وزیر ارتباطات باید در نظر داشته باشد چنانچه وی بیش از حد درگیر امواج اقیانوس متلاطم شبکه‌های اجتماعی شود که اتفاقا بسیاری از آنها کاذب، جنجالی و گذرا هستند، با حاشیه‌های تمام‌نشدنی مواجه خواهد شد که لزوما مسایل کلان و ریشه‌ای حوزه فاوا و کشور محسوب نشده و حتی می‌توانند باعث ایجاد حواشی و اتلاف وقت و انرژی او شوند.

درحالی‌که قابل پیش‌بینی بود برخی مسایل مطرح‌شده از سوی وزیر جدید حاشیه‌ساز شود، هفته قبل نخستین نشانه‌های این پیش‌بینی نمایان شد و سه مورد از مسایلی که از سوی وزیر ارتباطات به آن پرداخته شده بود، با بازتاب‌هایی مواجه شده است.

چندی پیش بود که وزیر ارتباطات با توجه به علاقه برخی کاربران ایرانی، خبر از تلاش برای پیگیری انتقال سرور دو بازی به کشور برای راحتی بیشتر گیمرهای ایرانی داد.

محمدجواد آذری‌جهرمی در اکانت اینستاگرام خود پستی منتشر کرد و از گیمرها خواست تا اسم بازی‌هایی که کاربران ایرانی در اتصال به آنها مشکل دارند، مطرح کنند تا مشکل اتصال گیمرهای ایرانی به بازی‌های آنلاین حل شود. کمی بعد اکثر کاربران در اکانت اینستاگرام وی از کیفیت اینترنت شکایت کردند و خواستار رفع مشکل دو بازی Dota 2 و Counter Strike شدند.

چند ساعت بعد وزیر ارتباطات در پاسخ به این مطالبه، پست دیگری منتشر و اعلام کرد که مشکل با بازی‌های استودیوی Valve حل شده و گیمرها در انجام بازی‌های ‌Dota 2،‌Counter Strike  یا League Of Legends  مشکلی نخواهند داشت.

این موضوع اما کمی بعد با واکنش رییس بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای مواجه شد، به نحوی که او دو بازی را که وزیر ارتباطات پیگیر رفع مشکل آنها شده بود، به علت محتوای نامناسب در رده بازی‌های ممنوعه اعلام کرد که نتوانستند از این نهاد مجوز دریافت کنند.

رییس بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای در نشستی خبری با نام بردن از دو بازی که از شرکت‌های مورد حمایت وزیر ارتباطات هستند، گفت: بازی‌های Dota 2 و League of Legends محتوای نامناسبی دارند و به همین دلیل ما به این بازی‌ها مجوز نداده‌ایم.

وی همچنین در صحبت‌های خود تاکید کرد: امیدواریم اگر قرار است صحبتی درباره بازی‌های رایانه‌ای انجام شود، این کار با هماهنگی بنیاد صورت بگیرد.

کمی بعد اما محمد‌جواد آذری‌جهرمی به موضوع دیگری به نام نهنگ آبی پرداخت و آن را یک «بازی خطرناک» تلقی کرد و حتی گفت  قصد مذاکره با سازنده این بازی را نیز دارد.

وزیر ارتباطات با اشاره به اینکه بازی «نهنگ آبی» از بسیاری از فروشگاه‌های نرم‌افزار حذف شده و به طریق معمول از ایران هم قابل دسترس نیست، نوشت: با مدیران VK برای عدم اشاعه خشونت از طریق این شبکه اجتماعی مسدود‌شده در ایران مذاکره می‌کند!

این موضوع هم اما بار دیگر با واکنش رییس بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای مواجه شد و او با بیان اینکه نهنگ آبی یک چالش است و نه یک بازی، گفت از مدت‌ها قبل در جریان مسایل پیرامون این چالش قرار داشتند، اما برای جلوگیری از ترویج و تبلیغ این مساله آن را اطلاع‌رسانی نکردند.

وی گفت: بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای از سه ماه پیش از این موضوع مطلع بوده اما آن را رسانه‌ای نکرده، چراکه می‌دانست تاثیر منفی می‌گذارد؛ همان تاثیری که امروز در سطح جامعه شاهد آن هستیم.

وی با بیان اینکه سازندگان این چالش دستگیر شده‌اند، گفت: از آنجا که نهنگ آبی نیاز به یک ادمین برای تایید و اعلام مراحل دارد، با دستگیری سازندگان آن عملا دیگر این چالش وجود ندارد. اما پرداختن به آن سبب می‌شود آدم‌های سودجو به فکر کپی کردن آن در کشور بیفتند و بحران جدیدی را در سطح کشور ایجاد کنند. تا چند روز پیش مردم از وجود این چالش بی‌خبر بودند، اما اکنون با خبررسانی‌های گسترده‌ای که انجام شده کنجکاوی افراد برانگیخته شده است.

چند تن از مسوولان پلیس فتا هم اگرچه مشخصا اشاره‌ای به اظهارات وزیر ارتباطات نداشتند، اما آنها نیز اعلام کردند هجمه رسانه‌ای در مورد نهنگ آبی در شبکه‌های اجتماعی که این روزها در ميان کاربران ایرانی به راه افتاده است بیش از آنکه به واقعیت‌ها بپردازد، دامنه شایعات را توسعه داده و باعث ایجاد هراس در جامعه و خانواده‌ها شده است.

