آسیب های تلفن همراه؛ آیا امواج موبایل خطرناک است؟

تلفن همراه به بخش جداناپذیری از زندگی ما تبدیل‌شده است. اما آیا آسیب های تلفن همراه به داشتن آن می‌ارزد؟ برای پاسخ به این سؤال با ما همراه باشید.

امروزه تلفن‌های همراه هوشمند در سراسر دنیا دیده می‌شوند. فراگیر شدن این دستگاه ضروری و وسوسه‌انگیز در زندگی با یک سری اثرات جانبی غیرقابل‌چشم‌پوشی همراه بوده است. آسیب های تلفن همراه را می‌توان به دو دسته قابل دیدن و غیرقابل دیدن تقسیم کرد.

دسته قابل دیدن ساده است و می‌توان آن را در زندگی روزمره مشاهده کرد؛ مانند چاقی، کم‌تحرکی و غیره. اما دسته غیرقابل دیدن را باید با ابزار آزمایشگاهی اندازه‌گیری کرد و با چشم غیرمسلح قابل‌دیدن نیست؛ مانند امواج انرژی که از تلفن همراه ساطع می‌شوند.

برای درک بهتر آسیب های تلفن همراه ابتدا باید تعریف کلی از تلفن و چگونگی کارکرد آن ارائه کرد. تلفن‌های همراه از رادیو و خطوط زمینی برای ارسال تماس‌ها استفاده می‌کنند. تماس ابتدا توسط یک ایستگاه پایه نزدیک دریافت و از طریق خطوط زمینی به ایستگاه پایه دیگر و یا به یک تلفن ثابت ارسال می‌شود. ایستگاه‌های پایه، قدرت پایینی دارند و به همین دلیل با یکدیگر تداخل نمی‌کنند و امکان تماس میلیون‌ها نفر با یکدیگر و استفاده از فقط چند فرکانس معدود را میسر می‌سازند.

یک گوشی تلفن همراه جیبی حاوی بیش از یک رایانه و همچنین یک فرستنده رادیویی ماکروویو است. وقتی آن را روشن می‌کنید، گوشی نزدیک‌ترین ایستگاه پایه را پیدا می‌کند و به آن وصل می‌شود و درنتیجه سیستم جای آن را می‌داند. اگر از محدوده خارج شوید، گوشی بلافاصله ایستگاه دیگری را پیدا می‌کند و در صورت نیاز خود را با آن تطبیق می‌دهد. در ادامه بیشتر به این موضوع و آسیب های تلفن همراه می‌پردازیم.

آنچه در این مقاله می‌خوانید:

• آیا دلیلی برای نگرانی وجود دارد؟
• آسیب های تلفن همراه
  • امواج الکترومغناطیس
  • امواج رادیو فرکانس
• ارتباط سرطان و تلفن همراه
• چه کار کنیم؟
• کلام آخر

آیا دلیلی برای نگرانی وجود دارد؟

استفاده از تلفن همراه روزبه‌روز در حال افزایش است. بعد از انجام تحقیقات اولیه درباره آسیب های تلفن همراه برای کاربران، خانم الی مارکس مدیر اجرایی انجمن تومور مغزی کالیفرنیا، نه‌تنها از شنیدن یافته‌های جدید تعجب نکرد، بلکه از به جریان افتادن پرونده‌های قانونی بعد از انتشار این تحقیقات نیز بسیار خوشحال شد. او حتی قبل از برگزاری جلسه از این موضوع مطمئن بود. متأسفانه همسر خانم مارکس دچار تومور مغزی شده بود و او معتقد بود که استفاده طولانی‌مدت از تلفن همراه علت این اتفاق است.

او با FCC و سازمان غذا و دارو (FDA) گفتگو کرد تا دستورالعمل‌های خود را در مورد تشعشعات تلفن همراه را مجدداً ارزیابی کنند. واضح بود که این ارزیابی به معنای تجدیدنظر در ساخت و اجرا است که هزینه گزافی در پی خواهد داشت. در مقابل آجیت پای رئیس FCC نیز اعلام كرد كه آن‌ها دستورالعمل‌ها را همان‌گونه که هست حفظ خواهند کرد. این در حالی است که گسترش پوشش 5G در سراسر کشور باعث می‌شود افراد بیشتری، در معرض پرتوهای قوی‌تری قرار بگیرند.

ماركس به Healthline گفت:

این امر را نمی‌توان در اختیار FCC یا FDA قرارداد. تبانی و فساد بین FDA و FCC و مخابرات خارج از کنترل است.

