بلاک چین (BlockChain) قلب مهم ترین پول دیجیتالی یا ارز رمزنگاری شده ی دنیاست. ارز مجازی بیت کوین عمده ی موفقیت خود را مدیون بلاک چین است، قلبی که مثل ساعت کار می کند و نیروی خود را از سرچشمه ای بی انتها می گیرد.
در حالی که عمر بیت کوین هنوز به یک دهه نرسیده است، بلاک چین به عنوان سیستمی بی نقص در هیبت الگویی برای پدیده های دیجیتالی نوین جایگاه ویژه ای به دست آورده است. تا آن جا که الکس تَپ اسکات (Alex Tapscott) در کنگره جهانی تجارت دیجیتال در مادرید اسپانیا بلاک چین را نسل جدید اینترنت خواند.
الکس تپ اسکات کارشناس خوش فکری است که به همراه پدرش دان تپ اسکات (Don Tapscott) شرکت NextBlock Global را در شهر تورنتو تاسیس کرده است. این شرکت در زمینه ی صنایع بلاک چین، کاربردهای آن و ارزهای رمزنگاری شده کار می کند.
این پدر و پسر کانادایی تنها در زمینه ی تجارت الکترونیک خبره نیستند بلکه از بنیان گذاران دانش این حوزه محسوب می شوند و با متمرکز کردن نیروی خود روی بلاک چین در پی تبدیل کردن آن به یک پدیده ی انقلابی در دنیای تجارت و فناوری هستند. این دو در کنار شرکت تجاری خود « انسیتو پژوهش های بلاک چین» را تاسیس کرده و پارسال کتاب بسیار موفقی به نام « انقلاب بلاک چین» را به چاپ رساندند.
فناوری اینترنت بر پایه ی این مفهوم شکل گرفته است که با ارسال و دریافت کپی فایل های مختلف شبکه ای از اطلاعات به وجود آید. در واقع خاصیت اینترنت این است که همه ی کاربران در لحظه می توانند به محتوای اصلی دسترسی داشته باشند و هرچقدر خواستند آن را بازنشر کنند.
پدیده ی پول دیجیتالی و پلتفرم های آن با وجود آنکه در دل اینترنت شکل گرفته و از جنس اینترنت است، باید عکس خاصیت اینترنت را داشته باشد، یعنی امکان دسترسی و کپی کردن محتوای پلتفرم پول دیجیتالی نباید همیشه و همه جا فراهم باشد بلکه باید بسیار محدود و حساب شده تنظیم شود.
اینجاست که بلاک چین به میان می آید و مانند یک حسابدار بی نقص همه چیز را به سر جای خود برمی گرداند. بلاک چین درست مثل یک حسابدار رفتار می کند، ابتدا همه چیز را ثبت می کند، سپس اطلاعات ثبت شده را دسته بندی و مقایسه می کند و در نهایت مطابق سیاهه ی به دست آمده، درخواست ها را قبول یا رد می کند. مثلا اگر در حساب خود 3 بیت کوین داشته باشید و درخواست انتقال 4 بیت کوین را ارسال کنید، بلاک چین ابتدا درخواست شما را ثبت می کند، سپس آن را با چیزی که قبلا به نام شما ثبت کرده (یعنی داشتن 3 بیت کوین) مقایسه می کند و به این نتیجه می رسد شما برای انتقال 4 بیت کوین به اندازه ی کافی موجودی ندارد، بنابراین درخواست شما را رد می کند.
بلاک چین چطور جامعه را دگرگون می کند؟
ماهیت بلاک چین و مکانیزم پول های دیجیتالی فقط برعکس مکانیزم اینترنت نیست بلکه برعکس مکانیزم جامعه ی ما هم هست. اقتصاد جهان ما توسط کارگزاران عظیمی اداره می شود که مدیریت همه چیز را در دست دارند. از دولت ها و بانک ها گرفته تا شرکت های بزرگ بین المللی و غول های اینترنتی مانند گوگل و فیسبوک.
اداره ی ساختار مالی دنیای ما در این کارگزاران خلاصه شده، بنابراین متمرکز است. به عقیده ی تپ اسکات این کارگزاران وظیفه ی خود را به خوبی انجام داده اند. او می گوید: « هر چیزی که متمرکز باشد ارزشمند است». اما تپ اسکات از طرف دیگر بر این باور است که کارگزاران بزرگ دنیای ما محدودیت های زیادی دارند. تپ اسکات محدودیت های آن ها را به زیباترین شکل بیان می کند و می گوید: « هزینه ی بسیار زیادی صرف آن ها می شود و آن ها روند کارها را کند می سازند».
این محدودیت ها ما را به فکر وا می دارد که شاید وقت جایگزین کردن یا دسته کم ایجاد اندکی تنوع در مراجع مدیریت جهانی فرا رسیده است. به باور تپ اسکات اشکال عمده ی این مراجع « گرفتن سود ناموزون» است. به بیان ساده تر، مراکزی که جهان را داره می کنند پول خیلی زیادی می گیرند و در مقابل فایده ی بسیار کمی دارند.
