بیگ دیتا چیست؟ معرفی کلان داده به زبان ساده!

بیگ دیتا چیست سوالی است که این روز ها ذهن خیلی از افراد را هم در حوزه های فناوری و هم در حوزه مدیریت درگیر کرده است. در واقع باید گفت بیگ دیتا یا همان کلان داده ها از مهمترین عناصری هستند که در سطوح مدیریتی و تصمیمات استراتژیک یک سازمان می توانند نقش داشته باشند. در این مقاله از پلازا قصد داریم با این مفهوم به صورت کامل آشنا شویم.

تا بحال به عملکرد سازمان های بزرگ دقت کرده اید!؟ اگر بخواهیم روی سازمان های موفق و یا بهتر بگوییم عملکرد افراد موفق تمرکز کنیم و آنها را بررسی کنیم، همه آنها در یک مورد با هم اشتراک دارند، و این مورد تصمیم گیری های درست بر اساس منطق و استنتاج است. به این صورت که تمامی این افراد بر اساس اطلاعاتی که در دست داشته اند تفکر و تعقل کرده و با سنجش شرایط موجود بهترین راه را انتخاب کرده اند. در واقع این روشی است که همه ما حتی برای کارهای روزمره خود هم از آنها استفاده می کنیم. اما باید در نظر داشت هرچه تصمیم گیری ما بزرگتر باشد، به اطلاعات بیشتری نیاز داریم که جوانب مختلفی را پوشش دهد. پاسخ سوال بیگ دیتا چیست شما را با مفهومی آشنا خواهد کرد که می تواند به ما کمک کند در تصمیم گیری های بزرگ تمامی جنبه های منطقی ماجرا را بررسی کنیم.

در واقع باید گفت وقتی تصمیم ما کلان باشد و به طور مثال جامعه کاربری ای را داشته باشیم که از میلیون ها مخاطب تشکیل شده باشد، استفاده از بازار های سنتی تجزیه و تحلیل و بررسی های پیش پا افتاده نمی تواند آنگونه که باید به ما کمک کند و ما سرنوشت خود را به شانس واگذار می کنیم. اما استفاده از کلان داده ها می تواند به ما کمک کند تا تاثیر شانس را به حداقل رسانده و منطق را در تصمیمات خود دخیل کنیم. در ادامه به صورت مفصل در مورد اینکه بیگ دیتا چیست صحبت خواهیم کرد.

فهرست مطالب

مفهوم بیگ دیتا چیست؟

اولین نکته ای که باید برای تعریف کردن بیگ دیتا در نظر داشت این است که اول منظورمان از دیتا را روشن کنیم و بگوییم که این دیتا ها قرار است به چه دردی بخورند. در مفهوم بیگ دیتا منظور ما از دیتا داده هایی است که می توان از آنها برای تحلیل های مختلف استفاده کرد. به طور مثال یک مغازه کوچک را در نظر بگیرید. مجموعه اطلاعات و دیتا های مختلفی وجود دارند که می توان از آنها برای تحلیل کسب و کار ای مغازه استفاده کرد. به طور مثال تعداد مشتریان این مغازه، میزان فروش آن در روزهای مختلف هفته، میانگین سنی مشتریان مغازه، میانگین مبلغ خرید مشتریان و اطلاعات بسیار دیگر. این اطلاعات در واقع داده هایی اند که اگر مغازه کوچک ما بخواهد پیشرفت کند لازم است آنها را بررسی کرده و بر اساس آنها تصمیم گیری کند.

 شاید برای این مغازه کوچک تحلیل این داده ها روی کاغذ هم قابل انجام باشد. اما وقتی صحبت از شرکت های بزرگ و یا مواردی در سطح کشوری در میان باشد که مخاطبانی هزاران برابر بیشتر از این مغازه دارند، نمی توان به راحتی داده هایی که جمع آوری می شود را معرفی کرد. اینجا است که مفهوم بیگ دیتا متولد می شود و ما با آن سروکار داریم.

در مورد اینکه بیگ دیتا چیست می توان این تعریف را به صورت رسمی ارائه داد: «بیگ دیتا یا کلان داده به مجموعه ای اطلاعات اطلاق می شود که به اندازه ای بزرگ، پیچیده و در هم تنیده باشند که امکان بررسی و تحلیل آنها با ابزار های معمولی وجود نداشته باشد.»

