امروزه کارت حافظه یکی از اجزا مهم هر دستگاهی از دوربین‌های عکاسی گرفته تا گوشی‌ها است. در این مطلب به به ارائه راهنمای جامعی برای خرید کارت حافظه می‌پردازیم تا بتوانید بهترین انتخاب ممکن را داشته باشید.
صرف نظر از هر نوع دوربین دیجیتالی که با آن به ثبت تصاویر و سوژه‌های مختلف می‌پردازید، حتما باید محلی برای ذخیره این تصاویر در نظر داشته باشید. با وجود اینکه در حال حاضر بسیاری از دستگاه‌ها مانند گوشی‌های هوشمند و تبلت همراه با حافظه داخلی روانه بازار می‌شوند، اما این حافظه فضای محدودی دارد و از همین رو اکثر کاربران با خرید کارت حافظه یا استفاده از بهترین هاردهای اکسترنال سعی میکنند فضای بیشتری برای ذخیره سازی اطلاعات خود فراهم کنند. علاوه بر این اگر دستگاه مورد نظرتان یک دوربین دیجیتال باشد، باید برای استفاده از آن، Memory Card خریداری کنید؛ چرا که اکثر این دوربین‌ها با حافظه داخلی عرضه نمی‌شوند.
فهرست مطالب:
انواع مختلف کارت حافظه
جدول زیر خلاصه کوتاهی از انواع مختلف کارت حافظه موجود در بازار به همراه ابعاد و علامت اختصاری آنها را نشان می‌دهد. قبل از خرید کارت حافظه بهتر است با آنها آشنا شوید.
| # | نام کارت حافظه | علامت اختصاری | ابعاد (mm) |
|---|---|---|---|
| ۱ | Secure Digital | SD | ۲.۱ × ۳۲ × ۲۴ |
| ۲ | Secure Digital High Capacity | SDHC | ۲.۱ × ۳۲ × ۲۴ |
| ۳ | Secure Digital eXtended Capacity | SDXC | ۲.۱ × ۳۲ × ۲۴ |
| ۴ | MicroSD / MicroSDHC / MicroSDXC | MicroSD / MicroSDHC / MicroSDXC | ۱.۰ × ۱۵ × ۱۱ |
| ۵ | Memory Stick, Memory Stick PRO | MS | ۲.۸ × ۲۱.۵ × ۵۰ |
| ۶ | Memory Stick Duo / PRO Duo / PRO-HG Duo | MSD / MSPD / MSPDX | ۱.۶ × ۳۱ × ۲۰ |
| ۷ | CompactFlash Type I | CF-I | ۳.۳ × ۳۶.۴ × ۴۲.۸ |
| ۸ | CompactFlash Type II | CF-II | ۵ × ۳۶.۴ × ۴۲.۸ |
| ۹ | CFast | CFast | ۳.۶ × ۳۶.۴ × ۴۲.۸ |
| ۱۰ | XQD | XQD | ۳.۸ × ۲۹.۶ × ۳۸.۵ |
| ۱۱ | Secure Digital Ultra Capacity | SDUC / MicroSDUC | ۱.۰ × ۱۵ × ۱۱ / ۲.۱ × ۲۴ × ۳۲ |
البته لازم به ذکر است که موارد اول، پنجم و هشتم این جدول دیگر تولید نمی‌شوند و در بازار نیز به سختی پیدا می‌شوند.
افزون بر این، ذکر این نکته ضروری است که جدول بالا به محبوب‌ترین فرم فاکتورهای کارتهای حافظه که بیشتر از همه در دوربین‌های دیجیتال و فیلمبرداری استفاده می‌شوند محدود شده است. علاوه بر موارد بالا، مدل‌های مختلف دیگری نیز بودند که اندک اندک و با گذر زمان توانایی رقابت با سایر کارتها را نداشته و کنار گذاشته شدند. در ادامه به معرفی هرکدام از این ۱۰ نوع کارت حافظه خواهیم پرداخت.
۱. کارت حافظه (Secure Digital (SD
کارتهای حافظه Secure Digital یا به اختصار SD ابتدا در سال ۱۹۹۹ با همکاری شرکت‌های سندیسک، پاناسونیک و توشیبا و به منظور تامین حافظه دستگاه‌های قابل حمل طراحی و تولید شد. این ۳ شرکت در ادامه اتحادیه کارتهای حافظه (SD Association) را با هدف طراحی، ارائه و اعمال استانداردهای کارت حافظه در صنعت فناوری پایه گذاری کردند. استقبال سایر تولیدکنندگان از کارت حافظه SD به همراه ابعاد کوچک ۲.۱ × ۳۲.۰ × ۲۴.۰ میلی‌متری و هزینه ساخت پایین آن سبب شد این کارت حافظه به سرعت فراگیر شده و تبدیل به یکی از استانداردهای این صنعت شود.
با این حال به دلیل محدودیت‌هایی مانند سیستم فایل، این کارتها تنها می‌توانستند تا ۲ گیگابایت اطلاعات را در خود ذخیره کنند. به همین دلیل برای تولید کارتهای حافظه با ظرفیت بالاتر به استانداردهای جدیدی نیاز بود. یکی از موارد جالب در مورد کارتهای SD، ابعاد آن است. اتحادیه کارتهای حافظه از زمان عرضه این نوع کارتها توانسته با حفظ ابعاد آنها نسل جدیدی از کارتهای حافظه پیشرفته‌تر و جدیدتری را با ظرفیت‌های بسیار بیشتر تولید کند.
