استراتژی معاملاتی، باید از این موضوع آگاه باشند.
انواع احساساتی که در بازار فارکس تجربه خواهید کرد
نخستین قدم برای روانشناسی معاملات و یادگیری نحوۀ مقابله با احساسات برای مدیریت سرمایه این است که احساسات و عواطف مختلف را به‌خوبی بشناسید. مادامی که با خودتان روراست نباشید و به تحلیل احساسات خود نپردازید، نمی‌توانید افسار آنها را به دست گرفته و در جهت منافع خود از آنها استفاده کنید. به‌طورکلی چهار احساس اصلی در روانشناسی فارکس وجود دارند که در ادامه به آنها پرداخته‌ایم:
1. احساس ترس در فارکس
ترس اصلی‌ترین احساساتی است که در تریدرها شکل می‌گیرد و می‌تواند بسیار مخرب و آسیب‌رسان باشد. ترس در موقعیت‌های مختلفی بروز پیدا می‌کند. به‌عنوان مثال ممکن است پس از ورود به یک پوزیشن معاملاتی، ترس از دست دادن سرمایه به سراغتان بیاید و یا ممکن است از به‌دست نیاوردن حداکثر سود ممکن بترسید. وجه مشترک تمام این موقعیت‌ها این است که افراد توانایی تصمیم‌گیری درست را از دست می‌دهند و اغلب تصمیماتی می‌گیرند که به ضرر آنها تمام می‌شود. برای مثال، ممکن است حد ضرر را نادیده گرفته و از معامله خارج نشوند و یا وارد معاملاتی شوند که به هیچ عنوان منطقی و سودآور نیستند.
2. احساس طمع در معاملات
احساس طمع درست در مقابل احساس ترس قرار دارد. این دو شاخص به قدری مهم هستند که شاخصی تحت عنوان ترس و طمع در معاملات ایجاد شده که می‌تواند میزان تمایل افراد به خرید جفت ارزها را مشخص کند. طمع در واقع حالتی را بیان می‌کند که تریدر انتظاراتی فراتر از موقعیت خود از بازار دارد. او می‌خواهد به سودهای هنگفتی دست پیدا کند که هنوز بستر لازم برای دریافت آنها را نیز ندارد. چنین فردی دائماً وارد معاملاتی می‌شود که از آنها سود کسب کند؛ غافل از این‌که معاملات تحلیل نشده می‌توانند ضرر هنگفتی به تریدر وارد کنند.
3. انتقام در معاملات فارکس
شاید برایتان جالب باشد که معاملات بازار فارکس نیز می‌توانند با احساس انتقام ترکیب شده و خسارات شدیدی را بر جای بگذارند. عموماً معامله‌گرانی که توانایی بالای در تحلیل تکنیکال و بررسی وضعیت بازار دارند، پس از یک شکست دور از انتظار، درگیر احساس انتقام می‌شوند. زمانی که اوضاع خلاف میل تریدر پیش برود، او به فکر جبران خسارت وارده خواهد بود.
4. غرور در فارکس
هیچ‌گاه نباید بدون تحلیل و تفکر و تنها براساس یک موفقیت قابل‌توجه، سایر معاملات خود را شکل دهید. این مسئله ناشی از غروری است که در نهایت به شما آسیب می‌رساند. بسیاری از افراد پس از موفقیت در یک پوزیشن معاملاتی یا کسب نتیجۀ مطلوب از یک اندیکاتور یا روش، بخش زیادی از سرمایۀ خود را بدون تفکر وارد بازار می‌کنند. در این حالت خواهید دید که هیچ نتیجۀ مطلوبی از این روش حاصل نمی‌شود.
روش‌های تقویت روانشناسی معاملات
اگر می‌خواهید مدیریت سرمایۀ خود را به بهترین نحو انجام داده و روشی قابل‌قبول و منطقی را در معاملات خود پیش بگیرید، لازم است اصلی‌ترین تکنیک‌های روانشناسی معاملات را بشناسید و براساس آنها عمل کنید. این نکات می‌توانند به شما کمک کنند تا رفته‌رفته به یک تریدر حرفه‌ای تبدیل شوید:
اولین و مهم‌ترین نکته‌ای که باید در نظر داشته باشید، این است که احساسات خود را در معاملات دخیل نکنید. شما باید بتوانید شبیه به یک ربات در بازار معاملات حضور داشته باشید تا نتیجۀ مطلوبی بگیرید. بهترین تریدرهای دنیا بر این باورند که بین ۱۰ تا ۲۰ درصد مواقع می‌توانید در معاملات خود انعطاف داشته باشید، اما در سایر مواقع باید از منطق خود استفاده کنید.
اگر نمی‌توانید احساساتتان را کنترل کنید، فقط از منطق خود کمک بگیرید. این‌که صددرصد منطقی عمل کنید و انعطاف نداشته باشید، بهتر از این است که احساساتتان را بیش از حد وارد معاملات کرده و متضرر شوید.
شما باید به این باور برسید که متعهد بودن به استراتژی معاملاتی، از هر چیزی مهم‌تر است. مادامی که نتوانید بر استراتژی‌تان پایبند بمانید، به یک تردیر حرفه‌ای تبدیل نمی‌شوید. به خودتان بگویید که باید تحت هر شرایطی، براساس چیزهایی که از پیش تعیین کرده‌اید پیش بروید.
سود کم بهتر از سود صفر و یا حتی ضرر است. سعی کنید همیشه با توجه به شرایط، به سودی که به‌دست آورده‌اید قانع باشید و به‌جای طمع کردن، شرایط را برای کسب سود بیشتر فراهم کنید.
جلوی ضرر را هر وقت بگیرید منفعت است. این یک نکتۀ کلیدی در انجام معاملات است و به شما هشدار می‌دهد که حد ضرر خود را در نظر داشته باشید و آن را فراموش نکنید.
کلام آخر
ورود بدون دانش و آگاهی به هر حوزۀ معاملاتی می‌تواند شما را به شرایط نامطلوبی بکشاند. پیش از آغاز معاملات، حتماً دانش و مهارت خود را افزایش دهید و همیشه با سرمایۀ مازاد خود معامله کنید؛ سرمایه‌ای که از دست دادن آن آسیب جدی به زندگی شما وارد نمی‌کند. به این ترتیب با خیال آسوده‌تری معامله خواهید کرد.