آیا تا کنون از بهترین تالاب های ایران بازدید کرده‌اید؟ تالابها از جلوه‌های طبیعت‌اند که از دیرباز مورد توجه طبیعت‌گردان زیادی قرار گرفته‌اند. تالابهای ایران در مناطق مختلف پراکنده هستند و از جاذبه‌های مهم گردشگری بهشمار میآیند. با معرفی زیباترین تالابهای ایران با ما همراه باشید.
تالاب به آب ساکن، جاری شیرین یا شور و آب دریایی که عمقش از 6 متر بیشتر نباشد، گفته میشود. درواقع تالابها چیزی بین خشکی و آب هستند و زیستگاه مناسبی برای گونه‌های گیاهی و جانوری مختلف به شمار می‌روند. بسیاری از تالابها فصلی هستند و در برخی فصل‌های سال خشک می‌شوند. تالاب شبیه نوعی اسفنج طبیعی عمل می‌کند و آب را در خود ذخیره کرده و سپس به آرامی آزاد می‌کند و به این شکل از وقوع سیل جلوگیری می‌کند. درختان و سایر پوشش‌های گیاهی تالابها نیز در پایین آوردن سرعت سیل مؤثر هستند. اما علاوه بر همه‌ی این ویژگی‌های مثبتی که گفتیم، تالابها از لحاظ گردشگری نیز از اهمیت بالایی برخوردار هستند. هرساله افراد زیادی به تالابهای مختلف سفر می‌کنند تا از زیبایی‌های آنها لذت ببرند. به همیت جهت تصمیم گرفتیم در این مقاله از پلازا شما را با بهترین تالاب های ایران آشنا کنیم.
آنچه در ادامه می‌خوانید
بهترین تالاب های ایران
حدود 3 میلیون هکتار از اراضی کشورمان به تالابها اختصاص دارد. تالابها از زیستگاه‌های بسیار مهم هر منطقه به شما می‌روند که میزبان گیاهان و جانوران متعدد و متنوعی هستند و تأثیر فراوانی نیز بر صنعت گردشگری دارند. در ادامه زیباترین تالابهای ایران را به شما معرفی خواهیم کرد.
1. تالاب انزلی، از بهترین تالاب های ایران
- واقع در: استان گیلان، شهرستان بندرانزلی
«تالاب انزلی» یا به زبان گیلکی «انزلی سل»، یکی از تالاب های بین المللی ایران است. این تالاب با عمقی نزدیک به 5 متر و مساحت 20 هزار هکتاری در جهان شهرت فراوانی دارد. تالاب انزلی یکی از مهم‌ترین تالاب های ایران است که به‌دلیل زیبایی چشم‌نوازش طرفداران زیادی دارد. هرساله گردشگران زیادی جهت بازدید از تالاب های ایران انزلی به استان گیلان میآیند. گیاهان و جانوران متنوعی در این تالاب زندگی می‌کنند. اما گل نیلوفر آبی شاخص‌ترین گیاهی است که در سراسر تالاب انزلی وجود دارد. طبیعت‌گردان زیادی تالاب انزلی را یکی از بهترین تالاب های گیلان می‌دانند. معمولا بهترین زمان برای بازدید از این تالاب در فصل تابستان، از تیر تا اوایل شهریور است. در این بازه زمانی نیلوفرها گل کرده و جلوه‌ای خاص به تالاب انزلی می‌بخشند.
تالاب انزلی، از بهترین تالاب های شمال، یکی از اکوسیستم‌های مهم کشورمان محسوب میشود که محل زندگی بیش از 100 گونه پرنده و 50 گونه ماهی است.
2. تالاب هورالعظیم
- واقع در: استان خوزستان
«تالاب هورالعظیم» یکی از تالاب های مهم ایران است. گیاهان زیادی همچون «نی»، «بردی»، «جگن» و جاندارانی نظیر «پستانداران»، «ماهیان» و «پرندگان» در تالاب هورالعظیم زندگی می‌کنند. پهنای تالاب هوراعظیم 118000 هکتار بوده و جالب است بدانید که یک سوم این تالاب در ایران قرار گرفته و دو سوم دیگر آن در کشور عراق وجود دارد. متأسفانه تالاب هورالعظیم، از بهترین تالاب های ايران، به دلیل آتش‌سوزی‌های مداوم و خشک‌سالی رو به نابودی است.
