اینترنت ماهواره ای چیست؟ هر آنچه که باید در مورد اینترنت ماهواره ای بدانید

اخبار اینترنت ماهواره ای را چند وقتی است که می‌شنویم. اما اینترنت ماهواره ای چیست و آیا ما هم به آن دسترسی خواهیم داشت؟ در ادامه با پلازا همراه باشید تا به‌طور کامل با این مقوله و فرایند نصب و راه‌اندازی آن آشنا شویم.

اینترنت ماهواره ای فناوری جدیدی نیست ولی حالا که آمازون و مهمتر از همه ایلان ماسک و دیگر شرکت‌ها و افراد شناخته شده شروع به سرمایه‌گذاری در این زمینه کرده‌اند، بیشتر از هر زمان دیگری با اخبار جدید اینترنت ماهواره ای و حواشی آن روبه‌رو می‌شویم. اما این فناوری دقیقا چگونه کار می‌کند و چه مزایا و معایبی دارد؟ در این مطلب قصد داریم به تمام این سوالات پاسخ دهیم. در ادامه با تماشای ویدیوی زیر نیز می توانید اطلاعات جالبی درباره اینترنت ماهواره ای بدست آورید.

فهرست مطالب

اینترنت ماهواره ای چیست؟

اینترنت ماهواره‌ای یا Satellite Internet، راه وصل شدن به اینترنت از طریق ماهواره‌های فضایی است. این ماهواره‌ها معمولا در مدار زمین قرار می‌گیرند و در همه جای دنیا حتی جاهایی که کیفیت اینترنت معمولی بسیار ضعیف یا حتی قابل دسترس نیستند، می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.

طرز کار اینترنت ماهواره‌ای شباهت زیادی به شبکه‌های تلویزیونی ماهواره‌ای دارد. یک شرکت ارائه دهنده اینترنت ابتدا ماهواره‌های خود را به فضا پرتاب می‌کند تا در مدار زمین قرار بگیرند. سپس شرکت ارائه دهنده با عبور سیگنال‌های مخابراتی از میان این ماهواره‌ها، آن‌ها را به رسیوری که در اختیار کاربر است می‌رساند. کاربر نیز یک مودم را به این رسیور متصل می‌کند تا سیگنال‌های ورودی را به اتصال اینترنت ترجمه کند.

برای دسترسی به اینترنت شما نیاز به اتصال برق و البته یک آسمان صاف دارید. این دو تنها ملزومات مهم هستند. هیچ احتیاجی به کابل‌کشی یا خط تلفن ندارید. به همین خاطر است که اینترنت ماهواره‌ای می‌تواند اینترنت را به راحتی در دسترس افرادی که در مناطق دورافتاده زندگی می‌کنند برساند.

شرکت های ارائه دهنده اینترنت ماهواره ای

اینترنت ماهواره‌ای در حال حاضر بیشتر توسط شرکت‌های آمریکایی و در داخل این کشور عرضه می‌شود. دو شرکت که دهه‌ها است در این زمینه فعالیت دارند، ویاست (Viasat) و HughesNet هستند. شرکت HughesNet حتی به‌تازگی شروع به ارائه نسل پنجم اینترنت خود با سرعت دانلود 25 مگابیت و آپلود 3 مگابیت کرده است.

1. اینترنت ماهواره ای HughesNet

یکی از مطرح‌ترین گزینه‌ها برای خرید اینترنت ماهواره ای، شرکت HughesNet است. این کمپانی بیشتر از همه به‌خاطر ارائه سرعت دانلود پایدار و قابل اتکا شناخته شده است. در حالی که بیشتر شرکت‌های ارائه کننده نمی‌توانند یک سرعت ثابت را تضمین کنند. البته که حداکثر سرعت ارائه شده توسط آن‌ها کمتر از رقبایشان است اما میانگین سرعتی که این شرکت ارائه می‌کند، 150 درصد بیشتر از سرعتی است که بیشتر شرکت‌های اینترنت ماهواره‌ای تبلیغ می‌کنند.

اینترنت آن‌ها بدون محدودیت است اما دارای یک سقف مشخص است. با عبور از این سقف، سرعت شما به 1 تا 3 مگابیت برثانیه کاهش پیدا خواهد کرد.

2. اینترنت ماهواره ای Viasat

ویاست نیز دارای بسته‌های اینترنت با سرعت حداکثر 100 مگابیت برثانیه است ولی چنین سرعتی فقط در مناطق محدودی قابل دسترسی است. این شرکت بسته‌های خود را با سرعت‌های مختلف و همچنین حجم‌های متنوعی ارائه می‌کند. البته که مانند HughesNet آن‌ها نیز دارای سقف مصرف هستند. بزرگ‌ترین نقطه قوت آن‌ها، هزینه پایین‌تر خرید تجهیزات مورد نیاز نسبت به HughesNet و استارلینک است.

