متاورس که از آن به عنوان یک جهان دیجیتالی هم یاد می‌شود به عقیده بسیاری، آینده فضای مجازی و نسل بعدی اینترنت است. به همین دلیل است که مارک زاکربرگ به تازگی اعلام کرده قرار است برای ساخت آن 10 هزار نفر را در اروپا استخدام کند. اما آیا این مفهوم جدید مانند واقعیت مجازی است؟ کدام کمپانی‌ها مشغول ساخت آن هستند؟
اگر از علاقه‌مندان به فناوری هستید، حتما تا به حال داغ‌ترین کلمه این روزها یعنی متاورس را شنیده‌اید. به خصوص در روز پنجشنبه که فیسبوک اعلام کرد قصد دارد نام خود را در راستای ساخت دنیای متاورس به متا تغییر دهد. اما این فقط فیسبوک نیست که به فکر ساخت متاورس افتاده است. بسیاری از بزرگترین شرکت‌های دنیای فناوری تا به امروز سرمایه‌گذاری قابل توجهی برای ساخت نسل بعدی اینترنت کرده‌اند. به همین دلیل حالا فرصت خوبی است که بیشتر با جهان دیجیتالی متاورس آشنا شویم. مفهوم جدیدی که قرار است تجربه استفاده از اینترنت را دگرگون کند.
در ویدیوی زیر می‌توانید «توضیح مختصر فیسبوک در مورد متاورس» را ببینید و بشنوید.
Metaverse چیست؟
متاورس یک جهان مجازی است که شما در آن می‌توانید با دیگر افراد ارتباط برقرار کنید. مثلا با آنها بازی کنید، جلسات کاری را برگزار کنید یا با افراد مختلف آشنا شوید. می‌توانید آن را یک نسخه 3 بعدی از اینترنت که می‌توانید به شکل فیزیکی واردش شوید به حساب بیاورید. توضیح دادن متاورس کار آسانی نیست چرا که در حال حاضر چنین چیزی وجود خارجی ندارد و بیشتر مواردی شبیه به آن را در فیلم‌ها و رمان‌های علمی تخیلی مثل ماتریکس، بازیکن شماره یک آماده و رمان محبوب Snow Crash اثر نیل استیفنسن دیدیم. در حال حاضر متاورس و به طور دقیق‌تر واقعیت مجازی، تنها مجموعه‌ای از قطعات سخت‌افزاری، بخش‌های نرم‌افزاری و تجربه‌های بی‌ارتباط با یکدیگر است که به احتمال زیاد تا به حال مثال‌هایی شبیه به آن را دیده‌اید.
مثلا اگر تا به حال پوکمن‌گو را بازی کرده باشید می‌دانید در این بازی باید یک موجود خیالی را که تنها از طریق گوشی می‌توانید ببینید را گیر بیاندازید. یا اطاق‌های کار هورایزن فیسبوک که یک نمونه از واقعیت ترکیبی هستند و شما با استفاده از یک هدست واقعیت مجازی آکیولوس کوئست 2 می‌توانید به یک محیط کار مجازی متصل شوید. علاوه بر این آن دسته از همکارانتان که هدست واقعیت مجازی ندارند هم می‌توانند از طریق ارتباط ویدیویی به این دنیای مجازی متصل شوند. درست مثل یک جلسه کاری عادی در دنیای واقعی.
یا یک مثال دیگر متاورس، پلتفرم مجازی ویربلا است که در آن می‌توانید یک آواتار فیزیکی از خودتان بسازید و با استفاده از کیبورد در یک دفتر کار مجازی ابری حضور پیدا کنید. نکته قابل توجه در مورد این پلتفرم این است که در آن از صدای جهت‌دار استفاده می‌شود. به این معنی که صدای افراد مختلف بسته به نزدیک بودن یا دور بودنشان به آواتار شما کم و زیاد می‌شود. این پلتفرم شاید در نگاه اول شبیه به یک بازی ویدیویی باشد اما در حقیقت برای برقراری ارتباط میان افراد همکار در یک کمپانی و محیط اداری ساخته شده است.
