بروس لی رزمیکار و بازیگر محبوب آمریکایی-هنگکنگی بود که در فیلمهای اکشنی نظیر «اژدها وارد میشود» به ایفای نقش پرداخت. اگر میخواهید با فیلم های بروسلی و بیوگرافی بروسلی آشنا شوید، با ما همراه باشید.
بروس لی (Bruce Lee) با نام کامل لی جن فان (Lee Jun-fan) در محله چینیهای سانفرانسیسکو در سال 1970 متولد شد؛ البته خانواده وی پس از تولد او به هنگکنگ مهاجرت کردند، ولی در نهایت او برای تحصیلات آکادمیک دوباره در سن 18 سالگی به کشور آمریکا برگشت. بروس لی در 13 سالگی هنرهای رزمی را زیر نظر استاد بزرگ کونگفو «ییپ من» فراگرفت؛ اما با ورود به آمریکا سبک خاص خودش به اسم «جان فن کونگفو» یا همان «جیت کاندو» را ابداع کرد. علاوه بر این او سابقه حضور در فیلمهای رزمی نظیر «خشم اژدها»، «اژدها وارد میشود» و «بازگشت اژدها» را نیز در کارنامه خود دارد. در این مقاله از پلازا با بیوگرافی کامل بروسلی و فیلم های بروسلی بیشتر آشنا خواهیم شد.
آنچه در ادامه میخوانید
بیوگرافی بروسلی
- تاریخ تولد بروس لی: 27 نوامبر 1940 (6 آذر 1319)
- تاریخ مرگ bruce lee کی بود؟ 20 ژوئیه 1973 (29 تیر 1352)
بروسلی از مهمترین و تأثیرگذارترین رزمیکاران دنیا بوده است. فیلم های رزمی بروسلی در سرتاسر دنیا طرفدار دارند. در این بخش، بعد از تماشای ویدئوی زندگینامه بروسلی، به بررسی کامل بیوگرافی بروسلی میپردازیم.
ابتدای زندگی و ورود به دنیای بازیگری و هنرهای رزمی
بیوگرافی بروسلی را با تولد و دوران کودکی او آغاز میکنیم. بروسلی در 27 نوامبر 1940 برابر با 6 آذر سال 1319 در شهر سانفرانسیسکو در کالیفرنیا به دنیا آمد. پدر و مادر وی به نامهای «لی هو چون» و «گریس هو» اصالت چینی داشتند و پس از گذشت 3 ماه از تولد فرزند خود به هنگکنگ بازگشتند. پدر لی در زمینه خوانندگی اپرا فعالیت میکرد و مادر وی از چینیهای آلمانی تبار بود. به نظر میرسد نام انگلیسی بروس را پرستاران بیمارستان سانفرانسیسکو برای او انتخاب کرده باشند؛ چراکه اعضای خانواده در زمان کودکی او هیچگاه از نام بروس استفاده نمیکردهاند. لی در زمان کودکی در فیلمهای زیادی نقشآفرینی کرد و در زمینه رقص و شعرسرایی نیز فعالیت داشت.
همانطور که پیشتر گفتیم پدر بروس لی خواننده اپرا بود و به همین دلیل لی از دوران کودکی با دنیای سینما آشنا شد و در چندین فیلم متفاوت حضور پیدا کرد. بروس لی در 9 سالگی در کنار پدرش برای اولین بار نقش اصلی را در فیلم The Kid ایفا کرد. این نقش برگرفته از یک شخصیت کمیک بود. حضور او در دنیای بازیگری ادامه پیدا کرد و تا وقتی 18 سالش شد، در بیش از بیست فیلم مختلف هنرنمایی کرده بود.
در بیوگرافی بروسلی میخوانیم که او در 15 سالگی بهخاطر نمرههای پایین و احتمالا انضباط پایینش به دبیرستان پسرانه کالج سنت فرانسیس خاویر منتقل شد و در آنجا زیر نظر «برادر ادوارد» معلم و مربی تیم بوکس مدرسه قرار گرفت. بعد از چند دعوای خیابانی، پدر و مادر لی تصمیم گرفتند که او باید هنرهای رزمی را زیر نظر استاد ییپ من یاد بگیرد. در سال 1958 و وقتی که لی 17 ساله بود، برنده مسابقات قهرمانی بوکس مدارس هنگکنگ شد.
