سیل یکی از خطرناکترین بلایای طبیعی است. سیلاب باعث تخریب زیرساختها، مرگ انسانها، قطع برق و لغزش زمین میشود. بارندگی شدید در مدت زمان کوتاه باعث جاری شدن آب و وقوع سیل میشود. دانش نکات ایمنی هنگام وقوع سیل میتواند مقدار خسارت را به حداقل برساند. در این مقاله میتوانید اطلاعات خوبی در مورد نکات ایمنی در برابر سیل بهدست آورید.
- سیل چیست و چه زمانی رخ می دهد؟
- نکات ایمنی قبل از وقوع سیل
- نکات ایمنی هنگام وقوع سیل
- نکات ایمنی بعد از سیل
سیل چیست و چه زمانی رخ می دهد؟
سیل بهمعنای طغیان آب است. در هنگام وقوع سیل زمینهایی که معمولاً خشک هستند، در زیر آب فرو میروند. مطالعه این بلای طبیعی در زمینه کشاورزی، مهندسی عمران و بهداشت عمومی اهمیت دارد. جاری شدن سیل ممکن است در اثر سرریز آب از رودخانه، دریاچه یا اقیانوس رخ دهد. در واقع سیل در اثر خارج شدن آب از مرزهای معمول جاری میشود.
این پدیده همچنین میتواند در اثر انباشت آب باران در زمین اشباع شده اتفاق بیفتد. منظور از سیلاب، تغییر اندازه یک دریاچه در اثر بارش فصلی و ذوب برف نیست. زیرا تغییر اندازه یک دریاچه قابل توجه نیست. مگر اینکه این تغییر شدید باشند یا باعث ایجاد خسارت شود.
سیلابها میتوانند در مسیر رودخانهها اتفاق بیفتند. این در اثر خارج شدن جریان آب از کانال رودخانه اتفاق میافتد. سیلاب اگر در مسیر رودخانه باشد، به خانهها آسیب میرساند. برخی از سیلها به آرامی رخ میدهند؛ در حالیکه برخی دیگر تنها در چند دقیقه میتوانند توسعه یابند. علاوه بر این، سیلاب میتواند محلی باشد یا بسیار بزرگ بوده و بر کل حوضهی رودخانه تأثیر بگذارد. سیل در سراسر جهان و به دلایل مختلفی رخ میدهد.
دلایل انسانی زیادی برای این اتفاق وجود دارد. طراحی نامناسب زیرساختها میتواند دلیل وقوع سیل باشد. علاوه براین دلایل طبیعی زیادی نیز برای وقوع آن وجود دارند. در اینجا چند مورد از مهمترین دلایل طبیعی و انسانی جاری شدن سیل آورده شده است.
باران شدید
رایجترین دلیل وقوع سیل بارانهای شدید است. معمولا طراحی زیرساختها بشکلی است که آب باران را به درون مخازن مناسب منتقل میکنند. در بیشتر موارد، زیرساختها کار خود را انجام میدهند؛ بنابراین نباید در مورد بارش باران نگران بود. اما هنگامی که باران شدید باشد، این سیستمها عمل نمیکنند. در این حالت آب به خوبی فرو نمیرود؛ بنابراین آب بالا میآید و بعضی اوقات بهدرون خانهها میرود. این اتفاق بهطور معمول فقط در مورد بارانهای شدید اتفاق میافتد.
سرریز شدن رودخانهها
برای وقوع آبگرفتگی در منطقه لزوماً نیازی به بارانهای شدید نیست. به عنوان مثال، بارش باران در مناطق بالادست رودخانه میتواند باعث وقوع سیل در نواحی کنار رودخانه شود. برای مدیریت بارشها معمولا بر روی رودخانههای بزرگ سد ساخته میشود. با این حال گاهی اوقات طغیان رودخانهها منجر به وقوع این بلای طبیعی میشود.
شکسته شدن سدها
با گذشت زمان زیرساختها فرسوده میشوند. هنگام ریزش بارانهای شدید، سطح آب بالا میآید؛ در این صورت سدهای قدیمی ممکن است تخریب شوند؛ بنابراین سیل جاری شده و باعث ایجاد خسارتهای شدید میشود. این حادثه پس از وقوع طوفان کاترینا، در نیواورلئان اتفاق افتاد. همیشه احتمال تخریب یک سد و وقوع این پدیده وجود دارد.
حوضههای زهکشی شهری
بسیاری از شهرها از مواد غیرمجاز ساخته میشوند. گاهی حوضه زهکشی شهری با بتن ساخته میشود. بنابراین دیگر امکان فرو رفتن آب در زمین وجود ندارد. گاهی بخشهای تخلیه آب حجم زیاد باران را تحمل نمیکنند. اگر این قسمتهای زهکشی پر شوند. سیل در مناطق کم ارتفاع جاری میشود. این حالت بیشتر در شهرهای بزرگ اتفاق میافتد.