یک مثال دیگر بازی‌های ویدیویی هستند که با استفاده از هدست‌های واقعیت مجازی اجرا می‌شوند. شما هدست را روی سر خودتان قرار می‌دهید و وارد یک دنیای مجازی می‌شوید. اما هیچکدام از این مثال‌ها با تصویری که مارک زاکربرگ و دیگر شرکت‌های بزرگ دنیای فناوری از متاورس دارند خوانایی ندارد.
در این مثال‌ها شما از یک هدست یا کنترلر استفاده می‌کنید و با وجود اینکه دنیای واقعیت مجازی می‌تواند شما را کاملا در خود غرق کند اما شاید استفاده از هدست و کنترلر برای گشت و گذار در این دنیا تجربه خوشایندی نباشد. علاوه بر این، این دنیاها با یکدیگر ارتباط ندارند، مثلا نمی‌توانید از یک بازی ویدیویی به یک جلسه کاری یا سینما و کنسرت بروید. به همین دلیل، هدف از ساخت متاورس این است که کاربران به صورت فیزیکی احساس کنند در یک دنیای مجازی یکپارچه حضور دارند.
زاکربرگ و دیگر شرکت‌های فناوری به دنبال ساخت دنیایی هستند که تا حد امکان شبیه به دنیای واقعی بوده و حتی واحد پولی مخصوص خود را داشته و اشیا نیز قابل استفاده و تعامل باشند. مثلا لباسی که در یک گوشه از متاورس خریداری کردید را بتوانید در هر بخش دیگر آن نیز به تن کنید.
لو لباردین، رییس بخش فناوری‌های شبیه‌سازی انویدیا، در توصیف متاورس می‌گوید:
جهان دیجیتالی متاورس در نهایت به پلتفرمی تبدیل می‌شود که محدود به یک اپلیکیشن یا یک نقطه خاص (چه از لحاظ فیزیکی و چه مجازی) نخواهد بود. ما به دنبال خلق یک واقعیت و یک دنیای دیگر هستیم که از همه نظر قابل مقایسه با دنیای واقعی باشد.
متاورس یک محصول تک نیست که فقط یک کمپانی بتواند آن را بسازد. درست مثل اینترنت، متاورس هم وابسته به یک شرکت به خصوص نخواهد بود و در حقیقت فیسبوک و دیگر کمپانی‌ها تلاش می‌کنند یک گوشه کوچک از آن را ایجاد و بعد به هم متصل کنند.
متاورس چگونه خواهد بود؟
برای مثال شما یک آواتار سه‌بعدی از خودتان در فیسبوک یا مایکروسافت تیمز می‌سازید و از آن برای شرکت در جلسات کاری مجازی استفاده می‌کنید. بعد از کار، همراه با دوستانتان (آواتارهای سه‌بعدی آنها) به یک کنسرت مجازی می‌روید. در پایان کنسرت خواننده از شما می‌خواهد تیشرت‌های بند را خریداری کنید. شما هم به یک دکه مجازی می‌روید و تی‌شرت‌ها را نگاه می‌کنید، همانطور که در سایت‌هایی مثل دیجی‌کالا لباس‌های مختلف را مشاهده می‌کنید، هرکدام که دوست داشتید را انتخاب و سپس با ارز دیجیتال بهایش را پرداخت می‌کنید. روز بعد همان تی‌شرت را در محل کار مجازی خود می‌پوشید و همکارتان از شما می‌خواهد آن را به او قرض دهید تا دخترش بتواند آن را در یک بازی مبتنی بر پلتفرم Roblox بپوشد.
سناریو بالا، یک روایت ساده از دنیایی است که متاورس می‌تواند به آن تبدیل شود. در این روایت شما ابزارهای برقراری ارتباط شرکت‌ها، پخش زنده اینترنتی، تجارت الکترونیک و به اشتراک‌گذاری را در کنار یکدیگر در اختیار دارید. اما نکته مهم این است که این ابزارها از سوی شرکت‌های مختلفی ارائه می‌شوند و اگر قرار باشد بتوانید از آنها در یک پلتفرم واحد در متاورس استفاده کنید باید تمام آنها از استانداردهای مشخصی پیروی کنند تا مواردی مثل آواتارها یا تی‌شرت‌ها، قابل انتقال و سازگار با دیگر بخش‌های متاورس باشند.