بروس لی، مربی هنرهای رزمی
در بیوگرافی بروسلی میخوانیم که او نوجوان دردسرسازی بود و در درگیریهای خیابانی متعددی حضور داشت. وضعیت به حدی بد بود که او طی دعوا دندان یک نفر را شکست و توسط پلیس دستگیر شد. مادر بروس لی بدون اینکه پدر او متوجه شود، او را از این مخمصه در آورد اما پبشنهاد داد از آنجایی که لی یک شهروند آمریکایی است، به آمریکا برگردد. پدر لی با این مسئله مخالفتی نداشت چون درصورتیکه بروس لی در هنگکنگ میماند، آینده تحصیلی روشنی پیش رویش نبود.
بروس لی در سال 1959 به آمریکا رفت و بعد از اقامتی کوتاه نزد خواهرش در سان فرانسیسکو، به سیاتل رفت تا تحصیلات متوسطهاش را ادامه دهد. او در کنار درس، پیشخدمت یک رستوران هم بود. بروس لی در همان سال شروع کرد به آموزش سبک مخصوص خودش در کونگفو. او با آموزش به دوستانش شروع کرد و رفتهرفته توانست اولین باشگاه هنرهای رزمیاش را در سیاتل برپا کند. لی بعد از فارغ التحصیلی از دبیرستان، در سال 1961 به دانشگاه واشنگتن رفت تا در در رشتههای نمایشنامهنویسی و فلسفه تحصیل کند.
لی در اوایل سال 1964 به اوکلند رفت تا با جیمز ییم لی (James Yimm Lee) زندگی کند. جیمز لی بیست سال از بروس لی بزرگتر و یک مربی هنرهای رزمی چینی سرشناس بود. آن دو به کمک هم یک باشگاه هنرهای رزمی راه انداختند. او در همان سال در مسابفات بین المللی قهرمانی کاراته لانگ بیچ (Long Beach) شرکت کرد.
در این سالها بروس لی بهخاطر آموزش هنرهای رزمی چینی به امریکاییها و افراد غیرچینی مورد انتقاد بسیاری قرار گرفت اما او بر کارش پافشاری کرد و آموزش این افراد را ادامه داد. در همان سال 1964 یک تهیهکننده تلویزیون از لی دعوت کرد تا در یک آزمون بازیگری برای یک سریال شرکت کند. این سریال هیچوقت ساخته نشد اما تهیهکننده، ویلیام دوزیر (William Dozier)، متوجه استعداد بروس لی شد.
بروس لی و نقشهای آمریکایی
در سالهای 1966 و 1967 بروس لی در سریال تلویزیونی یک فصلی زنبور سبز در کنار ون ویلیامز (Van Williams) به ایفای نقش پرداخت. سریال زنبور سبز اولین سریال آمریکاییای بود که هنرهای رزمی آسیایی را به مخاطب آمریکایی نشان میداد. بعد از پایان این سریال، درحالیکه بروس لی پیشنهاد بازیگری جدیدی نداشت، دوباره به موسسه آموزش هنرهای رزمیاش برگشت و سعی کرد سبک جدیدی را ابداع کند که به اندازه سبکهای سنتی قبلی رسمی و سختگیرانه نباشد و بتوان از آن در مبارزههای خیابانی پر هرج و مرج نیز استفاده کرد.
در سال 1969 بروس لی حضور کوتاهی در فیلم Marlowe داشت و همچنین وظیفه مشاور کاراته فیلم The Wrecking Crew را برعهده گرفت. لی در همین سال در یک قسمت از سریالهای Here Come the Brides و Blondie حضور پیدا کرد.
