بیماری هپاتیت ؛ انواع مختلف، دلایل ابتلا و شیوه های درمانی

بیماری هپاتیت بر اثر التهاب یا عفونت کبد بروز پیدا می‌کند و دارای انواع مختلفی است. در این مطلب همه آن چیزی که باید درباره بیماری هپاتیت بدانید را به شما توضیح خواهیم داد.

بیماری هپاتیت (Hepatitis) عارضه‌ای است که بر اثر التهاب کبد بروز پیدا می‌کند و اغلب ناشی از یک عفونت ویروسی است. هپاتیت در صورت عدم درمان، به تدریج پیشرفت کرده و منجر به شرایط پزشکی خطرناک دیگری از جمله سیروز کبد یا سرطان کبد می‌شود. ویروس‌های هپاتیت، شایع‌ترین علت بروز بیماری هپاتیت در سراسر دنیا هستند، اما سایر عفونت‌ها، مواد سمی (الکل و برخی داروهای خاص) و بیماری‌های خودایمنی می‌توانند باعث ابتلا به این بیماری شوند.

در ادامه ویدیو «بیماری های کبدی و عوامل خطرزای هپاتیت» را مشاهده می کنید.

هپاتیت پس از تشخیص باید به سرعت درمان شود؛ زیرا در صورت پیشروی در کبد می‌تواند منجر به مرگ بیمار شود. هپاتیت دارای پنج نوع مختلف است که هر نوع آن بنا بر دلیل خاصی بروز پیدا می‌کند و شیوه‌های درمانی هر کدام از آنها نیز متفاوت است. در ادامه این مقاله علمی و پزشکی از پلازا بیماری هپاتیت، انواع و شیوه‌های درمانی آن را به طور کامل مورد بررسی قرار می‌دهیم.

آنچه در ادامه می‌خوانید:

بیماری هپاتیت چیست؟

بیماری هپاتیت بر اثر عفونت و التهاب بافت‌های کبد بروز پیدا می‌کند. کبد یکی از اعضای حیاتی و مهم بدن است که مواد مغذی مورد نیاز بدن را از مواد غذایی مصرفی انسان تامین می‌کند. کبد همچنین خون را تصفیه کرده و با عفونت‌ها نیز مبارزه می‌کند. بنابراین نقش کبد در بدن بسیار حائز اهمیت است و نباید نسبت به سلامت آن بی‌تفاوت بود.

هنگامی که کبد ملتهب شود و یا آسیب ببیند، عملکرد آن تحت تاثیر قرار می‌گیرد و نمی‌تواند وظایف خود را به خوبی انجام دهد. این امر در مورد بیماری هپاتیت صادق است و زمانی که فردی به این بیماری مبتلا شود، کبد او دچار عفونت و التهاب شده و نمی‌تواند به درستی کار کند.

هپاتیت هرساله منجر به مرگ میلیون‌ها انسان در سراسر دنیا می‌شود که اغلب آنها به طور غیر مستقیم و بر اثر زخم یا سرطان کبد اتفاق می‌افتند. طبق گزارش مرکز کنترل و پیشگیری بیماری (CDC)، حدود 4.4 میلیون آمریکایی به انواع مختلف هپاتیت مبتلا هستند و بسیاری از آنها نیز از وجود این بیماری در بدن خود مطلع نیستند. با این حال، هپاتیت دارای علائم و نشانه‌های آشکاری است که در صورت بروز باید به آنها توجه داشته باشید.

انواع هپاتیت

همانطور که پیشتر نیز اشاره کردیم، بیماری هپاتیت دارای انواع مختلفی است که هر نوع آن، علائم و شیوه‌های درمانی مخصوص به خود را دارند. اما عفونت‌های کبد که به عنوان هپاتیت طبقه‌بندی می‌شوند شامل هپاتیت D، هپاتیت C، هپاتیت B، هپاتیت A و E هستند. عامل اصلی هریک از این هپاتیت‌ها، یک ویروس متفاوت است. هپاتیت A یک بیماری حاد و کوتاه مدت است، در حالی که هپاتیت B، هپاتیت C و D بیماری‌های ادامه‌دار و مزمن هستند. هپاتیت E نیز اغلب به صورت حاد بروز پیدا می‌کند و برای زنان باردار بسیار خطرناک است.