طوفان و سونامی
همیشه فقط باران باعث وقوع سیل نمیشود. طوفان نیز میتواند منجر به جاری شدن آن شود. سونامی نیز در اثر وقوع زمین لرزه زیر آب ایجاد میشود و میتواند عامل وقوع این بلای طبیعی باشد. با پیشرفت فناوری، اغلب وقوع طوفان و سونامی قابل پیشبینی است؛ اما همیشه این طور نیست.
کمبود پوشش گیاهی
پوشش گیاهی میتواند به جلوگیری از جاری شدن سیل کمک کند و مانع از حرکت آب شوند. هنگامی که کمبود پوشش گیاهی وجود دارد، جاری شدن آب سبب وقوع این پدیده میشود. این اتفاق یکی از مشکلات خشکسالی است. معمولا کمبود پوشش گیاهی پس از خشکسالی میتواند باعث جاری شدن سیلاب شود. اما گاهی چون مخازن آب ناحیه، خالی هستند، بارش باعث طغیان نمیشود؛ اما در مورد باراش شدید بعد از دورههای طولانی خشکسالی، سیل رخ میدهد.
ذوب شدن برف و یخ
بارش برف سنگین در زمستان میتواند به جاری شدن سیل در بهار منجر شود. در مناطق کوهستانی معمولا بارش برف اتفاق میافتد. این بارشهای کم، طبیعی است؛ اما بارش شدید برف میتواند منجر به وقوع این بلای طبیعی در مناطق کم ارتفاع شود.
نکات ایمنی قبل از وقوع سیل
قبل از وقوع سیل باید نکات ایمنی خاصی مدنظر قرار گیرد. در اینجا به بررسی مهمترین نکات ایمنی قبل از وقوع سیل پرداخته شده است.
ارزیابی احتمال خطر سیل
قبل از وقوع سیل یکسری موارد باید بررسی شوند. آیا منطقه شما مستعد این بلای طبیعی است؟ برای این کار از نقشههای سیل استفاده کرده و از منابع مطلع سوال کنید. شرکتهای بیمه نیز اطلاعات خوبی در این زمینه دارند. حتی اگر در منطقه شما احتمال وقوع سیلاب وجود ندارد، حتما از بیمه سیل استفاده کنید. بیمه برای این اتفاق در مناطق نزدیک دریاچهها و سدها ضروری است.
آمادگی دائمی
همیشه در منزل یک جعبه کمکهای اولیه داشته باشد. داشتن یک کیت اضطراری شامل چراغ قوه، رادیو، لوازم اولیه، دارو ، آب آشامیدنی و مواد غذایی ضروری است. میتوانید لباسهای اضافی، پول نقد، شارژر تلفن همراه و مدارک مهم را در یکجا داشته باشید. اگر خانه شما در منطقهی مستعد سیل است. الوار، بشقاب پلاستیکی، کیسههای زباله، بیل، چکمه، دستکش و کیسههای ماسهای را نگهدارید. همیشه نسخه دوم از مدارک خود تهیه کرده و در یک مکان امن نگهداری کنید. آموزشهای نکات ایمنی هنگام وقوع این بلای طبیعی را جدی بگیرید.
نکات ایمنی کلی
نکات ایمنی قبل از وقوع سیل عبارتند از:
- از ساختوساز در حاشیه رودخانهها و دشتها خودداری کنید.
- موانعی مثل تیرها و دیوارها برای جلوگیری از ورود سیلاب به خانه خود احداث کنید.
- دیوارهای زیرزمین را با ترکیبات ضد آب بسازید تا از نشت آب جلوگیری شود.
- به پیشبینی هواشناسی توجه کنید. در هنگام پیشبینی باران شدید و طوفان نیز به اخبار توجه کنید.
نکات ایمنی هنگام وقوع سیل
آموزش نکات ایمنی هنگام وقوع این پدیده ضرورت جدی دارد. در ادامه مهمترین نکات ایمنی در سیل بیان شده است.
نکات ایمنی کلی هنگام وقوع سیل
- کمک های اولیه و نحوه ضدعفونی کردن آب را آموزش ببینید.
- به هشدارها دقت کنید و آماده باشید. در صورت هشدار تخلیه، یک کیت اضطراری داشته باشید. داروهای اضطراری و کمکهای اولیه را فراموش نکنید.
- باتری تلفن همراه و باتری چراغ قوه را شارژ کنید. باتریهای اضافی همراه داشته باشید.
- در حین هشدارهای تخلیه سریعاً به مکانهای مرتفع بروید. هشدارهای تخلیه را دنبال کنید.
- در صورت امکان، وسایل مهم را به طبقات بالا منتقل کنید. وسایل برقی را خاموش کنید.
- از وسایل برقی در تماس با آب دوری کنید. آنها ممکن است باعث برقگرفتگی و مرگ شما شوند.
