اساسا اعمال تغییرات و به روز رسانی در فناوری‌های دیجیتال امری اجتناب ناپذیر است. این امر دقیقاً در حوزه فناوری بلاک چین نیز اتفاق می‌افتد. از سال 2009 تا به امروز، شبکه‌های بلاک چین مختلفی راه اندازی شده‌اند که هر کدام اهداف و برنامه‌های خاصی را دنبال می‌کنند. در بحبوحه فعالیت برخی از این شبکه‌ها، نیاز به ایجاد تغییراتی وجود دارد که بدون اعمال آنها در شبکه بلاک چین امکان پذیر نخواهد بود. دقیقاً اینجاست که مفهومی به نام هارد فورک(Hard Fork) وارد عمل می‌شود. برای بررسی این پدیده با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
مفهوم فورک در بلاکچین به زبانی ساده
قبل از اینکه به تعریف هارد فورک بپردازیم، بهتر است به طور کلی با مفهوم فورک آشنا شوید. اساساً هر تغییری که در بلاک‌ها در شبکه بلاک چین ایجاد شود به عنوان فورک شناخته خواهد شد. اگر هنوز نمی‌دانید بلاک در بلاکچین چیست، باید بگوییم هر بلاک حاوی اطلاعات خاصی است و تغییرات در این بلاک‌ها ایجاد می‌شوند.
در طول فعالیت یک شبکه بلاک چین، ممکن است گروهی از فعالان در آن شبکه احساس کنند که نیاز به ایجاد تغییراتی در شبکه دارند. در نتیجه، با حفظ ماهیت اصلی بلاک چین، یک سری تغییرات را اعمال می‌کنند که نسخه جدیدی از بلاک چین را ایجاد می‌کند.
در بلاک چین جدید، مشکلات و نقاط ضعف شبکه قبلی برطرف می‌شود. در نهایت، اعضای بلاک چین می‌توانند تصمیم بگیرند که به شبکه جدید مهاجرت کنند یا فعالیت خود را در همان شبکه اصلی ادامه دهند. به این فرآیند فورک می‌گویند.
هارد فورک در بلاکچین چیست؟
شبکه بلاک چین بر اساس مجموعه‌ای از قوانین به نام پروتکل فعالیت می‌کند. در نتیجه تمامی فعالیت‌ها در این شبکه به طور کامل در چارچوب پروتکل مورد نظر تعریف می‌شوند. تغییراتی که در شبکه بلاک چین در طول فورک رخ می‌دهد به دو دسته کلی تقسیم می‌شود:
- هارد فورک چیست؟ تغییراتی که با پروتکل اصلی بلاک چین سازگار نیستند.
- سافت فورک چیست؟ تغییرات سازگار با پروتکل اصلی بلاک چین.
پس تفاوت هارد فورک و سافت فورک بلاکچین چیست؟ در هاردفورک تغییرات با پروتکل اصلی بلاک چین سازگار نیستند و در سافت فورک(Soft Fork) تغییرات سازگار هستند.
برای ایجاد برخی تغییرات در شبکه بلاک چین، نیازی به تغییر پروتکل آن نیست. اما در طول هاردفورک پروتکل اصلی کاملا تغییر می‌کند. البته باید توجه داشت که میزان این تغییرات در موارد مختلف متفاوت است. به این ترتیب هارد فورک ارز دیجیتال عملا دو شبکه را ایجاد می‌کند که به صورت موازی اما با پروتکل‌های مجزا کار می‌کنند.
تکلیف اعضای جامعه یک بلاک چین بعد از هاردفورک چیست؟
یک سوال بسیار مهم در رابطه با فرآیند هارد فورک این است که پس از آن چه اتفاقی برای اعضای جامعه این شبکه بلاک چین خواهد افتاد. آیا آنها باید به شبکه جدید منتقل شوند یا می‌توانند در همان شبکه اصلی به کار خود ادامه دهند؟
در پاسخ به این سوال باید بگوییم که بعد از هاردفورک دو شبکه با پروتکل‌های مجزا ایجاد می‌شود. بنابراین، اعضای جامعه اولیه بلاک چین (گره ها) باید تصمیم بگیرند که یکی از این دو را برای ادامه فعالیت خود انتخاب کنند. انتخاب بین دو شبکه نامحدود است. کسانی که مایل هستند می‌توانند در شبکه اصلی به فعالیت خود ادامه دهند و کسانی که مایل به تغییر به شبکه جدید هستند می‌توانند با به روز رسانی نرم افزار خود بهره‌مند شوند.