برای مثال، رییس مرکز تشخیص و پیشگیری پلیس فتای ناجا گفت: بیشتر اخبار این چالش مربوط به اوایل سال و فروردین‌ماه است که حتی برخی از اخبار آن در رسانه‌های فارسی‌زبان هم منتشر شده، اما اینکه چرا بعد از گذشت چهار، پنج ماه به یکباره این حجم از اخبار در شبکه‌های اجتماعی بازتاب داشته است، همان ترفندهای هوکس خبری است که ناشی از شیطنت برخی از کاربران است.

همان‌طور که ذکر شد، اگرچه روی این مباحث و اظهار‌نظرها به‌طور مشخص به سمت وزیر ارتباطات نبود، اما به هر حال مشخص شد که اخبار پیرامون نهنگ آبی، فارغ از قدیمی بودن آن، در واقع یک نمونه بارز از موج‌های کاذب و گذرا در شبکه‌های اجتماعی محسوب می‌شود.

در همین مدت کوتاه روی کار آمدن وزیر جدید ارتباطات، وی در کنار اعلام تلاش‌های خود برای رفع مشکلات برخی از گیمرهای ایرانی به یکی از معضلات رو به‌ گسترش در حوزه ارتباطات کشور نیز واکنش نشان داده و اعلام کرد دستوراتی برای رفع معضل پیامک‌های تبلیغاتی صادر کرده است.

آذری‌جهرمی در صفحه اینستاگرام خود در خصوص پیامک‌های تبلیغاتی نوشت: پیامک‌های تبلیغاتی مزاحم آرامش حریم خصوصی مردم را به‌هم ریخته است. پس از ساماندهی پنل‌های ارسال انبوه از طریق سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، اکنون ارسال این پیامک‌ها از طریق شماره‌های عادی فزونی یافته است. صاحبان کسب‌وکار باید به حریم خصوصی مردم احترام بگذارند و متوجه این موضوع باشند که این نوع تبلیغات اثر عکس دارد.

وی در این مطلب ادامه می‌دهد: وزارت ارتباطات نیز برای این نیاز مشروع کسب‌وکارها باید با همکاری مرکز ملی فضای مجازی راهکاری اندیشه کند. به سازمان تنظیم مقررات ابلاغ شد که با تمام توان جلوی مزاحمت برای مردم را بگیرد و راهکاری نیز برای کسب‌وکارهايي که نیازمند بهره‌گیری از این فضا هستند بیابد. به‌زودی سامانه‌ای برای دریافت گزارش‌های آنلاین شکایات مزاحمت‌ها و توقف سریع آنها راه خواهیم انداخت.

این موضوع هم اما پاسخ‌هایی غیرمستقیم به همراه داشت و این بار مدیرعامل بزرگ‌ترین اپراتور تلفن همراه کشور در واکنش به مزاحمت پیامک‌های تبلیغاتی، اعلام کرد اپراتورها توانایی مهار این معضل را داشتند، اما سازمان رگولاتوری مانع از این کار شد.

مدیرعامل همراه اول گفت: برخی از پیامک‌های تبلیغاتی با سرشماره‌های دیگر ارسال می‌شود. حتی برخی مشترکان گله‌مند هستند که با شماره مشترکان برای آنها پیام تبلیغاتی ارسال می‌شود. به همین دليل اپراتورها ابتدا برای لغو ارسال این پیامک‌ها و محدودکردن آنها اعلام آمادگی کردند، اما رگولاتوری اعلام کرد که این پیامک‌ها را محدود نکنید. بنابراین این پیامک‌ها اکنون در دسته‌بندی پیام‌های قابل لغو نیست.

باتوجه به این اظهارنظر مدیرعامل بزرگ‌ترین اپراتور کشور، می‌توان گفت ریشه مهار نشدن مشکل پیامک‌های تبلیغاتی به درون وزارت ارتباطات مربوط می‌شود و برای اصلاح این امر بايد عزم جدی درون مجموعه وزارت ارتباطات وجود داشته باشد.

این روزها در شبکه‌های اجتماعی و گروه‌های تلگرامی موضوع نحوه ورود و واکنش‌های وزیر ارتباطات به مسایل مختلف، یکی از داغ‌ترین مسایل، به‌خصوص برای فعالان آی‌تی به‌شمار می‌رود که موافقان و مخالفان خاص خود را دارد. خلاصه کلام موافقان این است که به هر حال یک وزیر باید دیپلماسی عمومی داشته باشد و تلاش کند در خصوص همه مسایل پیرامون خود حساس بوده و واکنش نشان دهد و از این رو صحبت‌های وزیر جدید ارتباطات یک نوآوری و خرق عادت است.

جان کلام مخالفان این است که واکنش‌های مستمر و پی‌درپی به هر آنچه در فضای پیرامونی و حوزه ICT و شبکه‌های اجتماعی رخ می‌دهد لزوما نباید بلافاصله به شکل مستقیم، به تمامی موارد و توسط شخص وزیر مورد توجه قرار گیرد؛ چراکه این مساله موجب بالا بردن سطح توقعات گاه غیرضروری شده و در بلندمدت تاثیرات منفی خاص خود را خواهد داشت؛ ضمن آنکه مطرح کردن برخی مسایل مانند چالش نهنگ آبی توسط وزیر ارتباطات می‌تواند موجب بزرگ شدن موضوعات کم‌اهمیت در رسانه‌ها و احتمال افزایش آشنایی مردم و آسیب‌پذیری احتمالی آنان از این بابت شود.

به هرحال چنان‌که پیداست، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات به این جمع‌بندی و نتیجه رسیده که باید به همه مسایل به‌سرعت واکنش نشان داده و وعده رفع مسایل و مشکلات احتمالی را بدهد.