امروزه کارتهای حافظه SD دیگر از رده خارج هستند و تولید نمی‌شوند. این کارتها جای خود را به نسل جدیدی از کارتهای حافظه مانند SDHC و SDXC داده‌اند از همین رو اگر به دنبال خرید کارت حافظه هستید پیشنهاد ما این است که کارتهای SD صرف نظر کرده و به سراغ فرمت‌های مدرن‌تر و جدیدتر بروید.
۲. کارت حافظه (Secure Digital High Capacity (SDHC
با گذر زمان مشخص شد که کارتهای حافظه SD با ظرفیت ۲ گیگابایتی خود دیگر پاسخگوی نیاز کاربران نبودند؛ به همین دلیل اتحادیه کارتهای حافظه باید کارت‌هایی عرضه می‌کرد که ظرفیت بیشتری داشته باشند. در ژانویه سال ۲۰۰۶ استاندارد جدیدی معرفی شد که نه تنها ظرفیت کارت را تا ۳۲ گیگابایت بیشتر می‌کرد، بلکه سرعت خواندن و نوشتن آن را نیز به اندازه قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌داد.
این استاندارد با نام Secure Digital High Capacity معرفی و عرضه شد که اشاره به ظرفیت افزایش یافته این کارتها داشت. متاسفانه کارت خوان‌های حافظه‌ای که در دوربین‌ها و کامپیوترهای آن زمان وجود داشت، تا زمانی که نرم افزار آنها بروزرسانی نمی‌شد قادر نبودند کارتهای جدید را بخوانند. این در حالی است که کارت خوان‌های حافظه SDHC با استاندارد قدیمی سازگاری دارند و می‌توانند در کنار کارتهای SDHC حافظه‌های SD را نیز بخوانند. کارتهای حافظه SDHC تا به امروز مورد استفاده کاربران هستند و به راحتی در بازار یافت می‌شوند، با این حال انتظار می‌رود به زودی کارتهای SDXC جایگزین آنها شوند.
۳. کارت حافظه (Secure Digital Extended Capacity (SDXC
با توجه به محدودیت ۳۲ گیگابایتی کارت حافظه SDHC که به دلیل استفاده از فرمت FAT32 حاصل شده بود و همچنین دستگاه‌های جدیدتری که به حافظه بیشتری، به خصوص در زمان ضبط ویدیوهای با کیفیت بالا احتیاج داشتند، نیاز به نسل بعدی کارتهای حافظه روز به روز بیشتر احساس می‌شد و باید استاندارد جدید و بهتری وارد بازار می‌شد.
از همین رو فرمت SDXC در ژانویه سال ۲۰۰۹ رسما معرفی شد. این کارتهای جدید نسبت به قبل ظرفیت بسیار بیشتری دارند و می‌توانند تا ۲ ترابایت اطلاعات را در خود جای بدهند؛ علاوه بر این، سیستم فایل نیز به exFAT که توسط مایکروسافت عرضه شده بود تغییر کرد.
کارتهای حافظه SDXC قدرت زیادی دارند و می‌توانند اطلاعات را با استفاده از کلاس UHS-II با سرعت بیش از ۳۱۲ مگابایت بر ثانیه انتقال دهند. اگر به کارت حافظه‌ای با ظرفیت بیش از ۳۲ گیگابایت نیاز دارید فرمت SDXC تنها انتخابی است که پیش رویتان قرار دارد. در غیر این صورت اهمیتی ندارد از کارتهای SDXC استفاده کنید یا SDHC. در اینجا سرعت انتقال و خواندن اطلاعات (UHS-I و UHS-II) است که اهمیت زیادی دارد. در ادامه در مورد کلاس‌های کارتهای حافظه بیشتر توضیح خواهیم داد.
۴. کارتهای حافظه MicroSD / MicroSDHC / MicroSDXC
کارتهای حافظه MicroSD ابتدا به این دلیل اینکه کارتهای SD برای استفاده در گوشی‌های موبایل زیادی بزرگ بودند طراحی و ساخته شدند. شرکت سندیسک اولین بار، اولین نمونه از کارتهای MicroSD را تولید کرد و در ادامه اتحادیه کارتهای حافظه از این ایده استقبال و آن را به دسته بندی‌های کارتهای حافظه خود افزود.
در نهایت در سال ۲۰۰۵ این فرم فاکتور رسما معرفی شد. نمونه‌های اولیه MicroSD مانند اولین حافظه‌های SD، تنها می‌توانستند 2 گیگابایت اطلاعات را در خود ذخیره کنند، علاوه بر این به دلیل اینکه از سیستم فایل FAT16 استفاده می‌کردند سرعت خواندن و انتقال اطلاعات در آنها بسیار پایین بود؛ به همین دلیل اتحادیه کارتهای حافظه به سرعت و با معرفی فرمت SDHC محدودیت حجمی را به ۳۲ گیگابایت ارتقا و همچنین سرعت عملکرد کارت را نیز افزایش داد. با معرفی نسل بعدی حافظه‌های میکرو یعنی کارتهای حافظه SDXC که از سیستم فایل exFAT بهره می‌بردند، تولیدکنندگان کارتهای حافظه قادر بودند با حفظ ابعاد قبلی، کارت‌هایی با ظرفیت بیش از ۳۲ گیگابایت و با سرعت خواندن و نوشتن بسیار بیشتر را روانه بازار کنند.
