حافظه ذخیره سازی انواع مختلفی دارد. از تکنولوژی HDD که از 50 سال پیش تاکنون استفاده می‌شود، تا پیدایش هارد SSD که باعث افزایش انتقال اطلاعات شده و همچنین تکنولوژی NVMe که در سال‌های اخیر انقلابی در این حوزه به پا کرده است. حال اگر تفاوت هارد SSD با HDD و همچنین تکنولوژی به کار رفته در هارد NVMe را نمی‌دانید این مقاله را از دست ندهید.
سرعت در تکنولوژی حرف اول را می‌زند. امروزه استفاده از هارد یا حافظه‌هایی که سرعت خواندن، نوشتن و انتقال اطلاعات در آنها بالا باشد بسیار مهم است. به عبارت بهتر علاوه بر ظرفیت هارد که از ویژگی‌های مهم یک حافظه ذخیره سازی است، سرعت نوشتن اطلاعات بر روی هارد و سپس برداشتن این اطلاعات از روی آن در اولویت قرار دارد. به همین دلیل علاوه بر تکنولوژی‌های قدیمی که از هارد دیسک استفاده می‌شد، امروزه استفاده از هارد SSD بسیار رایج شده است. هارد SSD نیز از تکنولوژی‌های مختلفی همچون هارد NVMe و SATA و M.2 استفاده می‌کند. اما این هاردها چه تفاوتی با یکدیگر دارند و کدام یک انتخاب بهتری برای ما هستند؟ برای پاسخ به این سوال در این مقاله از پلازا با ما همراه باشید.
فهرست مطالب:
تفاوت بین هاردهای اس اس دی NVMe ،M.2 و SATA
در صورتی که برای خرید یک هارد SSD اقدام کرده باشید، انواع مختلفی از این هاردها را پیدا خواهید کرد که احتمالا در نگاه اول شما را گیج خواهند کرد. برای درک بهتر تفاوت بین این نوع هاردها، در ادامه آنها را از جنبه‌های مختلف بررسی خواهیم کرد.
تفاوت از نظر نوع رابط
هاردهای SSD دارای 2 نوع رابط جداگانه به نام‌های NVMe یا SATA هستند که به آنها امکان اتصال به مادربورد را می‌دهند. هاردهایی که از رابط SATA استفاده می‌کنند ابعاد بزرگ‌تری دارند و معمولا 2.5 اینچ هستند. اما هاردهای SSD که با رابط NVMe وارد بازار می‌شوند، ابعاد کوچک‌تری (هم اندازه یک شاخه رم) دارند.
اما یک نوع هارد دیگر نیز در بازار وجود دارد که از آن به عنوان M.2 یاد می‌شود. M.2 در حقیقت یک نوع فرم‌فاکتور به حساب می‌آید و هاردهایی که از این فرم فاکتور استفاده می‌کنند، با رابط NVMe و یا SATA وارد بازار می‌شوند؛ گرچه بیشتر هاردهای M.2 جدید از رابط NVMe استفاده می‌کنند و شما به سختی می‌توانید یک هارد M.2 با رابط SATA پیدا کنید. در تصویر بالا می‌توانید این 3 نوع هارد را در کنار یکدیگر مشاهده کنید.
تفاوت از نظر سرعت
هاردهایی که از رابط NVMe استفاده می‌کنند، سرعت به مراتب بیشتری از هاردهای با رابط SATA دارند. البته، میزان سرعت هاردهای NVMe بستگی به نسل کانکتور PCIe مورد استفاده نیز دارد؛ برای مثال، در حال حاضر حداکثر سرعت یک هارد NVMe که از کانکتور PCIe 3.0 استفاده می‌کند به بیش از 3500 مگابایت بر ثانیه می‌رسد، این در حالی است که هاردهای NVMe با کانکتور PCIe 4.0 با سرعت 7000 مگابایت بر ثانیه به بازار قدم می‌گذارند.
از سمت دیگر، هاردهای SSD که از رابط SATA استفاده می‌کنند، سرعت به مراتب کمتر (حداکثر 550 مگابایت بر ثانیه) دارند؛ از همین رو، هاردهای SSD با رابط NVMe، می‌توانند سرعت سیستم را حتی در هنگام انجام کارهایی مانند گشتن در وب، بارگذاری یا کپی کردن فایل‌ها، به اندازه زیادی افزایش دهند.