درخشش در عرصه بازیگری
در سال 1971 بروس لی در چهار قسمت از سریال تلویزیونی Longstreet به ایفای نقش پرداخت. اما پس از آن به مشکل برخورد و علیرغم طرح ایدهای برای یک سریال تلویزیونی، نتوانست برادران وارنر را برای ساخت این سریال راضی کند. گفته میشود که دلیل اینکه کمپانی برادران وارنر از او در سریالش استفاده نکرد بهخاطر نژاد و ملیت او بود. خود بروسلی در مصاحبهای گفت: «آنها فکر میکنند که اینکار یک ریسک است. اگر شرایط برعکس بود و یک ستاره آمریکایی قرار بود به هنگکنگ بیاید و من تصمیمگیرنده بودم، قطعا نگران میشدم که آیا مخاطب او را میپذیرد یا نه.»
لی که از ایفای نقشهای مکمل و حاشیهای در سینمای آمریکا خسته شده بود، به پیشنهاد فرد وینتراب (Fred Weintraub) به هنگکنگ بازگشت تا در چند فیلم، نقش اول را ایفا کند و مدرکی برای ثابت کردن استعدادش به هالیوود داشته باشد. وقتی که بروسلی به هنگکنگ بازگشت متوجه شد که فیلم زنبور سبز در آنجا به نمایش درآمده و بسیاری از مردم او را به عنوان قهرمان آن سریال میشناسند. بعد از آن، بروسلی قرارداد دو فیلم جدید را در هنگکنگ امضا کرد.
او در همان سال 1971 در فیلم رئیس بزرگ به نقشآفرینی پرداخت. این فیلم موفقیت بزرگی در گیشه کسب کرد و باعث درخشش بروسلی در دنیای سینما شد. فیلم بعدی او، مشت خشم یا خشم اژدها نیز موفقیت بزرگی بود و توانست رکورد فروش فیلم قبلی را بشکند. لی در سومین فیلمش یعنی بازگشت اژدها (1972)، بهعنوان نویسنده، کارگردان، بازیگر و طراح صحنههای مبارزه فعالیت کرد. فیلم های بروسلی، خشم اژدها و بازگشت اژدها، به ترتیب 100 و 130 میلیون دلار فروش داشتند.
بروس لی فیلمبرداری چهارمین فیلمش را نیز در سال 1972 آغاز کرد. در این فیلم او در مقابل بستکتبالیست آمریکایی، کریم عبدالجبار قرار گرفت که از شاگردان سابقش بود. اما ساخت این فیلم به دلیل پیشنهاد ساخت فیلم اژدها وارد میشود توسط برادران وارنر، متوقف شد. فیلم اژدها وارد میشود محصول مشترک آمریکا و هنگکنگ بود و فیلمبرداریاش در سال 1973 آغاز شد. چندماه بعد از اتمام ساخت فیلم اژدها وارد میشود و دقیقا شش روز قبل از اکران آن، بروسلی از دنیا رفت. بعد از مرگ او، فیلم بازی مرگ با استفاده از تصاویر باقیمانده از او و همچنین استفاده از بدل برای بروسلی، ساخته و اکران شد.
خانواده بروسلی
در ادامه بیوگرافی بروسلی، به خانواده و فرزندان او میرسیم. بروسلی در زمان تحصیل در دانشگاه واشنگتن با دختری به نام لیندا امری آشنا شد و در آگوست 1964 میلادی با وی ازدواج کرد. ثمره این ازدواج فرزندان bruce lee به نامهای برندون و شانون لی بودند. لیندا، همسر بروس لی، پس از مرگ او سعی در زنده نگاه داشتن سبک رزمی «جیت کاندو» داشت و کتابهایی نظیر «بروسلی تنها مردی که شناختم» و «داستان بروس لی» را برای یادبود وی نوشت.
فرزند اول وی برندون لی در کودکی اصول هنرهای رزمی را از پدر آموخته بود و در فیلمهایی نظیر «میراث خشم»، «مبارزه نهایی در توکیوی کوچک» و «آتش تند» نقشآفرینی کرد. سرانجام برندون هنگام فیلمبرداری فیلم کلاغ اشتباهاً بر اثر ضرب گلوله اسلحه کشته شد.
دختر بروس لی به نام شانون لی نیز پس از فراگیری هنرهای رزمی و سبک جیت کاندو در فیلمهایی نظیر «تیغ»، «ولتاژ بالا» و «اژدها» بازی کرد.