3. تالاب گمیشان، از بهترین تالاب های ایران
- واقع در: استان گلستان، شمال غربی گرگان، شهرستان گمیشان
اهمیت تالاب های ایران از آن لحاظ زیاد است که باید آنها را منبع مهم تحقیقات علمی دانست. «تالاب گمیشان» هم یکی از انواع تالابهای ایران است که در بحث ژنتیکی گیاهان و جانوران نقش مهمی را ایفا می‌کند. گیاهان آبزی متنوعی در این تالاب زندگی می‌کنند. همچنین می‌توان پرندگان و گونه‌های آبی باارزشی را در تالاب گمیشان پیدا کرد.
وجود بیشتر از 20 نوع ماهی و 100 گونه پرنده در تالاب گمیشان باعث شده تا به یکی از جاذبه‌های مهم گردشگری در استان گلستان تبدیل شود. شما هم اگر به حیوانات و گیاهان علاقه‌مندید می‌توانید در هر فصلی از سال به تماشای تالاب گمیشان یکی از بهترین تالاب های ایران بروید.
4. تالاب میقان
- واقع در: استان مرکزی، 15 کیلومتری شهرستان اراک
یکی از دلایل خشک شدن تالابهای ایران بارش کم باران است. «تالاب میقان» هم در فصولی که بارش باران زیاد باشد بسیار پرآب میشود. پهنای این تالاب 25 هزار هکتار بوده و چون میزبان پرندگان زیادی است، از لحاظ پرنده‌شناسی یکی از مهم‌ترین و بهترین تالاب های ایران بهشمار می‌آید. برخی از پرندگان مهاجر به تالاب میقان بسیار کمیاب هستند. اما درناها بیشترین گروهی از پرندگان محسوب می‌شوند که تالاب میقان را برای زندگی انتخاب کرده‌اند.
وجود این درناها باعث شده تا تالاب میقان به‌عنوان یکی از جاذبه‌های مهم گردشگری در شهر اراک مورد توجه افراد زیادی قرار بگیرد. آب تالاب میقان بسیار شور است. به‌همین دلیل پوشش گیاهی خاصی در این تالاب مشاهده نمی‌شود. در بسیاری از اوقات یک لایه نمک روی تالاب را پوشانیده و یا گنبدهای نمکی ایجاد می‌شوند. با این وجود در فصل زمستان پرندگان کمیاب به این تالاب آمده و آن را به مهم‌ترین تالاب از لحاظ پرنده‌شناسی در سایت تالاب های ایران تبدیل می‌کنند.
5. تالاب امیرکلایه از بهترین تالاب های ایران
- واقع در: استان گیلان، شهرستان لاهیجان
«تالاب امیرکلایه» یکی‌دیگر از تالاب های بین المللی کشورمان محسوب میشود. این تالاب با پهنای 1200 هکتاری دارای آب شیرین است. نزدیکی این تالاب با دریا اما در عین حال شیرین بودن آب آن باعث تعجب محققین زیادی شده است. به‌همین دلیل طبیعت‌گردان زیادی تالاب امیرکلایه را از شگفت‌انگیزترین و بهترین تالاب های ایران می‌دانند.
پسته دریایی یکی از مهم‌ترین گیاهانی است که در این تالاب رشد می‌کند. محلی‌ها آن را به نام «سله باقلا» می‌شناسند. این گیاه در طب سنتی کاربرد زیادی داشته و از خواص دارویی آن نمی‌توان غافل شد. از دیگر زیبایی‌های تالاب امیرکلایه باید به رشد نیلوفر آبی با گل‌های سفید اشاره کرد. این گل زیبا و خاص باعث شده تا گردشگران زیادی هرساله جهت بازدید از تالاب امیرکلایه به گیلان سفر کنند.