اکنون که می دانیم بیگ دیتا چیست بادی در مورد این موضوع که سر و کله این کلان داده ها از کجا گیدا شده اند و سیر تکاملی آن چطور بوده است هم صحبت کنیم. در ادامه این مورد را بررسی خواهیم کرد.

سیر تکاملی بیگ دیتا چیست؟

در مورد اینکه این بیگ دیتا ها از کجا پیدا می شوند و چرا مفهومی است که به تازگی جان گرفته است باید گفت که در واقع بیگ دیتا ها همیشه وجود نداشته اند و در دو دهه گذشته قوت گرفته اند. شاید اولین نقطه ای که توانست تولید اطلاعات اینچنینی را دو برابر کند و به عنوان نقطه عطفی در تولید دیتا هایی از این دست شناخته می شود، ورود رسانه های دیجیتال به زندگی روزمره بود. تقریبا از اوایل سال 2000 کامپیوتر ها در بین مردم رواج پیدا کردند و به یکی از بزرگترین و مهمترین عناصر در زندگی مردم تبدیل شدند. همین موضوع باعث شد که میزان تولید اطلاعات چندین برابر شود! اما چطور!؟

نکته اصلی در این مورد اینجا بود که فعالیت های مردم بدون کامپیوتر ها و رسانه های دیجیتال قبل پیگیری نبود. به طور مثال شما نمی توانستید ببینید روزانه چند نفر مقابل درب سینما می ایستند و پوستر فیلم ها را نگاه می کنند. یا اینکه این افراد اصلا از کدام یک از این سه فیلم که در حال نگاه کردن پوستر هایشان هستند بیشتر خوششان می آیند، ولی با روی کار آمدن رسانه های دیجیتال دقیقا معلوم بود چه تعدادی از افراد به فیلم ها علاقه نشان می دهند و اینکه از بین چند فیلم مختلف از کدام و چرا بیشتر خوششان می آید هم مشخص شد. تازه جنبه های دیگری از اطلاعات مانند اینکه مردم هر منطقه خاص از چه فیلمی خوششان می آید و یا اینکه یک رده سنی بیشتر درگیر کدام فیلم می شود هم به انواع دیتا و اطلاعاتی که ما داشتیم اضافه شده بود.

هر چه بیشتر زندگی مردم با تکنولوژی و رسانه های ارتباطی و به طور خاص اینترنت عجین می شد، این دیتا های تولید شده هم بیشتر و بزرگ تر و دقیق تر می شدند و کار تا جایی ادامه پیدا کرد که دیگر تحلیل این اطلاعات به شیوه های سنتی ممکن نبود، اینجا بود که مفهوم بیگ دیتا و کلان داده به تکامل رسیدند. در ادامه مدل های بیگ دیتا را با هم بررسی خواهیم کرد.

مدل های بیگ دیتا و کلان داده (3V، 5V و 7V)

یکی از تعاریف ساده شده ای که برای بیگ دیتا وجود دارد مدل های بیگ دیتا هستند که می تواند سیر تکاملی بیگ دیتا را به خوبی نشان دهد. اولین مدلی که برای بیگ دیتا ارائه شد مدل 3V نام داشت که در واقع نمایانگر سه واژه که با حرف V شروع می شدند بود:

• Volume: به معنای حجم زیاد داده های موجود در بیگ دیتا است.
• Variety: به معنای فراوانی و تعدد اطلاعات موجود در داده های بیگ دیتا است.
• Velocity: به معنای سرعت رشد زیاد و سرسام آور این داده هاست.

در واقع این مدل را برای اولین بار داگ لینی (Doug Laney) که یک تحلیلگر داده حرفه ای بود در سال 2001 ارائه داد. بعد از گذشت مدتی این مدل ارتقا پیدا کرد و دو V دیگر به آن اضافه شد:

• Value: به معنای ارزشی است که اطلاعات بیگ دیتا باید داشته باشند.
• Veracity: به معنای صحت و درستی اطلاعاتی است که بیگ دیتا را تشکیل می دهند.

