ارزهای دیجیتال(Cryptocurrency) الگوی جدیدی برای پول هستند. دلیل ظهور ارزهای دیجیتال، ساده سازی معماری مالی موجود برای سریع تر و ارزان تر کردن تراکنش‌ها است. فناوری و معماری این ارزها سیستم‌های پولی را غیرمتمرکز کرده و امکان مبادله ارزش و پول را مستقیماً برای احزاب بدون نیاز به نهادهای واسطه مانند بانک‌ها فراهم می‌کند. شنایی با ارز دیجیتال و مفاهیم آن به شما در درک این نوآوری مالی جدید و امکان استفاده از آن کمک می‌کند.
فهرست مطلب
مفهوم ارز دیجیتال به زبان ساده
ارز دیجیتال یک اصطلاح قدیمی است که به ارزهای ایجاد شده بر اساس سیستم رمزنگاری اشاره دارد. استفاده از این اصطلاح با ظهور بیت کوین(Bitcoin) به میزان قابل توجهی افزایش یافت و امروزه به سختی می‌توان کسی را پیدا کرد که این اصطلاح را نشنیده باشد. بسیاری از کاربران تمایل به خرید و سرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال و کسب سود از آنها را دارند، اما این امر مستلزم آشنایی با مفهوم این کلمه و سایر مفاهیم مرتبط است.
ارز دیجیتال چیست؟
همانطور که از نام آن پیداست، “ارز دیجیتال” به ارزی اطلاق می‌شود که در فضای الکترونیک و دیجیتال تولید شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد. ارزهای دیجیتال مشابه ارزهای سنتی مانند «دلار» و «یورو» هستند که به عنوان ارز فیات شناخته و برای خرید و فروش کالا و خدمات استفاده می‌شوند. تفاوت اصلی آنها در زمینه ایجاد آنها نهفته است. از آنجایی که ارزهای دیجیتال به صورت الکترونیکی در دسترس هستند، می‌توان آنها را به سرعت از هر نقطه‌ای از جهان به نقطه دیگر منتقل کرد.
محبوبیت ارزهای دیجیتال به قبل از ظهور “بیت کوین” در سال 2009 برمی گردد. در واقع حساب‌های بانکی معمولی متصل به سرورهای بانک مرکزی اعمال می‌شود و کاربران تنها با استفاده از کارت‌های بانکی می‌توانند کالا و خدمات را خرید و فروش کنند و اطلاعات مربوط به آن نیز ارز دیجیتال محسوب می‌شود. ارزهای دیجیتالی مانند بیت کوین و اتریوم(Ethereum) نوع خاصی از ارزهای دیجیتال هستند که با توجه به فناوری‌های به کار رفته در آنها، توانایی ایجاد یک سیستم مالی بدون حضور واسطه‌هایی مانند بانک‌ها را دارند.
ویژگی‌های ارز دیجیتال چیست؟
ارز دیجیتال مانند ارزهای فیات در کاربردهای مختلف روزمره مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما برخلاف پول که به صورت سکه کاغذی یا فلزی در دسترس عموم است، به صورت الکترونیکی و در بستر دیجیتال در حساب افراد ذخیره می‌شود. تفاوت‌های عمده‌ای بین این دو نوع وسیله مبادله وجود دارد که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.
اولین تفاوت این دو ارز در شکل وجودی آنهاست. ارز دیجیتال فقط به صورت دیجیتالی تولید و استفاده می‌شود، در حالی که پول معمولی توسط دولت‌ها به صورت اسکناس و سکه تولید خواهد شد.
ارزش ارزهای دیجیتال با پول معمولی متفاوت است. پول معمولی به عنوان یک قلم ارزش اقتصادی که توسط دولت‌ها حمایت می‌شود، می‌تواند برای خرید و فروش کالاها و خدمات مورد استفاده قرار گیرد. ارزهای دیجیتال نه تنها می‌توانند مانند پول معمولی در گردش اقتصادی قرار گیرند، بلکه ارزش‌های دیگر را نیز نشان می‌دهند. به عنوان مثال، بسیاری از توکن‌های ارز دیجیتال در بازی‌های رایانه‌ای نشان دهنده قدرت یا طول عمر یک بازیکن است یا در پروژه‌های ارز دیجیتالMetaverse، توکن‌ها نشان دهنده مالکیت کاربران بر اقلام مختلف مانند زمین‌ها هستند.