در آب نروید
سیلاب معمولا با سرعت زیاد حرکت میکند. بنابراین اگر آب حتی به اندازه 15 سانتیمتر عمق داشته باشد، میتواند باعث به هم خوردن تعادل یک فرد بالغ شود. برای عدم آسیب، از سیلاب دور باشید و در مناطق سیل زده قدم نزنید؛ زیرا تعیین عمق آب دشوار است. همچنین مشخص نیست که چه چیزی در زیر آب قرار دارد و اشیاء زیر آب میتوانند به شما آسیب برسانند. حتی حرکت در آب کم عمق نیز میتواند باعث افتادن شما شود. اگر مجبور هستید در آب قدم بزنید. برای بررسی استحکام زمین مقابل خود از چوب استفاده کنید.
به مناطق مرتفع بروید
اگر در حال پیاده روی هستید، یک منطقه مرتفع پیدا کنید. اگر وسیله نقلیه شما متوقف شده است، بیرون بروید و زمین بالاتری را پیدا کنید. از مناطق کم عمق مانند زیرزمینها یا زیرگذرها دوری کنید زیرا این مناطق در هنگام سیل بسیار خطرناک هستند.
آگاه باشید
برای پیگیری هشدارها و اطلاعات جدید، اخبار رادیو را دنبال کنید. معمولا هشدارها از طریق تلفن همراه به افراد داده میشود. حتما به هشدارها دقت کنید.
نکات ایمنی بعد از سیل
بیشترین مشکلات بعد از وقوع سیل اتفاق میافتد. رعایت نکات ایمنی هنگام وقوع سیل در این مرحله اهمیت ویژهای دارد. در این قسمت مهمترین نکات ایمنی در برابر سیل بعد از وقوع آن بیان شده است.
نکات ایمنی کلی بعد از سیل
فقط بعد از رفع شدن خطر به خانه برگردید. قبل از رفتن به داخل خانه، از سالم بودن آن مطمئن شوید. خطوط برق و گاز خانه را بررسی کنید. برای اطلاع از محل پناهگاهها به گزارشهای خبری توجه کنید. قبل از نوشیدن آب حتما از سلامت آن مطمئن شوید؛ زیرا ممکن است آب توسط فاضلاب آلوده شده باشد. امکان خطر برقگرفتگی از آب در اثر اتصال با برق وجود دارد. خطر فقط با افت سطح آب کاهش مییابد؛ بنابراین قبل از آن از انتقال آب خودداری کنید. از تیرهای برق افتاده دوری کنید و آنها را به شرکت برق گزارش دهید.
اگر در محاصره سیلاب قرار دارید، از ساختمانها دوری کنید. فقط زمانی آب را از ساختمان خارج کنید که آب گرفتگی تمام شده باشد. رطوبت به ساختمانها آسیب میزند. بنابراین دستگاه رطوبتگیر به حداقل رساندن آسیب کمک میکند. با هر قدم اطمینان حاصل کنید که پایتان را روی شیشه شکسته قرار ندهید. مواظب مارها و حیوانات وحشی دیگری باشید که ممکن است همراه با سیل آمده باشند.
با احتیاط رانندگی کنید
حتی پس از فرورفتن آبهای سیلاب، ممکن است جادهها آسیب دیده باشند. از امنیت جادهها مطمئن شوید؛ زیرا جادهها ممکن است تضعیف شده و فرو ریخته باشند. با احتیاط بیشتری رانندگی کنید. اگر مسیری مسدود شده است، در آن رانندگی نکنید.
همه چیز را با دقت تمیز کنید
هر چیزی که با سیلاب تماس داشته را تمیز و ضدعفونی کنید. گل باقیمانده از سیلاب میتواند حاوی فاضلاب و مواد شیمیایی باشد. در حین تمیز کردن وسایل از دستکش و چکمه استفاده کنید. اگر غذا و آب شما در تماس با آب سیلاب قرار گرفته است، آن را دور بیندازید؛ زیرا ممکن است آلوده شده باشد. مواد کنسرو شده، بطریهای آب و ظروف پلاستیکی نیز آلوده میشوند. در صورت امکان ظرف 48 ساعت برای خشک کردن کامل دیوارها و کفپوشها اقدام کنید؛ زیرا این کار از تخریب ساختمان جلوگیری میکند.
با شرکت بیمه خود تماس بگیرید
از تمام خسارتها عکس بگیرید. هرچه سریعتر روند بیمه را شروع کنید. از حمایتهای دولت برای تسریع روند کمک بگیرید.
طغیان آب و سیل میتواند خطرات قابل توجهی را ایجاد کند. با ساخت و ساز صحیح و توجه به نکات ایمنی میتوان از ایجاد خسارت جلوگیری کرد. دانستن نکات ایمنی هنگام وقوع سیل به افراد کمک زیادی میکند. توجه به نکات ایمنی و بهداشتی پس از وقوع این پدیده نیز از اهمیت ویژهای برخوردار هستند. آیا شما تجربهای از این بلای طبیعی دارید؟ ممکن است نکات ایمنی دیگری به نظرتان برسد که در این مقاله ذکر نشده باشد. لطفا نظرات و پیشنهادات خود را با ما در میان بگذارید.