توجه داشته باشید که گره‌های فعال در هر بلاک چین فقط می‌توانند در تایید تراکنش‌های یک شبکه کار کنند. این امکان وجود دارد که با گذشت زمان پس از هارد فورک، بسیاری از گره‌ها به شبکه جدید مهاجرت کنند. در این شرایط توصیه می‌کنیم همراه با دیگران در این مسیر حرکت کنید. اساساً هر چه یک شبکه تعداد گره‌های بیشتری داشته باشد، امنیت آن بهتر است.
دلایل اصلی هارد فورک چیست؟
دلایل مختلفی برای اجرای هارد فورک در شبکه بلاک چین وجود دارد. در این زمینه برخی از مهمترین موارد در این زمینه را می‌توان به شرح زیر خلاصه کرد:
- به روز رسانی مسائل امنیتی در ساختار شبکه بلاک چین اولیه
- افزودن ویژگی‌های جدید به شبکه بلاک چین
- امکان معکوس کردن تراکنش‌ها در شبکه را فراهم می‌کند
- بهبود مقیاس پذیری شبکه
دلیل سوم هارد فورک شاید نیاز به توضیح کمی داشته باشد. همه ما می‌دانیم که در شبکه بلاک چین، معکوس کردن تراکنش‌ها به طور ذاتی غیرممکن است. چرا باید از HardFork برای این کار استفاده کنید؟ آیا گره‌ها به کار خود ادامه می‌دهند؟
پاسخ به این سوال این است که اگر یک هکر به یک شبکه حمله کند، ممکن است دارایی‌های چندین کاربر به سرقت رود. در چنین شرایطی، امکان معکوس کردن تراکنش‌ها برای جلوگیری از سرقت صرفاً با انجام هارد فورک وجود دارد. چنین اتفاقی یک بار در شبکه اتریوم اتفاق افتاد.
انواع هارد فورک در بلاکچین چیست؟
انواع هارد فورک در بلاکچین به شرح زیر است:
هارد فورک برنامه ریزی شده
یک هارد فورک برنامه‌ریزی‌شده زمانی اتفاق می‌افتد که ارتقاء بلاک چین مورد توافق تعداد زیادی از گره‌ها و اعضای جامعه باشد. معمولاً برای به روز رسانی این شبکه و انجام به روز رسانی‌ها و پیشرفت‌های جدید به هارد فورک برنامه ریزی شده نیاز است. این فورک‌ها معمولاً ته نشین می‌شوند و مقاومت کمی دارند. در نتیجه، زنجیره قدیمی از بین می‌رود، در حالی که زنجیره جدید رشد می‌کند و استخراج کنندگان و کاربران تغییرات جدید را می‌پذیرند. در بیشتر موارد نام زنجیره قدیمی به زنجیره جدید تنظیم می‌شود.
به عنوان مثال، به‌روزرسانی Casper Ethereum قوانین پروتکل اجماع را از Proof of Work به Proof of Stake تغییر می‌دهد. بنابراین، به روز رسانی Casper یک هارد فورک است. گره‌های کاملی که نرم افزار خود را به روز رسانی نمی‌کنند با گره‌های کاسپر سازگار نیستند. اگر می‌خواهید بدانید هاردفورک اتریوم چیست، مثال واضح آن اتریوم کلاسیک(ETC) است.
نمونه اولیه یک هارد فورک برنامه ریزی شده، فورک 2017 زنجیره Monero است که Ring Confidential Transactions را اضافه کرد. این ویژگی ارزش هر تراکنش را پنهان و لایه‌ای از حریم خصوصی را به بلاک چین اضافه می‌کرد و منجر به این شد که ماینرها و اعضای جامعه با آغوش باز از این ویژگی استقبال کنند.
