کمدی سیاه چیست؟ بهترین فیلم های طنز سیاه

کمدی سیاه یکی از زیر شاخه‌های ژانر کمدی است که عموما در قالب طنز و شوخی به مسائل تابو و غیرمعمول می‌پردازد. در ادامه به معرفی و بررسی بهترین فیلم های این ژانر، که به طنز سیاه یا طنز دارک نیز معروف است، می‌پردازیم.

کمدی سیاه (Dark comedy یا Black comedy) که با عناوین دیگری چون طنز سیاه، کمدی تاریک، طنز دارک و یا کمدی تلخ نیز شناخته می‌شود، یک زیر سبک از ژانر کمدی است. اما ژانر طنز سیاه چیست و به چه موضوعاتی می‌پردازد؟ کمدی سیاه در واقع به مضامین و جنبه‌های منفی زندگی انسان‌ها اشاره دارد و این معضلات را در قالب کمدی و به صورت شوخی بیان می‌کند. به طور کلی هدف ژانر طنز نیز همین است؛ یعنی دغدغه‌ها و مسائل جدی موجود در اجتماع یا زندگی شخصی افراد را در قالب کمدی بیان می‌کند.

طنز سیاه یا طنز دارک در اصل نوعی کمدی است که کمی بی‌پروا است و گاهی حقیقت را مانند سیلی به گوش مخاطب می‌زند و او را به تامل و تفکر وادار می‌سازد. خوشبختانه در سینمای جهان توجه ویژه‌ای به کمدی سیاه شده و تاکنون نیز آثار فاخری در قالب طنز سیاه برای بیان موضوعات مهم، ساخته شده است. به همین بهانه در ادامه این مقاله سینمایی از پلازا شما را با سبک طنز سیاه و بهترین فیلم های کمدی سیاه آشنا خواهیم کرد. پیش از آن نیز به این سوال پاسخ می‌دهیم که فیلم کمدی سیاه چیست ؟

آنچه در ادامه می‌خوانید

کمدی سیاه چیست و به چه مضامینی اشاره دارد؟

کمدی سیاه یا طنز دارک در واقع اتفاقات و وقایعی را که در حالت عادی و معمول به عنوان تابو یا سنت‌شکنی در نظر گرفته می‌شوند را به صورت بی‌اهمیت نشان می‌دهد. در این ژانر موضوعاتی که معمولا جدی یا دردناک تلقی می‌شوند، مورد هجو و شوخی قرار می‌گیرند؛ اما هدف اصلی آن خنداندن یا صرفا سرگرم کردن مخاطب نیست. نویسندگان و طنزپردازان اغلب از طنز دارک به عنوان ابزاری برای بیان دغدغه‌ها و معضلات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی استفاده می‌کنند تا صدای خود را به گوش بیننده برسانند.

طنز دارک در اصل و جوهره خود، اصلا خنده‌دار و مفرح نیست، اما موجب خنده مخاطب می‌شود و در نهایت او را به تامل وامی‌دارد. به عنوان مثال در ادبیات داستانی، اصطلاح کمدی سیاه می‌تواند به ژانری اشاره کند که طنز سیاه ، موضوع و بدنه اصلی آن است. مضامین محبوب و مورد توجه در این ژانر معمولا شامل مرگ، خشونت، فقر، تبعیض، بیماری و تمایلات جنسی انسان‌ها هستند. کمدی سیاه اصولا نگاهی طنزگونه به اتفاقات هولناک و هراس‌انگیز پیرامون بشر دارد و اغلب با اتفاقات تلخ دیگری از جمله مرگ، ترس و بیماری ترکیب می‌شود.

در ادامه با برخی از بهترین فیلم‌های سینمایی در ژانر طنز دارک آشنا می‌شویم. بهترین سریال های کمدی سیاه نیز می‌توانند شامل عناوینی چون سریال The Boys، سریال انیمیشنی South Park و سریال ایرانی قهوه تلخ باشند.

بهترین فیلم های کمدی سیاه

حال که با مفهوم و ماهیت اصلی کمدی سیاه آشنا شدید، در این بخش چندین مورد از بهترین فیلم های طنز سیاه را به شما معرفی کرده و هریک را به صورت اجمالی مورد بررسی قرار می‌دهیم.