3. اینترنت ماهواره ای استارلینک

ایلان ماسک طی چند سال گذشته با استارلینک توانسته سر و صدی زیادی به پا کند. سرویس او هنوز در روزهای اولیه خود است و در حال حاضر نیز به بیش از 400 هزار مشترک در سرتاسر جهان اینترنت ارائه می‌کند. سرعت حداکثری استارلینک بیشتر از ویاست و HughesNet است و همچنین نرخ تاخیر آن نیز پایین‌تر است. استارلینک همچنین تنها 2 بسته اینترنت دارد؛ با این حال هزینه تجهیزات آن بسیار بالا است. برای خرید تجهیزات باید 600 دلار و برای خرید اشتراک پریمیوم نیز باید 2500 دلار پرداخت کنید که بسیار بیشتر از شرکت‌های رقیب است.  البته که استارلینک بدون سقف است و واقعا اینترنت نامحدود را ارائه می‌کند.

همچنین جف بیزوس از طریق آمازون قصد دارد اینترنت ماهواره‌ای خود با نام Kuiper را با ارسال هزاران ماهواره به فضا ارائه کند. آن‌ها طی 5 سال آینده قصد دارند 83 پرتاب داشته باشند.

تفاوت اینترنت ماهواره ای با اینترنت معمولی

در گذشته اینترنت ماهواره از نظر سرعت و کیفیت قابل رقابت با اینترنت ثابت و خطی نبود اما حالا با پیشرفت فناوری، می‌توان گفت سرعت اینترنت ماهواره‌ای و کیفیت آن در حد استانداردهای بین‌المللی اینترنت ثابت شده است. با این حال قیمت آن همچنان از ارتباط زمینی گران‌تر است و از نظر تاخیر و سرعت نیز هنوز به بهترین شرکت‌های ارائه دهنده اینترنت خطی نرسیده است.

برای مثال به‌طور میانگین سرعت اینترنت DSL بین 3 تا 50 مگابیت است و سرعت اینترنت کابلی بین 10 تا 940 مگابیت برثانیه است. در حالی که با وصل شدن به اینترنت ماهواره ای، شما سرعتی بین 12 تا 100 مگابیت در اختیار خواهید داشت. گرچه ایلان ماسک وعده داده با تکمیل شبکه ماهواره‌های استارلینک، این شرکت حداکثر سرعت 300 مگابیت را در اختیار مشتریان خود قرار می‌دهد.

با این حال این سرعت همچنان در مقایسه با سرعت ارائه شده بر بستر فیبرنوری ناچیز است. اینترنت فیبری می‌تواند سرعتی در حد 5 یا حتی 10 گیگابیت برثانیه (5 هزار مگابیت یا 10 هزار مگابیت) ارائه کند. با اینترنت فیبری، سرعت شما آنقدر بالا است که سرعت آپلود در حد سرعت دانلود خواهد بود. با این حال نصب کابل‌های نوری هزینه بالایی دارد و بسیار بعید است که در مناطق دورافتاده که جمعیت زیادی در آنجا زندگی نمی‌کند، شاهد نصب این کابل‌ها باشیم. به همین خاطر نمی‌توان با اطمینان گفت که روزی اینترنت فیبرنوری در تمام نقاط جهان فراگیر خواهد شد.

مزایا و معایب اینترنت ماهواره ای

به‌طور خلاصه می‌توان مزایا و معایب این سرویس را به‌شکل زیر بیان کرد:

مزایا:

• ارائه اینترنت به مناطق دور افتاده بدون نیاز به کابل‌کشی
• راحتی نصب و راه‌اندازی
• ایجاد رقابت بیشتر با وارد شدن شرکت‌هایی مثل آمازون و استارلینک به این عرصه و بالا رفتن سرعت و کاهش پیدا کردن هزینه‌ها

معایب:

• قیمت بالاتر نسبت به اینترنت معمولی
• تاخیر بالا با توجه به قرار گرفتن ماهواره‌ها در مدار زمین (به استثنا استارلینک که مدعی است ماهواره‌ها را در مدار نزدیک به زمین مستقر کرده است و تاخیر کمتری دارد)
• عدم برقراری ارتباط پایدار درصورت وجود مانع میان دیش و ماهواره‌ها یا شرایط جوی ناپایدار

تاریخچه اینترنت ماهواره ای

بعد از اختراع اینترنت و World wide Web، جوامع علاقه‌مند شدند راهی پیدا کنند که به وسیله آن اینترنت را هم انتقال دهند. بعد از آن بود که شرکت‌های مختلف ماهواره‌های مختلفی را بدین منظور استفاده کردند. برجسته‌ترین آن‌ها پروژه شکست خورده مایکروسافت بود که 9 میلیارد دلار خرج برداشت. در این پروژه مایکروسافت قصد داشت صدها ماهواره را به فضا بفرستد تا پهنای باند اینترنت را افزایش دهد و بتواند اینترنتی ارزان با سرعت دانلود 720 مگابایت بر ثانیه ارائه دهد. این پروژه در سال 2003 جمع شد.