به یاد داشته باشید که اوایل اردیبهشت تا اواسط مرداد به دلیل آب و هوای مناسب و زیبایی طبیعت شمال کشور بهترین زمان برای بازدید از تالاب امیرکلایه خواهد بود.
6. تالاب گاوخونی
- واقع در: استان اصفهان، شهرستان ورزنه
«تالاب گاوخونی» در فصل زمستان میزبان پرندگان مهاجر زیادی است که از مناطق سردسیر به آن‌جا سفر می‌کنند. تالاب گاوخونی شهرت جهانی داشته و یکی از معروف‌ترین تالاب هاي ایران بهشمار می‌آید. از پرندگان مشهور این تالاب در زمستان می‌توان به «لک‌لک»، «غاز»، «اردک»، «کاکایی» و «حواصیل» اشاره کرد.
تالاب گاوخونی از زاینده‌رود تغذیه می‌کند و دارای آب شور است. به‌همین دلیل پوشش گیاهی سرسبز ندارد اما حیواناتی همچون «لاک‌پشت»، «روباه شنی»، «گراز» و «قوچ وحشی» در اطراف آن منطقه زندگی می‌کنند. تالاب گاوخونی یکی از بکرترین تالاب های ایران بهشمار می‌آید. دلیل آن کویری بودن و عدم دسترسی آسان به این تالاب است. با این حال گردشگران زیادی همه ساله برای بازدید از این تالاب که از زیباترین تالابهای ایران است، به شهرستان ورزنه سفر می‌کنند.
7. تالاب میانکاله از بهترین تالاب های ایران
- واقع در: استان مازندران، 12 کیلومتری شهرستان بهشهر
«تالاب میانکاله» یکی از زیباترین تالابهای ایران محسوب میشود. حیات وحش این تالاب منحصربه‌فرد بوده و مساحتی نزدیک به 60 هزار هکتار دارد. پرندگان مهمی همچون «فلامینگو»، «دراج»، «قرقاول» و «زنگوله‌بال» در تالاب میانکاله زندگی می‌کنند. همچنین این تالاب باارزش محل زندگی حیواناتی نظیر «خرگوش»، «گراز»، «گرگ»، «اسب» و «روباه» است. ماهیان زیادی مثل ماهی سفید، کپور و کفال در تالاب میانکاله تخم‌گذاری می‌کنند. به‌همین دلیل تالاب میانکاله یکی از مهم‌ترین تالابهای ایران بهشمار می‌آید. محققین تلاش زیادی می‌کنند تا سلامت این تالاب به خوبی حفظ شود. چون سلامت تالاب میانکاله به‌دلیل زندگی ماهیان دریای خزر در آن به سلامت انسان‌ها گره خورده است.
8. تالاب زریوار
- واقع در: استان کردستان، 3 کیلومتری شهرستان مریوان
«تالاب زریوار» یکی از بهترین تالاب های ایران از لحاظ داشتن آب شیرین است. آب این تالاب از طریق بارش باران و یا چشمه‌های کف جوش تامین میشود. اطراف تالاب زریوار پوشش گیاهی زیبا و منحصربه‌فردی رشد کرده است. دلیل این شگفتی را می‌توان رطوبت مناسب تالاب و بارش‌های به اندازه آن دانست. به‌همین دلیل تالاب زریوار یکی از باارزش‌ترین تالاب های ایران، از جاذبه‌های مهم گردشگری در استان کردستان بهشمار می‌آید.
«نیلوفر آبی با گل‌های سفید»، «درخت جنگلی بلوط»، «نی» و «علف‌های هفت‌بند» از گیاهانی هستند که اطراف تالاب زریوار رشد کرده‌اند و ارزش مطالعاتی زیادی دارند. از پرندگان مهاجر این تالاب هم می‌توان به «خوتکا»، «گیلار»، «کاکائی»، «خاکستری» و «حواصیل» اشاره کرد. اگر به بازدید از تالاب زریوار علاقه‌مند شدید بهترین زمان برای سفر به آن‌جا فصل بهار و تابستان معرفی شده است. تالاب زریوار در فصل زمستان بسیار سرد و برفی میشود. تا جایی‌که در اکثر ماه‌های این فصل تالاب یخ می‌زند.
