زندگی نامه نیکولا تسلا ؛ رقیب ادیسون تا به امروز

نیکولا تسلا یکی از معروف‌ترین و برجسته‌ترین مخترعین تاریخ بشریت به حساب می‌آید. اختراعات و اکتشافات نیکولا تسلا بنیان‌گذار بسیاری از فناوری‌های امروزی است.

نیکولا تسلا مهندس و دانشمندی بود که بیشتر به خاطر طراحی سیستم جریان متناوب شناخته شده است؛ سیستمی که اکنون در بیشتر نقاط جهان برای برق‌رسانی به کار گرفته می‌شود. او همچنین خالق سیم‌پیچ تسلا نیز هست. سیم‌پیچ تسلا تا به امروز در فناوری‌های رادیویی مورد استفاده قرار می‌گیرد. تسلا که در کرواسی امروزی به دنیا آمده بود، در سال 1884 به آمریکا مهاجرت کرد و برای مدت کوتاهی هم با توماس ادیسون همکاری می‌کرد.

تسلا در طول دوران فعالیت خود به پیشرفت‌های قابل‌ملاحظه‌ای در زمینه تولید، انتقال و استفاده از جریان برق دست پیدا کرد. او با وجود اینکه بسیار مورد تحسین و احترام واقع می‌شد، اما هیچوقت نتوانست با اختراعاتش از نظر مالی موفقیت چندانی کسب کند؛ درست برخلاف رییس سابق و رقیب اصلی‌اش، یعنی توماس ادیسون. با زندگی نامه نیکولا تسلا همراه ما باشید.

آنچه در این مقاله می‌خوانید:

• سال‌ های اول زندگی نیکولا تسلا
• نيكولا تسلا و توماس اديسون
• اولین تجربیات شغلی نیکولا تسلا
• اختراعات نیکولا تسلا
• علت مرگ نیکولا تسلا

سال‌ های اول زندگی نیکولا تسلا

تسلا در سال 1856 در روستای سمیلجان کرواسی به دنیا آمد. این منطقه در آن زمان تحت حاکمیت پادشاهی اتریش-مجارستان قرار داشت. پدر نیکولا در کلیسای ارتدکس صربی یک کشیش بود و مادرش ابزار خانگی و مکانیکی می‌ساخت و بیشتر وقتش را در زمین خانواده به کشاورزی صرف می‌کرد. خانواده تسلا در مجموع از 5 فرزند تشکیل شده بود که نیکولا فرزند چهارم بود. او سه خواهر و یک برادر به نام دنیل داشت. دنیل زمانی که نیکولا 5 سال داشت، در یک حادثه اسب سواری جان خود را از دست داد.

نیکولا به گفته خودش زمانی که در دبیرستان بود، در کلاس فیزیک ابتدا با الکتریسیته آشنا شد. آزمایشاتی که معلم فیزیک با استفاده از جریان الکتریسیته انجام می‌داد، عامل اصلی بود که سبب شد نیکولا تصمیم بگیرد در مورد این پدیده عجیب اطلاعات بیشتری کسب کند. تسلا در دبیرستان قادر بود معادلات انتگرال را به طور ذهنی حل کند؛ اما معلم‌هایش اکثرا بر این عقیده بودند که او تقلب می‌کند. نیکولا توانست دوره دبیرستان را طی مدت 3 سال به پایان برساند.

تسلا پس از پایان تحصیلات دبیرستان به روستای خودشان، یعنی سمیلجان برگشت؛ اما مدت کوتاهی پس از بازگشتش به وبا مبتلا شد و حدود 9 ماه زمین‌گیر شد. او طی این مدت بارها تا نزدیکی مرگ پیش رفت. زمانی که او بیمار بود پدرش که ابتدا می‌خواست او هم یک کشیش شود، با درماندگی از خدا خواست که اگر حال پسرش خوب شود، او را به بهترین دانشگاه مهندسی خواهد فرستاد.

اما تسلا حتی پس از بهبود حالش هم آسایش نداشت. یک سال بعد از اینکه او به سمیلجان برگشت، مامورین پادشاهی اتریش-مجارستان به روستا آمدند و تمامی کسانی را که واجد شرایط بودند به خدمت وظیفه عمومی بردند؛ ولی تسلا علاقه‌ای به خدمت در ارتش نداشت. برای همین از دست آن‌ها فرار کرد و به کوهستان‌ها پناه برد.

