صنعت فیلمسازی ایرانی در دهه 80 رشد چشمگیری نسبت به قبل داشته و فیلمهای سینمایی جذابی در این دهه ساخته شده‌اند. در این مقاله قصد داریم بهترین فیلم های دهه ۸۰ در سینمای ایران را مورد بررسی قرار دهیم. به نظر شما برترین فیلم ایرانی دهه 80 کدام عنوان است؟
سینمای ایران در دهه 80 رشد و پیشرفت قابل تقدیری در عرصه فیلمسازی داشته است. سبک فیلمهای سینمایی دهه ۸۰ نسبت به فیلمهای ساخته شده در دهه 60 و 70 تغییرات اساسی پیدا کرد و همین امر موجب دیده شدن این فیلم‌ها در سطح بین‌المللی شد. بهترین فیلم های دهه ۸۰ در ژانرهای مختلف و جذابی ساخته شدند که به موضوعات جدیدتر و به روزتری پرداختند. این تحول در سبک فیلمسازی و پرداختن به موضوعات جنجالی‌تر باعث شد این آثار علاوه بر درخشش در سینمای ایران، به جشنواره‌های بین‌المللی مهم راه پیدا کنند و در سطح جهانی نیز دیده شوند. بنابراین فیلمهای سینمایی دهه ۸۰ نقش مهمی را در مطرح شدن سینمای ایران در سطح بین‌المللی داشتند و به همین دلیل بسیار حائز اهمیت و ارزشمند هستند. در ادامه این مقاله از پلازا بهترین فیلم های دهه ۸۰ در سینمای ایران را به شما معرفی خواهیم کرد.
آنچه در ادامه می‌خوانید
بهترین فیلم های دهه ۸۰ در سینمای ایران
در این بخش برترین های سینمای ایران در دهه 80 را مرور می‌کنیم و هر یک را به صورت اجمالی مورد نقد و بررسی قرار می‌دهیم. این فیلم‌ها در ژانرهای مختلفی ساخته شده‌اند که هر کدام در زمان اکران، مورد استقبال و توجه گسترده مخاطبان قرار گرفتند.
1. فیلم سینمایی شام آخر ؛ از بهترین فیلم های دهه ۸۰
- سال ساخت: 1380
- امتیاز IMDb: نمره 6
- کارگردان: فریدون جیرانی
- بازیگران: کتایون ریاحی، محمدرضا گلزار، هانیه توسلی، ثریا قاسمی و آتیلا پسیانی
فیلم شام آخر یکی از جذاب‌ترین فیلم های دهه 80 سینمای ایران محسوب می‌شود که در زمان اکران با استقبال خوبی از سوی مخاطبان مواجه شد. این اثر نیز مانند سایر فیلمهای فریدون جیرانی، مخاطب را شگفت‌زده می‌کند و به موضوعی تازه می‌پردازد که پایان‌بندی آن نیز بسیار جالب است. کتایون ریاحی برای بازی در این فیلم، موفق به دریافت جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن از جشنواره فیلم قاهره شد. فریدون جیرانی نیز در جشنواره بین‌المللی فیلم قاهره، جایزه بهترین کارگردانی را از آن خود کرد.
داستان فیلم شام آخر درباره زندگی زنی به نام «میهن مشرقی» است که از همسرش جدا می‌شود و با دختر جوان خود «ستاره» و دایه‌اش زندگی می‌کنند. میهن استاد دانشگاه است و ستاره نیز در همان دانشگاه درس می‌خواند که کمی بعد عاشق «مانی» هم دانشگاهی‌اش می‌شود. مانی شاگرد میهن است و عاشق استاد خود، یعنی مادر ستاره می‌شود. این داستان عاشقی باعث ایجاد دردسرهای زیادی برای مانی و میهن می‌شود.