ارزهای دیجیتال می‌توانند به صورت مرکزی یا غیرمتمرکز ایجاد شوند. این در حالی است که پول فیات فقط توسط دولت‌ها و بانک‌های مرکزی هر کشور تولید و توزیع می‌شود. ارزهای دیجیتال متمرکز همان پول‌های فیات هستند که با کارت‌های بانکی منتقل می‌شوند. ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز با استفاده از فناوری بلاک چین(Blockchain Technology) ایجاد می‌شوند و هیچ دولت، سازمان یا فردی بر تراکنش‌های آنها نظارت نمی‌کند.
تفاوت بین پول فیات و ارز دیجیتال چیست؟
ارزهای دیجیتال به عنوان ارزش ذخیره شده در قالب اسکناس یا سکه وجود ندارند. در عوض، آنها فقط در یک شبکه مجازی رمزگذاری شده مبادله می‌شوند. قیمت ارزهای دیجیتال توسط دو نیروی بازار تعیین می‌شود. عرضه و تقاضا، درست مانند تعریف پول فیات.
یکی از ویژگی‌های متمایز ارزهای دیجیتال این است که معمولاً توسط یک مرجع مرکزی صادر نمی‌شوند. این ارزها در واقع نوعی دارایی دیجیتال هستند که معمولاً بدون حمایت هیچ بانک مرکزی یا دولتی مدیریت می‌شوند. می‌توان گفت که ارزهای دیجیتال (به استثنای ارزهای دیجیتال ملی) از نظر تئوری در برابر مداخله یا دستکاری دولت مقاوم هستند و به جای تکیه بر ضمانت‌های دولتی، مبتنی بر فناوری بلاک چین غیرمتمرکز هستند.
دلیل ظهور ارزهای دیجیتال چیست؟
برای بررسی علت پیدایش ارزهای دیجیتال باید معایب و مشکلات سیستم مالی مبتنی بر ارزهای فیات بررسی شود. در سیستم مالی سنتی، پول به شکل اسکناس‌های کاغذی یا سکه‌های فلزی ایجاد می‌شود. تولید این کاغذها و سکه‌ها برای دولت‌ها هزینه بر است. علاوه بر این، پول‌های کاغذی در معرض آسیب فیزیکی قرار می‌گیرند و این مشکل باعث از بین رفتن آنها به مرور زمان می‌شود. دولت‌ها این مشکلات را با ایجاد نسخه‌های دیجیتالی پول فیات که از طریق کارت‌های بانکی قابل دسترسی است، حل کردند و امروزه هم پول فیات و هم پول دیجیتال به طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرند.
اما مشکل اصلی سیستم مالی سنتی چاپ و استفاده از پول نیست. در سیستم‌های سنتی، بانک‌ها مسئول تولید و توزیع پول هستند. علاوه بر این، تایید و ثبت تراکنش‌ها نیز توسط بانک‌ها انجام می‌شود که معمولا با پرداخت کارمزد توسط کاربران همراه است. در این سیستم تمامی فعالیت‌ها توسط نهاد مرکزی کنترل می‌شود. این نهاد می‌تواند بدون وجوه پول چاپ کرده، از انجام تراکنش‌های مالی افراد جلوگیری و از اطلاعات کاربر سوءاستفاده کند.
به طور کلی می‌توان گفت که نظام مالی سنتی مبتنی بر اعتماد مردم به دولت است. در این سامانه بدون حضور مرجع ناظر، تایید و ثبت تراکنش‌ها به درستی انجام نمی‌شود و بسیاری از کاربران ممکن است چندین بار پول خود را خرج کنند که در عمل ارزش پول را به شدت کاهش می‌دهد. بنابراین ما به دنبال سیستمی هستیم که بدون داشتن واسطه و بدون اعتماد به سایر کاربران، معاملات خود را در دفتر کل ثبت کنیم. این سیستم با حذف دلال هزینه‌های انتقال را کاهش می‌دهد و از چاپ پول بدون پشتیبانی جلوگیری می‌کند. از سوی دیگر با استفاده از فناوری‌های رمزنگاری مشکلات امنیتی شبکه حل می‌شود.