شکست Teledisc با ورشکستی شرکت‌های تامین کننده یعنی Iridium Communications Inc و Globstar باعث شد اشتیاق راه‌ اندازی اینترنت ماهواره ای تا حدی خاموش شود. تا اینکه در سپتامبر سال 2003، Eutelast اولین ماهواره اینترنتی خود را برای استفاده مردم عادی به فضا فرستاد.

در سال‌های 2004 تا 2011 نسل‌های بعدی اینترنت ماهواره‌ای بیرون آمد که هرکدام هم به پیشرفت‌های زیادی در آن زمینه دست یافتند. به طوری که خدمات دسترسی به اینترنت متصل به این ماهواره‌ها عمدتا برای ساکنان روستاها که به اینترنت معمولی دسترسی ندارند، به عنوان جایگزینی برای اینترنت‌های ADS، اینترنت Dial Up و حتی FSSهای کلاسیک مورد استفاده قرار گرفتند.

از سال 2014، تعداد زیادی شرکت‌های معتبر شروع به کار روی نصب اینترنت فضایی پیشرفته کردند. شرکت‌های اسپیس ایکس، وان وب و آمازون همگی بیش از 1000 ماهواره به فضا فرستادند. به عناون مثال شرکت OneWeb حدود 1.7 میلیارد دلار در سال 2017 برای پروژه خود هزینه کرد. شرکت SpaceX ایلان ماسک نیز بیش از 1 میلیارد دلار در نیمه اول 2019 برای سرویس خود تحت عنوان اینترنت فضایی استارلینک (Starlink) هزینه کرد و انتظار دارد تا سال 2025 مبلغ 30 میلیارد دلار از آن سود به دست آورد.

از سال 2017 شرکت‌های هواپیمایی مانند دلتا و American، از اینترنت ماهواره‌ای به عنوان راهی برای مقابله با پهنای باند محدود در هواپیماها و ارائه سرعت اینترنت قابل استفاده به مسافران استفاده کردند.

تجهیزات اینترنت ماهواره ای

تجهیزات ماهواره‌ای عمدتا بر سه جزء اصلی استوار است: ماهواره، تعدادی ایستگاه زمینی که به آن دروازه می‌گویند و یک آنتن کوچک در محل استفاده کننده.

ماهواره

ماهواره در اصل مرکز شبکه‌های ماهواره‌ای پهنای باند است. نسل جدید ماهواره‌های GEO قدرتمند در فاصله 35786 کیلومتری زمین قرار می‌گیرند. البته این ماهواره‌های جدید به طور بهینه و هدفمند تولید شده‌اند که می‌توانند پرتوهای باریک و متمرکزی ارسال کنند؛ بنابراین فضای خیلی کمتری نسبت به ماهواره‌های قدیمی می‌گیرند.

ماهواره خود چندین آنتن دارد که سیگنال‌های ارتباطی را از زمین دریافت می‌کنند تا بتوانند سیگنال‌ها را به هدف برسانند. این آنتن‌ها که برای دریافت و انتقال سیگنال‌ها از جاهای مختلف زمین به کار می‌روند خود با یک ریپیتور (تکرار کننده) فعال می‌شوند. سیگنال‌ها پس از دریافت از زمین و فیلتر شدن و تقویت شدن و پردازش‌های دیگر از طریق یک کانال به نام حامل به زمین فرستاده می‌شوند.

دروازه ها

در کنار پیشرفت ماهواره‌های فضایی، گیرنده‌های زمینی نیز پیشرفت چشمگیری داشته‌اند. دروازه یا ایستگاه زمینی دروازه می‌تواند یک ایستگاه زمینی، تله پورت یا هاب باشد. از این واژه گاهی فقط برای دیش آنتن به کار می‌رود و گاهی برای کل سیستم. به طور خلاصه کار دروازه این است که سیگنال‌ها را از ماهواره دریافت می‌کند و به مصرف کننده نهایی می‌رساند. هر دروازه می‌تواند شبکه دسترسی چند سرویسی ارائه دهد که کاربر بتواند به اینترنت وصل شود.