اگر بخواهیم بگوییم هدف از اضافه کردن این دو مورد به مدل بیگ دیتا چیست باید گفت که منظور حذف داده های بی ارزش است و اینکه هر داده ای نمی تواند در میان کلان داده ها تحلیل شود. داده های استفاده شده بید از نظر ارزشی که دارند و همینطور صحت نیز کنترل شوند.

بعد از این مدل، مدل 7V یکی دیگر از مفاهیم کامل تر برای بیگ دیتا را ارائه داد:

• Variability: تغییر پذیری یکی از مهمترین ویژگی های داده های موجود در بیگ دیتا است. در واقع بیگ دیتا ها به سمت پویا بودن حرکت می کنند.
• Visualization: داده های بیگ دیتا باید به صورت مجسم و قابل درک باشند و از هر چیز گنگی نمی توان در آن استفاده کرد.

مدل 7V می تواند تمامی ویزگی های یک بیگپ دیتای حرفه ای و کامل را به ما ارائه کند و نیازی نیست که نگران چیزی باشیم. البته باید گفت مدل های دیگری هم برای تکمیل این 7V ارائه شده اند و تا زمان نگارش این مقاله حتی به 12V هم رسیده است. اما باید گفت بیشتر این موارد بازی با کلمات بوده و تکرار مکررات خواهد بود. این سه مدل، اصلی ترین مدل های بیگ دیتا هستند.

منابع بیگ دیتا چیست؟

همانطور که در بخش قبل دیدیم وقتی صحبت از کلان داده ها و بیگ دیتا در میان باشد ما منبع عظیمی از داده ها، را داریم که می توانند درست، مفید، متنوع و همینطور قابل بررسی و تحلیل باشند. اما این داده را از کجا می توان پیدا کرد!؟ منبع اصلی بیگ دیتا چیست و اگر ما بخواهیم در حوزه کاری خود به مجموعه ای کلان داده ها دسترسی داشته باشیم، باید به سراغ کجا برویم و دنبال چه چیز هایی بگردیم!؟

در این حالت می توان در پاسخ به اینکه منابع بیگ دیتا چیست گفت این موارد اصلی ترین منابع برای بیگ دیتا ها هستند:

ترافیک اینترنت و جست و جوی کاربران

یکی از مهمترین بخش هایی که در پیدا کردن داده هایی که بتوانند انتظارات تحلیل گرها را فراهم کنند جریان ترافیک اینترنت و همینطور سرچ هایی است که کاربران انجام می دهند. موتور های جست و جو و خیلی از تحلیل گر های دیگر می توانند با رسد این اطلاعات به ما بگویند که اکنون کاربران به دنبال چجه موراید می گردند و در حال انجام چه کاری هستند. البته شرایط مختلفی مانند سن کاربران، نوع علاقه مندی های آنها، میزان تحصیلات و مواردی از این دست وجود دارند که باید در نظر گرفته شوند و بیرون کشیدن و اعمال این فیلتر ها کار تحلیلگران بیگ دیتا و کلان داده ها است.

شبکه های اجتماعی

اگر بخواهیم بگوییم بهترین جا برای پیدا کردن ترند های بیگ دیتا چیست و از کجا می توان فهمید در حال حاضر دغدغه قشر خاصی از مردم چیست باید به سراغ شبکه های اجتماعی برویم. در اطلاعاتی که از این موارد بدست می آید می توان علاقه مندی ها، موضوعات روز، اعتماد کاربران و مواردی از این دست را مشاهده کرد. زیر نظر گرفتن سایت ها و اپلیکیشن هایی که به عنوان شبکه های اجتماعی شناخته می شوند، از مهمترین مواردی است که برای استخراج کلان داده ها از آن استفاده می شود.

تراکنش های مالی

در پاسخ به این سوال که موثق ترین محل برای جمع آوری اطلاعات بیگ دیتا چیست باید گفت تراکنش های انجام گرفته توسط کاربران می تواند اطلاعاتی را در اختیار ما بگذارد که قطعا صحیح خواهند بود. اینکه مردم برای چه چیزی به چه میزان پول پرداخت می کنند نشان دهنده تمایلات واقعی آنها و همینطور نیازهایی است که دارند و مجموعه بزرگی از تراکنش های مالی می توانند به عنوان یک نمونه بیگ دیتای خوب و حرفه ای توسط تحلیلگران مورد بررسی قرار بگیرند. در مورد اینکه مصرف این نوع از انواع بیگ دیتا چیست باید گفت شرکت های بزرگ که تمرکز خود را بر تحلیل رایط فروش گذاشته اند، نسبت به بدست آوردن این اطلاعات بسیار مشتاق هستند و یکی از با ارزش ترین انواع داده ها به شمار می رود.

