نحوه آموزش برنامه نویسی به کودکان؛ معرفی برنامه ها و سایت ها

بسیاری از والدین به دنبال نحوه آموزش برنامه نویسی کودکان هستند. برنامه‌نویسی حالا بیشتر از هر وقت دیگری اهمیت پیدا کرده و برنامه های آموزشی زیادی در این حوزه برای سنین مختلف از جمله کودکان قابل دسترسی هستند.

برنامه‌نویسی در روزهای ابتدایی گسترش اینترنت بیشتر برای متخصصین و کسانی که یک مدرک علوم کامپیوتر داشتند کاربرد داشت و به‌صورت گسترده رواج پیدا نکرده بود چرا که یادگیری زبان‌های کامپیوتری قدیمی مثل C و ++C آسان نبود و برای یادگرفتنشان باید احتیاج به دانش ریاضی هم بود. اما حالا کد نویسی به شکل گسترده‌تری رواج دارد و یکی از پرتقاضاترین مهارت‌ها در بازار کار است؛ به همین خاطر نیز خیلی از والدین به‌دنبال نحوه آموزش برنامه نویسی کودکان هستند تا فرزندشان علاوه بر علوم پایه مثل ریاضیات، دانش برنامه‌نویسی را نیز فرا بگیرد.

فهرست مطالب

نحوه آموزش برنامه نویسی کودکان

برنامه ها و سایت های آموزش برنامه نویسی به کودکان تعدادشان کم نیست. ما در ادامه کلیه مراحل آموزش برنامه‌نویسی به کودکان را در 5 مرحله کلی خلاصه کرده‌ایم که در ادامه می‌توانید آن‌ها را بخوانید.

1. کد نویسی چیست؟

اولین قدم برای آموزش برنامه نویسی به یک کودک در پاسخ دادن به این سوال خلاصه می‌شود. کدنویسی به زبان ساده به فرایند ارائه دستورات به کامپیوتر برای تکمیل وظایف از پیش تعیین شده گفته می‌شود. اما در عمل این کار به این آسانی‌ها نیست چرا که کامپیوترها زبان باینری مخصوص خودشان را دارند و زبانی که برنامه‌نویسان برای ارتباط با آن‌ها به کار می‌گیرند نیز باید دقیق و واضح باشد تا کامپیوتر بتواند یک برنامه یا یک وظیفه به‌خصوص را بدون مشکل اجرا کند.

زبان‌های برنامه‌نویسی زیادی وجود دارند که هرکدام برای مقاصد متفاوتی به کار گرفته می‌شوند. اسکرچ زبان بصری، بلاک محور است که بیشتر برای آموزش به کودکان مورد استفاده قرار می‌گیرد. جاوا اسکریپت زبانی است که در بیشتر وبسایت‌ها و بازی‌های تعاملی آنلاین استفاده می‌شود. پس از آن پایتون را داریم که در موضوعاتی مثل علم داده‌ها (Data Science)، هوش مصنوعی و سیستم‌عامل‌های مبتنی بر C و ++C و همچنین نرم‌افزارهای سنگین مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در نهایت جاوا، یونیتی و Lua برای طراحی و ساخت بازی‌های ویدیویی کاربرد دارند. به‌طور معمول هر فرد متخصص در علوم کامپیوتر ممکن است بسته به الزامات شغلی خود با چندین زبان برنامه‌نویسی مختلف آشنا باشد. کودکان نیز باید به‌دنبال زبانی بروند که بیشتر با علایق آن‌ها همخوانی دارد؛ اما از طرف دیگر نباید کاری کرد که با پیچیدگی‌ها و گستردگی زبان‌ها گمراه و خسته شوند.

2. ایجاد علاقه در برنامه نویسی

پیش از این که در یک کلاس برنامه نویسی کودکان ثبت نام کنید باید ابتدا علاقه به این دنیا را در فرزند خود ایجاد کنید. اکثر بچه‌ها به برنامه‌نویسی علاقه دارند اما وقتی به آن‌ها توضیح دهید که اکثر بازی‌ها و برنامه‌های مورد علاقه‌شان با برنامه‌نویسی ساخته شدند، آن وقت است که می‌توانید توجه‌شان را به برنامه‌نویسی جلب کنید.