فیلم های بروسلی
بروسلی برای بازی در فیلم «رئیس بزرگ» و «مشت خشم» به همراه خانواده به هنگکنگ بازگشت. اگر او در آمریکا میماند، فیلم های بروسلی در سراسر جهان دیده نمیشدند. در ادامه مقاله بیوگرافی بروسلی، فیلم های بروسلی را بررسی میکنیم.
رئیس بزرگ
فیلم سینمایی رئیس بزرگ اولین تجربه سینمایی لی به شمار میرود. این فیلم به کارگردانی لو وی و تهیهکنندگی ریموند چو در سال 1971 میلادی در سینماهای کشور هنگکنگ اکران شد و رکورد فروش فیلمهای سینمایی این کشور را شکست. علاوه بر بروسلی بازیگران دیگری نظیر ماریا یای، جیمز تین و نورا میائو نیز در فیلم رئیس بزرگ نقشآفرینی کردهاند. فیلم رئیس بزرگ در سال 1973 میلادی در سینماهای ایالات متحده آمریکا اکران شد.
داستان فیلم از این قرار است که کاراکتر چنگ چائو با بازی بروس لی به همراه عموی خود به تایلند میروند تا در کنار بقیه خویشاوندان خود در یک کارخانه یخسازی کار کنند. چنگ پس از مدتی متوجه میشود که رئیس این کارخانه مواد مخدر را قاچاق میکند. رئیس کارخانه به همراه پسرش سعی میکنند افرادی که از این قضیه بو بردهاند را به قتل برسانند. آنها دو پسر عموی چنگ را کشته و جنازهها را درون یخ قرار میدهند؛ ولی در نهایت چنگ برای پیدا کردن دختر عمویش با افراد و پسر رئیس مبارزه کرده و آنها را شکست میدهد.
خشم اژدها
فیلم مشت خشم که در ایران با نام «خشم اژدها» و در آمریکا با نام «ارتباط چینی» نیز شناخته میشود، دومین فیلم سینمایی بروسلی به شمار میرود که در سال 1972 میلادی در هنگکنگ روی پرده سینما رفت. لو وی کارگردان این فیلم رزمی بار دیگر بروسلی را برای نقش اول انتخاب کرد. کاراکتر چِن زِن (با بازی بروسلی) با حرکات رزمی خارقالعاده بار دیگر توانست توجه علاقهمندان فیلمهای اکشن را به خود جلب کند.
داستان فیلم قصه جوان رزمیکاری را روایت میکند که در جستجوی قاتل استاد خود در بین اعضای ژاپنی باشگاه سوزوکی میگردد. او در این راه ابتدا شاگردان و استاد باشگاه را میکشد، سپس سوزوکی برای مقابله با او یک رزمیکار را استخدام میکند؛ اما چن قهرمان روس را هم از سر راه برمیدارد و در انتها انتقام استادش را از سوزوکی میگیرد. از بازیگران دیگر فیلم خشم اژدها میتوان به نورا میائو، رابرت بیکر، ریکی هاشیمیتو و تیین فنگ اشاره کرد. این فیلم در مجموع 17 میلیون دلار در آمریکا فروش داشت.
بازگشت اژدها
بروسلی پس از بازی در دو اثر سینمایی، فیلمنامه بازگشت اژدها (راه اژدها) را نوشت و خود نیز پس از مدتی تصمیم به کارگردانی آن گرفت. این فیلم که از فیلم های مبارزه ای bruce lee است، در سال 1972 میلادی در شهر رُم کشور ایتالیا فیلمبرداری شد و با واکنش مثبت اهالی سینما روبرو گردید. از بازیگران این فیلم میتوان به خود بروسلی در نقش اول، نورا میائو، چاک نوریس (شاگرد بروس لی)، رابرت وال و مالیسا لونگو اشاره کرد.
اژدها وارد می شود
فیلم اژدها وارد میشود یکی از برترین فیلمهای مبارزهای تاریخ به شمار میرود که در سال 1973 میلادی (1352 شمسی) روی پرده سینما رفت. این فیلم با کارگردانی رابرت کلوز و درخشش بازیگرانی نظیر بروس لی، جان ساکسون و جیم کلی فروش فوقالعادهای در گیشه بدست آورد؛ البته خود لی در زمان اکران فیلم در قید حیات نبود. در این فیلم لی در جستجوی قاتلان خواهر خود است و با اتکا به هنرهای رزمی تمام آنها را شکست میدهد.