داده های ماشینی و آزمایشگاهی

داده هایی که در آزمایش های مختلف تولید شده و یا به صورت ماشینی بدست می آیند، مانند آزمایش تست قطعات، تعداد قطعات تولید شده، درصد خلوص مواد تولید شده مختلف و مواردی از این دست می تواند یکی دیگر از محل هایی باشد که دیتا های خاص و با اهداف خاص را برای کارشناسان بیگ دیتا فراهم می کند.

سازمان های آماری رسمی

شاید بتوان گفت تنها سازمان هایی که به صورت رسمی اطلاعاتی را که در زمینه بیگ دیتا طبقه بندی می شوند جمع آوری و تدوین می کنند سازمان های آماری کشور ها هستند که وضعیت آمار را برای تحلیل های استراتژیک در کشور فراهم کرده و خیلی از موارد مختلف را در جمع آوری این آمار در نظر می گیرند. اگر برای شما سوال شده است که کاربرد این اطلاعات در تحلیل بیگ دیتا چیست و به جز موارد کشوری به چه دردی می خورند باید گفت که این دیتا ها می توانند اطلاعات جامعی را با محدودیت جغرافیایی در اختیار تحلیلگران بگذارند که می تواند برای خیلی از کسب و کارهایی که قصد گسترش در سایر شهر های یک کشور را دارند، یک امر بسیار مهم و مفید تلقی شود.

رابطه هوش مصنوعی و بیگ دیتا چیست؟

در مورد اینکه ارتباط و پیوند هوش مصنوعی و بیگ دیتا چیست و این دو المان بزرگ دنیای امروز تا جه اندازه به هم ربط دارند باید بگوییم تقریبا یک پیوند ناگسستنی در این میان نقش بسته است. تا جایی که در حیلی از پلتفرم ها و موارد دیگر نمی توان چندان تمایزی بین هوش مصنوعی و بیگ دیتا پیدا کرد. این دو عنصر در واقع به نوعی مکمل هم هستند. اگر بخواهیم به صورت صحیح بگوییم جنبه های ارتباطی هوش مصنوعی و بیگ دیتا چیست می توان این دو مورد را معرفی کرد:

• هوش مصنوعی با استفاده از داده هایی که بیگ دیتا و کلان داده ها در اختیار آن می گذارند، رشد پیدا کرده و یادگیری خود را تکمیل کند.
• کارشناسان هوش مصنوعی می توانند برای تحلیل داده های نامفهوم و بسیار بزرگ بیگ دیتا ها از هوش مصنوعی کمک بگیرند.

در واقع در اولین گام این بیگ دیتا است که می تواند یادگیری و اطلاعات هوش مصنوعی را در مورد مسائل مختلف بالا برده و منبعی برای تحلیل های هوش مصنوعی باشد و بعد از تکمیل یادگیری هوش مصنوعی، کارشناسان بیگ دیتا با کمک گرفتن از آن می توانند نتیجه ای که می خواهند را بدست آورند.

نتیجه گیری

اینکه کلان داده ها یا همان بیگ دیتا چیست سوالی بود که در این مقاله با هم به بررسی آن پرداختیم و دیدیم که مفهوم بیگ دیتا چیست و از کجا پیدا شده است و همینطور با این موضوع که یک داده باید چه ویژگی هایی داشته باشد تا بتوانیم آن را کلان داده بنامیم آشنا شدیم. خیلی از شرکت های بزرگ، دولت ها، کمپانی های تازه تاسیس و همینطور استارت آپ ها برای اینکه بتوانند مخاطبان خود را پیدا کنند از تحلیل های بیگ دیتا استفاده می کنند و باید گفت این روز ها اگر شرکتی به این داده ها توجه نکند در تاریکی مطلق خواهد بود و سرنوشتش دست خودش نیست. در صورتی که سوالی در مورد بیگ دیتا داشتید، خوشحال می شویم آن را با ما مطرح کنید تا بتوانیم ابهامات شما را رفع کنیم.