کارتهای حافظه MicroSD با توجه به اندازه کوچکشان (۱.۰ × ۱۵.۰ × ۱۱.۰ میلی‌متر) به سرعت به محبوبیت زیادی نزد تولیدکنندگان دستگاه‌های الکترونیکی قابل حمل دست پیدا کردند. این کارتها تا به امروز کوچکترین کارتهای حافظه‌ای هستند که روانه بازار شدند و بسیاری از تولیدکنندگان گوشی‌های هوشمند و تبلت نیز از این فرمت برای حافظه جانبی دستگاه خود پیروی میکنند.
۵. کارتهای حافظه Memory Stick / Memory Stick PRO
سونی در سال ۱۹۹۸ حافظه Memory Stick را معرفی کرد. این حافظه ابتدا در محصولات این کمپانی مانند دوربین‌های عکسبرداری، دوربین‌های ویدیویی و همچنین کامپیوترهای خانگی و پلی‌استیشن به عنوان حافظه اصلی مورد استفاده قرار گرفت. با توجه به اینکه این حافظه‌ها ظرفیت زیادی نداشتند، نسل جدید آنها با نام Memory Stick PRO در سال ۲۰۰۳ معرفی شد که کاربر را قادر می‌خواست فایل‌های حجیم‌تری را ذخیره کند.
این کارتها در مقایسه با کارتهای SD نه تنها ابعاد بسیار بزرگی داشتند (۲.۸ × ۲۱.۵ × ۵۰.۰ میلی‌متر) بلکه با قیمت بالاتری نیز به فروش می‌رسیدند؛ از همین رو سونی چاره‌ای به جز کاهش ابعاد این کارتها نداشت. به همین خاطر Memory Stick و Memory Stick PRO عمر کوتاهی داشتند و پس از مدتی فرم فاکتور Memory Stick Duo جایگزین آنها شد. Memory Stick و Memory Stick PRO در حال حاضر مدت‌هاست از چرخه تولید خارج شدند و در بازار نیز پیدا نمی‌شوند.
۶. کارتهای حافظه Memory Stick Duo / PRO Duo / PRO-HG Duo
با معرفی فرمت Memory Stick Duo که به نسبت Memory Stick سایز بسیار کوچکتری داشت (۱.۶ × ۳۱.۰ × ۲۰.۰ میلی‌متر) سونی با هدف تصاحب سهم بیشتری از بازار کارتهای حافظه به فکر رقابت با کارتهای SD افتاد. متاسفانه به دلیل قیمت بالایی که این شرکت برای این کارتها اعلام کرده بود، استقبال چندانی از آنها نشد و سونی بیشتر سهم خود از بازار را به کارتهای SD واگذار کرد تا این کارتها در ادامه به محبوب‌ترین فرمت کارتهای حافظه در جهان تبدیل شوند.
با این وجود سونی همچنان دست بردار نبود و فرمت Memory Stick را در محصولات تولیدی خودش مورد استفاده قرار می‌داد. آنها در ادامه به توسعه و تولید نسل‌های جدیدتر این کارتها مانند PRO Duo و PRO-HG Duo با ظرفیت بیش از ۲ ترابایت و همچنین سرعت انتقال اطلاعات با نرخ بیش از ۶۰ مگابایت بر ثانیه ادامه دادند. امروزه سونی تنها تولیدکننده کارتهای حافظه است که این فرمت را تولید و عرضه میکند؛ با این حال سونی نبرد کارتهای حافظه را واگذار کرده و Memory Stick های این شرکت در حال حاضر کاملا از رده خارج به حساب می‌آیند.
۷. کارتهای حافظه (CompactFlash Type I (CF-I
کارتهای حافظه CompactFlash ابتدا توسط سندیسک در سال ۱۹۹۴ عرضه شد و بر خلاف سایر کارتهای حافظه زمان خود، به لطف عملکرد بسیار خوب و مقاومت بالایی که در برابر شکستگی و خم شدن داشت به یکی از پرفروش‌ترین کارتهای حافظه آن زمان تبدیل شد. به همین دلیل برخی از تولیدکنندگان دوربین مانند نیکون و کانن در محصولات رده بالای خود از فرمت CF برای کارتهای حافظه استفاده کردند، این کار سبب شد این فرمت به محبوبیت زیادی نزد عکاسان و تصویربرداران حرفه‌ای دست پیدا کند.
کارتهای حافظه CompactFlash Type I با ابعاد ۳.۳ × ۳۶.۴ × ۴۲.۸ میلی‌متری خود، متداول‌ترین کارتهای حافظه در میان همنوعان خود هستند. این فرمت بوسیله بسیاری از تولیدکنندگان دوربین‌های عکسبرداری و فیلمبرداری مورد استفاده قرار گرفته است. اما مهمترین و بزرگترین مشکلی که این کارتها داشتند اندازه بزرگ و گیره‌های اتصال دهنده آن بودند که در بسیاری از مواقع روی قسمتی که وظیفه خواندن کارت را داشت خم میشدند. مشکل دیگر این کارتها این بود که از خط ارتباطی Parallel ATA / IDE که سرعت انتقال اطلاعات پایینی دارد، استفاده می‌کردند.