2. فیلم من ترانه 15 سال دارم ؛ از فیلمهای سینمایی دهه ۸۰
- سال ساخت: 1380
- امتیاز IMDb: نمره 7.2
- کارگردان: رسول صدرعاملی
- بازیگران: ترانه علیدوستی، مهتاب نصیرپور و حسین محجوب
فیلم من ترانه 15 سال دارم یکی از ساخته‌های ماندگار دهه 80 محسوب می‌شود که اولین تجربه بازیگری ترانه علیدوستی است. این فیلم در زمان اکران خود توانست توجه مخاطبان بسیاری را به خود جلب کند و در سطح بین‌المللی نیز دیده شود. فیلم من ترانه 15 سال دارم در جشنواره‌های مختلف داخلی و خارجی، جوایز متعددی را کسب کرد. این عنوان در جشنواره فیلم فجر، برنده 4 سیمرغ بلورین و یک دیپلم افتخار شد و در جشنواره فیلم لوکارنو سوئیس نیز 4 جایزه ارزنده دریافت کرد. علاوه بر این، در جشنواره بین‌المللی فیلم تسالونیکی و بریزبن نیز موفق به کسب دو جایزه شد.
داستان فیلم من ترانه 15 سال دارم درباره دختر نوجوانی به نام «ترانه» است که مادرش را از دست داده و پدرش در زندان است. ترانه به تنهایی عادت کرده بود تا اینکه پسری پولدار به او پیشنهاد ازدواج می‌دهد. او هم برای سروسامان دادن به زندگی‌اش پیشنهاد ازدواج او را قبول می‌کند و صیغه محرمیت میان آنها جاری می‌شود. اما پسر بعد از مدتی، به طور بی‌خبر ترانه را رها کرده و به خارج می‌رود و این درحالی است که ترانه باردار است و اسم همسرش در شناسنامه‌اش نیست.
3. فیلم نفس عمیق
- سال ساخت: 1380
- امتیاز IMDb: نمره 7.3
- کارگردان: پرویز شهبازی
- بازیگران: سعید امینی، منصور شهبازی، مریم پالیزبان و…
یکی دیگر از فیلم های خاطره انگیز دهه 80 فیلم نفس عمیق به کارگردانی پرویز شهبازی است که برنده جایزه فدراسیون بین‌المللی منتقدان فیلم پوسان شد. داستان این فیلم در اواخر دهه 70 می‌گذرد و درباره سه جوان است که زندگی‌هایشان با یکدیگر مرتبط می‌شود. این عنوان از لیست فیلم های ایرانی دهه ۸۰ در بیست و یکمین جشنواره فیلم فجر برای جوایز بهترین کارگردانی، بهترین فیلم و بهترین بازیگر نقش اول زن نامزد شده بود و جایزه بهترین فیلمنامه را گرفت.
4. فیلم ارتفاع پست
- سال ساخت: 1381
- امتیاز IMDb: نمره 7.3
- کارگردان: ابراهیم حاتمی‌کیا
- بازیگران: حمید فرخ‌نژاد، لیلا حاتمی، گوهر خیراندیش و امیر آقایی
فیلم ارتفاع پست یکی از فیلمهای جذاب و خوش‌ساخت این فهرست است که فیلمنامه آن را ابراهیم حاتمی‌کیا و اصغر فرهادی نوشته‌اند. این اثر در ژانر اجتماعی و حادثه‌ای ساخته شده است و به یک موضوع جالب و جدید می‌پردازد. فیلم ارتفاع پست در جشنواره فجر، برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم شد و در جشنواره‌های دیگر نیز جوایز متعددی دریافت کرد.
داستان فیلم ارتفاع پست درباره زندگی مردی به نام «قاسم» است که دوستان و اقوام خود را به بهانه پیدا کردن کار خوب و پر درآمد در بندرعباس سوار هواپیما می‌کند. اما نیت اصلی قاسم از سوار شدن به هواپیما، ربودن آن و رفتن به خارج از کشور است.
