چند سالی است که تکنولوژی ویدیو چک یا کمک داور ویدیویی (VAR) یاریرسان داوران در رشتههای ورزشی مختلف جهت قضاوت صحیح بوده است. سرانجام بزرگترین رویداد فوتبالی دنیا نیز از این تکنولوژی بهرهمند خواهد شد و جام جهانی 2018 روسیه از آن میزبانی خواهد کرد.
روز گذشته اعضای اتحادیه بینالمللی فوتبال (IFAB) بر سر استفاده از تکنولوژی ویدیو چک (VAR) در جام جهانی 2018 روسیه به اتفاق نظر رسیدند تا بدین ترتیب راه تصویب این طرح در مجمع سالانه IFAB که حدود دو ماه آینده برگزار میشود هموار گردد. لازم به ذکر است که این تکنولوژی طی چند ماه گذشته به صورت آزمایشی در رویدادهای فوتبالی مختلف از جمله جام جهانی باشگاهها مورد استفاده قرار گرفته بود.
در همین راستا فیلیپ لیفلوک (Philippe Le Floc’h) مدیر امور تجاری فیفا ضمن تاکید بر استفاده از تکنولوژی ویدیو چک یا کمک داور ویدیویی در جام جهانی روسیه اظهار داشت که بهرهگیری از چنین تکنولوژیهایی در فوتبال را باید به فال نیک گرفت چرا که به رقم خوردن عادلانهتر نتایج کمک خواهند کرد.
چندین سال است که ویدیو چک به شکلی گسترده در رشتههای مختلف ورزشی ایالات متحده مورد استفاده قرار میگیرد و این فرصت به داوران داده میشود تا در صورت وقوع صحنهی شک برانگیز در بازی، بلافاصله از زوایای مختلف آن را مورد بررسی قرار داده تا تصمیم درستی بگیرند؛ تصمیمی که در بسیاری از مواقع میتواند سرنوشت ساز باشد.
آنطور که عنوان شده ویدیو چک (VAR) در چهار مورد میتواند یاریرسان داوران فوتبال باشد: صحنههای منجر به گل، برخوردهای منجر به پنالتی، خطاهای منجر به کارت قرمز و یا در مواقعی که داور در تشخیص درست بازیکن خاطی دچار اشتباه میشود و بازیکن دیگری را با کارت زرد یا قرمز جریمه میکند. در چنین مواقعی داور وسط میتواند به کمک داور ویدیویی مراجعه نماید. همچنین کارشناسانی که در خارج از محوطه زمین و کنار تجهیزات VAR حضور دارند در صورت اشتباه واضح داور، مراتب را به او اطلاع میدهند تا برای اصلاح تصمیم خود به بازبینی ویدیو اقدام نماید.
لازم به ذکر است که تکنولوژی خط دروازه (Goal-line) برای اولین بار در جام جهانی 2014 برزیل مورد بهرهبرداری قرار گرفت؛ درست چهار سال پس از اینکه گل صحیح فرانک لمپارد به تیم ملی آلمان در مرحله یک هشتم نهایی جام جهانی 2010 توسط داوران دیده نشد و جنجال زیادی به پا کرد. در آن لحظه آلمان دو بر یک از انگلستان پیش بود و پذیرفته شدن این گل در نیمه اول میتوانست سه شیرها را به بازی برگرداند اما این اتفاق رخ نداد و نهایتاً بازی با حساب 4 بر یک به سود ژرمنها پایان یافت.
اساس کار تکنولوژی خط دروازه بر استفاده از دوربینهای پر سرعت و الگوریتمهای کامپیوتری استوار است که به سرعت موقعیت دقیق توپ را شناسایی کرده و در صورت عبور توپ از خط دروازه به ساعت مچی داور پیغام هشدار ارسال میکنند.
البته استفاده از تکنولوژی و به ویژه ویدیو چک مخالفانی نیز دارد که معتقدند وقفه ایجاد شده جهت بازبینی ویدیو، هیجان بازی را میکُشد. در سوی دیگر موافقان این طرح معتقدند که تکنولوژی VAR با کمک به داوران جهت قضاوت صحیح، سبب خواهد شد انبوهی از بازیکنان عصبانی به سمت آنها یورش نبرند و ادامهی مسابقه تحت تاثیر تصمیم اشتباه داور قرار نگیرد. از طرفی قرار بر این نیست که به دفعات جریان بازی قطع گردد چرا که تنها در برخی صحنههای خاص از کمک داور ویدیویی طلب کمک خواهد شد.