هپاتیت A

بیماری هپاتیت آ بر اثر عفونت و ویروس هپاتیت A بروز پیدا می‌کند. این نوع هپاتیت اغلب از طریق خوردن و آشامیدن غذا و مایعاتی به وجود می‌آید که با مدفوع فرد مبتلا به این بیماری، آلوده شده باشند. هپاتیت A عموما تحت عنوان هپاتیت عفونی نیز شناخته می‌شود.

هپاتیت B

بیماری هپاتیت ب که رایج‌ترین نوع هپاتیت است، از طریق تماس با مایعات عفونی بدن فرد مبتلا به این بیماری، سرایت پیدا می‌کند. استفاده از مواد مخدر تزریقی، رابطه جنسی با شریک آلوده به بیماری هپاتیت B و حتی استفاده از ریش‌تراش فرد آلوده می‌تواند موجب انتقال آن شود. طبق گزارش مرکز کنترل و پیشگیری بیماری، 1.2 میلیون نفر در ایالات متحده و 350 میلیون نفر در سراسر دنیا با این بیماری مزمن زندگی می‌کنند.

هپاتیت C

بیماری هپاتیت C بر اثر ویروس هپاتیت سی به وجود می‌آید. بیماری هپاتیت سی از طریق تماس مستقیم با مایعات بدن فرد آلوده، رابطه جنسی، خالکوبی و مصرف تزریقی مواد مخدر منتقل می‌شود. این نوع هپاتیت، شایع‌ترین عفونت ویروسی در ایالات متحده آمریکا است. حدود 2.7 تا 3.9 میلیون آمریکایی به حالت مزمن این بیماری مبتلا هستند. هپاتیت C خطرناک ترین نوع هپاتیت است که درمان 100٪ ندارد.

هپاتیت D

هپاتیت دی که به آن هپاتیت دلتا نیز می‌گویند، نوعی بیماری جدی کبد است که بر اثر انتقال ویروس هپاتیت D بروز پیدا می‌کند. این نوع هپاتیت از طریق تماس مستقیم با خون فرد آلوده منتقل می‌شود. هپاتیت D نوع نادری از هپاتیت است که تنها بر اثر تماس با عفونت هپاتیت B انتقال داده می‌شود؛ در واقع هپاتیت D بدون وجود هپاتیت B سرایت نمی‌کند. این هپاتیت یکی از بیماری‌های شایع در ایالات متحده آمریکا محسوب می‌شود.

هپاتیت E

هپاتیت E نیز بر اثر تماس با آب آلوده و ویروس هپاتیت ای بروز پیدا می‌کند. این نوع هپاتیت معمولا در مناطقی انتشار پیدا می‌کند که سطح بهداشت پایینی دارند و آب آلوده مصرف می‌کنند. این بیماری در ایالات متحده، شایع نیست و اغلب در مناطقی چون خاورمیانه، آسیا، آمریکای مرکزی و آفریقا دیده می‌شود.

سوالاتی که ممکن است برایتان پیش آمده باشد این است که بیماری هپاتیت چگونه منتقل می شود و آیا بیماری هپاتیت واگیردار است یا خیر؟ پاسخ قطعا بله است، زیرا این بیماری ویروسی بوده و از طریق ویروس‌های مختلف هپاتیت به افراد سرایت می‌کند. شیوه‌های انتقال این بیماری نیز از طریق تماس با مایعات بدن فرد مبتلا، مصرف آب و غذای آلوده و تماس با بیمار اعلام شده است.