5. فیلم شب های روشن ؛ از بهترین فیلم های عاشقانه ایرانی دهه 80
- سال ساخت: 1381
- امتیاز IMDb: نمره 7.7
- کارگردان: فرزاد موتمن
- بازیگران: مهدی احمدی و هانیه توسلی
شب‌های روشن نیز در لیست فیلم های ایرانی دهه ۸۰ تا ۹۰ قرار می‌گیرد که با الهام از داستان شب‌های روشن نوشته داستایوفسکی ساخته شده است. داستان این عنوان از بهترین فیلم های ایرانی دهه 80 درباره یک استاد دانشگاه منزوی است که در پیاده‌روی‌های شبانه‌اش با دختری تنها آشنا می‌شود و کم کم رابطه‌ی عمیقی میان آنها شکل می‌گیرد. این اثر تبدیل به فیلمی کالت شده و امروزه از فیلم های خاطره انگیز دهه 80 محسوب می‌شود.
6. فیلم سینمایی مهمان مامان ؛ از بهترین فیلم های دهه ۸۰
- سال ساخت: 1382
- امتیاز IMDb: نمره 7.2
- کارگردان: داریوش مهرجویی
- بازیگران: گلاب آدینه، حسن پورشیرازی، پارسا پیروزفر، امین حیایی و نسرین مقانلو
فیلم مهمان مامان نیز یکی دیگر از فیلمهای سینمایی دهه ۸۰ است که در زمان خود مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت. داریوش مهرجویی علاوه بر کارگردانی این فیلم، تهیه‌کننده و نویسنده آن نیز هست که در جشنواره فیلم فجر، کاندید دریافت جایزه بهترین فیلمنامه و برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم جشنواره شد.
داستان فیلم مهمان مامان درباره یک خانواده تنگ دست است که زندگی ساده‌ای دارند. روزی مهمانان سرزده‌ای برایشان می‌آید، ولی یخچال آنها خالی است و وسیله‌ای برای پذیرایی ندارند. همسایه‌ها و آشناها برای حفظ آبروی این خانواده به آنها کمک می‌کنند تا بتوانند از مهمانان خود پذیرایی کنند.
7. فیلم بوتیک ؛ از برترین فیلمهای سینمایی دهه ۸۰
- سال ساخت: 1382
- امتیاز IMDb: نمره 6.6
- کارگردان: حمید نعمت‌الله
- بازیگران: محمدرضا گلزار، گلشیفته فراهانی، رضا رویگری، حامد بهداد و…
یکی دیگر از فیلم های سینمایی دهه ۸۰ فیلم بوتیک حمید نعمت‌الله است که در بیست و دومین جشنواره فیلم فجر برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم اول شد. گلشیفته فراهانی نیز برای بازی در آن جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن را از جشنواره سه قاره گرفت. داستان این عنوان از لیست فیلم های ایرانی دهه 80 درباره دختری به نام اتی است که برای پرداخت اجاره خانه‌اش به پول نیاز دارد و پسری به نام جهانگیر که در یک بوتیک کار می‌کند، این پول را برای او فراهم می‌کند.
8. فیلم مارمولک ؛ برترین فیلم ایرانی دهه 80
- سال ساخت: 1383
- امتیاز IMDb: نمره 8.5
- کارگردان: کمال تبریزی
- بازیگران: پرویز پرستویی، بهرام ابراهیمی، شاهرخ فروتنیان و رعنا آزادی‌ور
مارمولک یکی از فیلم های کمدی دهه 80 است که در زمان اکران توانست فروش بسیار خوبی داشته باشد و توجه مخاطبان و منتقدان را به خود جلب کند. پیمان قاسم‌خانی برای این فیلم موفق به دریافت سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه شد. فیلم مارمولک در جشنواره بین‌المللی فیلم مونترآل، جایزه زنیت طلایی بهترین فیلم آسیایی را از آن خود کرد. مارمولک در جشنواره فجر و جشن خانه سینما نیز چندین جایزه دیگر دریافت کرد و با استقبال خوبی مواجه شد.
داستان فیلم مارمولک درباره زندگی مرد سابقه‌دار و خلافکاری به نام رضا مثقالی، ملقب به «رضا مارمولک» است که به دلیل دزدی و سرقت مسلحانه به زندان می‌افتد. رضا در زندان مجروح شده و به بیمارستان فرستاده می‌شود، اما در آنجا لباس یک روحانی را می‌پوشد و از بیمارستان فرار می‌کند. فرار او از بیمارستان تازه شروع ماجراهای طنز و جالب رضا مارمولک خلافکار در لباس روحانیت است.