اگرچه که نسخه‌های جدیدتر کارتهای CF-I که از رابط Ultra DMA برای اتصال استفاده می‌کردند، قادر بودند اطلاعات را با سرعت بیش از ۱۶۷ مگابایت بر ثانیه منتقل کنند اما باس آنها همچنان پهنای باند محدودی برای انتقال داده‌ها داشت. در نتیجه کارتهای حافظه CF به مرور زمان کارایی سابق خود را نداشتند و باید به استاندارد جدیدتری رو آورده می‌شد. تنها اگر دوربینی دارید که از این حافظه استفاده میکند باید به دنبال آن باشید. در حال حاضر کارتهای CFast و XQD که سرعت بسیار بیشتری در مدیریت اطلاعات دارند جایگزین این کارتها شده‌اند.
۸. کارتهای حافظه (CompactFlash Type II (CF-II
کارتهای حافظه CompactFlash Type II با هدف فراهم کردن بستری برای کارتهای حافظه تولید شدند تا از طریق آن بتوان از کارتهای حافظه به عنوان مایکرو درایو یا آداپتورهایی که بوسیله آن بتوان دیگر کارتهای حافظه را خواند، استفاده کرد. از همین رو تنها تفاوت میان کارتهای CF-I و CF-II در ضخامت آنها است. کارتهای CF-I ضخامتی ۳.۳ میلی‌متری ضخامت دارند در حالی که این عدد برای کارتهای CF-II پنج میلی‌متر است.
هردو آنها از یک نوع اتصال استفاده میکنند اما به دلیل ضخامت بیشتر کارتهای CF-II، این کارتها نیاز به درگاه مخصوص به خود دارند. با این حال از ایده استفاده از مایکرو درایورها هیچوقت استقبال چندانی نشد و فلش مموری‌ها با توجه به سرعت بیشتر، قیمت پایین‌تر، ظرفیت بالاتر و دوام بیشتر خود جایگزین آنها شدند؛ علاوه بر این، به دلیل آنکه این کارتها تنها برای مایکرو درایورها و آداپتورهای کارتهای حافظه تولید شده‌اند، قابل خریداری در بازار نیستند. با گذشت زمان، بسیاری از تولیدکنندگان دوربین مانند نیکون پشتیبانی از CF-II را در محصولات خود حذف کردند.
۹. کارتهای حافظه CFast
برای از میان برداشتن محدودیت‌های دست و پاگیر رابط Parallel ATA / IDE، نسل جدیدی از کارتهای حافظه CompactFlash به نام «CFast» طراحی و تولید شد که از رابط پرسرعت ساتا برای برقراری ارتباط استفاده می‌کرد. نخستین نسخه‌های CFast مانند ۱.۰ و ۱.۱ قادر بودند اطلاعات را با سرعتی بیش از ۳۰۰ مگابایت بر ثانیه انتقال دهند. اما باز هم جا برای پیشرفت وجود داشت. در سال ۲۰۱۲ استاندارد جدیدتر ۲.۰ منتشر شد که با استفاده از ساتا نسخه ۳.۰ توانست به سرعت ۶۰۰ مگابایت بر ثانیه دست پیدا کند.
نکته قابل توجه این است که با وجود اینکه کارتهای CFast از نظر اندازه با کارتهای CompactFlash شباهت زیادی دارند، اما به دلیل رابط متفاوتی که دارند نمی‌توان از آنها در دستگاه‌های قدیمی‌تر که از کارتهای حافظه CompactFlash پشتیبانی میکنند، استفاده کرد. متاسفانه کارتهای CFast فراگیر نشدند. به جز دوربین 1D X II کانن و همچنین دوربین H6D-100C هاسلبلاد و چند مورد دیگر، هیچ محصولی از این کارتها پشتیبانی نمیکند.
CFast از سال ۲۰۱۶ به بعد و با معرفی استاندارد سریع‌تر و جدیدتر CFexpress جایگاه خود را از دست داد. در اینجا هم مانند کارتهای CF-I، محدودیت‌های Bus مهمترین دلیل شکست CFast بود. این کارتها هم اکنون از رده خارج به حساب می‌آیند و استاندارد CFexpress که بر پایه فرم فاکتور XQD تولید شده‌اند، جایگزین آن شده است.
۱۰. کارتهای حافظه XQD
XQD فرم فاکتور جدیدی بود که در سال ۲۰۱۰ توسط سندیسک، سونی و نیکون معرفی شد. از آنجایی که این فرم فاکتور مبتنی بر رابط پرسرعت PCI Express بود، یک سرو گردن بالاتر از تمام کارتهای حافظه‌ای که پیش از آن تولید شده بود قرار داشت. به همین دلیل به سرعت مورد توجه اتحادیه CompactFlash قرار گرفت. در حقیقت می‌توان XQD را جایگزینی برای هردو کارتهای CompactFlash و CFast به حساب آورد.
