در سال‌های اخیر، اصطلاح «ارزهای دیجیتال» بسیار رایج شده و بر جهان مسلط شده است. اکثر سرمایه گذاران مجذوب این فناوری شگفت انگیز و در تلاش برای به دست آوردن بخشی از آن هستند.
با افزایش تقاضا برای تراکنش‌های ارز دیجیتال، صرافی‌های زیادی وارد این عرصه شدند و نقش اصلی را در این بازار جدید ایفا کردند. در یک تعریف ساده، صرافی‌های دیجیتال به سرمایه گذاران فرصت خرید و فروش ارزهای دیجیتال را می‌دهند.
وقتی صحبت از صرافی ارز دیجیتال به میان می‌آید، مردم همیشه به دنبال بهترین صرافی هستند که ویژگی‌های خوبی ارائه دهند. بنابراین در این مقاله می‌خواهیم در مورد صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز و تفاوت آنها صحبت کنیم.
آشنایی با صرافی متمرکز(CEX)
صرافی متمرکز نوعی پلتفرم معاملات آنلاین است و رایج‌ترین نوع صرافی برای خرید و فروش بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال محسوب می‌شود. صرافی متمرکز در واقع به این معنی است که یک شخص یا واسطه مورد اعتماد وجود دارد و به مدیریت دارایی‌ها، انجام تراکنش‌ها و نظارت بر تراکنش‌های کاربران کمک می‌کند.
به بیان ساده، صرافی‌های متمرکز مانند بانک‌ها عمل می‌کنند. بسیاری از سرمایه‌گذارانی که ارزهای دیجیتال خود را در کیف پول‌های نرم‌افزاری یا سخت‌افزاری نگهداری می‌کردند، به دلیل فراموش کردن کلیدهای خصوصی خود متحمل ضرر شدند. با واریز دارایی‌ها به کیف پول پلتفرم متمرکز، فقط باید از نام کاربری و رمز عبور خود برای دسترسی به ارزهای دیجیتال خود استفاده کنید.
صرافی‌های متمرکز ارز دیجیتال که بهترین صرافی برای ایرانیان محسوب می‌شوند عبارتند از:
- بایننس
- کراکن
- Huobi Global
- Bitfinex
- کوین بیس
- FTX
- KuCoin
مزایا و معایب صرافی‌های متمرکز
در مورد مزایای صرافی‌های متمرکز باید گفت که استفاده از صرافی متمرکز آسان است. زیرا اکثر امور توسط خود صرافی و رگولاتور آن کنترل می‌شود و کاربران کمترین اختیار و مسئولیت را دارند. بنابراین، اگر به تازگی وارد دنیای ارزهای دیجیتال شده‌اید، یک صرافی متمرکز انتخاب بهتری برای شماست. کاربران این صرافی‌ها می‌توانند به سادگی وارد حساب کاربری خود شده و تراکنش مورد نظر را انجام دهند. علاوه بر این، همانطور که در قسمت‌های قبل اشاره کردیم، مشکل نگرانی از دست دادن کلیدهای خصوصی و عمومی در این صرافی‌ها به طور کامل برطرف شده است.
با بررسی تمام ویژگی‌های مثبت صرافی متمرکز ارز دیجیتال، وقت آن رسیده که معایب آن را مرور کنیم. یکی از چالش‌های اصلی این صرافی‌ها این است که همیشه در معرض خطر هک شدن هستند. این صرافی‌های با اینکه حاوی سیستم‌های حفاظتی قوی و پیچیده‌ای هستند، اما به دلیل حجم زیاد وجوه در حساب صرافی، معمولاً هدف هکرهای حرفه‌ای قرار می‌گیرند.
نکته دیگری که وجود دارد، کارمزد تراکنش همتا به همتا در صرافی متمرکز است. این صرافی‌ها مبلغ قابل توجهی را برای خدماتی که در چارچوب این تراکنش‌ها ارائه می‌دهند، دریافت می‌کنند که برای تراکنش‌های با مبالغ زیاد می‌تواند سود کاربر را به شدت کاهش دهد. در نتیجه اگر به دنبال کم کارمزد ترین صرافی باشید، این صرافی‌ها انتخاب مناسبس نخواهند بود. علاوه بر این همیشه نگرانی‌هایی مانند تحریم وجود دارد. اگر دارایی‌های خود را در اختیار یک صرافی متمرکز قرار دهید، آن نهاد ممکن است دسترسی شما به دارایی‌هایتان را به دلایل اقتصادی یا سیاسی مسدود کند.