نیکولا در سال 1875 در دانشگاه صنعتی گراتس در اتریش در رشته ریاضی و فیزیک تحصیلاتش را ادامه داد. او در سال اول تحصیل در تمامی سخنرانی‌های علمی دانشگاه شرکت می‌کرد و تمامی نمراتش هم عالی بودند؛ به طوری که حتی رییس دانشگاه با ارسال نامه‌ای به پدر نیکولا از سخت‌کوشی و همچنین نمرات بسیار خوب او تعریف کرد؛ اما اوضاع در سال‌های بعدی اینقدر خوب پیش نرفت. تسلا در سال دوم به قماربازی معتاد شده بود و در سال سوم تقریبا تمامی پول‌هایی که پدرش برایش می‌فرستاد را از دست داد؛ ولی بعد توانست دوباره با قمار پول‌های از دست رفته را به خانواده برگرداند.

این اعتیاد به قمار همانطور که انتظار می‌رفت به تحصیلاتش هم صدمات زیادی زد. تسلا نمی‌توانست به موقع برای امتحانات آماده شود و دانشگاه نیز وقت اضافی به او نمی‌داد. نیکولا تسلا اصلا نتوانست در ترم آخر سال سومش در دانشگاه نمره‌ای کسب کند و هیچوقت هم از این دانشگاه فارغ‌التحصیل نشد. او در دسامبر سال 1878 دانشگاه گراتس را ترک و تمامی ارتباطاتش با خانواده را نیز قطع کرد؛ چون نمی‌خواست آن‌ها از ترک تحصیل او با خبر شوند. او حتی با دوستانش نیز قطع رابطه کرد. آن‌ها که مدت‌ها بود از او بی‌خبر بودند، فکر کردند تسلا در رودخانه مور غرق شده است.

ولی نیکولا به شهر ماریبور رفته بود و به عنوان نقشه‌کش کار می‌کرد. در این زمان بود که پدرش بالاخره از او باخبر شد و در ماه مارس سال 1879 به این شهر رفت تا از او خواهش کند به خانه برگردد؛ ولی تسلا قبول نکرد. او در سال 1881 به بوداپست رفت و زیر نظر تیوادار پوشکاش، مخترع برجسته مجارستانی در یک کمپانی تلگراف مشغول به کار شد. تسلا در روزهای اول متوجه شد که سیستم تلگراف این کمپانی آنقدرها قابل اتکا نیست و برای همین در دفتر مرکزی تلگراف این کمپانی به عنوان یک نقشه‌کش کارش را آغاز کرد. در عرض چند ماه این کمپانی از این رو به آن رو شد و مدیران آن، تسلا را به سمت رییس بخش برق و الکتریسیته منصوب کردند.

نيكولا تسلا و توماس اديسون

تیوادار پوشکاش یک بار دیگر برای تسلا شغل پیدا کرد. تسلا در شعبه پاریس یکی از شرکت‌های ادیسون مشغول شد و وظیفه نصب لامپ‌های رشته‌ای در شهر را بر عهده گرفت. تسلا در این سمت تجربیات زیادی در زمینه مهندسی برق کسب کرد و مدیران ارشد او نیز که متوجه دانش گسترده او در زمینه فیزیک و مهندسی شده بودند، وظیفه طراحی دینام‌ها و موتورهای برق جدید را بر عهده او گذاشتند. همچنین وقتی مشکلی در دیگر تاسیسات ادیسون در آلمان یا دیگر نقاط فرانسه رخ می‌داد، تسلا اولین نفری بود که برای حل مشکل اعزام می‌شد.

چارلز بچلر دستیار ارشد ادیسون در پاریس بود و وظیفه مدیریت فعالیت‌های کمپانی ادیسون در این شهر را بر عهده داشت. در سال 1884 او به آمریکا منتقل شد تا یکی از بخش‌های تولیدی کمپانی در نیویورک را مدیریت کند. او شخصا از مدیران ارشد کمپانی درخواست کرد که تسلا را نیز همراه با او به نیویورک منتقل کنند. تسلا در آنجا نیز بیشتر وظیفه عیب‌یابی و بهبود ژنراتورها را بر عهده داشت. به باور تاریخ‌شناسان، تسلا در مدتی که در کمپانی ادیسون مشغول به کار بوده، احتمالا تنها چند بار از نزدیک با توماس ادیسون دیدار کرده است.