1. فیلم دکتر استرنجلاو

• سال ساخت: 1964
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 8.4/10
• کارگردان: استنلی کوبریک (Stanley Kubrick)
• بازیگران: پیتر سلرز، جورج سی. اسکات، استرلینگ هایدن، کینان وین

لیست بهترین فیلم های طنز تلخ را با اثری تحسین‌برانگیز و جاودانه آغاز می‌کنیم. فیلم دکتر استرنجلاو (Dr. Strangelove)، با عنوان کامل دکتر استرنجلاو یا: چگونه یاد گرفتم دست از هراس بردارم و به بمب عشق بورزم، را می‌توانیم از اولین نمونه‌های کمدی سیاه بدانیم. این عنوان ترس‌های جنگ سرد از احتمال درگیری هسته‌ای بین اتحاد جماهیر شوروی و ایالات متحده آمریکا را به سخره می‌گیرد. فیلم دکتر استرنجلاو به عنوان یکی از بزرگترین فیلم‌های تاریخ و از بهترین فیلم‌های کمدی سینما به شمار می‌رود.

داستان این فیلم ژانر طنز دارک درباره یک ژنرال آمریکایی است که دستور حمله هسته‌ای به شوروی را صادر می‌کند. بلافاصله سیاستمداران و ژنرال‌های آمریکایی در اتاقی گرد هم می‌آیند تا جلوی این فاجعه را بگیرند. جالب است بدانید که این فیلم سبب ایجاد تغییراتی در سیاست‌های دولت آمریکا شد تا مطمئن شوند اتفاقات فیلم هیچگاه در واقعیت رخ ندهد.

2. فیلم هارولد و ماد

• سال ساخت: 1971
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 7.9/10
• کارگردان: هال اشبی (Hal Ashby)
• بازیگران: روث گوردون و الن گیر

فیلم هارولد و ماد (Harold and Maude) یکی از فیلم های کمدی سیاه و درام است که جزء فیلم‌های جالب و جذاب ساخته شده در این ژانر محسوب می‌شود. این فیلم شامل عناصر طنز سیاه و درام هستی‌گرایی بوده که یکی از نمونه‌های بارز آثار طنز دارک است. این فیلم بر اساس یک فیلمنامه که در سال 1971 به عنوان رمان منتشر شد، ساخته شده است و توانست توجه مخاطبان بسیاری را به خود جلب کند. هارولد و ماد در ابتدای اکران نتوانست نظر مثبت منتقدان را به خود جلب کند اما به تدریج وضعیت بهتری پیدا کرد و توانست نقدها و بازخوردهای مثبتی از سوی آنان دریافت کند.

این عنوان در رتبه چهل و پنجمین فیلم از فهرست 100 فیلم جذاب تاریخ سینما قرار دارد که در زمان اکران فروش بسیار خوبی در گیشه داشت. فیلم هارولد و ماد در سال 1997 به جهت ارزش تاریخی، فرهنگی و زیبایی شناختی، توسط کتابخانه ملی کنگره آمریکا برای قرار گرفتن در فهرست ملی ثبت فیلم آمریکا انتخاب شد.

داستان فیلم هارولد و ماد درباره پسر نوجوانی به نام ««هارولد چیسن» است که مادرش زنی ثروتمند و مقتدر است. هارولد هیچ دوستی ندارد و بسیار تنهاست و مرگ، تنها چیزی است که به آن علاقه دارد. این پسر روزی با یک پیرزن به نام «ماد» آشنا می‌شود که دائما در مراسم‌های تشییع جنازه شرکت می‌کند. این دو با یکدیگر دوست شده و این امر سرآغاز شروع ماجراهای جالبی در زندگی هارولد است.

3. فیلم فارگو

• سال ساخت: 1996
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 8.1/10
• کارگردان: برادران کوئن (Coen brothers)
• بازیگران: فرانسیس مک‌دورمند، ویلیام اچ میسی و استیو بوشمی

فیلم فارگو (Fargo) یکی از فیلم‌های جذاب در ژانر تریلر دلهره‌آور و کمدی سیاه است که در زمان اکران توانست توجه مخاطبان بسیاری را به خود جلب کند. این فیلم نخستین بار در جشنواره فیلم کن 1996 به نمایش درآمد و برادران کوئن موفق به دریافت جایزه بهترین کارگردان جشنواره کن شدند. این عنوان در جشنواره کن همچنین نامزد دریافت جایزه نخل طلا شد، اما آن را به فیلم دیگری واگذار کرد. فیلم فارگو نقدهای مثبتی از سوی منتقدان سینما دریافت کرد و به موفقیت تجاری رسید و در 7 رشته مختلف، نامزد دریافت جایزه اسکار شد. این فیلم در نهایت توانست دو جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول زن و بهترین فیلم‌نامه غیراقتباسی را از آن خود کند. فارگو در سال 2006 به جهت ارزش تاریخی، فرهنگی و زیبایی شناختی، توسط کتابخانه ملی کنگره آمریکا برای قرار گرفتن در فهرست ملی ثبت فیلم آمریکا انتخاب شد.