آشنایی با صرافی غیرمتمرکز (DEX)
یک صرافی غیرمتمرکز ارز دیجیتال به سرمایه گذاران و معامله گران این امکان را می‌دهد تا تراکنش‌های ارز دیجیتال خود را به صورت همتا به همتا (کاربر به کاربر) و بدون واسطه و بدون افتتاح حساب انجام دهند. در واقع عملکرد این صرافی‌های غیرمتمرکز است و هیچ مرجع کنترلی وجود ندارد.
همچنین پلتفرم غیرمتمرکز به شما امکان داد و ستد ارزهای دیجیتال را به صورت جمعی می‌دهد و امکان انجام تراکنش بر اساس ارزهای فیات (مانند دلار یا ریال) وجود ندارد. بنابراین، برای شروع، ابتدا باید با استفاده از پول فیات، ارز دیجیتال را در یک صرافی متمرکز خریداری کنید. پس از خررید ارزهای دیجیتال، می‌توانید از صرافی‌های غیرمتمرکز نیز استفاده کنید.
این مبادله نیاز به اعتماد به شخص ثالث را از بین می‌برد و هیچ واسطه‌ای وجود ندارد. شاید این سوال در اینجا پیش بیاید که واقعا سیستم کنترلی وجود ندارد؟ باید گفت درواقع در حالی که امکان انجام معاملات شخص به شخص وجود دارد، اینطور نیست که هیچ مرجع کنترلی وجود نداشته باشد.
از مهم‌ترین صرافی‌های غیرمتمرکز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- یونی سواپ
- پنکیک سواپ
- Dydx
مزایا و معایب صرافی‌های غیر متمرکز چیست؟
در DEXها، سرمایه، حریم خصوصی و اطلاعات شخصی کاربران به خوبی محافظت می‌شود. کاربران صرافی غیرمتمرکز می‌توانند به راحتی بدون نیاز به ایجاد حساب کاربری، احراز هویت یا ارائه هرگونه اطلاعات شخصی به DEX دسترسی داشته باشند.
از آنجایی که کاربران مجبور نیستند دارایی خود را به صرافی منتقل کنند، صرافی‌های غیرمتمرکز می‌توانند خطرات سرقت و از دست دادن پول ناشی از هک را کاهش دهند. . DEXها همچنین می‌توانند از دستکاری قیمت یا حجم تراکنش‌های تقلبی جلوگیری کنند. همچنین با استفاده از DEX، کاربران می‌توانند ارزهای دیجیتال جدید را معامله کنند.
در مورد معایب این صرافی‌ها باید گفت، صرافی‌های غیرمتمرکز معمولا نقدینگی کمتری نسبت به پلتفرم‌های متمرکز دارند زیرا جدید هستند. در این صرافی‌ها تراکنش‌ها در شبکه بلاک چین زمان می‌برد و سرعت پردازش به استخراج کنندگان شبکه بستگی دارد نه صرافی.
از آنجایی که صرافی‌های غیرمتمرکز اخیراً سودآور شده‌اند، آنها تمایل دارند بر اجرای سفارشات خرید و فروش ساده تمرکز کنند. کاربران ممکن است متوجه شوند که ویژگی‌های معاملاتی پیشرفته مانند توقف ضرر، معاملات حاشیه و وام دهی در اکثر DEXها در دسترس نیستند.
DEXها از مشکلات تراکم شبکه رنج می‌برند که مشکلات مربوط به مقیاس پذیری شبکه‌های بلاک چین اصلی آنها (مانند اتریوم) است. اولین لایه شبکه اتریوم، مانند دیگر بلاک چین‌ها، برای ایمنی در مقیاس کوچک‌تر ساخته شد و بعداً راه‌حل‌های مقیاس‌بندی را اجرا کرد.
تفاوت بین صرافی‌های متمرکز و غیر متمرکز چیست؟
اکنون که با ویژگی‌های هر دو صرافی متمرکز و غیر متمرکز آشنا شدید، به بررسی تفاوت صرافی متمرکز و غیرمتمرکز خواهیم پرداخت. مهم‌ترین تفاوت صرافی متمرکز و غیرمتمرکز مربوط به بحث حضور یا عدم حضور واسطه نظارتی است که قبلا به آن اشاره کردیم. علاوه بر این، این صرافی‌ها را می‌توان در چندین ویژگی مهم مقایسه کرد. این ویژگی‌ها به شرح زیر هستند:
1. امنیت
اول از همه، به نظر می‌رسد که صرافی‌های متمرکز امن‌تر هستند. زیرا این صرافی‌ها گاهی تدابیر امنیتی سختگیرانه‌ای را برای محافظت از دارایی کاربران در نظر می‌گیرند. با این حال تجربه نشان داده است که صرافی‌های متمرکز در برابر حملات هک آسیب‌پذیرتر هستند، زیرا این صرافی‌ها در پلتفرم بلاک چین مستقر نیستند.
