فناوری بلاک چین یک فناوری فوق العاده و در حال توسعه محسوب می‌شود و با راه حل‌های خود زندگی بسیاری از مردم جهان را تغییر داده است. اما حتی این فناوری نیز نیاز به به روز رسانی و گسترش دارد. در حالی که بلاک چین خود تغییرناپذیر است، توکن‌ها یا کوین‌های ارائه شده در پلتفرم بلاک چین تغییرپذیر هستند. اینجاست که با اصطلاح فورک در دنیای ارزهای دیجیتال مواجه می‌شویم.
فهرست مطالب
فورک در بلاکچین به چه معناست؟
اگر با فناوری بلاک چین آشنایی دارید، می‌دانید که تغییر اطلاعات ثبت شده روی بلاک چین غیرممکن است. بلاک چین از پروتکل‌هایی پیروی می‌کند که توسط برنامه نویسان پیاده سازی شده و تغییر ناپذیر هستند. به عنوان مثال، در بلاک چین بیت کوین، اندازه بلاک همیشه 1 مگابایت یا زمان استخراج یک بلوک 10 دقیقه است. مشکل عدم ایجاد تغییرات در بلاک چین برای کسانی که مخالف قوانین موجود هستند خوشایند نیست. راه حل این افراد چیست؟ بلاک چین را به روز رسانی یا یک بلاک چین جدید ایجاد کنند.
ارزهای دیجیتال بر اساس یک سری کدهای نرم افزاری راه اندازی شدند. این کدها منبع باز هستند و به توسعه دهندگان اجازه می‌دهند تا نسخه‌های بهتری را به بازار عرضه کنند. مانند هر نرم افزار دیگری، ارزهای دیجیتال نیز باید به روز شوند و روند قبلی آنها بهبود یابد. تغییراتی که در کدهای منبع برای بهبود و به‌روزرسانی این ارزهای دیجیتال ایجاد می‌شود، باعث ایجاد انشعاب در شبکه خواهد شد.
به روز رسانی یا ایجاد یک بلاک چین جدید به عنوان فورک(Fork) شناخته می‌شود. فورک زمانی استفاده می‌شود که از قوانین موجود نارضایتی ایجاد شود یا مشکل خاصی در شبکه وجود داشته باشد. این تغییرات می‌تواند شامل تغییر قوانین شبکه بلاک چین و حتی افزودن یک ویژگی جدید به نسخه قبلی آن باشد. در برخی از فورک‌ها، این تغییرات و به روز رسانی‌ها، نسخه‌های قدیمی را منسوخ می‌کند.
فورک چه تاثیری روی قیمت ارزهای دیجیتال دارد؟
فورک تاثیر قابل توجهی روی یک ارز دیجیتال از جمله قیمت آن خواهد داشت. هارد فورک اغلب می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر قیمت یک ارز دیجیتال داشته باشد. فورک فرآیندی است که شبکه را به روز می‌کند و نحوه عملکرد بلاک چین یک ارز دیجیتال را تغییر می‌دهد. این تغییر شبیه به‌روزرسانی اپلیکیشن است که نسخه قدیمی را با نسخه جدید در هارد فورک(hard Fork) جایگزین می‌کند.
نمایندگی‌ها می‌توانند آخرین نسخه را با نسخه جدید جایگزین کنند. در این صورت کوین مورد نظر ارزش خود را از دست می‌دهد. به عنوان مثال، هنگامی که شبکه بیت کوین منشعب می‌شود، مقدار کمی از ارزش موجود در شبکه به زنجیره فورک تقسیم خواهد شد. زمانی که بیت کوین کش(BCH) از شبکه بیت کوین فورک شد، قیمت بیت کوین از 2800 دلار به 2700 دلار تغییر کرد. این اثر فورک به این معنی است که ارزش دارایی‌های فرد ممکن است کاهش یابد. با وجود از دست دادن کوین اولیه، این کاهش ارزش با افزایش ارزش کوین ثانویه جبران می‌شود. علاوه بر بلاک چین و قیمت ارزهای دیجیتال، فورک‌ها می‌توانند بر موارد دیگری مانند متاورس(Metaverse) نیز تأثیر بگذارند.
نمونه‌های هارد فورک و سافت فورک
هارد فورک بیت کوین کش
پس از پیاده سازیSegWit، هارد فورک معروف بیت کوین رخ داد که منجر به ایجاد بیت کوین کش شد. با تغییرات جدیدی که SegWit در ارز دیجیتال ایجاد کرد، تعدادی از توسعه دهندگان بیت کوین تصمیم گرفتند زنجیره بلوکی را هارد فورک کنند که نتیجه آن بیت کوین کش در اواخر سال 2017 بود. امروزه بیت کوین کش یک ارز دیجیتال موفق محسوب می‌شود. چندین هارد فورک دیگر بیت کوین وجود داشت که منجر به ایجاد ارزهای دیجیتال شده است. بیت کوین گلد(BTG) و بیت کوین کلاسیک(BXC) دو فورک دیگر هستند.
علاوه بر این، بلاک چین اتریوم در جولای 2016 هارد فورک شد تا بیش از 40 میلیون دلار اتریوم را از یک آدرس هک شده به یک آدرس جدید منتقل کند. هارد فورک انتقال وجوه را از طریق یک قرارداد هوشمند جدید امکان پذیر کرد تا صاحبان اصلی وجوه بتوانند آنها را در قالب توکن‌های DAO پس بگیرند.