مارکس و سایر طرفدارانی که خواهان تغییر مقررات هستند، معتقدند که FCC برای رسیدگی به این مسئله بیشتر به منافع خصوصی نگاه می‌کند. وی ادامه داد:

صنعت، FDA و FCC همچنان اصرار دارند که هیچ مدرک و سندی مبنی بر آسیب رساندن این امواج به انسان وجود ندارد. این‌یک دروغ آشکار است؛ اما آن‌ها باید مسئولیت‌پذیر باشند و این کار (ارزیابی مجدد) را انجام دهند.

پژوهش‌های زیادی وجود دارد که ثابت می‌کند تشعشعات تلفن همراه به DNA آسیب می‌زند و باعث سرطان می‌شود. نه‌تنها مغز، بلکه غده بزاقی، تیروئید، پستان، جنین، اسپرم، استخوان و موارد دیگر تحت تاثیر آسیب های تلفن همراه هستند.

دکتر جفری شورن رئیس مرکز دستگاه‌ها و سلامت رادیولوژی FDA، نوامبر گذشته بیانیه‌ای را صادر کرد. او در این بیانیه گفت:

حدومرز ایمنی فعلی که برای قرار گرفتن در معرض رادیو فرکانس‌های تلفن همراه تعبیه شده، جهت محافظت از سلامت عمومی قابل‌قبول است.

دکتر سانتوش كساری متخصص نورو-انکولوژی، استاد انكولوژی و نوروتراپی در انستیتوی سرطان جان وین در مركز بهداشتی در سانتا مونیكای كالیفرنیا اذعان کرد:

این بیانیه براساس آزمایش روی موش انجام شده و تعمیم دادن آن به انسان سخت است. طی دهه‌های گذشته مطالعات زیادی روی حیوانات انجام شده که دلایلی را در بروز سرطان نشان می‌دهد. اما تمام این مطالعات تا حدی متفاوت‌اند و حیوانات [در آزمایش انجام‌شده] در معرض دوز بالاتری [از تشعشع] نسبت به انسان‌ها قرار می‌گیرند. بنابراین ارتباط [امواج تلفن همراه] با وضعیت سلامت انسان همچنان ناشناخته است.

آسیب های تلفن همراه

در ادامه اشاره‌ای به برخی از آسیب های تلفن همراه خواهیم داشت.

امواج الکترومغناطیس

پیش از پرداختن به ارتباط امواج الکترومغناطیس با آسیب های تلفن همراه لازم است مروری بر توضیح الکترومغناطیس داشته باشیم. یک جریان الکتریکی، مغناطیس تولید می‌کند و یک آهن‌ربا می‌تواند جریان الکتریکی تولید کند. این دو نیرو آنقدر به هم نزدیک‌اند که دانشمندان درباره نیرویی واحد به نام الکترومغناطیس صحبت می‌کنند.

بدون این نیرو ما منبع الکتریسیته یا موتور الکتریکی نخواهیم داشت. در اطراف هر الکترون خاصیتی به نام میدان الکتریکی وجود دارد. هنگامی‌که الکترون حرکت می‌کند، میدان دومی ایجاد می‌کند (میدان مغناطیسی). هنگامی‌که جریان الکترون‌ها در رسانایی، مانند قطعه‌ای فلز یا یک سیم‌پیچ جاری شود، رسانا به یک آهن‌ربای موقت (یک الکترومغناطیس) تبدیل می‌شود.

پرتوهای الکترومغناطیس، امواج الکترومغناطیسی هستند که با سرعت نور حرکت می‌کنند. دامنه کامل پرتوها، طیف الکترومغناطیس را تشکیل می‌دهد. تعداد ارتعاش امواج (الکترومغناطیس، صوت و…) در هر ثانیه را با مقیاس هرتز (Hz) اندازه‌گیری می‌کنند.

در برنامه‌های دیجیتالی اصوات و تصاویر به جریان و اعداد دودویی تبدیل می‌شوند. نتیجه‌این امر دریافتی باکیفیت بالا و کانال‌های زیاد است. وسایل دیجیتالی اصوات و تصاویر را به کد دودویی تبدیل می‌کند. این کد به‌وسیله امواج الکترومغناطیسی منتقل می‌شود. تصاویر دیجیتالی واضح‌تر هستند؛ زیرا کد دودویی را می‌توان برای فرستادن اطلاعات بیشتر درباره تصویر به گیرنده، فشرده (کوچک‌تر) کرد. پخش‌کنندگان برنامه‌ها از این راه می‌توانند کانال‌های بیشتری ارسال کنند.

طیف الکترومغناطیس امواج را طبق بسامد (تعداد موجی که در هر ثانیه از یک نقطه می‌گذرد) و طول‌موج (فاصله بین ابتدای یک موج تا ابتدای موج بعدی) مرتب می‌کند. این طیف به ترتیب شامل امواج رادیویی، امواج ماکروویو، پرتو فروسرخ، نور مرئی، پرتو فرابنفش، پرتو ایکس و پرتو گاما است. در این‌ بین پرتو گاما و پرتو ایکس بیشتر از همه به بدن انسان آسیب می‌رسانند.