9. فیلم حکم
- سال ساخت: 1383
- امتیاز IMDb: نمره 5
- کارگردان: مسعود کیمیایی
- بازیگران: عزت‌الله انتظامی، لیلا حاتمی، بهرام رادان، خسرو شکیبایی، پولاد کیمیایی، مریلا زارعی و…
یکی دیگر از فیلم های ایرانی سال های ۸۰ که در سال 1383 ساخته شد و در تاریخ 9 آذر 1384 اکران شد، فیلم حکم مسعود کیمیایی است. رضا یزدانی آهنگی به نام لاله‌زار را برای تیتراژ این فیلم خواند. داستان این عنوان از فیلمهای سینمایی دهه ۸۰، درباره دو جوان عاشق به نام‌های محسن و فروزنده است، اما محسن به جای عشقش، پول و اسلحه را انتخاب می‌کند.
10. فیلم چهارشنبه سوری
- سال ساخت: 1384
- امتیاز IMDb: نمره 7.7
- کارگردان: اصغر فرهادی
- بازیگران: هدیه تهرانی، ترانه علیدوستی، حمید فرخ‌نژاد، پانته‌آ بهرام و هومن سیدی
فیلم چهارشنبه سوری نیز یکی از فیلمهای سینمایی دهه ۸۰ محسوب می‌شود که در سطح داخلی و خارجی جوایز متعددی دریافت کرد. این عنوان، سومین تجربه ساخت فیلم بلند اصغر فرهادی است که برای ساخت آن، برنده سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی از بیست و چهارمین دوره جشنواره فیلم فجر شد. چهارشنبه سوری علاوه بر این، سه سیمرغ بلورین دیگر نیز در جشنواره فجر دریافت کرد و مورد توجه منتقدان قرار گرفت.
داستان فیلم چهارشنبه سوری روایتگر معضلات زندگی اجتماعی و خانوادگی افراد است. دختری به نام روح‌انگیز که در یک شرکت نظافتی کار می‌کند، روز چهارشنبه سوری برای کار به یک خانه می‌رود. خانم این خانه زنی به نام مژده است که بسیار مضطرب بوده و به همسر خود شک دارد. این دو در آستانه جدایی و بر هم خوردن زندگی‌شان هستند که با ورود روح‌انگیز به خانه آنها حقایقی روشن می‌شود.
11. فیلم سینمایی میم مثل مادر ؛ از برترین فیلمهای سینمایی دهه ۸۰
- سال ساخت: 1385
- امتیاز IMDb: نمره 7.6
- کارگردان: رسول ملاقلی‌پور
- بازیگران: گلشیفته فراهانی، جمشید هاشم‌پور، حسین یاری، علی شادمان و سحر دولتشاهی
فیلم سینمایی میم مثل مادر یکی از تاثیرگذارترین فیلم های دهه 80 است که در زمان اکران توانست نظر مثبت منتقدان و مخاطبان را به خود جلب کند. این فیلم نماینده ایران در هشتادمین دوره جوایز اسکار بود، اما موفق نشد به عنوان یکی از نامزدهای نهایی انتخاب شود. فیلم میم مثل مادر یکی از آثار درخشان رسول ملاقلی‌پور محسوب می‌شود که مورد تحسین منتقدان قرار گرفت. گلشیفته فراهانی نیز با بازی فوق‌العاده خود در این فیلم توانست نقش یک مادر فداکار را به شکلی باورپذیر ایفا کند.