هارد فورک بحث برانگیز
بر خلاف هارد فورک‌های برنامه‌ریزی‌شده که توسط اکثر اعضای جامعه پشتیبانی می‌شوند، هارد فورک‌های دیگری نیز وجود دارند که منجر به بحث‌های داغ بین اعضا می‌شوند. هارد فورک‌های بحث برانگیز دارای ویژگی‌هایی برای ارتقاء سیستم هستند، اما این ویژگی‌ها تایید اکثریت اعضا را دریافت نمی‌کند. به همین دلیل، این هارد فورک‌ها معمولاً منجر به ایجاد دو بلاک چین مجزا می‌شوند که هر دو تا زمانی که پشتیبانی نشوند به کار خود ادامه می‌دهند.
معروف ترین هاردفورک های انجام شده
هارد فورک بیت کوین
معروف ترین و بحث برانگیز ترین هارد فورکی که تا به حال اتفاق افتاده است، هاردفورک بیت کوین و ایجاد زنجیره بیت کوین کش(BCH) است که در سال 2017 اتفاق افتاد. این هاردفورک زمانی اتفاق افتاد که گروهی از توسعه دهندگان می‌خواستند اندازه بلوک بیت کوین را از یک مگابایت به هشت مگابایت افزایش دهند تا مشکلات مقیاس پذیری را حل کنند. هنگامی که این فورک اتفاق افتاد، بلاک چین بیت کوین به دو زنجیره موازی با دو مجموعه قانون جداگانه تقسیم شد. این امر باعث هرج و مرج کوتاهی در بین ماینرها شد که از زنجیره‌ای به زنجیره دیگر می‌رفتند و می‌خواستند بدانند کدام یک سود بیشتری برای آنها به ارمغان می‌آورد.
نمونه معروف این هرج و مرج بین بیت کوین کش و بیت کوین SV در سال 2017 بود، جایی که هر دو شبکه برای قدرت هش رقابت کردند. از آنجایی که بیت کوین کش قدرت هش بیشتری داشت، توانست با خیال راحت از این هرج و کرج خارج شود. اما به طور کلی، اختلاف قدرت هش بین این دو باعث شد که بازار بیت کوین در سال 2017 سقوط کند.
آنچه که در بیت کوین کش اتفاق افتاده و آن را از بیت کوین متمایز می‌کند عبارت است از:
- بیت کوین کش کارمزد انتقال کمتری دارد.
- BCH در انتقال تراکنش سریعتر است. بنابراین لازم نیست 10 دقیقه منتظر بمانید تا تراکنش تایید شود.
- بیت کوین کش مقیاس پذیری بالاتری دارد و تراکنش‌های بیشتری را در هر ثانیه تایید می‌کند. این بدان معنی است که چندین نفر می‌توانند همزمان تراکنش ارسال کنند.
هاردفورک اتریوم چیست؟
یکی دیگر از نمونه‌های معروف این نوع هارد فورک، تقسیم بلاک چین اتریوم به دو زنجیره مختلف است. این مشکل پس از هک شدن یک قرارداد هوشمند در پلتفرم اتریوم به نام DAO ظاهر شد. با توجه به اختلاف نظر اعضای گروه در مورد سرنوشت بلاک چین پس از این اتفاق، فورکی رخ داد و دو زنجیره جدید به نام‌های اتریوم و اتریوم کلاسیک ایجاد شد. اتریوم کلاسیک اولین زنجیره‌ای است که به کار خود ادامه داد و اتریوم زنجیره‌ای است که بعداً ایجاد شد.
جمع بندی نهایی در مورد انواع هارد فورک در بلاکچین
در این مقاله به بررسی معنای هارد فورک و کاربردهای آن پرداخته‌ایم. وقتی با کارشناسان فناوری بلاک چین در بازار کریپتو صحبت می‌کنید، برخی از مخالفان سرسخت هاردفورک هستند، در حالی که برخی دیگر آن را ابزاری برای کسانی می‌دانند که از نحوه عملکرد یک شبکه بلاک چین خاص ناراضی هستند. هر یک از این دو گروه استدلال‌های خاص خود را دارند. با وجود تمام جوانب مثبت و منفی، هارد فورک به عنوان یک واقعیت غیرقابل انکار باقی می‌ماند. بدیهی است که فعالان بازار تحت تأثیر این پدیده قرار دارند. بنابراین، ما به شما توصیه می‌کنیم که تخصص خود را در این زمینه ارتقا دهید. پس قطعاً برای محافظت از سرمایه خود با پدیده هاردفورک روبرو خواهید شد.