داستان فیلم فارگو درباره یک پلیس محلی زن به نام «مارج گاندرسن» است که روزی جسد دو سرنشین اتومبیل را در کنار جسد یک افسر پلیس پیدا می‌کند. مارج این حادثه را با یک پرونده دیگر مرتبط می‌داند و تحقیقات خود را درباره این قتل‌ها شروع می‌کند.

4. فیلم لبوفسکی بزرگ

• سال ساخت: 1998
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 8.1/10
• کارگردان: برادران کوئن
• بازیگران: جف بریجز، جان گودمن، جولیان مور و استیو بوشمی

فیلم لبوفسکی بزرگ (The Big Lebowski) یکی از فیلم های طنز سیاه است که در قالب جنایی و ورزشی ساخته شده و یکی از بهترین آثار برادران کوئن محسوب می‌شود. این فیلم در زمان اکران با نقدهای مثبت و منفی از سوی منتقدان مواجه شد و در عین حال به طور ویژه مورد توجه مخاطبان قرار گرفت. با گذشت زمان، تمام نقدهای مطرح شده نسبت به این اثر مثبت شدند و فروش آن نیز به طرز چشمگیری افزایش یافت. این عنوان در سال 2014 به جهت ارزش تاریخی، فرهنگی و زیبایی شناختی، توسط کتابخانه ملی کنگره آمریکا برای قرار گرفتن در فهرست ملی ثبت فیلم آمریکا انتخاب شد.

فیلم لبوفسکی بزرگ روایتگر داستان زندگی مرد بیکاری به نام «جف لبوفسکی» است که اوضاع مالی خوبی نداشته و در لس آنجلس زندگی می‌کند. لبوفسکی روزی به طور تصادفی با یک فرد ثروتمند هم نام خود اشتباه گرفته می‌شود. جف به دلیل مشکلات مالی از این اشتباه استقبال کرده و وارد ماجراهای جالبی می‌شود.

5. فیلم شان می میرد

• سال ساخت: 2004
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 7.9/10
• کارگردان: ادگار رایت (Edgar Wright)
• بازیگران: کیت اشفیلد، لوسی دیویس، نیک فراست و دیلن مورن

فیلم شان می‌میرد (Shaun of the Dead) نیز یک فیلم طنز سیاه دیگر محسوب می‌شود که تلفیقی از ژانرهای ترسناک، درام و رمانتیک است. این فیلم ابتدا در لندن و سپس در ایالات متحده آمریکا اکران شد و بازخوردهای خوب و مثبتی از سوی مخاطبان و منتقدان دریافت کرد. این عنوان تنها با صرف بودجه 6.1 میلیون دلار توانست در سراسر دنیا حدود 30 میلیون دلار درآمد کسب کند و به یکی از فیلم‌های محبوب و پرفروش گیشه تبدیل شود. فیلم شان می‌میرد یکی از فیلم‌های خوش ساخت و پرطرفدار در سبک کمدی سیاه است که با ورود زامبی‌ها به شهر و پرداختن به موضوعی جدید توانست توجه مخاطبان کثیری را به خود جلب کند.

داستان فیلم شان می‌میرد روایتگر زندگی مردی به نام «شان» است که زندگی کسالت‌بار و خسته‌کننده‌ای دارد و در معرض افسردگی است. نامزد شان او را ترک کرده و مادرش نیز با مرد دیگری ازدواج کرده است و شان نیز با دوست صمیمی خود زندگی می‌کند. شان روزی تصمیم می‌گیرد به زندگی‌اش سروسامان دهد و نامزدش را برگرداند. اما زامبی‌ها شهر را احاطه کرده و شروع به بلعیدن آدم‌ها می‌کنند. در این میان شان می‌خواهد جان لیز و مادرش را نجات دهد.

6. فیلم در بروژ

• سال ساخت: 2008
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 7.9/10
• کارگردان: مارتین مک‌دونا (Martin McDonagh)
• بازیگران: کالین فارل، برندن گلیسون، رالف فاینز و کلیمانس پوزی

فیلم در بروژ (In Bruges) نیز یک فیلم دیگر ار بهترین فیلم های دارک کمدی است و یکی از آثار ماندگار این ژانر محسوب می‌شود. این فیلم در زمان اکران توانست بازخوردهای مثبتی از سوی منتقدان و مخاطبان دریافت کند و فروش خوبی در گیشه داشته باشد. کالین فارل برای بازی درخشان در این اثر توانست جایزه گلدن گلوب بهترین بازیگر مرد فیلم کمدی را دریافت کند. کارگردان این اثر مارتین مک‌دونا نیز جایزه بفتای بهترین فیلم‌نامه اصلی را از آن خود کرد و همچنین نامزد دریافت جایزه اسکار بهترین فیلم‌نامه غیراقتباسی شد.

