باور غلطی که در میان مردم وجود دارد این است که استفاده از ویپ هیچگونه عارضه‌ای ندارد و با خیال راحت می‌توان آن را جایگزین سیگار کرد. در صورتی که چنین نیست و ویپ نیز مانند سیگار عوارض خطرناکی را برای سلامتی به دنبال خواهد داشت، اما میزان خطر آن کمتر از سیگار است. در ادامه این مقاله از پلازا هرآنچه که باید درباره دستگاه ویپ بدانید را به شما توضیح خواهیم داد.
آنچه در ادامه می‌خوانید:
دستگاه ویپ چیست؟
دستگاه ویپ اسموک یک وسیله الکترونیکی است که استنشاق آن، حس سیگار کشیدن را در افراد تداعی می‌کند. این دستگاه از یک افشانه، یک منبع تغذیه مانند باتری و یک محفظه مانند کارتریج یا مخزن تشکیل شده است. با استفاده از این دستگاه به جای دود سیگار، بخار تنباکو را استنشاق می‌کنید و به همین دلیل به آن دستگاه ویپ الکترونیک گفته می‌شود.
افشانه موجود بر روی این دستگاه مانند یک عنصر گرمایشی عمل می‌کند و محلول مایع درون خود را به بخار تبدیل می‌کند. سیگارهای الکترونیکی با پک زدن و یا فشردن یک دکمه شروع به کار کرده و مانند سیگار دود می‌کنند. ظاهر دستگاه‌های ویپ مانند سیگار، پیپ، خودکار و یا یک فلش USB است که مایع موجود در آنها بوی میوه می‌دهد، اما دارای مقادیر زیادی نیکوتین هستند. تولیدکنندگان دستگاه‌های ویپ آنها را به عنوان ابزاری در جهت ترک و یا کاهش مصرف سیگار به بازار عرضه می‌کنند. اما سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA) سیگارهای الکترونیکی را به عنوان محصولات مضر و دخانیاتی در نظر می‌گیرد و مصرف آنها را توصیه نمی‌کند.
متاسفانه استفاده از دستگاه ویپ در میان نوجوانان و جوانان بسیار مرسوم و رایج شده است. بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری بیماری (CDC)، استفاده از ویپ در میان 60 درصد از جوانان آمریکایی به یک تفریح روزانه و ناسالم تبدیل شده است. برخی افراد گمان می‌کنند که اگر به جای سیگار از ویپ استفاده کنند، از مضرات ناشی از مصرف سیگار در امان هستند. در صورتی که اینطور نیست و مصرف ویپ نیز مانند سیگار، عوارض و خطراتی را به دنبال خواهد داشت.
اکثر دستگاه‌های ویپ عموما از بخش‌های زیر تشکیل می‌شوند:
- دهانه: دهانه دستگاه ویپ مانند یک کارتریج است که در انتهای لوله آن قرار دارد. در درون این کارتریج یک مخزن پلاستیکی کوچک تعبیه شده که حاوی مواد و مایعی است که بخار آنها استنشاق می‌شود.
- افشانه: این قسمت، مایع درون مخزن دهانه را گرم کرده و موجب تبخیر آن می‌شود و فرد می‌تواند آن را استنشاق کند.
- باتری: باتری موجود در دستگاه‌های ویپ موجب تقویت و تامین انرژی مورد نیاز عناصر درونی دستگاه می‌شود.
- سنسور: این قسمت، گرمکن موجود در دستگاه را در زمانی که فرد به ویپ پُک می‌زند، فعال می‌سازد.
- محلول: این محلول به محلول الکترونیکی شناخته می‌شود و حاوی ترکیبی از نیکوتین و یک طعم‌دهنده شیمیایی پایه است.
هنگامی که فرد به دهانه ویپ پُک می‌زند، باعث تبخیر عناصر گرم‌کننده و نیکوتین موجود در دستگاه می‌شود. بخار مایع موجود در مخزن ویپ، موجب ایجاد دود شده و حس سیگار کشیدن و استنشاق نیکوتین را به فرد القا می‌کند. میزان نیکوتین موجود در دستگاه‌های ویپ، متفاوت است. برخی از آنها حاوی مقادیر زیادی نیکوتین هستند، در حالی که در برخی از آنها درصد نیکوتین تقریبا نزدیک به صفر است. ویپ‌ها دارای طعم‌های مختلفی هستند که برخی از آنها طعم سیگارهای سنتی و نیکوتین را دارند و برخی دیگر نیز میوه‌ای هستند.
