آپاندیس لوله کوچک و انگشت مانندی است که به سکوم (بخش آغازین روده بزرگ) متصل می‌شود. در این مقاله علت عفونی شدن و علائم آپاندیس را به طور کامل مورد بررسی قرار می‌دهیم.
آپاندیس (Appendix) زائده‌ای به طول 10 الی 12 سانتی‌متر است که در انتهای سکوم قرار دارد. آماس آپاندیس نیز زمانی اتفاق می‌افتد که آپاندیس شما متورم، ملتهب و عفونی می‌شود. کارکرد و نقش دقیق آپاندیس در بدن، چندان واضح و مشخص نیست؛ اما برخی محققان معتقدند آپاندیس می‌تواند محیطی برای تجمع باکتری‌های مفید باشد که به هضم غذا و مبارزه با عفونت کمک می‌کنند. علائم آپاندیس متورم و عفونی زمانی که بروز پیدا کند، باعث ایجاد درد شدید در ناحیه شکم یا پهلو می‌شود. آپاندیس در ایالات متحده یکی از شایع‌ترین علل دردهای شکمی است که منجر به انجام عمل جراحی می‌شود. بیش از 5 درصد از مردم آمریکا، علائم آپاندیس ملتهب را تجربه می‌کنند و این شرایط یک وضعیت پزشکی بسیار دردناک است. در ادامه این مقاله علمی و پزشکی از پلازا علائم آپاندیس ملتهب، روش‌های پیشگیری و خطرات آن را به طور کامل مورد بررسی قرار می‌دهیم.
آنچه در ادامه می‌خوانید:
- آپاندیس چیست؟
- علائم آپاندیس
- دلایل التهاب آپاندیس
- تشخیص آپاندیس
- شیوه های درمان آپاندیس
- پیشگیری از آپاندیس
- جمع بندی
آپاندیس چیست؟
آپاندیس زائده کوچک و انگشت مانندی به طول 10 الی 12 سانتی‌متر است که در سمت راست شکم قرار دارد. محل دقیق آپاندیس در امتداد روده بزرگ است و کارایی آن در بدن انسان هنوز واضح و مشخص نیست؛ اما ممکن است به سیستم ایمنی بدن مرتبط باشد و بر توانایی بدن در مقابله با عفونت، تاثیر بگذارد. زمانی که آپاندیس ملتهب و چرکی شود، باعث ایجاد دردهای بسیار شدید و طاقت‌فرسایی در سمت راست شکم و پهلو می‌شود. در عکس زیر نیز تصویر یک آپاندیس ملتهب و چرکی را مشاهده می‌کنید.
بیماری آپاندیس ملتهب (Appendicitis) یک وضعیت پزشکی رایج است که می‌تواند در هر سنی رخ دهد که معمولا در کودکان و بزرگسالان زیر 30 سال بروز پیدا می‌کند. با این حال این بیماری اکثرا در دهه دوم زندگی اتفاق می‌افتد، اما این امر به طور قطعی ثابت نشده است. در ایالات متحده آمریکا هر ساله بیش از 250.000 بیمار با آپاندیس ملتهب به بیمارستان مراجعه کرده و تحت عمل جراحی قرار می‌گیرند.
آپاندیس زمانی ملتهب و چرکی می‌شود که عفونت معده به آپاندیس منتقل شود و یا بخشی از مدفوع به آپاندیس راه پیدا کرده و در آن محصور شود. در این دو حالت، آپاندیس انسان حالت عفونی پیدا کرده و ملتهب می‌شود. در صورت عدم درمان، آپاندیس ملتهب در بدن می‌ترکد و این امر منجر به پخش شدن عفونت و باکتری در حفره شکمی شده که مشکلی جدی و گاها کشنده است.
علائم آپاندیس
علائم آپاندیس چیست و چگونه می‌توانیم از ملتهب شدن آپاندیس خود مطلع شویم؟ اولین علائم اورژانسی آپاندیس اغلب درد شدید در ناحیه شکم است. این نشانه در هر سنی بروز پیدا می‌کند و فقط مختص به علائم آپاندیس در کودکان و یا بزرگسالان نیست. با پیشرفت و پخش شدن عفونت در آپاندیس، این درد در قسمت تحتانی سمت راست شکم مشخص می‌شود و شخص در این ناحیه درد بسیاری را تجربه می‌کند.