تسلا یکی از این برخوردها را در اتوبیوگرافی خود آورده است. به گفته تسلا، یک شب که او تا دیروقت مشغول به تعمیر دینام‌های آسیب دیده کشتی اس‌اس اورگن بوده، به طور اتفاقی به ادیسون و بچلر برخورده است. آن‌ها در ابتدا گمان کردند تسلا تا آن وقت شب در حال خوشگذرانی بوده، ولی وقتی تسلا به آن‌ها می‌گوید که تمام شب بیدار و در حال تعمیر کشتی بوده ادیسون تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد و می‌گوید: «به این می‌گویند یک مرد خوب».

با این همه، تسلا تنها 6 ماه در شرکت ادیسون کار کرد و بعد از آنجا خارج شد. دقیقا مشخص نیست دلیل این تصمیم تسلا چه بوده است. برخی می‌گویند تسلا برای طراحی لامپ قوسی که البته مورد استفاده قرار نگرفت و یا بازطراحی ژنراتورهای کمپانی، پاداشش را دریافت نکرده بود. تسلا قبل از اینکه از شرکت خارج شود هم در بحث حقوق و پاداش با کمپانی ادیسون به مشکل برخورده بود. او در بیوگرافی خود می‌گوید مدیران کمپانی ادیسون برای طراحی 24 نوع ماشین برق استاندارد پیشنهاد پاداش 50 هزار دلاری به او داده بودند که در آخر معلوم شده یک شوخی بوده است.

البته برخی دیگر هم می‌گویند این پیشنهاد را خود توماس ادیسون شخصا مطرح کرده و بعد به شوخی گفته: «تسلا، تو حس شوخ طبعی ما آمریکایی‌ها را درک نمی‌کنی». از طرف دیگر 50 هزار دلاری که به عنوان پاداش در هر دو روایت مطرح شده، مبلغ بسیار هنگفتی در زمان خود به حساب می‌آمده و بعید است که در آن زمان مدیران تسلا توانایی پرداخت آن را داشته باشند. در یادداشت‌های تسلا نیز یک یادداشت در طول دو صفحه‌ای که مربوط به تاریخ‌های 7 دسامبر 1884 و 4 ژانویه 1885 بوده نوشته شده است که «خداحافظ شرکت ماشین‌های ادیسون».

اولین تجربیات شغلی نیکولا تسلا

تسلا پس از جدایی از ادیسون بلافاصله کار بر روی ساخت لامپ قوسی را شروع کرد. او در سال 1885 با دو تاجر ثروتمند آشنا شد که قبول کردند کمک‌های مالی لازم برای تاسیس شرکتی به نام شرکت لامپ برقی تسلا را در اختیار او قرار دهند. تسلا در این سال پتنت‌های مختلفی از جمله یک ژنراتور جریان مستقیم بهبودیافته را ثبت کرد و همچنین امتیاز ساخت و نصب این ژنراتور در راوی نیوجرسی را نیز بدست آورد.

در ادامه تسلا ایده‌های جدیدی برای استفاده از جریان متناوب به جای جریان مستقیم مطرح کرد که سرمایه‌گذاران استقبال چندانی از آن نکردند. در سال 1886 پس از اینکه شرکت تسلا به طور کامل راه افتاد، سرمایه‌گذاران به این نتیجه رسیدند که بازار تولید لامپ‌ها و تجهیزات به شدت رقابتی است و بهتر است تنها به جنبه تولید برق و برق‌رسانی متمرکز شوند. آن‌ها یک کمپانی تولید برق جداگانه تشکیل دادند و کمپانی تسلا را رها کردند. تسلا حتی کنترل پتنت‌هایش را هم از دست داد؛ چون او این پتنت‌ها را در ازای دریافت سهام شرکت به سرمایه‌گذاران واگذار کرده بود.