علائم هپاتیت

اگر در بدن خود، اشکال مختلف عفونت بیماری هپاتیت را مشاهده می‌کنید که مانند هپاتیت B و C مزمن هستند، احتمالا در مراحل اولیه بروز بیماری هستید. البته علایم هپاتیت تا زمانی که عملکرد کبد را تحت تاثیر قرار نداده باشد، معمولا بروز پیدا نمی‌کنند. اما علائم بیماری هپاتیت چیست و چگونه می‌توان متوجه وجود این بیماری در بدن خود شویم؟

نشانه های بیماری هپاتیت حاد به سرعت بروز پیدا می‌کنند و شامل موارد زیر هستند:

همچنین بخوانید :

بیماری تیروئید ؛ انواع، تشخیص و درمان

• احساس کسالت و خستگی
• علائم شبیه به آنفولانزا
• ادرار تیره
• مدفوع کمرنگ
• درد در شکم
• کاهش اشتها
• کاهش قابل توجه وزن
• زرد شدن رنگ پوست و چشم که می‌توانند علائم زردی نیز باشند
• اسهال و استفراغ

بیماری هپاتیت اگر ظرف مدت 6 ماه برطرف شود، هپاتیت حاد است و اگر بیش از 6 ماه ادامه پیدا کند، به عنوان هپاتیت مزمن در نظر گرفته می‌شود. هپاتیت مزمن به آرامی بروز پیدا می‌کند؛ بنابرین علائم ذکر شده در بالا ممکن است چندان قابل توجه نباشند، اما در طولانی مدت می‌توانند نشانه‌ای از وجود هپاتیت در بدن فرد باشند.

 

---

دلایل ابتلا به هپاتیت

---

دلایل و محرک‌های مختلفی وجود دارند که می‌توانند موجب بروز انواع بیماری هپاتیت در بدن شوند. عامل «ویروس» اصلی‌ترین دلیل ابتلا به هپاتیت است که در انواع مختلف هپاتیت وجود دارد، اما راه‌های انتقال آنها متفاوت است. موارد دیگری که می‌توانند باعث ابتلا به هپاتیت شوند عبارتند از:

 

مصرف الکل و سایر سموم

مصرف بیش از حد و بی‌رویه الکل می‌تواند باعث آسیب و التهاب کبد شود که گاهی به آن «هپاتیت الکلی» نیز گفته می‌شود. مصرف الکل به طور مستقیم می‌تواند به سلول‌های موجود در کبد آسیب جدی وارد کند. اما با گذشت زمان، این آسیب به طور دائمی در کبد باقی می‌ماند که منجر به نارسایی و زخم کبد و همچنین سیروز کبد می‌شود. سایر مواد سمی که موجب ابتلا به هپاتیت می‌شوند شامل مصرف بیش از حد داروها و قرار گرفتن در معرض سموم مختلف است.

 

همچنین بخوانید :

بیماری نقرس ؛ علائم، دلایل و شیوه های درمانی

پاسخ سیستم خود ایمنی بدن

در برخی موارد سیستم ایمنی بدن به اشتباه، کبد را به عنوان یک عضو خطرناک و مضر شناسایی کرده و به آن حمله می‌کند. این امر موجب ایجاد التهاب مداوم در کبد می‌شود و میزان آن نیز از خفیف تا شدید متغیر است و عملکرد کبد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. جالب است بدانید که این بیماری در زنان، سه برابر بیشتر از مردها اتفاق می‌افتد.

 

---

تشخیص هپاتیت

---

برای تشخیص وجود بیماری هپاتیت در یک فرد، شیوه‌های مختلفی وجود دارد که بنا بر صلاح دید پزشک معالج انتخاب می‌شوند. روش‌های تشخیص هپاتیت شامل موارد زیر است:

 

بررسی سوابق پزشکی و آزمایشات بدنی

پزشک معالج برای تشخیص وجود هپاتیت در بدن بیمار، ابتدا سوابق پزشکی او را بررسی می‌کند تا بتواند تمامی موارد احتمالی ابتلا به هپاتیت عفونی و غیرعفونی را تشخیص دهد. در حین معاینه و آزمایشات بدنی نیز پزشک به آرامی شکم بیمار را فشار می‌دهد تا دریابد که آیا درد یا حساسیت در ناحیه شکم وجود دارد یا خیر. در طول این معاینه پزشک می‌تواند متوجه تورم معده، علایم پوستی هپاتیت مانند زردی رنگ چشم‌ها و پوست شود.

