معرفی بازیگران زنی که بیش از یک سیمرغ گرفته ‌اند ؛ از فاطمه معتمدآریا تا ثریا قاسمی

جشنواره فیلم فجر مهم‌ترین رویداد سینمایی ایران است که هر سال در این جشنواره به منتخبین هر رشته سینمایی، سیمرغ اعطا می‌شود. در بخش بازیگری نیز همواره برای کسب سیمرغ رقابت برقرار بوده و اکثر سال‌ها حواشی مختلفی نیز در این زمینه به وجود می‌آیند. با این مقاله از پلازا همراه باشید تا با بازیگران زنی که بیش از یک سیمرغ گرفته ‌اند آشنا شوید.

جشنواره فیلم فجر که از سال 1361 برگزار می‌شود، مهم‌ترین جشنواره سینمایی در ایران است. مسئولیت برگزاری این جشنواره به عهده بنیاد سینمایی فارابی است و زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار دارد. پیش از برگزاری اولین دوره جشنواره فجر، از سال 1351 تا 1357، جشنواره فیلمی در تهران موسوم به جشنواره جهانی فیلم تهران برگزار می‌شد که با پیروزی انقلاب، برگزاری این جشنواره متوقف شد و از سال 1361 جشنواره فیلم فجر راه‌اندازی شد تا جایگزینی برای رویداد قبلی باشد. طی این جشنواره در بهمن ماه، فیلم‌های راه‌یافته به نمایش عمومی در می‌آیند و پایان دهه فجر (22 بهمن)، به منتخبین رشته‌های مختلف سیمرغ اهدا می‌شود.

یکی از رشته‌هایی که در این رقابت حضور دارد، بازیگری است و سیمرغ بلورین بهترین بازیگر، چه برای نقش اول و چه برای نقش مکمل، معتبرترین جایزه ایرانی محسوب می‌شود. تعداد اندکی از بازیگران هستند که بیش از یک بار سیمرغ دریافت کرده‌اند. در این مقاله از پلازا بازیگران زنی که بیش از یک سیمرغ گرفته ‌اند را به شما معرفی می‌کنیم.

آنچه در ادامه می‌خوانید:

معرفی بازیگران زنی که بیش از یک سیمرغ گرفته ‌اند

در این قسمت، بازیگران زنی که بیش از یک سیمرغ گرفته ‌اند، جوایز و فیلم‌های آن‌ها را بررسی می‌کنیم.

فاطمه معتمدآریا

• تاریخ تولد: 7 آبان 1340
• فیلم‌های معروف: هنرپیشه (1371)، روسری آبی (1373)، دختر شیرینی‌فروش (1380)، زیر درخت هلو (1384)، این‌جا بدون من (1389)
• تعداد سیمرغ‌ها: 4 سیمرغ برای فیلم‌های برهوت (1367)، مسافران (1370)، یک بار برای همیشه (1371) و همسر (1372)

اولین هنرمندی که در مقاله بازیگران زنی که بیش از یک سیمرغ گرفته ‌اند به او می‌پردازیم، فاطمه معتمدآریا است. فاطمه معتمدآریا از سال 1360 فعالیت خود در تلویزیون را با عروسک‌گردانی در مدرسه موش‌ها آغاز کرد و اولین حضور تصویری او در مجموعه محله برو بیا در سال 1361 اتفاق افتاد. اگرچه یکی دو سال بعد از حضور در تلویزیون، به صورت حرفه‌ای وارد سینما شد، اما با شروع همکاری با ایرج طهماسب و حمید جبلی در فیلم‌های کلاه قرمزی و پسرخاله (1373) و کلاه قرمزی و سروناز (1381)، شهرت بیشتری پیدا کرد.

معتمدآریا سابقه کار با چندین کارگردان مطرح مانند بهرام بیضایی، رخشان بنی اعتماد، بهمن فرمان آرا و محسن مخملباف را در کارنامه خود دارد و چندین بار برای دریافت جایزه‌های بهترین بازیگر نقش اول یا بهترین بازیگر مکمل، در جشنواره‌‌های مختلفی از جمله جشنواره فیلم فجر، کاندید شده است. او در زمینه تئاتر هم فعال است و در جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر سال 1397، برای بازی در نمایش خنکای ختم خاطره، برنده جایزه بهترین بازیگر زن در بخش مسابقه «تئاتر بین‌الملل» شده است.