این فرم فاکتور جدید با اندازه ۳.۸ × ۲۹.۶ × ۳۸.۵ میلی‌متری خود به لحاظ فیزیکی از این دو کارت کوچکتر است، استحکام بیشتری دارد و علاوه بر این به دلیل اینکه از گیره برای اتصال به خواننده کارت استفاده نمیکند، نسبت به کارتهای SD و CF دوام و کیفیت ساخت بالاتری نیز دارد. از میان تولیدکنندگان دوربین‌های تصویربرداری، نیکون اولین شرکتی بود که با قراردادن یک یا دو شیار حافظه XQD در دوربین‌های D4 ،D4S ،D5 ،D850 و D500 خود به استقبال این فرم فاکتور رفت. اولین سری کارتهای XQD سری N بود که دارای سرعت خوانش ۱۲۵ و سرعت نوشتن ۸۰ مگابایت بر ثانیه بود، اما جدیدترین نسل این کارتها یعنی سری G توانستند سرعتی بیش از ۴۰۰ مگابایت در خواندن و ۳۵۰ مگابایت در نوشتن اطلاعات را ثبت کنند.
با عرضه جدیدترین استاندارد XQD (نسخه ۲.۰) حداکثر سرعت نظری کارتهای XQD به ۱ گیگابایت رسید. اگرچه چنین سرعتی تنها در شرایط آزمایشگاهی به‌دست آمده و در عمل کارت XQD با چنین سرعتی وجود ندارد. در ادامه در سپتامبر سال ۲۰۱۶ استاندارد جدید CFexpress معرفی شد. این استاندارد قادر است از حافظه NVMe برای پردازش سریع و حداقلی داده‌ها استفاده و سرعت را در حد ۲ گیگابایت بر ثانیه بالا ببرد. اولین نسخه‌های CFexpress از فرم فاکتور XQD بهره می‌برند اما برای استفاده از آنها نیاز به وجود کارت خوان حافظه CFexpress در دستگاه است.
مانند CFast، فرم فاکتور XQD نیز به سرعت فراگیر نشده است و با کناره گیری شرکت لکسار (Lexar) اکنون سونی تنها تولیدکننده کارتهای حافظه XQD در بازار است. این حافظه در حال حاضر سریع‌ترین و بهترین کارت حافظه به حساب می‌آید اما همانطور که اشاره کردیم، هنوز به طور کامل فراگیر نشده است. اگر از یکی از دوربین‌های DSLR نیکون استفاده می‌کنید، بهترین انتخاب ممکن حافظه‌های XQD هستند.
۱۱. کارتهای حافظه SDUC
فرمت Secure Digital Ultra Capacity یا به اختصار SDUC، در سال ۲۰۱۸ معرفی شد و در حال حاضر جدیدترین فرمت کارتهای حافظه به‌حساب می‌آید. این فرمت از کارت‌هایی با ظرفیت حداقل ۲ و حداکثر ۱۲۸ ترابایت پشتیبانی میکند و سرعت انتقال داده در آن به حداکثر ۹۸۵ مگابایت برثانیه می‌رسد. نکته قابل توجه این است که کارتهای با این فرمت، چه در سایز میکرو و چه در سایز کامل، در تمامی کلاس‌ها، قادر به ارائه چنین ظرفیت و سرعتی هستند.
این کارتها نیز مثل کارتهای SDXC از فرمت فایل exFAT استفاده میکنند و به همین خاطر تنها با سیستم‌عامل‌هایی که از این فرمت فایل پشتیبانی کنند، سازگار هستند. همچنین کارتهای SDUC تنها با دستگاه‌هایی که از این فرمت پشتیبانی کنند سازگاری دارند.
البته با گذشت بیش از ۶ سال از معرفی این فرمت، هنوز هیچ کارت SDUC معرفی و وارد بازار نشده است.
ظرفیت کارتهای حافظه
امکان خرید کارت حافظه در ظرفیت‌های مختلفی وجود دارد. کارتهای حافظه قدیمی از مگابایت فراتر نمی‌رفتند اما کارتهای امروزی نسبتا حجم بسیار بیشتری داشته و اکثرا ۶۴ گیگ یا بیشتر ظرفیت دارند. برخی از جدیدترین مدل‌ها نیز امکان خرید کارت حافظه دارای ظرفیت ۵۱۲ گیگابایتی وجود دارد. ظرفیت یک کارت حافظه معمولا در قسمت بالایی محفظه آن درج شده است.
اگر قبل از خرید کارت حافظه مطمئن نیستید به چه مقدار حجم نیاز دارید، باید چند فاکتور مانند مناظری که از آنها تصویربرداری می‌کنید، رزولوشن دوربینتان و همچنین اینکه آیا از فرمت JPG استفاده می‌کنید یا RAW و آیا از سوژه‌های متحرک تصویربرداری می‌کنید یا خیر را هم در نظر بگیرید. برای مثال خرید کارت حافظه ۱۶ گیگابایتی ممکن است برای عکاسی که بیشتر با استفاده از یک دوربین با رزولوشن متوسط به ثبت پرتره می‌پردازد کافی باشد اما عکاسی که تمرکزش به عکاسی از حیات وحش معطوف است و تصاویر زیادی را ثبت میکند یا عکاسی که تصاویر پارانوما با رزولوشن بالا از مناظر طبیعی می‌گیرد، حتی با خرید کارت حافظه ۶۴ گیگ نیز به مشکل برمی‌خورد.