سافت فورک SegWit
در آگوست 2017، سافت فورک پروتکل Segregated Witness در زنجیره بیت کوین که برای افزایش محدودیت اندازه بلوک و افزایش سرعت تراکنش زنجیره پیاده سازی شده بود، رخ داد.
چه نوع فورک‌هایی وجود دارد؟
به روز رسانی‌های بلاک چین می‌توانند جزئی یا کلی باشند. بر این اساس، فورک‌ها به 2 نوع تقسیم می‌شوند:
سافت فورک (Soft Fork) چیست؟
یک سافت فورک، یک به روز رسانی جزئی برای نرم افزار ایجاد می‌کند. اگر شرکت‌کنندگان شبکه این به‌روزرسانی را انجام ندهند، همچنان می‌توانند در تأیید تراکنش‌های شبکه شرکت کنند. اما برای ثبت یک بلوک از ماینری که این به روز رسانی را انجام نداده است، مشکلی رخ می‌دهد و شبکه بلوک خود را رد می‌کند.
نمونه‌ای از سافت فورک که به منظور افزودن آدرس‌های چند امضایی به شبکه بیت کوین انجام شد، سافت فورک SH2P است.
هارد فورک (Hard Fork)
با هارد فورک تفاوت‌های قابل توجهی می‌تواند بین اعضای شبکه رخ دهد. این تفاوت‌ها می‌تواند ناشی از امنیت شبکه، توزیع ارز، سرعت انتقال و مسائل مشابه باشد. این هارد فورک باید به گونه‌ای انجام شود که تفاوت‌های حاصله بر آینده ارز دیجیتال مربوطه تأثیری نداشته باشد.
بنابراین در هنگام هارد فورک تغییرات اساسی در نرم افزار ایجاد می‌شود تا دیگر ناسازگاری با نسخه‌های قبلی نداشته باشد. اگر یک شرکت‌کننده این به‌روزرسانی را انجام ندهد، برای همیشه از شبکه قطع خواهد شد. هارد فورک در واقع نشان دهنده یک شاخه دائمی از بلاک چین است.
نمونه‌ای از هارد فورک، فورک بیت کوین کش است که با اندازه بلوک 8 مگابایت ایجاد شد و مستقل از بلاک چین بیت کوین به کار خود ادامه داد.
تفاوت هارد فورک و سافت فورک در بلاک چین
تفاوت‌های اصلی بین هارد فورک و سافت فورک عبارتند از:
تفاوت در تعداد شعبه ها
تعداد شاخه‌های ایجاد شده پس از هر فورک یکی از مهم ترین تفاوت‌های هارد فورک و سافت فورک است. تعداد شاخه‌های ایجاد شده در هارد فورک دو شاخه است.
تفاوت در کاربرد آنها در بلاکچین
برای ایجاد تغییرات و اطمینان از امنیت بیشتر، از هارد فورک استفاده می‌شود. اصلاح تعدادی از قوانین و افزایش کاربرپسندی از جمله کاربردهای سافت فورک است.
حمایت از ماینرها
از آنجایی که نسخه قدیمی در هارد فورک منسوخ می‌شود، ماینرها از نرم افزار جدید پشتیبانی می‌کنند. اما در سافت فورک به دلیل پشتیبانی از نرم افزار به روز شده، کاربرد آن را گسترش داده و آن را ارتقا می‌دهد.
سازگاری
نرم افزار جدید ایجاد شده توسط هارد فورک با نسخه قدیمی سازگاری ندارد. اما در سافت فورک، نرم افزار به روز شده با قوانین و پروتکل‌های قدیمی بلاک چین سازگاری کامل خواهد داشت.
هارد فورک بهتر است یا سافت فورک؟
هر یک از این فرآیندها اهداف خاص خود را دارند. با توجه به اینکه تغییرات جدید در سافت فورک نباید در تضاد با نسخه قدیمی باشد، نسبت به هارد فورک محدودتر است. با این حال، هارد فورک‌ها می‌توانند منجر به جدا شدن یک جامعه از یکدیگر شوند. اما برخی از موارد برنامه ریزی شده شامل یک قرارداد جمعی است. در این صورت نرم افزار بدون محدودیت اصلاح می‌شود.
موفقیت بلندمدت شبکه بلاک چین مستلزم وقوع هارد فورک و سافت فورک است. این دو رویداد باعث تغییرات و ارتقاء نرم افزار در سیستم‌های غیرمتمرکز بدون اختیار مرکزی می‌شود. مفاهیم بالا نشان می‌دهد که نتیجه هارد فورک دو نرم افزار است که می‌توان با هم از آنها استفاده کرد. اما نتیجه سافت فورک به روز رسانی همان نرم افزار قدیمی خواهد بود. تفاوت بین هارد فورک و سافت فورک به شما این امکان را می‌دهد تا با توجه به موقعیتی که در آن قرار دارید بهترین گزینه را انتخاب و اجرا کنید. وقوع فورک‌ها معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که اعضای درگیر در بلاک چین نمی‌توانند درباره تصمیم‌گیری برای آینده بلاک چین به توافق برسند.
هارد فورک و سافت فورک منجر به ادغام عملکردهای جدید در بلاک چین و ارزهای مجازی می‌شود. اگر هارد فورک و سافت فورک اتفاق نیفتند، باید قوانین و پروتکل‌های روی بلاک چین را بدون تغییر تا پایان عمر پروتکل حفظ کنیم.