فیلم پرماجرای در بروژ درباره دو گنگستر به نام‌های «ری» و «کن» است که به فرمان رئیسشان «هری» به شهر بروژ می‌روند. این دو در ابتدا از دلیل اصلی این ماموریت خبر نداشتند و چند روزی در این شهر ماندند. ری در این شهر عاشق دختری به نام «کلوئه» می‌شود و یک شب برای صرف شام با یکدیگر به رستوران می‌روند. در همین میان، هری به کن تلفن می‌کند و هدف این ماموریت و ماندن در شهر بروژ را به او می‌گوید. کن از سوی رئیس خود مامور است تا دوستش ری را به قتل برساند. اما هری چه تصمیمی می‌گیرد؟

7. فیلم هفت روانی

در ادامه «تریلر فیلم Seven Psychopaths» مشاهده می کنید.

• سال ساخت: 2012
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 7.2/10
• کارگردان: مارتین مک‌دونا
• بازیگران: کالین فارل، ابی کورنیش، وودی هارلسون و کریستوفر واکن

فیلم هفت روانی (Seven Psychopaths) یکی دیگر از فیلم‌های جنایی و طنز دارک محسوب می‌شود که در زمان انتشار، طرفداران بسیاری داشت. این فیلم برای نخستین بار در جشنواره بین‌المللی فیلم تورنتو در سال 2012 به اکران درآمد و توانست نقدهای مثبتی از سوی منتقدان دریافت کند و مورد تحسین آنان قرار گیرد. این اثر در گیشه نیز فروش بسیار خوبی داشت و با استقبال گسترده‌ای از سوی مخاطبان مواجه شد. این عنوان همچنین یکی از برترین آثار طنز سیاه است که با پرداختن به موضوعی جذاب و در عین حال مهم، توانست نظر بزرگان سینمای جهان را به خود جلب کند.

داستان فیلم هفت روانی درباره یک نویسنده به نام «مارتی» است که برای نوشتن فیلمنامه جدید خود با موضوع هفت روانی به دنبال ایده‌های بکر و جذاب می‌گردد. مارتی به همین خاطر سراغ یکی از دوستانش می‌رود که شغلش دزدیدن سگ‌های مردم است. این شخص برای بازگرداندن سگ‌ها به صاحبانشان از آنها اخاذی کرده و از این راه درآمد کسب می‌کند. اما روزی، سگ یک گنگستر را می‌دزدد و چالش‌های زیادی برایش به وجود می‌آید و مارتی نیز در این میان گیر می‌افتد.

8. فیلم گرگ وال استریت

• سال ساخت: 2013
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 8.2/10
• کارگردان: مارتین اسکورسیزی (Martin Scorsese)
• بازیگران: لئوناردو دیکاپریو، مارگو رابی، ژان دوژاردن و کایل چندلر

فیلم گرگ وال استریت (The Wolf of Wall Street) یکی از بهترین و جذاب‌ترین فیلم های کمدی سیاه محسوب می‌شود که تلفیقی از ژانرهای زندگی‌نامه‌ای و جنایی است. این فیلم در سراسر دنیا حدود 392 میلیون دلار فروش داشت و به موفقیت تجاری بزرگی دست پیدا کرد. فیلم گرگ وال استریت به دلیل نمایش مبهم برخی مسائل اخلاقی، محتوای صریح جنسی، تحقیرهای شدید و مصرف مواد مخدر بسیار بحث‌برانگیز بود. این عنوان نقدهای مثبتی از سوی منتقدان دریافت کرد و نامزد دریافت چندین جایزه اسکار در رشته‌های مختلف شد.

این فیلم روایتگر داستان زندگی یک دلال تازه‌کار است که کار خود را از تاسیس یک شرکت کوچک شروع می‌کند و می‌خواهد یک شبه ره صد ساله را طی کند. او به دنبال راه‌های سریعی برای پولدار شدن می‌گردد و دست به کارهای خلاف می‌زند، اما پس از چندی، پای پلیس به این ماجرا باز می‌شود.