امواج الکترومغناطیس شامل تمام امواج نامبرده است. اغلب مردم توسط دستگاه‌هایی مانند تلفن همراه، تبلت‌ها، دکل‌های مخابراتی، وسایل عکس‌برداری پزشکی و آنتن‌های تلویزیون در معرض این امواج قرار می‌گیرند. اثبات‌شده‌ترین اثر بیولوژیکی امواج الکترومغناطیس گرمایش است. این امواج در مقدار بسیار زیاد می‌تواند باعث افزایش دمای بافت‌های بدن انسان و منجر به سوختگی و سایر آسیب‌ها شود. اما خیلی نگران نباشید؛ تلفن‌های همراه فعلی این امواج را در سطح پایین ساطع می‌کنند. نگرانی اصلی مسئله ورود اینترنت به پوشش 5G است؛ زیرا معلوم نیست که آیا بعد از این تغییر، میزان امواج همچنان کم باقی بماند. تحقیقات بیشتری لازم است که در این زمینه صورت بگیرد.

امواج رادیو فرکانس

رادیو، تلویزیون، تلفن‌های همراه و رادار از سیگنال‌هایی با ماهیت امواج الکترومغناطیسی استفاده می‌کنند. این‌ها امواجی هستند که انرژی را به‌صورت الکتریسیته یا مغناطیس با سرعت نور جابه‌جا می‌کنند. نوری که قادر به دیدن آن هستیم نیز یک موج الکترومغناطیسی است. اما دیگر انواع موج الکترومغناطیسی نامرئی هستند. انواع مختلف موج الکترومغناطیسی فرکانس‌ها و طول‌موج‌های مختلف دارند. مجموعه‌ آن‌ها طیف الکترومغناطیس را تشکیل می‌دهند.

امواج رادیویی بلندترین طول‌موج‌ها را در طیف دارند. آن‌ها سیگنال‌های رادیویی و تلویزیونی را به سراسر جهان می‌رسانند. تلسکوپ‌های رادیویی، امواج رادیویی فضا را دریافت می‌کنند که برای مطالعه کیهان مورداستفاده قرار می‌گیرد.

در سال 2011، 30 دانشمند بین‌المللی برای ارزیابی خطر ابتلا به سرطان با قرار گرفتن در معرض امواج الکترومغناطیس و رادیویی، در آژانس بین‌المللی سرطان (IARC) ملاقات کردند. مطالعات صورت گرفته توسط این دانشمندان به‌صورت یک مطالعه هم‌گروهی و پنج مطالعه مورد شاهدی بر انسان بود. این دانشمندان با تحقیق بر 40 موش نتیجه گرفتند که «ارتباط در معرض امواج قرار داشتن و تومور مغزی امکان‌پذیر است». مطالعات دیگر در وسعت کوچک‌تر نیز نتیجه مشابهی را برای نوروم آکوستیک نشان داد، اما شواهد برای ارتباط آن با دیگر انواع سرطان‌ها قانع‌کننده نبود.

ارتباط سرطان و تلفن همراه

آگوستینو دی سیالو (Agostino Di Ciaula) دکتر بخش پزشکی داخلی بیمارستان بیسگلوی در ایتالیا است. او مقاله‌ای را تحت عنوان بررسی آخرین مطالعات انجام‌شده درباره تأثیر امواج بر انسان، حیوان و میکروب نوشت. سیالو در این مقاله می‌نویسد:

اگرچه بحث درباره این موضوع مقدماتی و شواهدی که در خصوص این مورد جمع‌آوری می‌شود تدریجی و زمان‌بر است، اما با در نظر گرفتن همین شواهد موجود، اثر این امواج بر سیستم‌های بیولوژیکی قابل‌مشاهده است. ازجمله عوارض این امواج می‌توان به‌احتمال بروز اثرات آنکولوژیکی و غیر آنکولوژیکی (عمدتاً تولیدمثل، متابولیک، عصب‌شناسی و میکروبیولوژیکی) اشاره کرد.

او ادامه می‌دهد:

اثرات بیولوژیکی ثبت‌شده از عوارض مواجهه با حد مجاز استفاده از این امواج در تلفن همراه است. این امر باعث افزایش شک و تردید ما از استانداردهای ایمنی حال حاضر شد. لازم است که مطالعات تجربی و اپیدمیولوژیک بیشتری به‌منظور کشف بهتر و کامل اثرات ناشی از قرار گرفتن در معرض این امواج انجام گیرد. این مطالعات باید در گروه‌های سنی مختلف صورت پذیرد.