سایر نشانه های آپاندیس شامل موارد زیر است:
- درد در اطراف و یا بالای شکم که با گذشت زمان بدتر و شدیدتر می‌شود
- کاهش اشتها
- سوء هاضمه
- حالت تهوع و استفراغ
- اسهال یا یبوست
- تورم شکم
- تب خفیف
- سرفه و عطسه دردناک
دردهای شکمی ناشی از آپاندیس در ابتدا با گرفتگی‌های خفیف بروز پیدا می‌کنند و به مرور زمان بدتر و شدیدتر می‌شوند. هر شخصی که در شکم خود دردهای شدیدی که به تدریج بدتر می‌شوند را تجربه کند، باید حتما به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشد. در برخی موارد ممکن است این دردها علل دیگری همچون عفونت ادراری یا سنگ کلیه داشته باشند که در هر صورت باید تحت نظر پزشک قرار بگیرید و چه بسا احتمال دارد در شرایط بحرانی به عمل جراحی اورژانسی نیاز پیدا کنید.
اگر یبوست دارید و احساس می‌کنید دردهای شکمی شما ناشی از آپاندیس ملتهب است، هرگز از داروهای ملین استفاده نکنید؛ زیرا این داروها می‌توانند منجر به ترکیدن آپاندیس شوند.
بیماری آپاندیس می‌تواند حاد یا مزمن باشد. در آپاندیس حاد، علائم آن بسیار شدید بوده و به صورت ناگهانی بروز پیدا می‌کنند. اما علائم آپاندیس مزمن معمولا خفیف‌تر هستند و ممکن است بین چندین هفته، ماه‌ها و یا سال‌ها بروز پیدا کنند، ولی پایدار نیستند. آپاندیس همچنین می‌تواند ساده یا پیچیده باشد. آپاندیس ساده معمولا عوارض خاصی ندارد، اما آپاندیس پیچیده، عوارضی مانند آبسه و یا خطر ترکیدن را به همراه دارد. علائم آپاندیس در زنان با علائم آپاندیس در مردان مشابه است و میزان و شدت این دردها به جنسیت افراد مربوط نمی‌شود.
دلایل التهاب آپاندیس
در بسیاری از موارد، علت دقیق ملتهب و چرکی شدن آپاندیس واضح و مشخص نیست. اما محققان پس از انجام تحقیقات جامع به این نتیجه رسیدند که این عارضه زمانی اتفاق می‌افتد که بخشی از آپاندیس، دچار انسداد می‌شود که این انسداد منجر به التهاب و چرکی شدن آن می‌شود.
عوامل و دلایلی که می‌توانند منجر به انسداد آپاندیس شوند عبارتند از:
- یبوست شدید و تجمع مدفوع
- غدد لنفاوی متورم
- وجود کرم در روده
- وجود غده و تومور در شکم
هنگامی که آپاندیس شما مسدود می‌شود، باکتری‌ها در درون آن تکثیر شده و این امر موجب تورم و التهاب آپاندیس می‌شود. تورم آپاندیس باعث ایجاد دردهای شدید و طاقت‌فرسایی در ناحیه سمت راست شکم شده و فرد را از التهاب آپاندیس، مطلع می‌سازد.
تشخیص آپاندیس
تقریبا نیمی از مبتلایان به التهاب آپاندیس، دارای علائم خاص و ویژه‌ای نیستند و اکثرا دارای درد در ناحیه شکم هستند و همین امر، تشخیص آپاندیس از سایر بیماری‌ها را دشوار می‌سازد. به عنوان مثال، دردی که فرد در ناحیه شکم تجربه می‌کند، ممکن است در قسمت سمت راست شکم نباشد و فرد به اشتباه گمان کند این درد ناشی از التهاب آپاندیس است.
برخی بیماری‌ها و عارضه‌های دیگر نیز دارای علائمی مشابه با آپاندیس هستند که عبارتند از:
- ورم و التهاب معده
- عفونت مجاری ادرار
- بارداری خارج از رحم
- بیماری کرون (نوعی بیماری التهابی روده)
- سنگ کلیه
آپاندیس همه در یک محل قرار ندارد. آپاندیس گاهی اوقات ممکن است در پشت روده بزرگ، پشت کبد و یا لگن قرار گرفته باشد. پزشک با معاینه بیمار و با توجه به علائم و ناحیه احساس درد، التهاب و تورم آپاندیس را تشخیص می‌دهد. اگر پزشک با معاینه و بررسی علائم آپاندیس نتواند به طور قطع، التهاب آن را تشخیص دهد، آنگاه باید برخی آزمایشات انجام شوند. این آزمایشات عبارتند از:
- آزمایش خون به منظور بررسی وجود عفونت
- انجام MRI، سیتی اسکن و یا سونوگرافی برای مشاهده وجود التهاب احتمالی در آپاندیس
- آزمایش ادرار برای تشخیص وجود عفونت احتمالی در کلیه یا مثانه
شیوه های درمان آپاندیس
با توجه به شرایط و میزان علائم بیمار، پزشک ممکن است یک یا چندین مورد از شیوه‌های درمانی زیر را برای فرد در نظر بگیرد:
- انجام عمل جراحی برای برداشتن آپاندیس
- عمل جراحی برای تخلیه آبسه یا چرک‌های درون آپاندیس
- استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها
- استفاده از انواع مسکن‌ها
- استفاده از سرم
- رژیم غذایی مایعات
درمان اصلی برای آپاندیس ملتهب، انجام عمل جراحی است، اما در برخی موارد نیز بدون عمل جراحی ممکن است بهبود پیدا کند.