سرعت کارتهای حافظه
کارتهای حافظه از نظر سرعت نیز با هم تفاوت زیادی دارند. سرعت یک کارت حافظه یکی از آن موضوعاتی است که می‌تواند کاربران را به راحتی گیج کند، پس بهتر است قبل از خرید کارت حافظه با آنها آشنا شوید؛ زیرا اعدادی که به عنوان سرعت خوانش و نوشتن یک کارت حافظه اعلام می‌شود، بسته به نوع کارت حافظه با یکدیگر یکسان نیست. در این قسمت نگاهی داریم به نحوه مشخص کردن سرعت کارتهای حافظه SD ،CF و XQD .
کلاس‌های مختلف مربوط به سرعت کارتهای حافظه
انجمن کارتهای حافظه برای تعیین سرعت کارتهای حافظه، آنها را در چهار کلاس مختلف دسته بندی میکند. کارتها بر اساس حداقل سرعت ترتیبی که با آن اطلاعات را می‌نویسند در این دسته بندی قرار می‌گیرند. علاوه بر این، سرعت باس که معمولا با علامت اختصاری UHS نشان داده می‌شود در این دسته بندی مورد توجه قرار می‌گیرد. UHS بیشترین سرعت نظری است که یک کارت بر پایه باس ارائه می‌دهد؛ افزون بر این موارد دیگری از جمله UHS Speed Class و Video Speed Class نیز وجود دارند که به دسته بندی مربوط به سرعت حداقلی نوشتن ترتیبی اطلاعات مربوط می‌شوند.
برای شروع بیایید به باس‌های مختلف و محدودیت‌های آنها نگاهی داشته باشیم. جدول زیر به طور خلاصه باس و سرعت‌های مختلف آن را در کارتهای حافظه مربوط به هرکدام به نمایش گذاشته است.
| حداکثر سرعت / مگابایت بر ثانیه | کارت های حافظه | نوع Bus |
|---|---|---|
| ۲۵ | SD ، SDHC ، SDXC | High Speed |
| ۱۰۴ | SDHC ، SDXC | UHS-I |
| ۳۱۲ | SDHC ، SDXC | UHS-II |
| ۶۲۴ | SDHC ، SDXC | UHS-III |
همانطور که مشاهده می‌کنید به لحاظ سرعت حداکثری، تفاوت زیادی میان کارتهای High Speed ،UHS-I ،UHS-II و UHS-III وجود دارد. سرعت کارت‌هایی که در ابتدا عرضه شدند محدود به ۲۵ مگابایت بر ثانیه بود، اما به لطف UHS-I این عدد به مقدار ۱۰۴ رسید و وقتی از UHS-II استفاده شد، این مقدار را با افزایش ۳ برابری به ۳۱۲ مگابایت بر ثانیه رساند. جدیدترین استانداردی که عرضه شده است نیز UHS-III نام دارد و قادر است سرعت نظری کارت حافظه را به عدد قابل توجه ۶۲۴ مگابایت بر ثانیه برساند.
نکته حائز اهمیت این است که کارتهای حافظه‌ای که سرعت باس بالاتری دارند، به کارت خوان حافظه‌ای نیاز دارند که سازگار با همان باس باشد و از سرعت آن پشتیبانی کند. برای مثال اگر کارت حافظه‌ای با استاندارد UHS-II خریداری کنید، اسلات مربوط به کارت حافظه دوربین نیز باید با UHS-II سازگار باشد در غیر اینصورت با سیل عظیمی از مشکلات مختلف مربوط به سرعت و عملکرد کارت حافظه مواجه می‌شوید. این موضوع در مورد کامپیوترها نیز صادق است. کامپیوتر نیز به منظور دستیابی به سرعت‌های بالاتر باید از UHS-II پشتیبانی کند.
گذشته از باس، دسته بندی‌های دیگر مربوط به سرعت نیز در روی محفظه کارت حافظه حک شده‌اند که در جدول زیر به آنها اشاره می‌کنیم.
| حداقل سرعت ترتیبی نوشتن / مگابایت بر ثانیه | کلاس سرعت | کلاس سرعت مربوط به UHS | کلاس سرعت ویدیو |
|---|---|---|---|
| ۲ | کلاس ۲ (C2) | ||
| ۴ | کلاس ۴ (C4) | ||
| ۶ | کلاس ۶ (C6) | کلاس ۶ (V6) | |
| ۱۰ | کلاس ۱۰ (C10) | کلاس ۱ (U1) | کلاس ۱۰ (V10) |
| ۳۰ | کلاس ۳ (U3) | کلاس ۳۰ (V30) | |
| ۶۰ | کلاس ۶۰ (V60) | ||
| ۹۰ | کلاس ۹۰ (V90) |
اگر کاملا گیج شده‌اید حق دارید. با این حال این‌ها علائمی هستند که روی بسیاری از کارتهای حافظه SDHC و SDXC حک شده‌اند و باید قبل از خرید کارت حافظه با آنها آشنا شوید. بیایید نگاهی بیندازیم به علائم روی یک کارت حافظه تا ببینیم می‌توانیم از این نشانه‌ها سر در بیاوریم یا نه.
۱. حداکثر سرعت خوانش: این عدد حداکثر سرعت خوانش ترتیبی یک کارت حافظه به مگابایت بر ثانیه است. به یاد داشته باشید که سرعت نوشتن اطلاعات به ندرت در این قسمت حک می‌شود. برای پیدا کردن آن باید به دفترچه کارت یا مشخصات فنی آن مراجعه کنید. در این کارت حداکثر سرعت خوانش ۳۰۰ مگابایت بر ثانیه است.
