در قسمت اول با این جمله ی الکس تَپ اسکات (Alex Tapscott) که « بلاک چین نسل بعدی اینترنت است» وارد بحث ارزهای رمزنگاری شده و بیت کوین شدیم و با ماهیت این پدیده ها آشنایی پیدا کردیم. دریافتیم که پول های دیجیتالی برای ایمنی رمزگذاری می شوند و به همین خاطر آن ها را ارزهای رمزنگاری شده می نامیم.
در این قسمت با عناصر زیرمجموعه ی بیت کوین آشنا می شویم تا درک کاملی از دنیای پول های مجازی و دیجیتالی پیدا کنیم. پدیده ی بیت کوین و به طور کلی تمامی ارزهای رمزنگاری شده همانطور که از نام آن پیداست از جنس رمزنگاری است، بنابراین با درک رمزنگاری که اتفاقا بسیار ساده است، نحوه ی کار با بیت کوین را می آموزیم.
درک بیت کوین
بین کوین یک وجه رایج است، مانند همه ی پول های دیگر، دلار، لیر، یورو، تومان و … . یعنی می توان آن را داد، گرفت، پرداخت، ارسال کرد، قرض کرد، قرض داد، سرمایه گذاری کرد، دزدید، گرو گذاشت و هر کار دیگری که می توان با پول های معمولی کرد. بیت کوین ترکیب دو واژه ی بیت (bit) به معنای بیت کامپیوتر و کوین (Coin) به معنای سکه است. یعنی سکه هایی از جنس بیت کامپیوتر. به همین خاطر برای اشاره به تعداد بیت کوین گاهی از واژه ی « سکه » استفاده می شود.
علاوه بر این، سکه هایی هم در تعداد بسیار محدود برای بیت کوین ضرب شده است. این سکه ها برای خرید آفلاین به کار می روند بیشتر در کشورهایی مانند ژاپن و امریکا از آن ها استفاده می شود.
اندازه گیری بیت کوین هم مانند پول های معمولی است اما کمی ساده تر زیرا مقدار آن در جهان کم است و 99% دارندگان بیت کوین مقدار کمی از این پول را در اختیار دارند. بیت کوین هم با مقدار عددی سنجیده می شود و واحد بیت کوین که با BTC نمایش داده می شود را جلوی مقدار آن می نویسند. یعنی همان طور که می نویسیم 5$ (5دلار) برای بیت کوین می نویسیم 5BTC یا 5 بیت کوین.
بیت کوین هم مانند پول معمولی با همه چیز مبادله می شود. می توانید آن را با پول بخرید، می توانید در ازای پول بفروشید، می توانید آن را در ازای کالا و خدمات بدهید یا بگیرید و … .
تنها اطلاعاتی که برای استفاده از بیت کوین نیاز داریم همین دانسته های ساده است و اگر کسی بخواهد کار با بیت کوین را شروع کند، به جز این تنها باید نحوه ی داد و ستد بیت کوین را بیاموزد که آن را در ادامه توضیح می دهیم.
رمز نگاری
بیت کوین یک ارز رمزنگاری شده است، یعنی از جنس کدهای کامپیوتری می باشد. افراد برای استفاده از بیت کوین باید به اینترنت متصل شوند و از ابزارهای نرم افزاری مخصوص (در ادامه شرح خواهیم داد) استفاده کنند. نحوه ی کار بسیار ساده است. به هر کاربر 2 کلید داده می شود: 1. کلید عمومی (public key) و 2. کلید شخصی (private key).
این کلیدها از جنس عدد هستند، یعنی هر کلید یک رشته عدد مشخص است. البته کاربر اصلا با عدد و رمز سر و کار ندارد بلکه مانند کاربر یک نرم افزار ساده فقط فرمان می دهد. دو کلیدی که به کاربر داده می شود درست مانند آدرس ایمیل و پسورد ایمیل (یا هر حساب کاربری دیگر) هستند.
کلید عمومی مانند آدرس ایمیل است و همه می توانند آن را ببینند و با گرفتن آدرس برای شما چیزی ارسال کند. کلید شخصی مانند پسورد ایمیل است که فقط شما آن را در اختیار دارید و برای مشاهده ی موجودی خود آن را وارد می کنید. اکنون فرض کنید من می خواهم برای شما 1 BTC یا یک بیت کوین بفرستم؛ من با کلید شخصی خودم حسابم را باز می کنم و یک بیت کوین از آن برمی دارم، آن را درون یک پیام می گذارم و کلید عمومی شما را هم که همان آدرستان است در پیام وارد می کنم، شبکه ی بیت کوین پیام را بررسی می کند و درست بودن آن را تایید می کند، سپس 1 BTC فرستاده شده را وارد حساب شما می کند. اکنون اگر بخواهید می توانید با کلید شخصی خود وارد حسابتان شوید و از آن یک بیت کوین استفاده کنید.