اگر بتوانید برنامه‌نویسی را به صورت ساده به کودک توضیح دهید و کاربرد زبان‌های مختلف را برایش شرح دهید، می‌توانید کدنویسی را به دیگر علایق کودک نیز ربط دهید. مثلا اگر کودک شما به گیمینگ علاقه دارد ممکن است دوست داشته باشد جاوا یاد بگیرد؛ همان زبانی که ماینکرفت با آن ساخته شده است یا اگر به هوش مصنوعی و رباتیک علاقه دارد ممکن است زبان پایتون برایش مناسب باشد.

3. صبر و حوصله

شکست خوردن و عیب‌یابی دو موضوعی هستند که یک برنامه‌نویس به‌صورت روزانه با آن‌ها سر و کار دارد. اما همین دو عامل می‌توانند کاری کنند که یک کودک برای همیشه از این دنیا فاصله بگیرد و یا به سراغ موضوعاتی که مشکل و پیچیده به‌نظر می‌رسند، نرود. به‌خصوص کسانی که به تازگی برنامه‌نویسی را شروع کرده‌اند.

هرکس برای یادگیری برنامه‌نویسی باید به توانایی‌های خود نیز توجه کند. لازم نیست حتما همه چیز را طی مدت کوتاهی فرا بگیرید. ممکن است سرعت یادگیری شما آهسته‌تر از دیگران باشد. به همین خاطر داشتن یک معلم با استعداد و صبور و همچنین یادگیری برنامه‌نویسی در یک ساختار مشخص می‌تواند کمک بزرگی برای کودک باشد.

4. با اسکرچ شروع کنید

زبان برنامه نویسی کودکان اسکراچ توسط مهندسین MIT با هدف آسان‌تر کردن فرایند یادگیری برنامه‌نویسی برای کودکان، ساخته شده است. یک زبان رایگان، بصری و بلاک محور که این امکان را به کودکان می‌دهد تا اپلیکیشن‌ها، بازی‌ها یا انیمیشن‌های خودشان را با استفاده از بلاک‌های رنگی کد که شبیه به قطعات لگو هستند، بسازند.

با چسباندن این بلاک‌ها به یکدیگر، کودکان می‌توانند کار خود را از کدنویسی انیمیشن‌های ساده شروع کرده و در نهایت بازی‌های پیشرفته بسازند و با دیگر کودکان به اشتراک بگذارند. اسکرچ یک زبان سرگرم‌کننده است که می‌تواند توجه بیشتر کودکان را با رابط کاربری متفاوت خود جلب کند.

با این زبان کودکان مفاهیم پایه‌ای کدنویسی را فرا می‌گیرند و آماده یاد گرفتن زبان‌های پیشرفته‌تر و متن محور می‌شوند. اسکرچ بهترین انتخاب برای کسانی است که هیچ دانشی از برنامه‌نویسی ندارند اما اگر کودک شما از قبل با آن کار کرده می‌تواند در عوض به سراغ کدنویسی در Roblox یا ماینکرفت یا زبان پایتون نیز برود.

5. پیدا کردن یک معلم خوب

کدنویسی آسان نیست و به همین خاطر نیز پیدا کردن یک معلم که به این موضوع علاقه داشته باشد، قدم بسیار مهمی در آموزش برنامه نویسی برای کودکان است. معلمی که بتواند با صبر و حوصله کودک را راهنمایی کرده و اشتباهاتش را اصلاح کند.

سایت ها و برنامه های آموزش برنامه نویسی کودکان

در بخش اول به نحوه آموزش برنامه نویسی کودکان پرداختیم اما در قدم بعدی باید منابع مناسب برای یادگیری این زبان را پیدا کنید. همانطور که گفتیم برنامه‌ها و سایت‌های زیادی برای آموزش برنامه نویسی برای کودکان وجود دارند که در ادامه ما به چند نمونه از آن‌ها اشاره می‌کنیم.