9. تالاب گندمان، از بکرترین تالاب های ایران
- واقع در: استان چهارمحال بختیاری، 20 کیلومتری شهرستان بروجن
«تالاب گندمان» در لیست زیباترین تالابهای ایران قرار دارد. این تالاب با پهنای 1200 هکتاری دارای پوشش گیاهی و جانوری شگفت‌انگیزی است. محلی‌های این منطقه معتقدند تالاب گندمان محل شکار بهرام گور بوده و خاندان سلطنتی به آن‌جا علاقه زیادی داشتند. پرندگان مهمی همچون «کوکر»، «باکلان»، «لک‌لک» و «حواصیل» تالاب گندمان را زیستگاه خود می‌دانند. برخی از آنها مهاجر بوده و برخی دیگر برای همیشه در تالاب زندگی می‌کنند. یکی‌دیگر از جاذبه‌های شگفت‌انگیز تالاب گندمان از بهترین تالاب هاي ایران وجود گیاهانی همچون «زنبق»، «آلاله آبی»، «نی»، «بید»، «نخل مرداب» و «بزواش» است.
10. تالاب قوریگل
- واقع در: استان آذربایجان شرقی، جاده تبریز – بستان‌آباد
«تالاب قوریگل» یکی از زیستگاه‌های بسیار مهم و باارزش برای جوجه‌آوری پرندگان محسوب میشود. در فصل زمستان پرندگان مهاجر به این تالاب آمده و آن را به یکی از شگفت‌انگیزترین تالاب هاي ایران تبدیل می‌کنند. «اردک سرسفید» که نسل آن در دنیا رو به انقراض است، در تالاب قوریگل جوجه‌های خود را به دنیا می‌آورد.
11. تالاب استیل
- واقع در: استان گیلان، جاده تالش به آستارا
در ادامه معرفی زیباترین تالابهای ایران به تالاب استیل (یا به زبان محلی هستیل به معنای آبگیر) می‌رسیم. این تالاب 13 هکتاری که از مناطق گردشگری شهر آستارا به شمار می‌رود، در فاصله 7 کیلومتری این شهر و در حاشیه جاده آستارا به تالش قرار دارد. بهترین زمان برای بازدید از تالاب استیل در 6 ماه اول سال است. این تالاب در فصل‌های بهار و تابستان از زیبایی فراوانی برخوردار است. اگر در این دو فصل به تالاب استیل بروید، در اطراف آن کوهستان و جنگل و مزرعه‌های سرسبز و دلنواز را مشاهده خواهید کرد. تالاب استیل همچنین به تالاب درختان شناور نیز معروف است؛ چراکه یک سمت این تالاب پر از درختان توسکای است و از آنجایی که ریشه این درختان درون آب قرار دارد، در تالاب شناور هستند و حرکت می‌کنند.
سالانه هزاران پرنده مهاجر و کمیاب از اروپای مرکزی و مناطق قطبی در این تالاب که از مهم ترین تالاب های ایران و گیلان است، تخم‌گذاری می‌کنند. این تالاب همچنین دارای انواع ماهی‌های مختلف از جمله کپور و اردک ماهی است.
12. تالاب عزیزک
- واقع در: مازندران، بابلسر
یکی از دیدنی ترین تالاب های مازندران، عزیزک است. این تالاب در روستای عزیزک در شهرستان بابلسر قرار دارد. تالاب عزیزک که از زیباترین تالاب های بابلسر است، زیستگاه پرندگانی مانند قو، اردک مرمری، درنا، عروس فاز و چنگر است. این تالاب همچنین زیستگاه آبزیانی مانند ماهی کپور، ماهی سس، اردک ماهی و آمور است.