2. تعداد کاربران
هنگام بحث درباره تفاوت صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز، موضوع مهم تعداد کاربران آنها را نباید نادیده گرفت. بدون شک صرافی متمرکز نسبت به صرافی غیرمتمرکز محبوبیت بیشتری دارد. شاید دلیل اصلی محبوبیت بیشتر صرافی‌های متمرکز، فراهم کردن زیرساخت‌های بهتر برای خرید و فروش ارزهای دیجیتال باشد. همچنین نباید از افزایش محبوبیت صرافی‌های غیرمتمرکز غافل شد. به مرور زمان و با افزایش تعداد کاربران صرافی‌های غیرمتمرکز، قطعا شاهد کاهش محبوبیت صرافی‌های متمرکز خواهیم بود.
3. تسهیلات و ابزارهای تجاری
در بحث تسهیلات و ابزار معاملاتی، صرافی متمرکز نسبت به صرافی غیر متمرکز برتری دارد. این صرافی‌ها مجموعه متنوعی از ابزارهای معاملاتی را به کاربران خود ارائه می‌دهند. این معاملات شامل معاملات نقدی(اسپات)، مارجین و آتی هستند. علاوه بر این، سایر تسهیلات اضافی برای کاربران در این صرافی‌ها برای مدیریت پرتفوی خود در دسترس است.
4. نقدینگی
نقدینگی یکی از عوامل کلیدی در انتخاب صرافی مناسب است. به طور کلی، نقدینگی در صرافی‌های متمرکز بیشتر از صرافی‌های غیرمتمرکز است. البته این مورد در مورد صرافی‌های پرطرفدار مانند بایننس، کوکوین، کوینکس و … صدق می‌کند، وجود نقدینگی بیشتر در صرافی‌ها باعث می‌شود تا کاربران زمان کمتری را در انتظار نقد شدن دارایی‌های خود بگذرانند.
صرافی‌های غیرمتمرکز از نظر نقدینگی در موقعیت ضعیف‌تری قرار دارند زیرا تطبیق سفارش در این صرافی‌ها کاری زمان‌بر است. اگر صرافی‌های غیرمتمرکز بتوانند بر این چالش اساسی غلبه کنند، شاهد رشد قابل توجهی در تعداد کاربران آنها خواهیم بود.
5. سرعت تراکنش
موضوع سرعت پردازش تراکنش در بررسی تفاوت بین صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز به دقت بیشتری نیاز دارد. همانطور که قبلا ذکر شد، صرافی‌های غیرمتمرکز بر روی پلتفرم بلاک چین راه اندازی خواهند شد. در همین حال، اتریوم اصلی ترین شبکه بلاک چین محسوب می‌شود که میزبان صرافی‌های غیرمتمرکز است. با توجه به افزایش تعداد تراکنش‌ها در شبکه اتریوم، سرعت پردازش آنها نیز کاهش یافته است. گاهی اوقات ممکن است 15 ثانیه طول بکشد تا یک تراکنش تکمیل شود.
مدت تراکنش در سایر شبکه‌های بلاک چین بسیار کوتاهتر است. بنابراین، برای بررسی سرعت پردازش تراکنش در یک صرافی غیرمتمرکز، باید بررسی کنید که صرافی در کدام شبکه راه اندازی شده است. از سوی دیگر، تجربه نشان داده است که پردازش تراکنش‌ها در صرافی‌های متمرکز زمان بسیار کمی و حدود 10 میلی ثانیه طول می‌کشد.
6. قوانین اجرا
صرافی‌های متمرکز عمدتاً تحت قوانین نهادهای نظارتی در کشورهای مختلف فعالیت می‌کنند. به عبارت دیگر، آنها برای انجام کاری که انجام می‌دهند، اجازه می‌گیرند. در همین حال، صرافی‌های غیرمتمرکز تحت قوانین بلاک چین فعالیت می‌کنند و مجوزهای عملیاتی را از تنظیم کننده‌ها دریافت نمی‌کنند.
سخن پایانی
در این مقاله تفاوت صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز را بررسی کرده‌ایم. قبل از اینکه تصمیم به شروع کار با صرافی‌های ارز دیجیتال بگیرید، سعی کنید در مورد آنها بیشتر بخوانید. انتخاب صرافی مناسب یکی از اساسی‌ترین تصمیمات در بازار ارزهای دیجیتال است. به همین دلیل توصیه می‌کنیم به ویژگی‌های هر صرافی توجه کرده و آن را بر أساس آنچه نیاز شما را برطرف می‌کند انتخاب کنید. اگر در ایران فعالیت می‌کنید پیشنهاد می‌شود دو مقاله بررسی صرافی بینگ ایکس مناسب برای ایرانیان و بررسی صرافی کوکوین مناسب برای ایرانیان را مطالعه کنید.