بازی مرگ
پروژه فیلمبرداری فیلم سینمایی بازی مرگ در سال 1972 میلادی (1351 شمسی) شروع شد، اما به خاطر فیلم اژدها وارد میشود متوقف شد و سپس با مرگ ناگهانی لی، نیمهتمام ماند. سرانجام در سال 1978 میلادی با کمک سکانسهای قدیمی و جایگزینی کیم تای چونگ به عنوان بدلکار، این اثر به اتمام رسید. لی در این فیلم نقش یک بازیگر معروف فیلمهای رزمی را بازی میکند که به یک باند مافیا دعوت میشود. وقتی او درخواست عضویت در آن گروه تبهکار را رد میکند، اعضای آن تصمیم به قتل او میگیرند.
کارگردان فیلم بازی مرگ رابرت کلوز آمریکایی است و از بازیگران حاضر در آن میتوان به یوئن بیائو، کریم عبدالجبار، رابرت وال، چاک نوریس و روی چیائو اشاره کرد. چند سال بعد قسمت دوم این فیلم نیز با عنوان بازی مرگ 2 به کارگردانی نگ سی-یوئن ساخته شد. لی در این فیلم نیز با استفاده از سکانسهای قدیمی و جایگزینی بدلکار حضور داشت.
علت مرگ بروسلی
برخلاف تصور عموم که معمولاً دنبال قاتل بروس لی در اینترنت میگردند، باید گفت که درواقع برندون لی، پسر بروسلی با شلیک اسلحه درگذشته است. لی در سال 1970 میلادی به دلیل تمرینهای فشرده ورزشهای رزمی دچار عارضه دیسک کمر میشود و به همین خاطر پزشکان ادامه فعالیت ورزشی را برای او ممنوع میکنند؛ اما او همچنان با داروی کورتیزون درد کمر خود را مهار میکند.
او دو ماه قبل از فوت در جریان صداگذاری فیلم «اژدها وارد میشود» دچار حمله صرع میشود و پزشکان دلیل این حمله را تجمع بیش از حد آب در غشای سلولی مغز وی تشخیص میدهند. او در روز 29 تیر سال 1352 به همراه ریموند جو تهیهکننده فیلم بازی مرگ به خانه بتی تینگچی بازیگر زن این فیلم میرود و در آنجا احساس سردرد شدیدی به وی دست میدهد. سپس بتی برای تسکین درد یک قرص آسپیرین به لی میدهد که باعث به کما رفتن و مرگ وی میشود.
پزشکان پس از کالبدشکافی چندین شاهدانه نیز در معده وی پیدا کردند، ولی علت مرگ وی را تورم مغزی ناشی از مصرف آسپرین عنوان کردند. لی در خیابان گارفیلد شهر سیاتل آمریکا به خاک سپرده شد و پسرش برندون لی نیز در کنار وی دفن شده است.
تأثیرات و میراث بروس لی
تقریبا همهی دنیا معتقدند که بروس لی، تأثیرگذارترین رزمیکار تاریخ و یکی از مهمترین شخصیتهای فرهنگ عامه قرن بیستم بوده است. مجله تایم نام بروس لی را در فهرست 100 فرد مهم قرن بیستم قرار داد. بدون شک او از بزرگترین شخصیتهای تاریخ بوده و تأثیر فیلم های بروسلی بر فرهنگ، هنرهای رزمی و دنیای سینما را نمیتوان نادیده گرفت. در ادامه بیوگرافی بروسلی، بیشتر درباره میراث او صحبت خواهیم کرد. همراه پلازا بمانید.