تفاوت از نظر اندازه و فرم فاکتور
همانطور که در عکس بالا مشاهده کردید، این هاردها از نظر ابعاد و فرم فاکتور با یکدیگر متفاوت هستند. در حال حاضر، اکثر لپ‌تاپ‌ها و کامپیوترهای رومیزی، از هاردهای SSD با رابط NVMe استفاده می‌کنند و هاردهای SSD با رابط SATA نیز در برخی لپ‌تاپ‌های قدیمی یا پایین‌رده پیدا می‌شوند. این هاردها بیشتر از همه برای کامپیوترهای شخصی کاربرد دارند؛ چراکه به دلیل ابعاد بزرگ و سرعت پایین‌تر، خیلی مناسب استفاده در لپ‌تاپ‌ها نیستند. البته، برخی لپ‌تاپ‌ها نیز از هاردهای M.2 با رابط SATA پشتیبانی می‌کنند؛ به همین دلیل، حتما قبل از خرید هارد M.2 برای لپ‌تاپ، از نوع رابط پشتیبانی شده توسط لپ‌تاپ اطمینان حاصل کنید.
تفاوت از نظر قیمت
هاردهای SSD با رابط NVMe به دلیل سرعت بالاتر، قیمت بیشتری از هاردهای SSD با رابط SATA دارند؛ به عنوان مثال، یک هارد 1 ترابایتی با رابط NVMe و پشتیبانی از PCIe 3.0 در حال حاضر حدود 3 میلیون تومان قیمت دارد، در حالی که یک هارد SSD با رابط SATA و با همین ظرفیت، بین 1 تا 2 میلیون تومان است. البته که قیمت هارد بیشتر از همه بستگی به سرعت، برند و قابلیت‌های اضافی آن دارد، اما به طور کلی هاردهای NVMe گران‌تر از مدل‌های SATA هستند.
جدول مقایسه هاردهای NVMe ،M.2 و SATA
| هاردهای NVMe SSD | هاردهای M.2 SSD | هاردهای SATA SSD | |
|---|---|---|---|
| سرعت | حداکثر 3500 مگابایت بر ثانیه در PCIe نسل 3 حداکثر 7500 مگابایت بر ثانیه در PCIe نسل 4 | حداکثر 500 مگابایت بر ثانیه با رابط SATA حداکثر 3500 مگابایت بر ثانیه با رابط NVMe در PCIe نسل 3 حداکثر 7000 مگابایت بر ثانیه با رابط NVMe در PCIe نسل 4 | حداکثر 550 مگابایت بر ثانیه |
| فرم فاکتور | M.2 | – | درایوهای 2.5 اینچی یا M.2 |
| رابط | – | SATA یا NVMe | – |
| مزایا | سرعت بسیار بالا به ویژه در مدل‌های رده‌بالا و مادربوردهای پرچم‌دار، حجم کمی از فضای کیس را اشغال می‌کند | حجم کمی از فضای کیس را اشغال می‌کند | قیمت مناسب |
| معایب | قیمت بالا | مدل‌های M.2 SATA برخی اوقات قیمت بالاتری از هاردهای 2.5 اینچی دارند، در حالی که سرعت بالاتری ارائه نمی‌کنند | سرعت پایین‌تر از NVMe دارد و فضای بیشتری از کیس را اشغال می‌کند |
| کاربری | سیستم‌ها کامپیوتری و لپ‌تاپ‌های رده‌بالا | لپ‌تاپ‌های میان‌رده یا رده‌بالا یا برخی سیستم‌های کامپیوتری اسمبل شده | لپ‌تاپ‌ها یا کامپیوترهای اقتصادی |
انواع هارد یا حافظه ذخیره سازی
از حدود 50 سال پیش که کامپیوترها شکل گرفتند، ذخیره سازی اطلاعات بر روی صفحات دیسکی انجام می‌گرفت. این صفحات دیسکی که به هارد HDD معروف هستند حجم زیادی از اطلاعات را بر روی دیسک‌های سخت نگهداری می‌کنند. اما چون سرعت پردازش اطلاعات از روی این هاردهای اچ دی دی کند است، به مرور سازندگان مختلف رو به ارتقاء این تکنولوژی آورده و در سال 1991 هارد اس اس دی به بازار معرفی شد.
هارد HDD چیست؟
هارد دیسک یا دیسک سخت (Hard Drive Disk) که به اختصار به آن هارد HDD نیز می‌گویند یک حافظه ذخیره سازی بلند مدت در سیستم است که کلیه اطلاعاتی که باید به صورت دائم در سیستم ذخیره شوند، مانند محتواهای صوتی و تصویری و متنی و… را در خود نگه می‌دارد. این تکنولوژی شامل یک دیسک چرخان (مانند DVD) و یک بازوی متحرک (مانند هد) است. به این صورت که ابتدا اطلاعات در جایی مشخص بر روی دیسک چرخان ذخیره می‌شوند و سپس زمانی که نیاز به استفاده از آنها باشد، هد متحرک به آن قسمت مراجعه کرده و اطلاعات را می‌خواند.
