آیا برخورد شهاب سنگ با زمین در 10 اردیبهشت 99 صحت دارد؟

یک شهاب سنگ در حال حرکت به سمت زمین است و گفته می‌شود تا 10 اردیبهشت 99 به ما می‌رسد. با بررسی این خبر و آمار تعداد شهاب سنگ‌هایی که در طول تاریخ به زمین برخورد کرده‌اند همراه ما باشید. 

احتمالاً شما هم خبر نزدیک شدن یک شهاب سنگ بزرگ به زمین را شنیده‌اید. گفته می‌شود این شهاب سنگ به قدری بزرگ است که اگر با زمین برخورد کند، می‌تواند فاجعه بیافریند. اما آیا واقعاً شاهد برخورد این شهاب سنگ به زمین خواهیم بود؟ این سوالی است که پاسخش را در ادامه بیان می‌کنیم. اما قبل از آن بهتر است نگاهی به تاریخ داشته باشیم و بزرگترین موارد برخورد شهاب سنگ به زمین را مرور کنیم.

آنچه در این مقاله می‌خوانید:

• بزرگترین برخورد شهاب سنگ با زمین مربوط به چه زمانی است؟
• آخرین بار کی یک شهاب سنگ با زمین برخورد کرد؟
• وقتی یک شهاب سنگ به زمین برخورد کند چه اتفاقی می‌افتد؟
• بزرگترین برخوردهای شهاب سنگ به زمین در طول تاریخ
• بزرگترین برخورد شهاب سنگ به ایران
• آیا در اردیبهشت 99 یک شهاب سنگ بزرگ با زمین برخورد می‌کند؟

بزرگترین برخورد شهاب سنگ با زمین مربوط به چه زمانی است؟

برخورد شهاب سنگ با زمین عادی‌تر از چیزی است که تصورش را می‌کنیم. بسیاری از این برخوردها آسیب جدی به زمین وارد نمی‌کنند. در بیشتر موارد، شهاب سنگ‌هایی که به سمت ما می‌آیند به قدری کوچک هستند که یا در برخورد با جو زمین می‌‌سوزند و به کلی از بین می‌روند یا وقتی که به زمین می‌رسند وزن آن‌ها به بیش از چند کیلوگرم نمی‌رسد. اما گاهی هم پیش می‌آید که یک شهاب سنگ بزرگتر از آن است که پس از وارد شدن به جو زمین کاملا ذوب شود.

این نوع شهاب سنگ‌ها وقتی به سطح زمین می‌رسند بسیار بزرگ هستند و جرم زیادی دارند. این سنگ‌ها اگر در اقیانوس یا دریا سقوط کنند، معمولاً باعث به وجود آمدن موج‌های سهمگین می‌شوند. برخورد آن‌ها با خشکی هم می‌تواند خسارات زیادی به همراه داشته باشد.

بر اساس گزارش منابع مختلف، بزرگترین برخورد شهاب سنگ با زمین که تاکنون کشف شده، به «دهانه وردفورت» شهرت دارد که در جنوب آفریقا واقع شده است. این دهانه حاصل برخورد یک شهاب سنگ غول‌پیکر به قطر 300 کیلومتر است و زمان برخورد آن حدود دو میلیارد سال پیش تخمین زده می‌شود. طبق گفته کارشناسان، این برخورد در دوره‌ای از زمین‌شناسی رخ داده که قاره‌ها در حال شکل‌گیری بودند. در آن زمان سرعت چرخش زمین به دور خودش بیشتر از حالا بود و هر روز حدود 20 ساعت طول می‌کشید. در آن دوران هر سال هم 438 روز بود.

در زمان برخورد شهاب سنگ، اتمسفر زمین برای زندگی مناسب نبود و حیات فقط به شکل میکروسکوپی وجود داشت. با گذشت زمان، بخش زیادی از این دهانه فرسوده شده است، اما هنوز هم می‌توان آثار آن را به وضوح مشاهده کرد. در سال 2005 دهانه وردفورت به خاطر تاثیرات مهم زمین‌شناسی که داشت، در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفت.