بروس لی و فیلم های اکشن
بروس لی درواقع کونگ فو را با سریال زنبور سبز به دنیای غرب معرفی کرد. موفقیت او در این کار، موجی از فیلمها و سریالهای هنرهای رزمی در فاصله دهههای 1970 تا 1990 در غرب به راه انداخت. اژدها وارد میشود، یکی از بهترین فیلم های بروسلی، بهعنوان یکی از تأثیرگذارتین فیلمهای اکشن تاریخ شناخته میشود. چندین سازنده فیلم اکشن که از میان آنها میتوان به کارگردانهای هنگکنگی از جمله جکی چان و جان وو و فیلمسازان هالیوودی مانند کوئنتین تارانتینو و برت رتنر اشاره کرد، گفتهاند که از بروس لی الهام گرفتهاند.
بروس لی و هنرهای رزمی
گفته میشود که جیت کاندو، فلسفه ترکیب و استفاده از رشتههای رزمی مختلف که درواقع بروس لی بنیانگذارش بود، راه را برای شکلگیری هنرهای رزمی ترکیبی مدرن باز کرد. بروس لی معتقد بود که بهترین مبارز، یک بوکسور یا کاراتهکار یا جودوکار نیست. بهترین مبارز کسی است که بتواند با هر سبکی تطابق پیدا کند، انعطافپذیر باشد و به جای یک سیستم واحد، سبک خودش را دنبال کند. دانا وایت، بروس لی را پدر هنرهای رزمی ترکیبی خوانده است.
بسیاری از افراد تحت تأثیر بروس لی به یادگیری هنرهای رزمی پرداختند. او همچنین الهامبخش بسیاری از ورزشکاران بود که از میان آنها میتوان به جون گو ری، تکواندوکار آمریکایی اشاره کرد که بعدها مربی محمد علی کلی، بوکسور مشهور سنگینوزن بود.
بروس لی و کلیشههای نژادی
گفته میشود که بروس لی نحوه نمایش آسیاییها در فیلمهای آمریکایی را تغییر داد. تا پیش از او، تصویر مردانهای از مردان آسیایی وجود نداشت و آنها به شکل کلیشهای و با رفتارهای بچگانه، غیرمردانه یا بهعنوان خدمتکار و پیشخدمت نشان داده میشدند. بروس لی اما چهرهای دیگر از مرد آسیایی را به سینمای آمریکا نشان داد. چهرهای سرسخت، قوی و جذاب. بروس لی زمانی به یکی از ستارههای هالیوود تبدیل شد که هالیوود پر بود از ستارههای سفیدپوست.
بروس لی و فرهنگ و هنر
قطعا در بیوگرافی بروسلی نمیتوانیم از تأثیر او بر فرهنگ و هنر چشمپوشی کنیم. علاوهبر اینکه او الهامبخش بسیاری از چهرههای ورزشی و هنری بود، تأثیر زیادی نیز در زمینههای متفاوتی از جمله کتابها، بازیهای ویدئویی و صنعت سینمای کشورهایی مانند هند و چین و … داشت. بنیانگذار کمیکهای مارول، استن لی، بروس لی را قهرمانی بدون لباس مخصوص خواند. در فاصله کوتاهی پس از مرگ بروس لی، شخصیتهای شانگ چی و مشت آهنین و مجموعه کمیک دستهای کشندهی کونگفو با الهام از او خلق شدند. استن لی معتقد است که هر شخصیت رزمیکار که بعد از بروس لی خلق شد، به نوعی ریشهاش به بروس لی برمیگردد.
کلام آخر
ممنون که تا پایان این مطلب همراه ما بودید. در این مقاله با بیوگرافی بروسلی از جمله آثار بروسلی و ملیت و زادگاه بروس لی آشنا شدیم و همچنین تأثیری که او بر جهان باقی گذاشت را بررسی کردیم. بروسلی، اژدهای رزمیکار سینمای جهان، انقلابی در صنعت فیلمهای مبارزهای به وجود آورد. او در طول عمر کوتاه خود همواره با حفظ چالاکی و تناسب اندام، صحنههای اکشن هیجانانگیزی برای علاقهمندان فیلمهای رزمی خلق کرد. شما طرفدار کدام فیلم های بروسلی هستید؟ آیا هنوز هم فیلمهای او را تماشا میکنید؟ به نظرتان بهترین فیلم بروسلی چیست؟ نظرات خود را در پایین همین صفحه با ما در میان بگذارید.