پس از انجام عمل جراحی برای برداشتن آپاندیس، پزشک معالج برای تسکین درد ناشی از عمل جراحی، برای بیمار آنتی‌بیوتیک و مسکن تجویز می‌کند. اما علاوه بر مصرف مسکن، برخی اقدامات دیگر نیز برای دوران نقاهت پس از انجام عمل جراحی نیز ضروری هستند. این موارد عبارتند از:
- استراحت فراوان
- نوشیدن مکرر مایعات
- پیاده‌روی ملایم به صورت روزانه
- عدم انجام فعالیت‌های بدنی شدید و بلند نکردن اجسام سنگین
- تمیز نگه داشتن محل عمل برای جلوگیری از عفونت
پیشگیری از آپاندیس
هیچ روش مطمئن و مشخصی برای پیشگیری از عفونی و ملتهب شدن آپاندیس وجود ندارد. اما با داشتن رژیم غذایی سرشار از فیبر می‌توانید خطر تورم و چرکی شدن آپاندیس خود را به طرز چشمگیری کاهش دهید. افرادی که در رژیم غذایی روزانه خود، مقادیر بسیاری فیبر مصرف می‌کنند، معمولا کمتر از افراد دیگر به عارضه آپاندیس عفونی مبتلا می‌شوند. مواد غذایی که سرشار از فیبر هستند عبارتند از:
- میوه‌ها
- سبزیجات
- انواع حبوبات به خصوص عدس، نخود و لوبیا
- بلغور جو دو سر، برنج قهوه‌ای، گندم و سایر غلات کامل
اگر آپاندیس متورم درمان نشود، خیلی زود در بدن می‌ترکد و این امر باعث پخش شدن عفونت در خون و بدن می‌شود. اگر محتویات موجود در آپاندیس با محتویات روده مخلوط شود، ممکن است باعث ایجاد آبسه شود. آبسه نیز مانند آپاندیس به درمان فوری نیاز دارد و در صورت عدم درمان موجب ایجاد مشکلات جدی برای سلامتی می‌شود. آبسه معمولا با مصرف آنتی‌بیوتیک درمان می‌شود، اما در برخی مواقع نیز با انجام عمل جراحی برداشته می‌شود. بنابراین، در زمان مشاهده علائم آپاندیس باید آنها را جدی گرفته و سریعا به پزشک مراجعه کنید. آپاندیس متورم در صورت عدم رسیدگی و درمان می‌تواند منجر به مرگ شود.
جمع بندی
ما در این مقاله عارضه آپاندیس ملتهب و علائم آپاندیس را به طور کامل مورد بررسی قرار دادیم. همانطور که خواندید، آپاندیس زائده کوچک و انگشت مانندی به طول 10 الی 12 سانتی‌متر است که در سمت راست شکم قرار دارد. محققان تاکنون کارکرد اصلی آپاندیس در بدن را کشف نکردند، اما برخی بر این باورند که آپاندیس می‌تواند محیطی برای تجمع باکتری‌های مفید باشد که به هضم غذا و مبارزه با عفونت کمک می‌کنند. علائم آپاندیس متورم و عفونی زمانی که بروز پیدا کند، باعث ایجاد درد شدید در ناحیه شکم یا پهلو می‌شود. دردهای شکمی ناشی از آپاندیس در ابتدا با گرفتگی‌های خفیف بروز پیدا می‌کنند و به مرور زمان بدتر و شدیدتر می‌شوند. درمان قطعی آپاندیس، انجام عمل جراحی است، اما در برخی موارد نادر نیز با مصرف دارو، درمان می‌شود. برای پیشگیری از ملتهب شدن آپاندیس خود می‌توانید از مواد غذایی سرشار از فیبر استفاده کنید.