 

آزمایشات بررسی عملکرد کبد

در آزمایشات بررسی عملکرد کبد از نمونه خون بیمار استفاده می‌کنند تا میزان کارایی و عملکرد کبد را مورد بررسی قرار دهند. نتایج این آزمایش‌ها ممکن است در ابتدا وجود هیچگونه مشکل حاد و خاصی را در کبد نشان ندهند، به خصوص اگر در معاینه فیزیکی خود نیز هیچگونه علائمی بروز پیدا نکرده باشد. سطح بالای آنزیم کبد نشان‌دهنده آن است که کبد بیمار آسیب دیده است و یا عملکرد صحیح و موثری ندارد.

 

سایر آزمایشات خون

اگر آزمایشات بررسی عملکرد کبد بیمار، مشکوک و غیرطبیعی باشند آنگاه پزشک معالج برای بررسی و پیدا کردن علت دقیق نارسایی‌های کبد، انجام سایر آزمایشات خون یا آزمایش هپاتیت را تجویز می‌کند. این آزمایش‌ها می‌توانند ویروس‌هایی را که موجب بروز بیماری هپاتیت شده‌اند را شناسایی کنند. از آزمایشات خون همچنین می‌توان برای بررسی آنتی‌بادی‌هایی استفاده کرد که در هنگام بروز بیماری‌هایی مانند هپاتیت خودایمنی، شایع هستند.

 

امواج فراصوت

در سونوگرافی شکمی از امواج فراصوت برای عکس‌برداری و معاینه اندام‌های داخلی شکم استفاده می‌شود. این آزمایش به پزشک معالج این امکان را می‌دهد تا بتواند نگاهی دقیق‌تر به کبد و اندام‌های مجاور آن بیندازد. این آزمایش می‌تواند وجود موارد زیر در کبد را نشان دهد:

• مایعات موجود در شکم
• آسیب و یا تورم کبد
• تومورهای کبدی
• ناهنجاری‌های موجود در کیسه صفرا

 

همچنین بخوانید :

بیماری صرع ؛ علائم، دلایل و شیوه های درمانی

بافت برداری کبد

بافت برداری از کبد یک روش تهاجمی است که در طول آن، پزشک معالج از بافت‌های کبد بیمار نمونه برداری می‌کند. این کار نیازی به جراحی ندارد و از طریق وارد کردن یک سوزن به پوست انجام می‌شود. نتیجه این آزمایش به پزشک معالج امکان می‌دهد تا میزان تاثیر عفونت و التهاب بر کبد بیمار را مشخص کند. از این آزمایش همچنین می‌توان در جهت نمونه‌برداری از کبد نیز استفاده کرد.

 

---

درمان بیماری هپاتیت

---

گزینه‌های درمانی برای بیماری هپاتیت با توجه به نوع هپاتیت انتخاب می‌شوند. نحوه درمان همچنین به میزان عفونت حاد یا مزمن هپاتیت نیز بستگی دارد. گزینه‌های درمانی برای انواع مختلف هپاتیت شامل موارد زیر است:

 

درمان هپاتیت A

هپاتیت A معمولا به درمان احتیاجی ندارد؛ زیرا نوعی بیماری کوتاه مدت است. اگر علائم هپاتیت A موجب درد و خستگی بیمار شوند، «استراحت کردن» بهترین گزینه درمانی محسوب می‌شود. اگر بیمار دچار اسهال و استفراغ شود نیز پزشک معالج برخی پرهیزهای غذایی را برای بیمار تجویز می‌کند. واکسن هپاتیت A برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری در دسترس است.