1. Blockly Games

یکی از سایت های آموزش برنامه نویسی به کودکان سایت Blockly Games است که با استفاده از بازی به کودکان کدنویسی را آموزش می‌دهد. این سایت برای کودکانی که از قبل هیچ دانش برنامه‌نویسی ندارند ساخته شده و دارای بازی‌های پازلی، ویدیو و غیره است که هرکدام یک مفهوم به‌خصوص را آموزش می‌دهند. این بازی از کدهای بصری استفاده می‌کند و در نهایت کودک را برای آموزش زبان‌های متن محور آماده خواهد کرد. نکته قابل توجه این است که این سایت از زبان فارسی نیز پشتیبانی می‌کند و برای استفاده از آن حتما نیازی نیست کودک زبان انگلیسی بداند.

2. اپلیکیشن codeSpark

codeSpark یکی از برنامه های آموزش برنامه نویسی کودکان است که با رابط کاربری رنگارنگ و کارتونی خود می‌تواند توجه کودکان را به خود جلب کند. در بیشتر مواقع کودک حتی اصلا متوجه نمی‌شود که در حال یادگیری برنامه‌نویسی است. برنامه دارای کاراکترهای دوست داشتنی و کارتونی مختلف است که کودک با تعامل با آن‌ها می‌تواند پازل‌ها را حل کنند. همچنین امکان ساختن بازی‌ها و اشتراک گذاری با دیگران نیز در این برنامه وجود دارد.

• دانلود اپلیکیشن codeSpark برای: اندروید | iOS

3. Tynker: Coding for Kids

Tynker نیز با استفاده از بلاک‌های کد، برنامه‌نویسی را به کودکان آموزش می‌دهد و شباهت زیادی به اسکرچ دارد. این برنامه ابتدا کار خود را از مفاهیم ساده‌ای آغاز و سپس به زبان‌هایی مثل جاوا و پایتون می‌رسد. در برنامه می‌توانید بیش از 2 هزار فعالیت مختلف پیدا کنید و الفبای برنامه‌نویسی را فرا بگیرید. این برنامه همچنین دارای چندین سری پازل مختلف است که کودکان در آن‌ها باید مهارت‌هایی که یاد گرفته‌اند را به کار بگیرند.

• دانلود اپلیکیشن Tynker: Coding for Kids برای: اندروید | iOS

4. ScratchJr؛ آموزش رایگان برنامه نویسی برای کودکان

ScratchJr یک برنامه رایگان برنامه‌نویسی کودکان است. این برنامه مناسب کودکان 5 تا 7 سال است و به آن‌ها این امکان را می‌دهد تا با داستان‌های تعاملی و بازی‌های مختلف، برنامه‌نویسی یاد بگیرند. برنامه از همان زبان اسکرچ استفاده می‌کند اما کمی فرایند ساده‌تری دارد. کودکان می‌توانند شخصیت‌های مختلف را ویرایش کرده و صدای خودشان را به آن‌ها اضافه کنند. با این برنامه کودک می‌تواند مهارت‌های پایه‌ای برای یادگیری مفاهیم پیچیده‌تر را یاد بگیرد و برنامه‌نویسی را در عمل فرا بگیرد.

• دانلود اپلیکیشن ScratchJr برای: اندروید | iOS

5. Hopscotch

از دیگر برنامه های آموزش برنامه نویسی کودکان که می‌توانیم به آن اشاره کنیم، Hopscotch است. برنامه‌ای که برای کودکان 7 تا 13 سال طراحی شده ولی در حقیقت هر کاربری حتی بزرگسالان می‌توانند از آن استفاده کنند. در این برنامه امکان ساخت بازی، اپلیکیشن و انیمیشن وجود دارد و رابط کاربری ساده آن نیز می‌تواند توجه کودکان را به خود جلب کند. البته که سطح این برنامه کمی بالاتر از مفاهیم پایه‌ای در ScratchJr است.

• دانلود اپلیکیشن Hopscotch برای: iOS

سخن پایانی

نحوه آموزش برنامه نویسی کودکان بیشتر از همه به علاقه‌ای که به این دنیا دارند وابسته است. برای آموزش همانطور که گفتیم می‌توانید از برنامه‌ها و سایت‌های مختلفی استفاده کنید و یا در کلاس‌های آموزشی ثبت نام کنید. نظر شما در مورد آموزش برنامه نویسی برای کودکان چیست؟ بهترین شیوه آموزش برنامه‌نویسی را چه می‌دانید؟ دیدگاه‌های خود را در بخش نظرات با ما و سایر کاربران پلازا به‌اشتراک بگذارید.