او در این مدت به شدت از نظر مالی دچار مشکل شد و مجبور شده بود به تعمیر وسایل برقی یا کندن چاله بپردازد؛ آن هم با حقوق 2 دلار در روز. تسلا بعدها از این بازه زندگی خود به عنوان یک زمان بسیار سخت یاد کرد و گفت:

در آن زمان به نظرم می‌آمد با تحصیل در رشته‌های مختلف علمی، مکانیک و ادبیات، خودم را مسخره کردم.

در اواخر سال 1886 تسلا با یکی از روسای وسترن یونیون و یک وکیل آشنا شد. این دو، تجربه زیادی در راه‌اندازی شرکت‌های مختلف داشتند و سرمایه اولیه را در اختیار تسلا قراردادند. قرار شد هر سودی که شرکت کسب می‌کرد، به طور مساوی بین آن‌ها تقسیم شود. تسلا در سال 1887 یک موتور القایی طراحی کرد که با جریان متناوب کار می‌کرد. تسلا تا سال 1888 بیش از 30 پتنت در ارتباط با جریان متناوب به نام خود ثبت کرده بود و حتی مؤسسه مهندسان برق آمریکا نیز از او برای سخنرانی دعوت کرد.

سخنرانی او در این موسسه بیشتر از همه توجه جرج وستینگهاوس را به خود جلب کرد؛ مخترعی که اولین سیستم جریان متناوب را در نزدیکی بوستون به راه انداخته بود و در جریان جنگ تعرفه‌ها در کنار خود تسلا به یکی از رقبای اصلی ادیسون تبدیل شد. تسلا علاوه بر سخنرانی، از موتور جریان متناوب خود هم در این موسسه رونمایی کرد. این موتور نیز از سوی مهندسین شرکت وستینگهاوس مورد توجه قرار گرفت. مهندسین این شرکت به جرج وستینگهاوس گزارش دادند که موتور تسلا دقیقا همان چیزی است که آن‌ها به آن نیاز دارند.

دو سرمایه‌گذار تسلا با عقد قراردادی با وستینگهاوس حق بهره‌برداری و استفاده از پتنت‌های تسلا را به قیمت 60 هزار دلار به این کمپانی واگذار کردند. وستینگهاوس همچنین تسلا را در سمت مشاور آزمایشگاهی به استخدام خود درآورد. تسلا در سمت جدید خود سیستم برق‌رسانی جریان متناوب را بهبود داد تا خیابان‌های شهر را با استفاده از آن روشن کنند.

اختراعات نیکولا تسلا

تسلا یکی از اولین کسانی بود که فناوری امواج رادیویی مثل اشعه ایکس ری، کنترل از راه دور و میدان مغناطیسی متحرک را توسعه داد؛ اما او بیشتر از همه به خاطر بهبود سیستم برق‌رسانی جریان متناوب و همچنین اختراع سیم‌پیچ تسلا شهرت دارد.

سیستم برق رسانی جریان متناوب

طراح سیستم برق‌رسانی جریان متناوب، نیکولا تسلا است. این سیستم از اوایل قرن 20 تا به امروز در بیشتر نقاط جهان برای برق‌رسانی به کار گرفته می‌شود. تسلا این سیستم را با کمک جرج وستینگهاوس در اختیار مردم قرار می‌داد؛ اما آن‌ها در آن زمان یک رقیب بزرگ به نام توماس ادیسون داشتند که از جریان مستقیم استفاده می‌کرد.

ادیسون کمپین تبلیغاتی گسترده‌ای را در آن زمان بر علیه جریان متناوب به راه انداخت؛ اما در نهایت نتوانست موفقیت زیادی کسب کند و با انتخاب شرکت وستینگهاوس برای برق‌رسانی به نمایشگاه جهانی شیکاگو روزبه‌روز جریان متناوب، نفوذ بیشتری در جامعه پیدا می‌کرد.

نیروگاه برق آبی

تسلا در سال 1895 همراه با مهندسین جنرال التکریک و وستینگهاوس، یکی از اولین نیروگاه‌های برق آبی جهان را در آبشار نیاگارا طراحی کرد. از این نیروگاه برای برق‌رسانی به شهرهای بوفالو و نیویورک استفاده می‌شد و یکی از دلایلی بود که سبب شد جریان متناوب به سیستم استاندارد برق‌رسانی در جهان تبدیل شود.