آخرین بار کی یک شهاب سنگ با زمین برخورد کرد؟

این سوال خیلی هیجان‌انگیز به نظر می‌رسد، اما اگر بدانیم که هر سال بین 5 تا 10 شهاب سنگ وارد جو زمین می‌شوند، احتمالا اشتیاق ما برای دانستن پاسخ تا حد زیادی فروکش می‌کند. البته همه این تعداد از شهاب سنگ‌ها به زمین برخورد نمی‌کنند و خیلی از آن‌ها در اثر برخورد با اتمسفر می‌سوزند. جالب است بدانید که  در دسامبر سال 2018 یک شهاب سنگ بزرگ وارد جو زمین شد، اما قبل از برخورد با سطح در اثر گرمای بیش از حد به انفجار رسید.

طبق اعلام سازمان فضایی ناسا، در طی 30 سال اخیر، این دومین شهاب سنگ بزرگی بود که به سمت زمین آمد و در ارتفاع 26 کیلومتری بالای سطح منفجر شد. گفته شده که شدت این انفجار 10 برابر بیشتر از انفجار بمب اتم در هیروشیما بود، اما تقریبا هیچ کدام از ساکنین زمین حتی متوجه آن نشدند.

بنابراین می‌توانیم بگوییم که احتمال برخورد شهاب سنگ با زمین بسیار کم است؛ چون حتی اگر این اجرام آسمانی از اتمسفر عبور کنند، احتمال اینکه در خشکی یا در مناطق مسکونی و شهری بیفتند بسیار کم خواهد بود. از سوی دیگر گفته می‌شود که برخورد شهاب سنگ‌هایی با قطر یک کیلومتر هر 500 هزار سال یک‌بار رخ می‌دهد. همچنین شهاب سنگ‌هایی که بیش از 5 کیلومتر قطر دارند، تقریباً هر 20 میلیون سال یک‌بار به زمین برخورد می‌کنند.

وقتی یک شهاب سنگ به زمین برخورد کند چه اتفاقی می افتد؟

این موضوع تا حد زیادی به اندازه شهاب سنگ بستگی دارد. آن‌هایی که کوچکتر هستند (به قطر کمتر از 1 کیلومتر)، در جو زمین می‌سوزند و گاهی هم منفجر می‌شوند. این شهاب سنگ‌ها در هنگام سوختن از خودشان یک رد نورانی به جا می‌گذارند و در آسمان شب به راحتی دیده می‌شوند.

اما شهاب سنگ‌های بزرگتر می‌توانند یک خطر جدی محسوب شوند. برای مثال یک شهاب سنگ به قطر 10 کیلومتر اگر به زمین برخورد کند، تاثیرات شدیدی روی کل سیاره خواهد گذاشت و حیات همه موجودات زنده را به خطر خواهد انداخت. فرقی نمی‌کند که چنین شهاب سنگی داخل دریا بیفتد یا روی خشکی سقوط کند؛ چون در هر صورت شاهد یک فاجعه سهمگین خواهیم بود. اگر این شهاب سنگ به خشکی برخورد کند، یک چاله بسیار بزرگ به قطر بیش از 10 کیلومتر ایجاد خواهد کرد و حجم زیادی از سنگ‌های داغ و خاک را به هوا می‌فرستد. همچنین موج حاصل از برخورد این شهاب سنگ به زمین باعث می‌شود تا درختان یا ساختمان‌هایی که در شعاع چند کیلومتری وجود دارند به کلی از بین بروند و تخریب شوند.

در اثر برخورد این سنگ با زمین، مواد بسیار داغ تا کیلومترها پرتاب می‌شوند و آتش‌سوزی‌های گسترده‌ای را به وجود می‌آورند. اما این همه ماجرا نخواهد بود؛ در اثر این برخورد، خاک و دود از سطح زمین به هوا بلند می‌شود و یک لایه غلیظ در اتمسفر ایجاد می‌کند که مانع از عبور نور خورشید خواهد شد. این قضیه منجر به از بین رفتن پوشش گیاهی شده و در نهایت با نابودی زنجیره غذایی، بخش زیادی از موجودات کره زمین منقرض می‌شوند؛ یعنی شبیه اتفاقی که منجر به انقراض دایناسورها در 65 میلیون سال پیش شد.

بزرگترین برخوردهای شهاب سنگ به زمین در طول تاریخ

همان‌طور که گفتیم، از میلیون‌ها و میلیاردها سال پیش، زمین با تهدید شهاب سنگ‌ها مواجه بوده است. گاهی اوقات اندازه این شهاب‌ها به قدری بزرگ بوده که باعث تغییرات عمده در پوسته زمین شده و حیات گونه‌های مختلف را تحت تاثیر قرار داده است. در ادامه 10 تا از بزرگترین برخوردهای شهاب سنگ در طول تاریخ زمین را مرور می‌کنیم.