۲. نوع کارت حافظه: در بیشتر کارتهای حافظه این قسمت، نوع کارت را مشخص میکند. در اینجا مشخص می‌شود کارت حافظه SD ،SDHC یا SDXC است. در اینجا این کارت از نوع SDXC است.
۳. سرعت مربوط به UHS: سرعت مربوط به باس UHS نیز اغلب بر روی کارت چاپ می‌شود. اگر کارت از نوع UHS-I باشد تنها عدد رومی یک (I) را مشاهده می‌کنید. در حالی که اگر کارت مانند مثال بالا UHS-II باشد عدد رومی دو (II) را روی آن می‌بینید.
۴. کلاس سرعت SD: این شماره کلاس سرعت SD کارت را طبق جدول بالا مشخص میکند. مانند مثال بالا امروزه تمامی کارتهای SD باید حداقل نمره ۱۰ را داشته باشند. این رقم به این معنی است که حداقل سرعت ترتیبی نوشتن ۱۰ مگابایت بر ثانیه در این کارت تضمین شده است.
۵. کلاس سرعت UHS: گذشته از سرعت باس، در اکثر کارتها در این قسمت شماره کلاس سرعت UHS درج می‌شود. در کارت بالا در این بخش لوگوی عدد ۳ حک شده است که نشان می‌دهد این کارت از حداقل سرعت نوشتن ۳۰ مگابایت بر ثانیه برخوردار است.
۶. ظرفیت کارت حافظه: ظرفیت کارت حافظه نیز عموما با فونت بزرگ در این بخش درج می‌شود. همانطور که در این کارت مشخص است این کارت، ظرفیت ۱۲۸ گیگابایتی دارد.
حالا که با اطلاعات مندرج روی کارتهای SD و نحوه خواندن آنها آشنا شدیم، نوبت به کارتهای CompactFlash و نحوه خواندن آنها می‌رسد.
کلاس سرعت کارتهای CompactFlash
متاسفانه سرعت و کلاس کارتها در این بخش، بسته به نوع فرم فاکتور کارت با هم متفاوت است. همانطور که پیشتر توضیح دادیم، کارتهای CompactFlash از رابط باس Parallel ATA / IDE برای اتصال استفاده میکنند و به همین دلیل سرعت آنها مانند هاردهای قدیمی متاثر از سرعت رابط UDMA است. در جدول زیر به طور خلاصه ۷ نوع مختلف UDMA را با نهایت سرعتی که اطلاعات را انتقال می‌دهند، آورده‌ایم.
| حداکثر سرعت / مگابایت بر ثانیه | نام دیگر | نوع UDMA |
|---|---|---|
| ۲۵ | Ultra DMA 1 | |
| ۳۳.۳ | Ultra ATA/33 | Ultra DMA 2 |
| ۴۴.۴ | Ultra DMA 3 | |
| ۶۶.۷ | Ultra ATA/66 | Ultra DMA 4 |
| ۱۰۰ | Ultra ATA/100 | Ultra DMA 5 |
| ۱۳۳ | Ultra ATA/133 | Ultra DMA 6 |
| ۱۶۷ | Ultra ATA/167 | Ultra DMA 7 |
کارتهای CompactFlash نمی‌توانند از سرعت ۱۶۷ مگابایت بر ثانیه که نوع هفتم UDMA ارائه می‌دهد، فراتر روند؛ به همین خاطر در آینده دیگر نمی‌توان کارتهای CompactFlash سریع‌تری نسبت به کارتهای فعلی تولید کرد. سرعت آنها همواره محدود به ۱۶۷ مگابایت بر ثانیه باقی خواهد ماند.
خوشبختانه خواندن کارتهای CompactFlash به نسبت کارتهای SD کار بسیار آسان‌تری است:
۱. ظرفیت کارت: ظرفیت کارت حافظه در این کارتها هم با فونت بزرگ درج می‌شود. در اینجا می‌بینیم که ظرفیت کارت ما ۱۲۸ گیگابایت است.
۲. حداکثر سرعت خوانش: این عدد حداکثر سرعت خوانش ترتیبی کارت حافظه را به مگابایت بر ثانیه نشان می‌دهد. لازم به ذکر است که سرعت نوشتن کارت مانند کارتهای SD، ندرتا روی کارت درج می‌شود و برای پیدا کردن آن باید به دفترچه یا مشخصات فنی کارت مراجعه کنید. در اینجا سرعت حداکثر خوانش کارت ۱۶۰ مگابایت بر ثانیه است.
۳. حداقل سرعت نوشتن: در این قسمت حداقل سرعت نوشتن اطلاعات توسط کارت به نمایش گذاشته می‌شود. همانطور که مشاهده می‌کنید این کارت می‌تواند حداقل سرعت ۶۵ مگابایت بر ثانیه را ارائه دهد.
۴. نوع UDMA: بیشتر کارتها نوع UDMA خود را روی کاور درج میکنند. کاربران با مشاهده این بخش می‌توانند سرعت و کیفیت کارت را دریابند. کارتی که ما در اینجا به عنوان مثال آورده‌ایم توسط سندیسک تولید شده و از نوع هفتم UDMA استفاده میکند. از همین رو دارای سرعتی معادل ۱۶۰ مگابایت بر ثانیه است.