ICNIRP (هیئت بین‌المللی محافظت دربرابر تابش غیر یون ساز) دو مورد از جدیدترین مطالعات درباره آسیب های تلفن همراه را که می‌تواند باعث ایجاد سرطان در موش‌ها شود را بررسی و منتشر کرده است. مطالعه اول توسط وزارت بهداشت و خدمات انسانی ایالات‌متحده انجام شد. برنامه ملی سم‌شناسی این آزمایش را با میزان تشعشع در مقیاس بالا و در طیف 900 مگاهرتزی انجام داد. این گروه شاهد رشد تومورها در قلب، مغز و غدد فوق کلیه موش‌های صحرایی نر بودند.

مطالعه دوم توسط جمعی از محققان مرکز تحقیقات سرطان مالتونی انجام و منتشر شد. این مطالعه نشان داد قدرت امواجی که برای آزمایش اول روی موش‌های صحرایی صورت گرفته است معادل دکل تلفن همراه 1.8 گیگاهرتزی است.

ICNIRP می‌نویسد:

براساس مطالعات، نتیجه می‌گیریم که باید در دستورالعمل‌های موجود برای در معرض قرار گرفتن با این امواج تجدیدنظر شود.

چه کار کنیم؟

متخصصان روش‌های زیر را برای ایمنی بیشتر در برابر اشعه غیرضروری و آسیب های تلفن همراه پیشنهاد دادند:

• تا جایی که ممکن است از گوشی کمتر استفاده کنید.
• تلفن همراه را نزدیک بدن خود، مثلاً در جیبتان نگه ندارید.
• برای صحبت با تلفن، از هدفون یا اسپیکر (بلندگو) استفاده کنید.
• موقع خواب تلفن همراه را بالای سر، یا کنار خود نگذارید.
• زمانی که با تلفن همراه کاری ندارید، آن را روی حالت هواپیما قرار دهید.

بااینکه در امان ماندن صددرصدی از امواج امکان‌پذیر نیست، ولی فروش محصولاتی که ادعا می‌کنند می‌توانند امواج را کاهش دهند در بازار داغ است؛ مانند محصول سیف اسلیو (SafeSleeve) که ادعا می‌کند با پوشیدن آن 99% از امواج رادیویی و 92% از امواج با فرکانس بسیار پایین مسدود می‌شود.

نتیجه‌ای که از شواهد موجود می‌توان گرفت این است که تا به وجود آمدن گزینه جایگزین برای تلفن همراه، از روش‌های پیشنهادی فوق استفاده کنید. بااینکه امروزه استفاده کمتر از تلفن همراه بسیار سخت‌تر از گذشته است، ولی کاری نشدنی و محال نیست. لازم نیست تمام این پیشنهاد‌ها را به‌یک‌باره انجام دهید؛ عادت‌های درست با حرکت آهسته و پیوسته به وجود می‌آیند.

کلام آخر

قطعاً شواهدی مبنی بر ارتباط امواج الکترومغناطیس و رادیویی با خطر ابتلا به برخی از سرطان‌ها وجود دارد؛ ولی این عامل به‌تنهایی نمی‌تواند مانع استفاده از این وسیله شود، چه‌بسا این وسیله در شرایط بحرانی بیشتر کمک‌کننده بوده است تا آسیب‌رسان. محققان همچنان معتقدند که این امواج، به‌خصوص در پهنای باند 5G در طولانی‌مدت تهدیدی برای سلامتی ما خواهند بود. واقعیت این است که در حال حاضر هیچ راه فراری از این امواج نداریم؛ مگر آنکه تصمیم بگیریم که تا آخر عمرمان در غاری در عمق چند صد متری زیرزمین زندگی کنیم.

ازآنجایی‌که مدت‌زمان زیادی از فراگیر شدن تلفن‌های همراه هوشمند نمی‌گذرد، لازم است که تحقیقات بیشتری در زمینه آسیب های تلفن همراه انجام گیرد؛ ولی تا آن موقع بهتر است که در استفاده از این وسایل افراط صورت نگیرد. امواج رادیویی و الکترومغناطیس به‌اندازه کم، ولی متناوب هم آسیب‌هایی را در پیش خواهد داشت.

لازم است که دوباره یادآوری شود که این تحقیقات نوپا هستند و تا رسیدن به نتیجه قطعی در مورد آسیب های تلفن همراه و پیدا کردن جایگزین مناسب برای آن، پیش‌گیری بهتر از درمان خواهد بود. نظر شما دراین‌باره چیست؟ اگر دیدگاهی در‌این‌باره دارید، لطفاً در قسمت نظرات با ما به اشتراک بگذارید.