13. تالاب نیلوفر آبی ساری از بهترین تالاب های ایران
- واقع در: مازندران، ساری
اگر پیش از این به تالاب انزلی رفته‌اید، بازدید تالاب نیلوفر آبی در ساری استان مازندران را به شما پیشنهاد می‌کنیم. این تالاب شبیه تالاب انزلی، از سه حوض تشکیل شده که سطحشان با گل‌های نیلوفر پوشیده شده و به‌خاطر گل‌دادن نیلوفرها در فصل تابستان و به‌خصوص ماه تیر بسیار زیبا و چشم‌نواز است. تالاب نیلوفر آبی مازندران که در 2 کیلومتری جاده‌ی ساری به نکا قرار دارد، یکی از بوستان های تفریحی این استان است که از امکانات تفریحی و رفاهی متعددی نیز برخوردار است و میتواند مقصد خوبی برای یک گردش چندساعته باشد.
14. تالاب آقگل
- واقع در: ملایر، مرز بین استان مرکزی و همدان
یکی از زیباترین تالابهای ایران که در همدان واقع شده است، تالاب آقگل ملایر است. این تالاب در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. در فصل‌های پرآب، مساحت تالاب آقگل تا حدود 600 هکتار نیز می‌رسد. گمان زده میشود که این تالاب فصلی، چهل هزارسال قدمت داشته باشد..
تالاب آقگل زیستگاه پرندگان مهاجری مانند فلامینگو، قو، غاز خاکستری، اردک مرمری، مرغ سقا و لک‌لک است. ناگفته نماند که شکار در این تالاب ممنوع است.
15. تالاب سولقان از بهترین تالاب های ایران
- واقع در: استان چهارمحال و بختیاری، در مجاورت شهر ناغان
تالاب سولقان یا سولگان، 115 هکتار مساحت دارد و از دو بخش شرقی و غربی تشکیل شده که بخش غربی آن با نام ولگان نیز شناخته میشود. تالاب سولقان زیستگاه گونه‌های جانوری مختلف از جمله مرغان آبی و پرندگان مهاجر مانند چنگر، قورقور و قزل غاز است. پوشش گیاهی این تالاب در برهی فصل‌های سال بسیار زیبا است. البته ناگفته نماند که عشایر نیز در برخی فصول در کنار این تالاب زندگی می‌کنند. اگر می خواهید به دیدن این تالاب زیبا بروید، پیشنهاد می‌کنیم سفرتان را در بهار و تابستان انجام دهید چون این تالاب در منطقه‌ای کوهستانی واقع شده و بازدید از آن در فصل‌های سرد سال انتاب مناسبی نیست.
سوالات متداول
تفاوت مرداب و تالاب چیست؟
تالاب به محیطی گفته میشود که مشخصاتی شبیه به خشک و آب داشته باشد. تالابها گاهی اوقات کاملا خشک هستند و برخی از فصول دارای آب فراوانند. ویژگی مهم تالابها ماندگاری نسبی آب در آنهاست. آب تالاب میتواند شور یا شیرین باشد. مردابها نوعی تالاب بهشمار میآیند. سطح مرداب معمولا با گیاهان علفی مثل چمنزار و نیزار پوشیده میشود. مردابها در نزدیکی رودخانه و دریاچهها ایجاد شده و محل زندگی بیمهرگان، دوزیستان (قورباغهها)، خزندگان (مارها و لاکپشتها) و پستانداران آبی (موشهای آبی) هستند.
کلام آخر
تالاب های ایران یکی از جاذبه‌های مهم گردشگری برای علاقه‌مندان به طبیعت بهشمار میآیند. اما متأسفانه امروزه این تالابها به دلیل بی‌توجهی وضعیت مناسبی ندارند و بسیاری از آنها بخش بزرگی از مساحت خود را از دست داده‌اند. در این مقاله تلاش کردیم تا زیباترین تالابهای ایران را به شما معرفی کنیم. به‌نظر شما بهترین تالاب های ایران کدام تالابها هستند؟ شما تا کنون از کدامیک از این تالابها بازدید کرده‌اید؟ بازدید از کدام را به دوستانتان پیشنهاد می‌کنید؟ می‌توانید نظراتتان را از بخش دیدگاه در پایین این صفحه با ما و خوانندگان پلازا به اشتراک بگذارید.