فیلم میم مثل مادر درباره زندگی زنی به نام «سپیده» است که در بمباران سردشت، شیمیایی می‌شود. چندین سال بعد سپیده باردار می‌شود، اما در سونوگرافی مشخص می‌شود که بچه در اثر گازهای شیمیایی دچار مشکلات تنفسی و معلولیت است. «سهیل» همسر سپیده، اصرار دارد که بچه را سقط کنند، اما سپیده قبول نمی‌کند و به همین دلیل از یکدیگر جدا می‌شوند. پس از جدایی، سپیده فرزندش را به دنیا می‌آورد و سال‌ها به تنهایی او را بزرگ می‌کند تا اینکه پس از سال‌ها سهیل دوباره بازمی‌گردد و…
12. فیلم روز سوم
- سال ساخت: 1385
- امتیاز IMDb: نمره 6.3
- کارگردان: محمدحسین لطیفی
- بازیگران: پوریا پورسرخ، باران کوثری، حامد بهداد و برزو ارجمند
فیلم روز سوم نیز یکی از فیلمهای ارزشمند و به یاد ماندنی دهه 80 در حوزه جنگ و دفاع مقدس است. این فیلم تلفیقی از جنگ و ژانر عاشقانه است که برگرفته از یک داستان واقعی است. روز سوم، ششمین تجربه ساخت فیلم بلند توسط محمدحسین لطیفی است که در جشنواره فیلم فجر برنده سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی شد. روز سوم علاوه بر این، دو سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن و بهترین فیلم را نیز از آن خود کرد. این فیلم از سوی منتقدان مورد تحسین قرار گرفت و یکی از آثار فاخر سینمای ایران در دهه 80 محسوب می‌شود.
داستان این اثر مربوط به زمان جنگ تحمیلی در خرمشهر است. روز سوم روایتگر داستان زندگی خواهر و برادری به نام سمیره و رضا است که در خرمشهر زندگی می‌کنند و مانند سایر مردم شهر، درگیر جنگ و مبارزه با دشمنان هستند. با فشار بیشتر نیروهای دشمن و اشغال شهر، سمیره و رضا چاره‌ای جز فرار ندارند؛ اما سمیره در طول جنگ، پاهایش شکسته است و نمی‌تواند پا به پای برادرش فرار کند. به همین دلیل برادرش تصمیم می‌گیرد خواهر خود را به طور موقت در حیاط خانه خاک کند تا شبانه بیاید و او را با خود ببرد. اما در این میان شخصی به نام فواد که عاشق سمیره است و پیش از شروع جنگ در مدرسه با یکدیگر همکار بوده‌اند، در دوران جنگ به جمع نیروهای عراقی پیوسته است و به دنبال سمیره می‌گردد. ماجراهای فرار این خواهر و برادر از دست دشمن و تلاش‌های فواد برای پیدا کردن سمیره، داستان جنگی جذابی را روایت می‌کند.
13. فیلم سنتوری
- سال ساخت: 1385
- امتیاز IMDb: نمره 7.5
- کارگردان: داریوش مهرجویی
- بازیگران: بهرام رادان، گلشیفته فراهانی، مسعود رایگان، رؤیا تیموریان و…
سنتوری نیز یکی از بهترین فیلم های دهه ۸۰ به کارگردانی داریوش مهرجویی است. این فیلم اجتماعی سال‌ها توقیف شده بود و در نهایت در شبکه نمایش خانگی عرضه شد. محسن چاوشی خواننده این فیلم بود و آلبوم سنتوری را برای آن ساخت و منتشر کرد. داستان این عنوان از فیلمهای سینمایی دهه ۸۰ برداشتی از رمان عقاید یک دلقک نوشته هاینریش بل و درباره پسری از خانواده‌ای مذهبی به نام علی است که شیفته نواختن سنتور است…
14. فیلم سینمایی درباره الی ؛ از بهترین فیلم های دهه ۸۰
- سال ساخت: 1387
- امتیاز IMDb: نمره 8
- کارگردان: اصغر فرهادی
- بازیگران: گلشیفته فراهانی، ترانه علیدوستی، شهاب حسینی، پیمان معادی و مریلا زارعی
فیلم درباره الی یکی از موفق‌ترین فیلمهای سینمایی دهه ۸۰ محسوب می‌شود که سهم بزرگی در مطرح شدن سینمای ایران در سطح بین‌المللی دارد. این فیلم از سوی منتقدان مورد تحسین قرار گرفت و فروش بسیار خوبی در گیشه داشت. درباره الی، برنده سه سیمرغ بلورین از جشنواره فجر و هفت تندیس زرین از جشن خانه سینما شد. این فیلم در سطح بین‌المللی نیز جوایز متعدد و ارزنده‌ای دریافت کرد که از مهم‌ترین آنها می‌توانیم به خرس نقره‌ای بهترین کارگردانی جشنواره بین‌المللی فیلم برلین اشاره کنیم. درباره الی علاوه بر ایران، در کشورهای دیگری مانند آلمان، فرانسه، آمریکا، انگلیس، ایتالیا و چندین کشور دیگر اکران شد و مورد توجه دنیا قرار گرفت.