استفاده از سیگار بهتر است یا ویپ؟
اثرات منفی و عوارض مصرف طولانی مدت سیگار، تاکنون به صورت علمی ثابت شده است و این خطرات شامل افزایش خطر سکته مغزی، بیماری‌های قلبی عروقی و سرطان ریه است. بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری بیماری، از هر 5 مرگ در آمریکا حداقل یک مورد آن به دلیل استعمال دخانیات و سیگار است. به نظر می‌رسد که مصرف ویپ، عوارض و خطرات کمتری نسبت به سیگار داشته باشد. اما این بدان معنا نیست که استفاده از دستگاه ویپ کاملا بی‌خطر بوده و هیچ عوارضی را به دنبال نخواهد داشت.
استفاده از دستگاه ترک سیگار ویپ برای افرادی که سعی در ترک سیگار دارند، گزینه خوبی برای شروع محسوب می‌شود. اما مصرف مداوم آن مانند سیگار می‌تواند خطراتی را برای سلامتی به دنبال داشته باشد. استفاده از دستگاه‌های ویپ به هیچ عنوان بی‌خطر نیست، حتی اگر درصد نیکوتین موجود در آنها صفر باشد. با این حال، شواهد نشان می‌دهند که استنشاق و قرار گرفتن در معرض دود سیگارهای الکترونیک، خطرات کمتری برای سلامتی افراد دارد. بخار ناشی از دود دستگاه ویپ نسبت به سیگارهای سنتی، حاوی مقادیر کمتری نیکوتین، مواد شیمیایی و سمی است.
نیکوتین یک ماده سمی و بسیار اعتیادآور است و اکثر افراد سیگاری، مصرف سیگار را پیش از 18 سالگی شروع می‌کنند. این بدان معناست که نوجوانان نسبت به سایر افراد، مستعد و علاقه‌مند به مصرف نیکوتین هستند. تحقیقات نشان می‌دهند که 32 درصد از افرادی که برای اولین بار نیکوتین را امتحان می‌کنند، به آن معتاد می‌شوند. با این حال برای ترک سیگار، گزینه‌های درمانی مختلفی از جمله درمان جایگزینی نیکوتین (NRT) و استفاده از ویپ وجود دارد. بسیاری از افراد برای ترک و یا کاهش مصرف سیگار خود از دستگاه‌های ویپ استفاده می‌کنند.
بنابراین نباید مصرف ویپ را به عنوان یک تفریح در نظر بگیرید و فکر کنید که هیچگونه ضرری برای سلامتی ندارد. خطرات مصرف ویپ از سیگار کمتر است، اما بخار ناشی از آن نیز بی‌خطر نیست و نباید از عوارض آن برای سلامتی غافل شوید.
مضرات دستگاه ویپ برای سلامتی
بسیاری از تولیدکنندگان دستگاه‌های ویپ ادعا می‌کنند که سیگارهای الکترونیکی، خطرات سلامتی ناشی از مصرف سیگار را ندارند و می‌توانند گزینه جایگزین مناسبی برای سیگار باشند. در حالی که دستگاه‌های ویپ ممکن است به برخی افراد برای ترک سیگار کمک کنند، اما به هیچ عنوان نمی‌توان گفت که دستگاه Vape برای سلامتی بی‌خطر است و با خیال راحت می‌توان از آن استفاده کرد.
مرکز کنترل و پیشگیری بیماری، مصرف ویپ را برای افراد زیر به هیچ عنوان توصیه نمی‌کند:
- کودکان و نوجوانان
- خانم‌های باردار
- افرادی که هرگز سیگار نکشیده‌اند
- افرادی که به بیماری‌های قلبی مبتلا هستند
البته باید به خاطر داشته باشید که استفاده از دستگاه دودزا ویپ برای هیچ فرد و گروه سنی توصیه نمی‌شود و مصرف آن برای هر شخصی می‌تواند خطرات سلامتی جدی را به دنبال داشته باشد. اما افرادی که در بالا به آنها اشاره کردیم در برابر خطرات ناشی از مصرف ویپ، آسیب‌پذیرتر هستند. برخی از خطرات دستگاه ویپ برای سلامتی شامل موارد زیر است:
آسیب به قلب و ریه ها
نیکوتین ماده اصلی و ثابت موجود در سیگار سنتی و الکترونیکی بوده و همانطور که اشاره کردیم، بسیار اعتیادآور و سمی است. مصرف نیکوتین موجب افزایش فشارخون و آدرنالین، سفت شدن رگ‌های خونی و انسداد جریان خون می‌شود و این امر خطر حملات قلبی را افزایش می‌دهد. هنگام استنشاق سیگارهای الکترونیکی علاوه بر نیکوتین، مواد شیمیایی دیگری را نیز وارد بدن خود می‌کنید که می‌توانند به ریه‌های شما آسیب برسانند. با گذشت زمان، این آسیب منجر به بروز مشکلات جدی در دستگاه تنفسی شده و خطر ابتلا به بیماری آسم را نیز افزایش می‌دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره بیماری آسم می‌توانید این مقاله را مطالعه کنید.
