به طور کلی، حدود ۲۵% افراد در دنیا به مشکلات کبدی دچار هستند. از همین رو، با انجام آزمایشات مربوط به بررسی مشکلات کبد، می‌توان تا حدود زیادی این بیماری‌ها را کنترل کرد. بهتر است بدانید که همواره سطوح ALT در بدن پایین است، اما هنگامی که کبد آسیب دیده یا عملکرد آن دچار مشکل شود، این آنزیم در جریان خون آزاد شده و باعث می‌شود سطح ALT در خون بالا برود. بنابراین افزایش سطح ALT در نتیجه آزمایش خون اغلب خبر از آسیب کبدی می‌دهد. اگر قصد دارید تا اطلاعات بیشتری در ارتباط با آزمایش ALT بدست آورید، ادامه مطالب را از دست ندهید.
فهرست عناوین مطلب:
آنزیم آلانین ترانس آمیناز (ALT) چیست؟
برای پاسخ به پرسش ALT در آزمایش خون چیست؟ می‌توان گفت آنزیمی است که عمدتاً در کبد ساخته و آزاد می‌شود. این آنزیم به طور محدود در سایر بخش‌های بدن شما نیز وجود دارد. این آنزیم نوعی پروتئین در سلول است که به عنوان یک کاتالیزور عمل کرده و اجازه می‌دهد تا فعل و انفعالات ضروری سلول‌ها اتفاق بیفتد. به طور کلی هزاران آنزیم در سراسر بدن شما وجود دارد که هر یک وظایف مهمی بر عهده دارند.
ALT در آزمایش خون چیست؟
آزمایش ALT، میزان این آنزیم را در خون شما اندازه گیری می‌کند. سطح ALT در خون زمانی که کبد شما آسیب می‌بیند، افزایش یابد، بنابراین پزشکان متخصص اغلب از آزمایش خون ALT برای کمک به ارزیابی سلامت کبد استفاده می‌کنند.
از آنجایی که بسیاری از انواع مشکلات کبدی می‌توانند باعث افزایش سطح ALT شوند، پزشکان از این آزمایش به تنهایی برای تشخیص منشا مشکل کبدی استفاده نمی‌کنند. آزمایش ALT اغلب همراه با سایر پانل آزمایش‌های خون کبدی مانند: پانل آزمایش‌های آنزیم‌های کبدی (HFP یا LFT) و پانل متابولیک جامع (CMP) تجویز می‌شود.
نام‌های رایج آزمایش خون ALT که در آزمایشگاه‌ها به کار برده می‌شود، عبارتند از:
- آلانین ترانس آمیناز (ALT).
- آلانین آمینوترانسفراز
- SGPT
- گلوتامیک-پیروویک ترانس آمیناز سرم.
- GPT
چرا آزمایش ALT تجویز می‌شود؟
پزشک متخصص داخلی شما ممکن است آزمایش‌های مربوط به سنجش عملکرد کبد، از جمله آزمایش ALT را به عنوان بخشی از یک معاینه معمولی یا اگر علائم آسیب کبدی دارید، برای بررسی منشا مشکل شما تجویز می‌کند.
علائم معمول آسیب‌های کبدی شامل موارد زیر است:
- تهوع و استفراغ
- زردی رنگ بدن
- درد شکم
- از دست دادن اشتها
- خارش‌های غیر معمول
- خستگی مفرط
از آنجایی که ورود ALT در جریان خون می‌تواند نشان دهنده آسیب کبدی، قبل از ظاهر شدن علائم باشد، در صورتی که به دلایل مختلفی در معرض خطر آسیب کبدی باشید، پزشک در اغلب مواقع آزمایش خون ALT را تجویز می‌کند.
عوامل خطر برای ابتلا به بیماری‌های کبد عبارتند از:
- سابقه خانوادگی برای ابتلا به انواع بیماری‌های کبد
- مصرف زیاد الکل
- قرار گرفتن در معرض یا ابتلا به ویروس هپاتیت
- چاقی
- دیابت
- مصرف داروهای خاصی که می‌توانند باعث آسیب کبدی شوند
محدوده طبیعی آزمایش خون ALT چقدر است؟
محدوده طبیعی آنزیم آلانین ترانس آمیناز (ALT) از آزمایشگاهی به آزمایشگاه دیگر براساس نوع دستگاه و شیوه اندازه گیری متفاوت است؛ بنابراین اهمیت دارد که نتیجه گزارش آزمایش را نسبت به محدوده مرجع گزارش شده آزمایشگاه خود بسنجید. محدوده نرمال آزمایش ALT در اکثر آزمایشگاه‌ها بین ۲۹ تا ۳۳ واحد در لیتر (IU/L) برای مردان و ۱۹ تا ۲۵ IU/L برای زنان است.