مریلا زارعی

• تاریخ تولد: 25 فروردین 1353
• فیلم‌های معروف: زن زیادی (1383)، دست‌های خالی (1385)، درباره الی (1387)، هیس دخترها فریاد نمی‌زنند (1391)، بادیگارد (1394)
• تعداد سیمرغ‌ها: 3 سیمرغ برای فیلم‌های سربازهای جمعه (1382)، شیار 143 (1392) و زیر سقف دودی (1395)

مریلا زارعی با وجود این که تحصیلات آکادمیک سینمایی ندارد و فارغ‌التحصیل رشته صنایع غذایی است، یکی از موفق‌ترین بازیگران زن ایرانی به شمار می‌رود. اگر چه او فعالیت حرفه‌ای خود را با تلویزیون و با بازی در مجموعه کارآگاه (1374، به کارگردانی حسن هدایت) آغاز کرده، در فضای سینما پرکارتر است و با کارگردانان مطرحی مانند اصغر فرهادی، مسعود کیمیایی و ابراهیم حاتمی‌کیا همکاری‌های درخشانی داشته است.

سحر دولتشاهی

• تاریخ تولد: 16 مهر 1358
• آثار معروف: چهارشنبه سوری (1384)، میم مثل مادر (1385)، طلا و مس (1387)، مجموعه تلویزیونی مسافران (1388)، بارکد (1394)
• تعداد سیمرغ‌ها: 2 سیمرغ برای فیلم‌های عصر یخبندان (1393)، عرق سرد و چهارراه استانبول (1396)

سحر دولتشاهی از زنان زیبا در سینمای ایران و دانش‌آموخته رشته‌های ادبیات نمایشی و مترجمی زبان فرانسه است. اولین حضور او در دنیای بازیگری در سال 1380 با بازی در نمایش نیمروز خواب‌آلود به کارگردانی آیت نجفی اتفاق افتاد و پس از آن، در سال 1384، توسط اصغر فرهادی با فیلم چهارشنبه سوری وارد سینما شد. سریال قورباغه به کارگردانی هومن سیدی و با بازی سحر دولتشاهی، در حال پخش در شبکه نمایش خانگی است.

او در فیلم و سریال‌های متعددی نقش‌آفرینی کرده و برای بازی در فیلم‌های طلا و مس (1390)، شکاف (1395) و وارونگی (1396)، نامزد دریافت سیمرغ بلورین جشنواره فجر بوده است. همچنین، در سال 1398 نیز تندیس بهترین بازیگر زن برای بازی در فیلم امیر را در مراسم اهدای جوایز هشتمین جشنواره فیلم‌های ایرانی استرالیا کسب کرده است.

شبنم مقدمی

• تاریخ تولد: 3 فروردین 1351
• آثار معروف: مجموعه تلویزیونی مدینه (1393)، ابد و یک روز (1394)، خجالت نکش (1396)، شبی که ماه کامل شد (1397)، سریال نمایش خانگی هیولا (1398)
• تعداد سیمرغ‌ها: 2 سیمرغ برای فیلم‌های امروز (1392)، نفس و زاپاس (1394)

شبنم مقدمی دانش‌آموخته آموزشگاه آزاد بازیگری امین تارخ است و فعالیت هنری خود را با گویندگی رادیو آغاز کرده و شروع بازیگری او در سینما، به فیلم زخمی ساخته کامران قدکچیان در سال 1377 بازمی‌گردد. او از زمان شروع فعالیتش در بازیگری، در فیلم و سریال‌های متعددی نقش‌آفرینی کرده است، اما بازی در فیلم سینمایی امروز در سال 1392 و کسب سیمرغ بلورین برای بازیگر نقش مکمل، باعث شد تا بیشتر دیده شود. او از بازیگرانی است که در چند سال اخیر، هم در فیلم‌های کمدی و هم در فیلم‌های درام، حضور بسیار موفقی داشته است.

لیلا حاتمی

• تاریخ تولد: 9 مهر 1351
• فیلم‌های معروف: لیلا (1375)، ایستگاه متروک (1380)، هر شب تنهایی (1386)، جدایی نادر از سیمین (1389)
• تعداد سیمرغ‌ها: 2 سیمرغ برای فیلم‌های بی‌پولی (1387) و رگ خواب (1395)

اولین حضور لیلا حاتمی در دنیای بازیگری، در سال 1362 و با فیلم کمال‌الملک ساخته پدرش علی حاتمی اتفاق افتاد. پس از آن، با بازی در فیلم لیلا به کارگردانی داریوش مهرجویی در سال 1375، دیپلم افتخار بهترین بازیگر زن را در جشنواره فیلم فجر به دست آورد. پس از فیلم لیلا، او برای بازی در فیلم‌های متعددی در سال‌های مختلف، نامزد سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر شده است.