 

درمان هپاتیت B

بیماری هپاتیت B حاد نیز به درمان خاصی نیاز ندارد، اما هپاتیت مزمن B با داروهای ضد ویروسی درمان می‌شود. این نوع درمان ممکن است بسیار هزینه‌بر باشد؛ زیرا باید چندین سال ادامه پیدا کند. برای پیشگیری از ابتلا به این نوع هپاتیت نیز واکسن هپاتیت ب وجود دارد.

 

درمان هپاتیت C

برای درمان هپاتیت C حاد و مزمن می‌توان از داروهای ضد ویروسی استفاده کرد. افرادی که به هپاتیت مزمن C مبتلا می‌شوند، معمولا با ترکیب چندین نوع داروی ضد ویروسی درمان می‌شوند. افرادی که به بیماری‌های کبد و یا سیروز کبد مبتلا هستند نیز ممکن است در آینده به عمل جراحی پیوند کبد نیاز پیدا کنند. برای درمان یا پیشگیری از هپاتیت C هنوز واکسنی وجود ندارد.

 

درمان هپاتیت D

در حال حاضر هیچگونه داروهای ضد ویروسی برای درمان بیماری هپاتیت D وجود ندارد. اما با استفاده از واکسن هپاتیت B می‌توانید از ابتلا به هپاتیت D جلوگیری کنید؛ زیرا برای ابتلا به هپاتیت D وجود عفونت هپاتیت B لازم است.

 

درمان هپاتیت E

در حال حاضر هیچگونه داروی خاصی برای درمان هپاتیت E وجود ندارد؛ زیرا عفونت ناشی از این نوع هپاتیت اغلب حاد است و به خودی خود برطرف می‌شود. اما بیماران مبتلا به هپاتیت E برای بهبود سریع‌تر باید استراحت کافی داشته باشند، مایعات بنوشند، مواد مغذی مورد نیاز بدن خود را تامین کنند و از مصرف الکل نیز اجتناب کنند.

 

عوارض بیماری هپاتیت

همانطور که پیشتر اشاره کردیم، بیماری هپاتیت در صورت عدم رسیدگی و درمان به موقع می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی به کبد شود. هپاتیت مزمن B یا C اغلب می‌توانند منجر به بروز مشکلات حادی برای کبد شوند و افراد مبتلا به این نوع هپاتیت‌ها در معرض خطر موارد زیر هستند:

• بیماری مزمن کبد
• سیروز کبد
• سرطان کبد

همچنین بخوانید :

بیماری تالاسمی ؛ انواع، علائم، دلایل و شیوه های درمانی

زمانی که کبد بیمار به درستی کار نکند، نارسایی کبد اتفاق می‌افتد که این نارسایی می‌تواند مشکلات زیر را به وجود آورد:

• اختلالات خونریزی
• نارسایی کلیه
• افزایش فشارخون
• سرطان کبد
• مرگ

«رعایت بهداشت» یکی از بهترین شیوه‌های پیشگیری از ابتلا به بیماری هپاتیت است. سعی کنید هرگز از وسایل شخصی دیگران مانند سوزن تزریق دارو و ریش تراش استفاده نکنید؛ زیرا این بیماری اغلب از طریق ویروس به بدن منتقل می‌شود. بنابراین عدم استفاده از وسایل دیگران و رعایت بهداشت تا حد زیادی می‌تواند از ابتلا به بیماری هپاتیت جلوگیری کند.

ما در این مقاله بیماری هپاتیت و انواع مختلف آن را به طور کامل مورد بررسی قرار دادیم. همانطور که خواندید، هپاتیت عارضه‌ای است که بر اثر التهاب کبد بروز پیدا می‌کند و اغلب ناشی از یک عفونت ویروسی است. هپاتیت در صورت عدم درمان، به تدریج پیشرفت کرده و منجر به شرایط پزشکی خطرناک دیگری از جمله سیروز کبد یا سرطان کبد می‌شود.