1. دهانه وردفورت (Vredefort Crater)

همان‌طور که گفتیم، دهانه وردفورت در اثر برخورد یک شهاب سنگ به قطر 300 کیلومتر در حدود 2 میلیارد سال پیش به وجود آمده است. این دهانه در ایالت آزاد کشور آفریقای جنوبی واقع شده و نام آن از روی شهر وردفورت که در نزدیکی مرکز دهانه جای گرفته انتخاب شده است. 

2. دهانه چیکسالوب (Chicxulub Crater)

دهانه چیکسالوب به قطر 180 کیلومتر مربوط به 66 میلیون سال پیش می‌شود. مرکز این دهانه در نزدیکی شهر چیکسالوب شبه جزیره یوکاتان در کشور مکزیک واقع شده است. شهاب سنگی که باعث به وجود آمدن این دهانه شده، به عنوان اصلی‌ترین متهم انقراض دایناسورها شناخته می‌شود.

3. دهانه سادبری (Sudbury Basin)

دهانه سادبری در اثر سومین برخورد بزرگ شهاب سنگی به وجود آمده و یکی از قدیمی‌ترین‌ها به شمار می‌رود. عمر این دهانه به 1.8 میلیارد سال پیش می‌رسد و قطر آن 130 کیلومتر است. این دهانه در شهر سادبری در ایالت انتاریو در کشور کانادا واقع شده است.

4. دهانه پوپیگای (Popigai Crater)

چهارمین برخورد بزرگ شهاب سنگ در طول تاریخ زمین در سیبری روسیه اتفاق افتاده و در اثر این برخورد، دهانه‌ای به نام پوپیگای شکل گرفته که 100 کیلومتر قطر دارد و عمر آن به 35 میلیون سال پیش باز می‌گردد. جالب است بدانید که در اثر این برخورد و افزایش دما و فشار، گرافیت موجود در این منطقه به تکه‌های ریز الماس تبدیل شده است؛ به همین خاطر دهانه پوپیگای همواره مورد توجه سودجویان نیز هست.

5. دریاچه مانیکوگان (Manicouagan Reservoir)

مانیکوگان نام دریاچه‌ای در شهر کبک کانادا است که حدود 100 کیلومتر قطر دارد و در اثر برخورد شهاب سنگی در 215 میلیون سال پیش به وجود آمده است. در مرکز این دریاچه، یک جزیره شکل گرفته که حاصل پدیده فیزیکی خاصی در هنگام برخورد شهاب سنگ با زمین است. این دریاچه و جزیره مرکزی آن، به خاطر شکلی که در عکس‌های هوایی دارند تا سال‌ها به عنوان «چشم کبک» شناخته می‌شدند.

6. دهانه آکرامان (Acraman Crater)

دریاچه آکرامان که در استرالیا جنوبی واقع شده، قطری حدود 20 کیلومتر دارد؛ اما زمین شناسان حدس می‌زنند که برخورد شهاب سنگ در این منطقه، دهانه‌ای به قطر 90 کیلومتر ایجاد کرده که به مرور زمان فرسوده شده و حالا فقط یک دریاچه کوچک از آن باقی مانده است. این برخورد مربوط به 580 میلیون سال قبل می‌شود.

7. دهانه موروکونگ (Morokweng Crater)

دهانه موروکونگ در صحرای کالاهاری آفریقای جنوبی و در شهر موروکونگ قرار دارد. این دهانه که 145 میلیون سال پیش به وجود آمده، 70 کیلومتر قطر دارد. در سال 2006 گروهی از دانشمندان با رفتن به این مکان موفق به کشف تکه‌هایی از شهاب سنگ در عمق 770 متری زمین شدند. بزرگترین تکه از این شهاب سنگ 25 سانتی‌متر قطر داشت و باعث شگفتی دانشمندان شد؛ چون معمولاً شهاب سنگ‌ها پس از برخورد با زمین در اثر انرژی آزاد شده کاملاً تبخیر می‌شوند و اثری از آن‌ها باقی نمی‌ماند. 

8. دهانه کارا (Kara Crater)

کارا نام یکی دیگر از دهانه‌های برخوردی در شبه جزیره یوگورسکی در منطقه ننتسیا واقع در کشور روسیه است. از کارا می‌توان به عنوان یکی از فرسوده‌ترین دهانه‌های شهاب سنگی یاد کرد؛ چون تقریباً هیچ اثر ظاهری از آن باقی نمانده و فقط از طریق مواد معدنی خاصی که در این ناحیه پیدا شده، می‌توان به وجود این دهانه پی برد.