سیم‌پیچ تسلا

تسلا در تابستان 1889 به پاریس سفر کرد و در آنجا با آزمایشات هاینریش هرتز که تابش الکترومغناطیسی، از جمله امواج رادیویی را اثبات می‌کرد آشنا شد. از نظر تسلا این کشف، یک کشف بسیار جدید و متفاوت بود و برای همین او تصمیم گرفت وقت بیشتری را صرف آن کند. تسلا در آزمایشات خود از یک ژنراتور سنکرون که خودش توسعه داده بود، برای برق رسانی به یک قرقره رومکروف استفاده کرد؛ ولی متوجه شد به دلیل شدت بالای جریان هسته آهنی، قرقره ذوب می‌شود. تسلا برای برطرف کردن این مشکل به جای اینکه از مواد عایق بین سیم‌پیچ‌ها استفاده کند، یک لایه هوا میانشان قرار داد و از یک هسته آهنی استفاده کرد که می‌شد آن را در موقعیت‌های مختلفی در داخل سیم‌پیچ یا خارج آن قرار داد.

سیم‌پیچ تسلا نمونه اولیه فناوری بی‌سیمی است که امروزه در بیشتر بخش‌های زندگیمان از آن بهره می‌بریم. این سیم‌پیچ تا به امروز در فناوری‌های رادیویی مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر این در بسیاری از القاگرهای آنتن‌های مخابراتی رادیو ابتدایی از سیم‌پیچ تسلا استفاده می‌شد. خود تسلا از این سیم‌پیچ برای مطالعه و بررسی فلورسنس، پرتو ایکس، رادیو، برق‌رسانی بدون سیم و امواج الکترومغناطیس زمین و اتمسفر اطراف آن استفاده می‌کرد. این سیم‌پیچ به عقیده بسیاری، بهترین اختراع نیکولا تسلا است.

انرژی آزاد

تسلا بیشتر از همه به انتقال بدون سیم انرژی علاقه‌مند شده بود و در سال 1900 تصمیم گرفت یکی از پیچیده‌ترین پروژه‌های زندگی‌اش را آغاز کند. این پروژه ساخت یک سیستم ارتباطی بدون سیم در کل دنیا بود که با کمک یک منبع برق قدرتمند، توانش را تامین می‌کرد تا انسان‌ها بتوانند اطلاعات و انرژی را با هم به اشتراک بگذارند. تسلا با جذب سرمایه‌ مورد نیاز، کار بر روی این پروژه را با ساخت آزمایشگاهی که مجهز به یک نیروگاه برق و همچنین یک دکل مخابراتی بزرگ بود شروع کرد.

با این حال با گذشت مدت زمانی، سرمایه‌گذاران تردیدهای زیادی در مورد این سیستم داشتند و فکر نمی‌کردند بتوان آن را عملیاتی کرد. از طرف دیگر یکی از رقبای تسلا به نام گولیلمو مارکونی که از سوی توماس ادیسون حمایت مالی می‌شد، توانسته بود در بحث فناوری‌های رادیویی به پیشرفت‌های چشم‌گیری دست پیدا کند. در چنین وضعیتی تسلا دیگر چاره‌ای به جز رها کردن این پروژه نداشت. تاسیسات آزمایشگاهی تسلا، از جمله برج مخابراتی معروف آن در سال 1917 پس از ورشکسته شدن او، قطعه قطعه شدند و به فروش رسیدند.

علت مرگ نیکولا تسلا

تسلا دهه‌های آخر عمرش را در هتلی در نیویورک سپری کرد. او در حالی که قدرت فیزیکی و روانیش رو به تحلیل بود، باز هم دست از اختراعات جدید برنداشت. او در سال‌های آخر زندگی به کبوترهایی که در پارک‌های نیویورک بودند غذا می‌داد و به گفته خودش با آن‌ها ارتباط برقرار می‌کرد. نیکولا تسلا در نهایت در 7 ژانویه سال 1943 در سن 86 سالگی در اثر انسداد عروق قلب درگذشت.

میراث نیکولا تسلا تا به امروز در زندگی ما نقش بسیار موثری داشته است. سیستم جریان متناوبی که امروزه به خانه‌های ما برق می‌رساند، یکی از بزرگترین دستاوردهای زندگی تسلا به شمار می‌آید.