بلاک چین دقیقا عکس این عمل می کند. در شبکه ی بلاک چین، اداره ی امور به جای آنکه در دست چند مرجع خاص باشد در دست همه است. یعنی اداره ی امور به صورت همگانی انجام می شود. در حقیقت بلاک چین یک سیستم نامتمرکز است. چنین سیستمی شاید در ابتدا مطمئن به نظر نرسد و افراد از ترس نبود مرجع پاسخگو در صورت بروز مشکل رغبتی به آن نداشته باشند، اما در عمل ثابت شده که اتفاقا چنین سیستمی بسیار مطمئن تر است زیرا امکان بروز فساد در آن وجود ندارد.
تپ اسکات بلاک چین را نسل دوم اینترنت می نامد زیرا بلاک چین « اینترنت اطلاعات را به اینترنت ارزش مالی تبدیل می کند». اگر این سیستم در دنیای ما ریشه بدواند، ساختار جوامع به کلی دگرگون می شود. در حال حاضر بسیاری از شرکت ها بدون اینکه زحمت زیادی بکشند با قرار دادن خود بین مشتری و محصول سودهای هنگفتی به دست می آورد. یکی از تاثیرات بلاک چین کنار زدن اینگونه شرکت هاست. تپ اسکات می گوید:
بلاک چین با ورود خود تاثیرات بسیار گسترده و عمیقی روی کسب و کار خواهد گذاشت و نمود این تاثیرات در سرتاسر جهان مشاهده خواهد شد.
برای نمونه شرکت اوبر (Uber) را در نظر بگیرید. شرکتی که با ایجاد شبکه ی اینترنتی و ارتباطی، امکان گرفتن تاکسی و آژانس را در زمان کوتاه و با هزینه کم فراهم کرد و در زمانی اندک به رشدی باورنکردنی دست پیدا کرد. در حقیقت اوبر آمده و خود را بین مسافر و تاکسی قرار داده و از این راه سود هنگفتی به جیب زده، با این حال هم مسافران راضی هستند و هم رانندگان (در عوض راننده تاکسی های عادی بینهایت خشمگین اند!).
اوبر با واسطه شدن میان مردم و ابزار حمل و نقل نه تنها درآمد فراوانی دارد بلکه به اطلاعات شخصی و مالی هزاران هزار شهروند دسترسی پیدا کرده و این خود از هر گنجی با ارزش تر است. در آینده بلاک چین می تواند تمام کار شرکتی مثل اوبر را انجام دهد و این اتفاق به احتمال فراوان خواهد افتاد زیرا بلاک چین تنها یک سیستم کامپیوتری است و پورسانتی از راننده یا مسافر نمی گیرد. از طرف دیگر، مسافر تنها اطلاعات لازم برای تراکنش را به بلاک چین می دهد و حریم خصوصی خود را حفظ خواهد کرد.
بانک ها
همانطور که سامانه های الکترونیکی جایگزین بخشی از سیستم بانکی شده اند، در آینده ارزهایی مانند بیت کوین عمده ی کار کارهای بانکی را خنثی خواهند کرد. با آمدن بلاک چین دیگر نیازی به اطلاعات هویتی و اسناد مختلف نیست. برای انجام پرداخت تنها به نوع ارز و میزان موجودی شخص نیاز است. بانک ها در دنیای امروز بیش از اندازه بزرگ و کند هستند. البته با آمدن بلاک چین بانک ها از بین نمی روند بلکه نحوه ی فعالیت آن ها تغییر می کند و بسیاری از کارهای وقت گیر و جزیی آن ها به سیستم های کامپیوتری واگذار خواهد شد.
صنعت موسیقی
زمانی که اینترنت در حال فراگیر شدن بود، به موزیسین ها وعده داده شد که با آمدن اینترنت از شرکت های نشر موسیقی و لیبل های تجاری خلاص می شوند و می توانند مستقیما کارهایشان را به مخاطبان بفروشند. در عوض اینترنت باعث شد موسیقی در ابعاد گسترده کپی شود و به رایگان در دسترس مردم قرار گیرد.
ورود بلاک چین این معضل را به کلی حل خواهد کرد. با آمدن این شبکه، هر فایل آهنگ، وابستگی مادی و پروانه خاصی خواهد داشت که در بافت خود فایل قرار می گیرد. این وابستگی مادی در صورت پخش شدن آهنگ خود به خود پرداخت درون برنامه ای را فعال می کند و هزینه ی آهنگ به صورت خودکار از حساب شخص به حساب صاحب اثر می رود.
در این رابطه بخوانید: بیت کوین یا ارز رمزنگاری شده چیست؟ (قسمت اول)
در این رابطه بخوانید: آشنایی با پول دیجیتالی، بیت کوین و بلاک چین (قسمت دوم)