هسته ی مرکزی بیت کوین کجاست؟
پول های معمولی توسط دستگاه ها و سازمان های کشورها مدیریت می شوند. بانک ها مسئول توزیع و جابه جایی پول است، بانک مرکزی مسئول چاپ و متعادل کردن میزان پول است، پلیس مسئول پیگیری ماجرا در صورت دزدیده شدن پول شماست و … . اما بیت کوین و ارزهای رمزنگاری شده ی دیگر چگونه اداره می شوند؟ سیستمی که در وسط ماجرا پیام ها را تایید می کند و پول ها را جا به جا می کند کجاست؟ این کارها را چه کسی انجام می دهد؟
هنگامی که بیت کوین به عنوان نخستین ارز رمزنگاری شده توسط کریگ رایت ابداع شد، این حجم عظیم از منابع و زیرساخت ها برای مدیریت آن وجود نداشت. در واقع هیچ منبعی برای اداره ی بیت کوین نبود، به همین خاطر تنها یک راه وجود داشت: اداره ی بیت کوین به تمامی کسانی که از آن استفاده می کنند واگذار شود و همین اتفاق افتاد. طراحان سیستم بیت کوین مکانیزم آن را طوری طراحی کردند که کار اداره ی آن میان همه تقسیم شود و هرکس یک گوشه ی کار را بگیرد.
به این ترتیب بزرگ ترین تفاوت پول دیجیتالی با پول معمولی شکل گرفت. پول معمولی توسط سازمان های عظیم و مشخص اداره می می شود، بنابراین مدیریت پول معمولی متمرکز است. اما پول دیجیتالی توسط همه ی کاربران از سراسر جهان اداره می شود و به همین خاطر مدیریت پول دیجیتالی نامتمرکز است.
این مدیریت نامتمرکز یک هسته ی مرکزی دارد که همه ی کارها در آن انجام می شود. همه ی کاربران بیت کوین در ادامه ی کار هسته ی مرکزی نقش دارند. این هسته ی مرکزی زنجیره ی بلوکی نام دارد.
بلاک چین (Block Chain)
زنجیره بلوکی یک دفتر ثبت بزرگ و بی انتها است که تمامی نقل و انتقالات بیت کوین و موجودی حساب های کاربران در آن نوشته می شود. با هر جابه جایی بیت کوین، اطلاعات مربوط به آن در یک بلوک نوشته می شود و به این دفتر ثبت اضافه می شود، بنابراین مدام بلوک های جدید روی هم می آیند، به همین خاطر نام آن را بلاک چین یا Block Chain گذاشته اند. اولین بلوک در زمان ایجاد بیت کوین ساخته شد و نام آن را « بلوک پیدایش» گذاشتند.
تا به حال صندوق امانات بانک را دیده اید؟ همان صندوق های کوچکی که روی هم چیده شده اند و هر یک کلید مخصوص خود را دارد. بلاک چین در اصل شبیه همین صندوق های امانات است، منتها تمام آن از جنس شیشه می باشد زیرا همه می توانند درون تمام صندوق ها را ببینند.
حساب بیت کوین من یک صندوق ثابت ندارد بلکه میزان آن بر حسب آخرین صندوقی است که نام من در آن به کار رفته است. فرض کنید من 3 بیت کوین داشتم و یکی را برای شما که حسابتان خالی بود فرستادم. پیام من حاوی 2 چیز است: یک کلید عمومی شما که آدرس حساب شماست و مقدار بیت کوینی که من فرستادم یعنی عدد 1 .
حالا زنجیره بلوکی سراغ آخرین صندوقی که نام من در آن ثبت شده می رود و می بیند آخرین موجودی من 3 بیت کوین است. تشخیص می دهد که موجودی من برای انتقال 1 بیت کوین کافی است. همین کار را در مورد شما انجام می دهد و می بیند در حساب شما 0 بیت کوین هست.
یک بلوک یا صندوق جدید به زنجیره ی بلوکی اضافه می شود که حاوی اطلاعات جدیدی است: 1 بیت کوین از حساب من کم شده و موجودی جدید من 2 بیت کوین است و به حساب شما اضافه شده و موجودی جدید شما 1 بیت کوین شده.
تا ماه ژوئن سال 2013، بیش از 238 هزار بلوک در بلاک چین ذخیره شده بود. این عدد مسلما حالا چند برابر شده است.
قسمت اول : بیت کوین یا ارز رمزنگاری شده چیست؟ (قسمت اول)