به غیر از فیسبوک کدام کمپانی ها در ساخت متاورس شریک هستند؟
بازی‌های مولتی‌پلیر آنلاین از دهه‌ها قبل دنیاهای اشتراکی و قابل تعامل را در اختیار کاربران قرار می‌دهند. البته آنها متاورس به حساب نمی‌آیند اما از جنبه‌های مختلفی به آن شبیه هستند. بهترین مثال فورتنایت است که در طول چند سال گذشته به اندازه قابل توجهی گسترش پیدا کرده و دیگر فقط یک بازی آنلاین نیست. در فورتنایت شما می‌توانید به یک کنسرت مجازی بروید یا در رویدادهای برندهای مختلف شرکت کنید.
دیگر بازی‌ها نیز کم کم به همین سمت حرکت می‌کنند. مانند Roblox که یک پلتفرم میزبانی از هزاران بازی مختلف متصل به یک اکوسیستم است. علاوه بر این انویدیا نیز مشغول ساخت آمنی‌ورس (Omniverse) به عنوان یک پلتفرم برای به هم متصل کردن دنیاهای سه‌بعدی مجازی است. اپل، آمازون، تنسنت، آلفابت، سامسونگ، کوالکام، ادوبی و بسیاری دیگر از شرکت‌های فناوری نیز به شکل‌های مختلف شروع به سرمایه‌گذاری در زمینه متاورس کرده‌اند.
سوالات متداول
1. کی قراره در متاورس زندگی کنیم؟
دنیایی خیالی و آزاد متاورس هنوز در مراحل ابتدایی خود قرار دارد. برای اینکه همه بتوانند در چنین دنیایی با یکدیگر ارتباط برقرار کنند نیاز به زیرساخت‌های فناوری محور بسیار زیادی از قدرت پردازشی کامپیوتری گرفته تا تصویرسازی سه‌بعدی و همچنین طراحی و ساخت سیستم‌های مالی نیاز است. همچنین شبکه 4G نیز قادر به انتقال محتوا با سرعت کافی برای چنین شبکه عظیمی نیست و حداقل به 5G و حتی 6G نیاز است. از همین رو؛ بر اساس پیش‌بینی‌ها متاورس تا حداقل یک دهه دیگر ایجاد نخواهد شد.
2. متاورس چیست؟
متاورس به نوعی پیوند جهان فیزیکی با زندگی دیجیتال است. به گفته زاکربرگ، متاورس یک نسخه بهبود یافته و 3 بعدی از اینترنت است. شما در آن می‌توانید علاوه بر اجرای بازی‌ها، به کنسرت یا سینما بروید یا با همکارانتان جلسات کاری برقرار کنید یا با افراد تازه آشنا شوید.
3. دنیای آواتارها چیست؟
دنیای آواتارها یک نام دیگری است که برخی برای اشاره به متاورس از آن استفاده می‌کنند. زیرا به عقیده کارشناسان شما برای حضور در این دنیا باید یک آواتار از خودتان بسازید تا دیگران شما را با نگاه کردن به آواتارتان تشخیص دهند. این آواتار به نوعی تمثال شما در این دنیای مجازی خواهد بود.
سخن پایانی
جهان دیجیتالی متاورس این روزها نقل محافل فناوری در سطح جهان است. با این حال هنوز مشخص نیست سرنوشت آن به مانند دیگر مفاهیم جدید این دنیا خواهد بود یا خیر. فعلا که با توجه به سرمایه‌گذاری چهره‌هایی مثل مارک زاکربرگ و همچنین کمپانی‌های بزرگی مثل انویدیا، اینطور به نظر نمی‌رسد. در حقیقت زاکربرگ آنقدر به موفقیت این جهان دیجیتالی مطمئن است که نام کمپانی که تاسیس کرده را به خاطرش تغییر داده است. متاورس فعلا در روزها اولیه خود قرار دارد و باید دید در طی چند سال آینده تا چه اندازه می‌تواند در خلق دنیایی خیالی و آزاد موفق عمل کند.