9. دهانه بیورهد (Beaverhead Crater)

این دهانه در مرز ایالت مونتانا و آیداهو در کشور آمریکا واقع شده است و در حدود 60 کیلومتر قطر دارد. دهانه بیورهد حدود 600 میلیون سال پیش به وجود آمده و مثل دهانه کارا، تقریبا تمام قسمت‌های آن فرسوده شده است؛ اما دانشمندان توانسته‌اند شواهد بصری از وجود این دهانه پیدا کنند.

10. دهانه توکونوکا (Tookoonooka Crater)

دهانه توکونوکا در کوئینزلند جنوب غربی، در کشور استرالیا قرار دارد و به طور کامل در زیر زمین دفن شده است. این دهانه اولین بار در سال 1989 و از طریق داده‌های لرزه‌شناسی که برای اکتشاف نفت مورد استفاده قرار می‌گرفتند کشف شد. دهانه توکونوکا 55 کیلومتر قطر دارد و حدود 120 میلیون سال پیش به وجود آمده است.

بزرگترین برخورد شهاب سنگ به ایران

بزرگترین شهاب سنگی که تا به حال در کشور ما پیدا شده به «شهاب سنگ ورامین» شهرت دارد. این شهاب سنگ در سال 1259 شمسی به زمین برخورد کرد و اکنون بزرگترین تکه آن در کاخ گلستان نگهداری می‌شود. گفته شده که مکان اصلی سقوط آن در محلی به نام بوغین در غرب اشتهارد بود. این شهاب سنگ قبل از برخورد با نور شدیدی در آسمان دیده شد و در هنگام برخورد نیز صدای مهیبی ایجاد کرد. به همین خاطر چوپان‌هایی که در نزدیکی حضور داشتند، بلافاصله خودشان را به محل سقوط رساندند و این شهاب سنگ را از عمق 2 متری زمین خارج کردند. پس از آن، شهاب سنگ به دربار ناصرالدین شاه قاجار فرستاده می‌شود.

تاکنون در کشور ما 299 شهاب سنگ کشف شده که از این نظر تا سال 2019 رتبه نهم را در بین تمام کشورهای جهان در اختیار داریم.

آیا در اردیبهشت 99 یک شهاب سنگ بزرگ با زمین برخورد می‌کند؟

طبق اعلام ناسا، یک شهاب سنگ که بین 2 تا 4 کیلومتر قطر دارد، در تاریخ 29 آوریل (10 اردیبهشت 1399) خود را به نزدیکی زمین می‌رساند؛ اما قرار نیست با ما برخورد کند. این شهاب سنگ که اولین بار در سال 1998 مشاهده شد، قرار است با سرعت 31000 کیلومتر بر ساعت از فاصله 6 میلیون کیلومتری زمین عبور کند.

این شهاب سنگ به دلیل اینکه از نزدیکی مدار زمین می‌گذرد، جزء اجرام آسمانی خطرناک طبقه‌بندی می‌شود؛ اما در حال حاضر در فهرست ناسا، در بین شهاب سنگ‌های برخوردی با زمین حضور ندارد. بر اساس سیستم هشدار دقیقی که ناسا آن را طراحی کرده است، تمام اجرام آسمانی که طی 100 سال آینده به زمین نزدیک می‌شوند مورد رصد قرار می‌گیرند. به نظر می‌رسد فعلاً از یک خطر بزرگ نجات پیدا کرده‌ایم و حداقل به این زودی‌ها قرار نیست شاهد برخورد شهاب سنگ با زمین باشیم.

در این مقاله در ابتدا به تاریخچه کوتاهی از برخورد شهاب سنگ های مختلف با زمین پرداختیم و سپس فهرستی از بزرگترین برخوردهای شهاب سنگ به زمین را برای شما قرار دادیم. همچنین در این مقاله به بهانه شایعاتی که درباره برخورد شهاب سنگ به زمین در اردیبهشت 99 پخش شده‌اند، به حقایق این واقعه پرداختیم. نظر شما درباره این اتفاق و شایعات پیرامون آن چیست؟ در پایین همین صفحه می‌توانید نظرات خودتان را با ما به اشتراک بگذارید.