همچنین، در جشنواره‌های بین‌المللی هم بسیار موفق عمل کرده و برای دریافت جایزه بهترین بازیگر برای چندین فیلم از جمله جدایی نادر از سیمین، کاندید شده است. بازی در نقش سیمین در فیلم جدایی نادر از سیمین، خرس نقره‌ای بهترین بازیگر زن را در شصت و یکمین جشنواره بین‌المللی فیلم برلین برای او به ارمغان آورده است. برای بازی در فیلم ایستگاه متروک در سال 1380 نیز موفق به کسب جایزه بهترین بازیگر زن در جشنواره بین‌المللی فیلم مونترآل شده است. لیلا حاتمی در سال 2014 (1393) به عنوان عضو هیئت داوران بخش اصلی شصت و هفتمین دوره جشنواره فیلم کن نیز حضور داشته است.

هدیه تهرانی

• تاریخ تولد: 4 تیر 1351
• آثار معروف: دوئل (1382)، پل چوبی (1390)، بدون تاریخ بدون امضا (1395)، روزهای نارنجی (1396)، سریال نمایش خانگی هم‌گناه (1398)
• تعداد سیمرغ‌ها: 2 سیمرغ برای فیلم‌های قرمز (1377) و چهارشنبه سوری (1384)

نخستین فعالیت سینمایی هدیه تهرانی، در سال 1375 و با بازی در فیلم سلطان به کارگردانی مسعود کیمیایی صورت گرفت. با ورودش به دنیای سینما و بازی در آثار کارگردانان مطرح، تبدیل به یکی از محبوب‌ترین و موفق‌ترین بازیگران زن ایرانی شد. او در جشنواره فیلم فجر، برای بازی در فیلم‌های هفت دقیقه تا پاییز (1388) و اسرافیل (1395) نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر شده است.

هدیه تهرانی همچنین در جشنواره‌های بین‌المللی حضور موفقی داشته است که از جمله آن‌ها می‌توان به دریافت جایزه بهترین بازیگر زن از جشنواره بین‌المللی فیلم پیونگ یانگ برای فیلم پارتی (1381) و دریافت جایزه بهترین بازیگر زن جشنواره سینه ایران تورنتو برای بازی در فیلم روزهای نارنجی (1397) اشاره کرد. از بازی او در فیلم روزهای نارنجی در چند جشنواره معتبر غیرایرانی نیز تقدیر شده است. هدیه تهرانی به بازی در نقش زیبا در سریال نمایش خانگی هم‌گناه در سال 1398 به کارگردانی مصطفی کیایی نیز شهرت دارد.

هنگامه قاضیانی

• تاریخ تولد: 30 اردیبهشت 1349
• آثار معروف: سعادت آباد (1389)، من مادر هستم (1390)، آزادی مشروط (1392)، برادرم خسرو (1394)، سریال نمایش خانگی هم‌گناه (1398)
• تعداد سیمرغ‌ها: 2 سیمرغ برای فیلم‌های به همین سادگی (1386) و روزهای زندگی (1390)

هنگامه قاضیانی با بازی در فیلم سینمایی سایه روشن در سال 1379 به کارگردانی حسن هدایت، وارد سینما شد. او علاوه بر بازیگری در سینما، سابقه بازیگری در تئاتر را هم دارد و بازی در نمایش‌های موفقی مانند کالیگولا (با کارگردانی همایون غنی زاده در 1389) و خنکای ختم خاطره (نوشته حمیدرضا آذرنگ، به کارگردانی نیما دهقان در 1388) در کارنامه او دیده می‌شود. همچنین، در سال 1394، در تالار وحدت خواننده کنسرت ویژه بانوان با اجرای قطعات خاطره‌انگیز موسیقی ایران نیز بوده است.

باران کوثری

• تاریخ تولد: 25 مهر 1364
• فیلم‌های معروف: خوابگاه دختران (1383)، روز سوم (1385)، من مادر هستم (1389)، عصبانی نیستم (1392)، لانتوری (1394)
• تعداد سیمرغ‌ها: 2 سیمرغ برای فیلم‌های خون بازی و روز سوم (1385) و کوچه بی‌نام (1393)

اولین تجربه بازیگری او مربوط به فیلم سینمایی بهترین بابای دنیا ساخته داریوش فرهنگ در سال 1370 است. در سال 1376 نیز وارد حیطه تئاتر شد و به عنوان اولین تجربه‌اش، در نمایش آن سوی آیینه به کارگردانی آزیتا حاجیان بازی کرد. باران کوثری برای بازی در فیلم‌های حیران (1387)، بغض (1390)، عصبانی نیستم (1392) و عرق سرد (1396) نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر زن جشنواره فجر شد. در میان جشنواره‌های بین‌المللی نیز برای بازی در فیلم عرق سرد ساخته سهیل بیرقی جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره فیلم دوبلین 2019 (1398) را دریافت کرده و برای بازی در فیلم خون بازی نیز نامزد دریافت جایزه بهترین بازیگر زن نخستین جایزه اسکرین آسیا پاسیفیک استرالیا شده است. باران کوثری اخیرا در سریال نمایش خانگی ملکه گدایان ایفای نقش کرده که در حال پخش است.