9. فیلم سه بیلبورد خارج از ابینگ، میزوری

• سال ساخت: 2017
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 8.2/10
• کارگردان: مارتین مک‌دونا
• بازیگران: فرانسیس مک‌دورمند، وودی هارلسون، سم راکول و جان هاکس

فیلم سه بیلبورد خارج از ابینگ، میزوری (Three Billboards Outside Ebbing, Missouri) نیز یک کمدی سیاه دیگر و سومین فیلم از مارتین مک‌دونا در این فهرست محسوب می‌شود. این فیلم به طور ویژه مورد توجه منتقدان سینما قرار گرفت و در سراسر دنیا نیز 159 میلیون دلار فروش داشت. این عنوان در نودمین دوره جشنواره جایزه اسکار در 7 رشته مختلف، نامزد دریافت جایزه شد و سرانجام توانست دو جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول زن و بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را از آن خود کند. این فیلم در مراسم گلدن گلوب نیز 4 جایزه ارزشمند در حوزه‌های گوناگون دریافت کرد و بسیار خوش درخشید.

داستان فیلم طنز دارک سه بیلبورد خارج از ابینگ، میزوری درباره زنی به نام «میلدر هیز» است که پس از به قتل رسیدن دخترش سعی می‌کند از طریق پلیس و قانون، قاتل دختر خود را پیدا کند. اما پلیس با او همکاری چندانی نداشته و پرونده رها می‌شود. میلدر پس از این اتفاق خودش دست به کار می‌شود و سه بیلبورد مختلف را اجاره می‌کند و بر روی هریک از آنها جملاتی می‌نویسد. این عمل توجه رسانه‌ها و پلیس را به خود جلب می‌کند و چالش‌های بسیاری را برای میلدر به وجود می‌آورد.

10. فیلم خوک

• سال ساخت: 2018
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 6.1/10
• کارگردان: مانی حقیقی
• بازیگران: حسن معجونی، لیلا حاتمی، پریناز ایزدیار، لیلی رشیدی، علی مصفا

در میان فیلم های برتر ژانر کمدی سیاه به سراغ یک فیلم ایرانی می‌رویم. فیلم خوک یکی از فیلم های ایرانی ژانر کمدی سیاه است که نخستین بار در شصت و هشتمین جشنواره فیلم برلین به نمایش درآمد. این عنوان سینمایی در جشنواره‌های داخلی و بین‌المللی بسیاری شرکت جست و افتخارات زیادی را نصیب خود کرد. داستان فیلم درباره کارگدانی به نام حسن است که در زندگی حرفه‌ای به بن‌بست رسیده، فشارهای خانوادگی بسیاری را تحمل می‌کند و بدتر از همه، قاتلی در شهر پیدا شده که کارگردانان را به قتل می‌رساند، اما با حسن کاری ندارد! این موضوع وی را خشمگین می‌سازد تا روزی که نامش به عنوان مظنون اصلی این قتل‌ها مطرح می‌شود.

11. فیلم انگل

• سال ساخت: 2019
• امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: 8.6/10
• کارگردان: بونگ جون-هو (Bong Joon-ho)
• بازیگران: سونگ کانگ-هو، لی سون-کیون و چو یئو جئونگ

فیلم انگل (Parasite) نیز یکی از بهترین آثار طنز دارک محصول کشور کره جنوبی است که در زمان اکران توانست در سطح جهانی بسیار خوش بدرخشد و نقدهای مثبتی از سوی منتقدان دریافت کند. این عنوان نخستین فیلم غیر انگلیسی زبان است که در جشنواره اسکار توانست جایزه اسکار بهترین فیلم را از آن خود کند. فیلم انگل در سراسر دنیا 266 میلیون دلار فروش داشت و توجه مخاطبان بسیاری را به خود جلب کرد. این فیلم موضوع فقر را در قالب طنز دارک به تصویر کشیده است و نمونه یکی از جذاب‌ترین طنزهای سیاه به شمار می‌رود.

داستان فیلم انگل، از بهترین فیلم های کمدی تلخ ، درباره یک خانواده قشر ضعیف و فقیر است که با حیله‌گری وارد خانه یک خانواده ثروتمند می‌شوند. با ورود آنها به این خانه حوادث و اتفاقات بسیاری رخ می‌دهد که بیننده را شگفت‌زده می‌کند. برای دانلود فیلم انگل می‌توانید به این مقاله مراجعه کنید.

سخن پایانی

ما در این مقاله ژانر کمدی سیاه و بهترین فیلم های طنز دارک را به شما معرفی کردیم. همانطور که خواندید، کمدی سیاه در واقع اتفاقات و وقایعی را که در حالت عادی و معمول به عنوان تابو یا سنت‌شکنی در نظر گرفته می‌شوند را به صورت بی‌اهمیت نشان می‌دهد. شما تاکنون کدامیک از فیلم‌های معرفی شده در این فهرست را تماشا کرده‌اید؟ لطفا نظرات خود را با ما درمیان بگذارید.