شکستن قفل گوشی های آیفون دیگر مثل سال های گذشته دشوار و پردردسر نیست. قفل شکنی سیستم عامل iOS در دنیا به جِیل بریک (jailbreak) مشهور است که معنای آن فرار از زندان (معادل Prison Break) می باشد. یکی از بزرگ ترین ویژگی های آیفون و دیگر دستگاه های iOS که جذابیت آن ها را در چشم مردم کم می کند رعایت کپی رایت است. کمپانی اپل محصولات خود را طوری طراحی کرده که امکان ذخیره ی فایل های کپی شده و برنامه های کرک شده روی آن ها وجود ندارد.
کاربران آیفون به خوبی می دانند که « دانلود» در این گوشی ها اصلا معنا ندارد. به عبارت دیگر، در تلفن های همراه آیفون و سیستم عامل iOS نه می توانید محتوا دانلود کنید و نه می توانید محتوای دانلود شده را به آن انتقال دهید. از سال ها پیش برخی کارشناسان و افراد خبره دنبال دور زدن این ویژگی در گوشی های آیفون رفتند و در نتیجه پدیده ی قفل شکنی به وجود آمد.
قفل شکنی iOS به خصوص برای ما ایرانی ها معنای خاصی دارد. کاربران ایرانی که از بیشتر امکانات و خدمات فناوvی جهان محروم هستند هر روز با کپی رایت زندگی می کنند. اینکه امکان کپی کردن محتوای رسانه ای مانند فایل های موسیقی دانلود شده به هر دلیلی از ما گرفته شود، برای ما کاربران ایرانی قابل قبول نیست.
فرآیند قفل شکنی به کاربران iOS اجازه می دهد کپی رایت دستگاه را دور بزنند و از شر موانع دست و پاگیر ممنوعیت کپی فایل راحت شوند. صاحبان تلفن های هوشمند اپل با قفل شکنی دستگاه خود آن را روت می کنند تا از اندروید روی گوشی خود استفاده نمایند.
در شکل زیر ابزارهای عرضه شده در زمینه ی قفل شکنی iOS از سال 2011 تا کنون آمده است.
سیدیا (Cydia) یکی از شناخته شده ترین نرم افزارها در زمینه ی قفل شکنی است. کاربرد سیدیا این است که پس از شکسته شدن قفل آیفون، آیپد و آیپاد امکان نصب برنامه های کرک شده روی آن ها را می دهد. پدیده ی قفل شکنی در عین غیراصولی بودن، انتخاب خود کاربر است و به همین خاطر موضع گیری هایی که نسبت به آن می شود شدت کمتری دارند. اما آوردن برنامه های کرک شده در بیشتر کشورها نادرست ( و غیرقانونی) است و اگر مقصد این فرآیند محصولات اپل باشد، آنگاه حساسیت زیادی به وجود می آورد.
Saurik، سازنده ی ابزار سیدیا با وجود مشکلاتی که در این سال ها داشته به تازگی اعلام کرده که همچنان توسعه ی نرم افزار سیدیا را ادامه می دهد. Saurik در واقع نام فردی به نام جی فریمن (Jay Freeman) است که شرکتی به نام SaurikIT دارد و سیدیا را در همین شرکت ساخته. جی فریمن به تازگی گفته که در حال حاضر دارد روی iOS 11 کار می کند.
در عین حال، با توجه به موانعی که به تازگی بر سر راه Saurik و ساخت سیدیا ایجاد شده است، بعید است سیدیا به این زودی ها به شکستن قفل iOS 11 کمک کند. قفل شکنی و روت کردن تلفن هوشمند مشکلات خاص خود را دارد و اصلا خوشایند نیست؛ مگر اینکه فرد از فعالیت های نرم افزاری و پیدا کردن حفره های امنیتی لذت ببرد و به آسیب شناسی سیستم عامل علاقه داشته باشد. قفل شکنی و دسترسی به روت دقیقا همین است؛ پیدا کردن باگ هایی که با سر و کله زدن با آن ها در نهایت بتوانیم به بخش های ممنوعه ی سیستم دسترسی پیدا کنیم.
کمک به قفل شکنی و ساخت ابزار برای کمک کردن به آن شاید در وهله ی اول هیجان انگیز باشد اما با گذشت زمان مشخص می شود که بسیار دافعه دارد. کار در زمینه ی شکستن قفل به تلاش بسیار زیادی نیاز دارد و هنگامی که به نتیجه می رسد، نه کسی از تلاش های کارشناس نرم افزار تشکر می کند و نه آینده ای در انتظار اوست.
این فعالیت از آن دسته کارهایی نیست که با انجام آن، در پایان ماه، حقوقی به حساب شما بریزند و شما را بیمه کنند. موانعی از این دست کار Saurik را سخت کرده و باعث شده روند کاری او دچار تاخیرهای پی در پی شود. با این وجود او تسلیم نشده و همچنان تلاش می کند. از سوی دیگر، جامعه ی کاربران iOS به کارشناسان مستعد دیگری امیدوارند که می توانند جای امثال Saurik را بگیرند. ایان بییر (Ian Beer) که در «پروژه صفر» گوگل فعالیت داشته، به تازگی ابزاری را منتشر کرده که پیدا کردن حفره های امنیتی در زمینه ی قفل شکنی کمک می کند.
در حال حاضر چیزی به نام قفل شکنی آیفون 10 وجود ندارد و به نظر نمی رسد در آینده ی نزدیک شاهد برداشتن محدودیت های iOS 11 در محصولات جدید اپل باشیم. با این حال، هیچ قفلی در دنیای دیجیتال برای همیشه بسته نمی ماند و بالاخره کسی از راه می رسد و آن را باز می کند.
در شکل زیر تاریخ و ابزار قفل شکنی های تمامی دستگاه های iOS از سال 2007 تا کنون آمده است.