در ایالات متحده آمریکا به دلیل اینکه در شمال خط استوا واقع شده است، همه آنتن‌های درگاه ورودی و مشترک باید از آسمان جنوب منظره‌ای بدون مانع داشته باشند. به دلیل مدار زمین ثابت ماهواره، آنتن دروازه می‌تواند در یک موقعیت ثابت قرار بگیرد.

دیش آنتن و روتر اینترنت ماهواره ای

اما چگونه به اینترنت ماهواره ای وصل شویم؟ آخرین قطعه برای وصل شدن به اینترنت فضایی دیش و مودم است که در محل مصرف کننده نصب می‌شوند. این گیرنده پایانی دو بخش داخلی و بیرونی دارد. آنتن رادیویی دیش مانند بیرون از خانه نصب می‌شود و نباید مانعی بر سر راه آن باشد. یک مودم نیز درون خانه قرار می‌گیرد که سیگنال‌های دریافت شده توسط آنتن را کنترل سپس اینترنت ماهواره ای برای موبایل و دیگر دستگاه‌های اطراف فراهم می‌کند.

نحوه کار اینترنت ماهواره ای

خرید و نصب اینترنت ماهواره ای کار چندان مشکلی نیست البته درصورتی که در خارج از ایران زندگی کنید. برای روش استفاده از اینترنت ماهواره ای استارلینک بسیار ساده است. شما ابتدا باید وارد سایت این شرکت شده و درصورتی که منطقه شما تحت پوشش قرار داشت، ثبت نام کنید. سپس پس از گذشت تقریبا 2 هفته در لیست انتظار قرار خواهید گرفت.

ممکن است ماه‌ها در این لیست منتظر بمانید و ممکن هم است چند روز در این لیست باشید. سپس دو هفته بعد از ثبت نام تجهیزات موردنیازتان را دریافت خواهید کرد. نصب و راه اندازی اینترنت ماهواره ای استارلینک نیز فرایند پیچیده‌ای ندارد. تمام تجهیزاتی که برایتان ارسال می‌شود را در عکس زیر مشاهده می‌کنید.

یک آنتن اینترنت ماهواره ای یا همان دیش به‌همراه یک روتر و کابل‌های مورد نیاز. کافی است کابل برق را به روتر وصل و کابل انتقال داده را هم به دیش وصل کنید. البته مهمترین نکته در ارتباط با نحوه راه اندازی اینترنت ماهواره ای پیدا کردن محل مناسب برای دیش است. این محل تا جای ممکن باید زیر آسمان و بدون هیچ مانعی در اطراف باشد. حتی درختان نیز می‌توانند مانع از رسیدن سیگنال شوند.

اینترنت ماهواره‌ای سایر شرکت‌ها نیز فرایند مشابهی دارد. در تمام موارد شما نیاز به یک مودم و دیش مخصوص خواهید داشت؛ به همین خاطر نیز دسترسی به اینترنت ماهواره ای رایگان با موبایل امکان‌پذیر نیست مگر این که به‌صورت وای‌فای به مودم متصل شوید.

اینترنت ماهواره ای در ایران

با این حال اینترنت ماهواره ای همین حالا نیز در ایران در دسترس است و توسط شرکت‌های خصوصی و دولتی که دارای دفاتر و شعب در مناطق دورافتاده هستنند، نصب و مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای مثال خطوط کشتیرانی، شرکت‌های صنعت نفت و بانک‌ها از این اینترنت استفاده می‌کنند؛ با این حال این اینترنت در اختیار کاربران عادی و خانگی قرار ندارد و قوانین مشخصی نیز در ارتباط استفاده از آن وجود ندارد.

ایلان ماسک نیز به‌تازگی اعلام کرده که استارلینک در داخل ایران قابل دسترسی است و در صورتی که کاربران به دیش و مودم مخصوص این شرکت دسترسی داشته باشند، می‌توانند به آن متصل شوند. اخیرا هم صحبت‌های زیادی در ارتباط با ارائه اینترنت ماهواره ای رایگان برای ایران مطرح شده است اما با توجه به هزینه بسیار بالای تجهیزات و اشتراک استارلینک، بسیار بعید است که این اینترنت به‌صورت گسترده برای کاربران در دسترس قرار بگیرد.

سوالات متداول

جمع بندی

اینترنت ماهواره ای ابزاری بسیار عالی برای برقراری ارتباط بدون نیاز به کابل‌کشی، به‌خصوص در مناطق دورافتاده است. با این حال هزینه بالا و سرعت کمتر آن نسبت به اینترنت معمولی فعلا دو عاملی هستند که مانع از همه‌گیری آن‌ شده‌اند. نظر شما در مورد اینترنت ماهواره‌ای چیست؟ به نظر شما طی چند سال آینده می‌توانیم شاهد جایگزینی آن با اینترنت معمولی شویم؟