فیلم درباره الی روایتگر زندگی چندین خانواده است که برای تعطیلات به شمال می‌روند. در این سفر شخصی به نام «الی» که مربی مهد دختر «سپیده» است نیز با این خانواده همراه می‌شود. در این سفر اتفاق بدی برای الی می‌افتد که باعث ایجاد مشکلات و چالش‌های زیادی برای این چند خانواده می‌شود.
15. فیلم جدایی نادر از سیمین ؛ از معروف ترین فیلمهای سینمایی دهه ۸۰
- سال ساخت: 1389
- امتیاز IMDb: نمره 8.3
- کارگردان: اصغر فرهادی
- بازیگران: لیلا حاتمی، پیمان معادی، شهاب حسینی، ساره بیات و مریلا زارعی
فیلم جدایی نادر از سیمین نیز یکی از بهترین و پرافتخارترین فیلمهای ساخته شده در دهه 80 است. این فیلم اثر موفق دیگری از اصغر فرهادی است که نقش بزرگی در تحول و پیشرفت سینمای ایران داشت و جزء پرفروش ترین فیلم های دهه 80 محسوب می‌شود. جدایی نادر از سیمین در دنیا با نام A Separation اکران شد و توانست برنده جایزه اسکار بهترین فیلم غیر انگلیسی زبان در هشتاد و چهارمین دوره جایزه اسکار شود. این فیلم همچنین در شصت و نهمین مراسم گلدن گلوب در سال 2012، برنده جایزه بهترین فیلم غیر انگلیسی زبان شد. این عنوان جوایز ارزنده متعدد دیگری نیز در سطح جهانی کسب کرده و فروش بسیار خوبی در دنیا داشته است. جدایی نادر از سیمین یکی از آثار فاخر و ارزشمند سینمای ایران است که در فهرست 100 فیلم برتر قرن 21 قرار دارد.
داستان فیلم جدایی نادر از سیمین درباره زندگی زوجی به نام‌های نادر و سیمین است که به دلیل عدم موافقت نادر برای مهاجرت از ایران با همسرش به مشکل برمی‌خورند. اما سیمین برای رفتن مصمم است و می‌خواهد به هر قیمتی مهاجرت کرده و دخترشان ترمه را نیز با خود ببرد. نادر با این کار مخالف است و در نهایت سیمین برای گرفتن حضانت ترمه به دادگاه درخواست می‌دهد، اما درخواستش رد می‌شود. نادر، پدر پیری دارد که نمی‌تواند از او مراقبت کند و به همین دلیل برایش پرستار می‌آورد تا در خانه از او نگهداری کند. اما با ورود این پرستار، مشکلات و چالش‌های بسیاری برای نادر اتفاق می‌افتد.
کلام آخر
ما در این مقاله بهترین فیلم های دهه 80 تاریخ سینمای ایران را به شما معرفی کردیم. فیلم های دهه 80 تحول عظیمی در سینمای ایران به وجود آوردند و در سطح بین‌المللی بسیار خوش درخشیدند. شما کدامیک از فیلمهای معرفی شده در این مقاله را تماشا کرده‌اید؟ به نظر شما جای کدام فیلم‌ها در این فهرست خالی است؟ لطفا نظرات خود را در بخش ارسال دیدگاه با ما در میان بگذارید.
شهرزیبا