این نوع تکنولوژی و شیوه فراخوانی اطلاعات به سبب متحرک بودن آن دارای معایب زیادی است. از جمله اینکه نیاز به فضایی بزرگ برای جای دادن دیسک و بازی متحرک است، در نتیجه وزن و حجم آن بسیار زیاد خواهد بود. همچنین جابجایی بازی متحرک نیاز به مصرف انرژی بیشتری دارد و در نهایت سبب تولید نویز و گرمای زیاد می‌شود. به همین دلیل شرکت‌های مختلفی به دنبال پیدا کردن راه‌های جایگزین برای این تکنولوژی بودند.
هارد SSD چیست؟
درایور حالت جامد یا هارد جامد (Solid State Driver) که به اختصار به آن هارد SSD نیز می‌گویند تکنولوژی به روز شده هارد HDD است. در این تکنولوژی ما با یک قطعه الکترونیکی (مانند فلش مموری) سرو کار داریم که هیچ قطعه چرخان و متحرکی در آن وجود ندارد. در واقع در اینجا ما با تراشه‌‌های الکترونیکی روبرو هستیم که کار انتقال اطلاعات را بین یکدیگر انجام می‌دهند.
با استفاده از این ساختار، انتقال اطلاعات با سرعت و سهولت بیشتری صورت می‌گیرد و انرژی کمتری هم مصرف می‌شود. به علاوه عدم وجود قطعات متحرک باعث می‌شود که هارد SSD در مقابل شوک و ضربه حساسیت کمتری داشته باشد و همچنین ایجاد نویز و لرزش نکند. از طرفی این قطعات الکترونیکی بسیار کوچک هستند، در نتیجه وزنی به مراتب کمتر از هارد HDD دارند و همچنین فضای کمتری اشغال می‌کنند.
تفاوت بین هارد SSD با HDD
در مقایسه هارد اس اس دی و اچ دی دی تفاوت‌های زیادی می‌توان یافت که بیشترشان قبلا ذکر شد. اما می‌توان وجه عمده تمایز و فرق بین SSD و HDD را در کنترلر (Controller) خلاصه کرد. کنترلر در واقع یک قطعه سخت افزاری یا نرم افزاری است که وظیفه اصلی آن مدیریت، نظارت و پشتیبانی از حافظه ذخیره سازی است. به زبان ساده‌تر ارتباط بین همه قطعات موجود در یک سیستم و هارد توسط کنترلر صورت می‌گیرد. حال حافظه‌ای که در هارد SSD لپ تاپ و کامپیوتر استفاده می‌شود معمولاً از نوع NAND یا NOR است که به صورت صفر و یک کار می‌کند. یعنی کنترلر موجود در این نوع حافظه‌ها همواره به صورت صفر و یک عمل می‌کند. اما کنترلر موجود در هارد HDD به صورت یک قطعه مجزا ورود و خروج اطلاعات به هارد دیسک را کنترل می‌کند.
مورد مهم بعدی در فرق بین SSD و HDD نحوه ذخیره سازی اطلاعات در آنهاست. جایی که معمولاً در هارد HDD اطلاعات در نواحی مختلف از یک درایو ذخیره می‌شوند، اما در هارد SSD پیوستگی اطلاعات حفظ می‌شود. به این ترتیب در حافظه SSD نیازی به Defragment کردن (یا یکپارچه سازی) اطلاعات نیست و کندی سرعت در آنها مشاهده نمی‌شود.
سخن پایانی
اکنون با استفاده از این مطلب می‌توانید آگاهانه اقدام به خرید هرنوع هارد SSD کنید. به طور کلی می‌توان گفت هاردهای NVMe با توجه به سرعت بسیار بالاتری که دارند، بهترین انتخاب برای اکثر کاربران از جمله گیمرها و هر کاربری که به سرعت و عملکرد سیستم خود اهمیت می‌دهد، هستند. هاردهای SATA SSD نیز با توجه به سرعت بالاتری که از هاردهای HDD مکانیکی دارند، گزینه‌های مناسب و مقرون به صرفه برای کاربرانی که استفاده معمولی از کامپیوتر خود دارند، محسوب می‌شوند.