ارزهای دیجیتال چگونه کار می‌کنند؟
ارزهای دیجیتال از تکنیک‌های رمزنگاری، فناوری بلاک چین و انگیزه‌های اقتصادی برای ایجاد یک سیستم قابل اعتماد و غیرمتمرکز استفاده می‌کنند. تمامی این فناوری‌ها به افراد از سراسر جهان اجازه می‌دهد تا به عنوان اعضای این شبکه، ثبت و تایید تراکنش‌ها را انجام دهند. این افراد نیازی به اعتماد به یکدیگر ندارند و تمامی فعالیت‌های آنها بر اساس پروتکل‌های از پیش تعیین شده انجام می‌شود. اگر کاربری بخواهد علیه این پروتکل اقدام کند، جریمه می‌شود و شبکه برای فعالیت صادقانه به کاربر پاداش می‌دهد.
بلاک چین در ارز دیجیتال چیست؟
«بلاک چین» را می‌توان به عنوان پایگاه داده‌ای در نظر گرفت که اطلاعات تراکنش‌ها را ثبت می‌کند. همچنین بلاک چین در لغت به معنای زنجیره‌ای از بلوک‌ها است که توسط پارامتری به نام “هش(Hash)” به هم مرتبط شده‌اند و تغییر اطلاعات هر بلوک باعث تغییر هش می‌شود و چند بلوک بعدی را باطل می‌کند. هر بلوک در بلاک چین حاوی اطلاعات تراکنش و سایر اطلاعات مرتبط با شبکه مانند هش است.
چگونه ارز دیجیتال بخریم؟
ساده ترین راه برای خرید ارز دیجیتال استفاده از صرافی‌های داخلی است. برای این کار ابتدا باید صرافی مربوطه را با استفاده از معیارهای خود انتخاب کرده و حساب کاربری خود را در این صرافی ایجاد کنید. برای این کار باید احراز هویت شوید. در اکثر صرافی‌ها تمامی مراحل احراز هویت به صورت غیر حضوری انجام می‌شود و شما مدارک مورد نیاز را به همراه فیلم معرفی درخواستی در سامانه صرافی آپلود می‌کنید. توجه داشته باشید که حساب بانکی استفاده شده و شماره تماس باید به نام خودتان ثبت شود، در غیر این صورت احراز هویت انجام نخواهد شد.
پس از ثبت نام و بارگذاری مدارک، صرافی حساب کاربری شما را ایجاد می‌کند و پس از آن می‌توانید با واریز ریالی از شماره حساب ثبت شده در صرافی، ارزهای دیجیتال را خریداری کنید و بفروشید. توجه داشته باشید که بعضی صرافی‌ها برای هر کاربر یک کیف پول مجزا در نظر گرفته‌اند که کاربران می‌تواند ارزهای دیجیتال را در آن ذخیره کند، البته استفاده از این کیف پول‌ها به دلایل امنیتی توصیه نمی‌شود.
ارز دیجیتال، تحولی در بازار مالی
امروزه ارز دیجیتال در اکثر کشورهای جهان به یک بازار مالی تبدیل شده است و سرمایه گذاران زیادی علاقه مند به فعالیت در این بازار هستند. ارزهای دیجیتال انواع مختلفی دارند. ارزهای دیجیتال با استفاده از تکنیک‌های رمزگذاری و فناوری بلاک چین، سعی می‌کنند تا واسطه‌ها را از فعالیت‌های انسانی حذف کرده و بدون نیاز به اعتماد کاربران به یکدیگر، فعالیت‌های اقتصادی را ممکن سازند. در حال حاضر ارزهای دیجیتال فعالیت خود را در زمینه‌های مختلف گسترش داده‌اند و در زمینه‌های مختلف بازهم رشد خواهند کرد.