آسیب به مغز و سیستم عصبی مرکزی
مصرف نیکوتین تاثیرات ویژه‌ای بر مغز انسان می‌گذارد. نیکوتین در عرض چند ثانیه به مغز شما می‌رسد و باعث می‌شود مدت کوتاهی احساس کنید انرژی بیشتری دارید و سرحال‌تر هستید؛ اما به محض آنکه اثرات آن از بین بروند، احساس خستگی و بی‌حوصلگی می‌کنید. بنابراین یکی دیگر از عوارض دستگاه ویپ حاوی نیکوتین، ایجاد تاثیرات منفی و مخرب بر قسمتی از مغز است که وظیفه توجه، دقت و یادگیری را بر عهده دارد. دستگاه Vape همچنین می‌تواند باعث بروز اختلالات خلقی و مشکلات حافظه‌ای نیز شود.
آسیب به دستگاه گوارش
یکی دیگر از عوارض دستگاه ویپ برای سلامتی افزایش خطر ابتلا به سرطان دهان، گلو، حنجره و مری است. افرادی که از ویپ استفاده می‌کنند به مراتب بیشتر از افراد دیگر در معرض خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده قرار دارند. مصرف سیگار و ویپ بر میزان انسولین بدن نیز تأثیر می‌گذارد و باعث می‌شود مقاومت در برابر انسولین در بدن بیشتر شود و این امر، شما را در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع 2 و عوارض آن قرار می‌دهد.
ایجاد چروک، لکه های پوستی و آسیب به دندان ها
دود ویپ و تنباکو حاوی مواد شیمیایی مختلفی است که بسیاری از آنها سرطان‌زا هستند. همین مواد شیمایی می‌توانند باعث ایجاد چین و چروک بر روی پوست صورت شوند و شادابی پوست شما را از بین ببرند. حتی قرار گرفتن در معرض دود ویپ نیز می‌تواند بر پوست صورت تاثیر بگذارد. داشتن دندان‌های زرد نشانه بارز کشیدن سیگار و استفاده از ویپ است. اما افرادی که از ویپ استفاده می‌کنند، سایر مشکلات دهان و دندان مانند بیماری لثه، بوی بد دهان و افتادن دندان را نیز تجربه می‌کنند.
آسیب به سیستم پوششی (پوست، مو و ناخن)
مضرات مصرف دستگاه ویپ همچنین شامل ایجاد تغییرات پوستی نیز می‌شود. مواد موجود در دود دخانیات در واقع ساختار پوست شما را تغییر می‌دهند. مطالعه‌ای جدید نشان داده است که استفاده از دستگاه ویپ خطر ابتلا به سرطان پوست را به طرز چشمگیری افزایش می‌دهد. ناخن‌های دست و پای شما نیز از مضرات مصرف ویپ مصون نیستند. استفاده از ویپ احتمال عفونت قارچی ناخن را افزایش می‌دهد. موی سر نیز تحت تأثیر نیکوتین قرار دارد و محققان دریافته‌اند که نیکوتین می‌تواند ریزش مو و طاسی سر را افزایش دهد.
جمع بندی
ما در این مقاله دستگاه ویپ و مضرات آن برای سلامتی را به طور کامل مورد بررسی قرار دادیم. همانطور که خواندید، ویپ وسیله‌ای است که از یک باتری و یک مخزن متشکل از محلول و انواع مواد شیمیایی ساخته شده است. این محلول معمولا حاوی مقادیر نیکوتین و چندین طعم‌دهنده مختلف است که برای سلامتی بسیار مضر هستند. کار دستگاه ویپ ایجاد نوعی لذت و حس استنشاق دود تنباکو بدون تولید دود است. برخی افراد از ویپ به عنوان یک جایگزین برای سیگارهای سنتی و یا ترک مصرف سیگار استفاده می‌کنند. دستگاه‌های ویپ نیز مانند سیگارهای سنتی دارای عوارض و خطراتی برای سلامتی هستند، اما خطرات آنها از سیگار معمولی کمی کمتر است.