خواندن کارتهای نسل جدید بسیار راحت‌تر از این است. برای مثال کارتهای CFast و XQD هردو سرعت خوانش و نوشتن را روی کاور خود به نمایش می‌گذارند؛ از همین رو به جز این اعداد و همچنین ظرفیت کارت و شاید مدل کارت، دیگر نیازی به رمزگشایی از سایر اعدادی که ممکن است روی کارت حک شده باشد نخواهید داشت.
شرکت‌های تولید کننده کارت حافظه
امروزه شرکت‌های بسیاری به کار تولید کارتهای حافظه روی آوردند. برخی از آنها از صفر تا صد کارتهای حافظه‌شان را خودشان طراحی و تولید میکنند در حالی که برخی دیگر، قطعات شرکت‌های دیگر را سرهم کرده و لوگو خودشان را روی کارت چاپ میکنند. سندیسک، سونی، سامسونگ، ترنسند، کینگستون، PNY Technologies، توشیبا، ورباتیم و ADATA جزو بزرگترین شرکت‌های فعال در این حوزه به شمار می‌آیند. پیشتر لکسار نیز جزو این دسته قرار داشت اما شرکت صاحب آن مایکرون، اعلام کرد این برند دیگر کارتهای حافظه تولید نخواهد کرد. اما این پایان کار لکسار نبود چرا که حدود دو ماه بعد از تعطیلی لکسار یک شرکت چینی، نام و برند لکسار را خریداری کرد و اکنون با همان لوگو و اسم کارتهای حافظه خود را وارد بازار میکند.
وقتی حرف از خرید کارت حافظه به میان می‌آید، بهتر است به سراغ برندی بروید که همیشه بتوانید به آن اعتماد کنید. برای مثال، شرکت سندیسک همواره جزو شرکت‌های قابل اطمینان در حوزه کارتهای SD به شمار می‌آید. علاوه بر آن، حافظه‌های تولید شده توسط سامسونگ و سونی نیز از کیفیت قابل قبولی برخوردار هستند. اگر قصد خرید کارتی را دارید که در آینده نیز قابل استفاده باشد و مانند برخی کارتها از رده خارج نشود، باید یکی از انواع مدل‌های کارتهای SD، MicroSD و XQD را خریداری کنید. مدل‌های دیگر به احتمال بسیار زیاد با گذر زمان از رده خارج خواهند شد.
سوالات متداول
۱. پرسرعت ترین کارت حافظه کدام است؟
با توجه به خصوصیات فنی متنوعی که مطرح شد، برای خرید کارت حافظه سریع باید به دنبال کارت UHS-II باشید که دارای کلاس V90 است. این موضوع در رابطه با کارتهای حافظه microSD نیز صادق است. با این وجود، کارتهای microSD اصولا به نسبت کارتهای حافظه معمولی سرعت پایین‌تری دارند و برخلاف آنها، کلاس V90 نیز در این کارتها وجود ندارد. به همین دلیل در حال حاضر برای خرید کارت حافظه microSD سریع موجود در بازار، باید کارتهای UHS-II با استاندارد V60 را انتخاب کنید.
۲. آداپتور کارت حافظه چیست؟
آداپتور SD در شکل و اندازه شباهت بسیاری به یک کارت حافظه معمولی دارد، با این تفاوت که در آن شیاری برای قراردادن microSD تعبیه شده است. این آداپتور در هر مدل دستگاه خواننده کارت حافظه یا درگاه مخصوص کارتهای SD قابل استفاده است و در حقیقت یک رابط برای قرار دادن کارتهای micro در دستگاه‌هایی است که دارای اسلات SD برای کارتهای حافظه سایز کامل هستند. با قراردادن microSD در این آداپتور و اتصال آن به کامپیوتر می‌توان اطلاعات را از کامپیوتر به گوشی یا برعکس انتقال داد.
۳. کارت حافظه تی اف (TF) چیست؟
کارتهای حافظه TF ابتدا در سال ۲۰۰۴ توسط سندیسک وارد بازار شدند. این کارتها کوچکترین کارت حافظه زمان خود به شمار میرفتند و تنها اندازه ناخن یک انگشت بودند. کارتهای TF هیچگونه تفاوت فنی یا فیزیکی با کارتهای microSD ندارند. از آنجایی که کارتهای حافظه microSD در ابتدا با نام TransFlash یا به اختصار TF شناخته میشدند، این نام همچنان باقی مانده است اما اکنون بیشتر کاربران از نام microSD استفاده میکنند. شرکت سندیسک نیز از سال ۲۰۱۴ به بعد از نام TF استفاده نمیکند و کارتهای خود را با نام microSD تولید میکند.
سخن پایانی
در این مطلب با راهنمای جامع خرید کارت حافظه همراه شما بودیم. همانطور که در این مطلب خواندید، خرید کارت حافظه به این راحتی‌ها نیست و باید پارامترهای مختلفی را پیش از نهایی کردن خرید خود، مدنظر قرار دهید. امیدواریم که این مطلب برایتان مفید واقع شده باشد. دیدگاه‌های خود را در بخش نظرات با ما و سایر کاربران پلازا به‌اشتراک بگذارید.