رویا نونهالی

• تاریخ تولد: 24 بهمن 1341
• فیلم‌های معروف: زندان زنان (1379)، هم‌نفس (1382)، عصر جمعه (1384)، نیمه‌شب اتفاق افتاد (1395)
• تعداد سیمرغ‌ها: 2 سیمرغ برای فیلم‌های عروسی خوبان (1367) و بوی کافور عطر یاس (1378)

رویا نونهالی از سال 1366 با بازی در فیلم سینمایی یار در خانه به کارگردانی خسرو سینایی، فعالیت حرفه‌ای خود در زمینه بازیگری را آغاز کرد. او با بازی در فیلم‌های هم‌نفس (1382)، ماهی‌ها عاشق می‌شوند (1383) و عصر جمعه (1384)، برای دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر در جشنواره فیلم فجر کاندید شده است. به علاوه، او در سال 1377 (1997) برای فیلم فصل پنجم، تندیس طلایی بهترین بازیگر زن جشنواره رامی ین فرانسه و در سال 1397 با بازی در فیلم کوتاه هایلایت جایزه الهام‌بخش‌ترین بازیگر زن جشنواره فاستیگوس آمریکا را از آن خود کرده است. او در سال‌های اخیر، به عنوان داور در مسابقه استعدادیابی تلویزیونی عصر جدید نیز حضور دارد.

مهتاب نصیرپور

• تاریخ تولد: 29 آذر 1344
• فیلم‌های معروف: الو الو من جوجوام! (1373)، من ترانه 15 سال دارم (1380)، سرو زیر آب (1396)، آستیگمات (1396)
• تعداد سیمرغ‌ها: 2 سیمرغ برای فیلم‌های به نام پدر (1384) و فرزند خاک (1386)

مهتاب نصیرپور که مدرک کارشناسی بازیگری و کارگردانی تئاتر خود را از دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران کسب کرده، بازیگری را نیز از بازی در نمایش حادثه در صبح پاییزی در سال 1365 آغاز کرده است. در حال حاضر هم فعالیت او در زمینه تئاتر بیشتر از سینما است. بازی در تلویزیون را نیز در سال 1368 و بازی در آثار سینمایی را در سال 1370 در فیلم سینمایی مسافران شروع کرد. او در اولین جشنواره تولیدات تلویزیونی صدا و سیما در سال 1374، برای نقش‌آفرینی در نمایش تلویزیونی معمای یک قتل به کارگردانی حسن فتحی، دیپلم افتخار بهترین بازیگر زن را از آن خود کرد.

ثریا قاسمی

• تاریخ تولد: 28 آذر 1319
• آثار معروف: شام آخر (1380)، دختر شیرینی‌فروش (1380)، در پناه تو (1373)، در قلب من (1376)، پس از باران (1379)، شب دهم (1380) و…
• تعداد سیمرغ‌ها: 2 سیمرغ برای فیلم‌های مارال (1379) و ویلایی‌ها (1395)

شروع فعالیت او در دنیای هنر با گویندگی رادیو در اوایل دهه 40 بود و پس از آن هم با دوبله چند سریال به شهرت رسید. او در زمینه تئاتر هم فعالیت بسیار چشم‌گیری دارد، اما عمده نقش‌آفرینی‌های او مربوط به سریال‌های تلویزیونی می‌شود. با این وجود پس از دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر زن برای بازی در فیلم مارال در سال 1379، در چندین فیلم سینمایی درخشان نیز حضور داشته و بازی در فیلم سینمایی ویلایی‌ها به کارگردانی منیره قیدی در سال 1395 باعث شد تا او دومین سیمرغ بلورین خود را نیز دریافت کند. ثریا قاسمی برای بازی در فیلم مارال، در جشنواره بین‌المللی کانزاس سیتی نیز به عنوان بهترین بازیگر زن انتخاب شده است.

در این مقاله، بازیگران زنی که بیش از یک سیمرغ گرفته ‌اند و آثار و جوایز آن‌ها را با هم مرور کردیم. در جشنواره فیلم فجر امسال هم بازیگرانی حضور دارند که پیش از این سیمرغ بلورین بهترین بازیگر را از آن خود کرده‌اند. با وجود همه‌گیری بیماری کرونا و کمتر شدن تولیدات سینمایی، آثاری در میان فیلم‌های راه‌یافته به جشنواره امسال حضور دارند که درخشان به نظر می‌رسند. ممکن است امسال هم شاهد سیمرغ گرفتن بازیگرانی باشیم که سال آینده، اسم آن‌ها به فهرست بازیگران زنی که بیش از یک سیمرغ گرفته ‌اند اضافه شود.