سطح بالا آلانین ترانس آمیناز (ALT) بالا به چه معناست؟
علت سطوح بالای ALT در آزمایش خون در اکثر موارد به دلیل آسیب‌های مختلف کبد گزارش شده. انواع آسیب‌های کبدی شامل موارد زیر است:
- آسیب شدید کبد ناشی از مصرف زیاد الکل
- بیماری کبد چرب (چربی بیش از حد در کبد)
- هپاتیت (التهاب کبد)
- سیروز (اسکار کبد)
- مصرف داروهایی که برای کبد شما سمی است
- تومور یا سرطان کبد
- ایسکمی کبد (جریان خون ناکافی به کبد که منجر به مرگ بافت کبد می‌شود)
- هموکروماتوز (داشتن آهن بیش از حد در بدن)
- مونونوکلئوز
- برخی از بیماری‌های ژنتیکی که می‌توانند بر کبد شما تأثیر بگذارند
افزایش سطح ALT علی رغم اینکه کمتر دیده می‌شود اما می‌تواند نشان دهنده آسیب به سلول‌های سایر قسمت‌های بدن نیز باشد، زیرا ALT تنها در کبد شما یافت نمی‌شود. دانستن این نکته اهمیت دارد که سطح بالا و غیر طبیعی ALT لزوماً به معنای ابتلا به بیماری نیست. کمتر از ۵ درصد از افرادی که سطح ALT بالایی دارند، دچار بیماری یا آسیب‌های کبدی هستند. عوامل دیگری نیز وجود دارد که می‌توانند بر سطح ALT تأثیر بگذارند. بنابراین پزشکان متخصص فاکتورهای دیگری مانند نتایج آزمایش‌های مختلف دیگر، علائم و سابقه پزشکی فرد بیمار را هنگام تجزیه و تحلیل نتایج در نظر می‌گیرد.
سطح آلانین ترانس آمیناز (ALT) پایین به چه معناست؟
سطح پایین و غیر طبیعی ALT در بسیاری از افراد سالم دیده می‌شود و اغلب جای نگرانی نیست! عواملی که سبب کاهش سطح ALT می‌شوند معمولا شامل: کمبود ویتامین B6 یا بیماری‌های مربوط به کلیه است. اگر نتیجه ALT شما کمتر از محدوده نرمال باشد، پزشک متخصص احتمالاً از شما می‌خواهد تست ALT را همراه با سایر آزمایش‌های مربوط به سنجش کلیه و آنزیم‌های کبدی دوباره تکرار کنید تا مطمئن شوید که میزان پایین ALT نشان دهنده آسیب جدی در بدن شما نیست!
مراقبت‌های پیش از آزمایش ALT
برای انجام آزمایش ALT نیاز به هیچ مراقبت خاصی نیست. برخلاف بسیاری از آزمایش‌ها، سنجش متوسط میزان ALT، نیاز به ناشتایی ندارد. پزشک شما احتمالا این آزمایش را همراه با سایر آزمایشات مرتبط با سنجش سلول‌های خونی تجویز می‌کند. بهتر است بعد از انجام آزمایش به مدت ۱۰ دقیقه به آرامی بنشینید و مواد غذایی شیرین مصرف کنید تا احساس سرگیجه و تهوع نداشته باشید. همچنین از انجام کارهایی که دقت بالا نیاز دارند(مانند رانندگی) بپرهیزید. انجام این آزمایش عوارضی ندارد اما اگر دچار کم خونی شدید هستید، با مصرف مکمل‌های حاوی آهن، خون از دست رفته خود را جبران کنید.
تشخیص کبد چرب با آزمایش ALT
آلانین آمینوترانسفراز (ALT) یک نشانگر خاص برای بررسی احتمال ابتلا به التهاب کبد است. به طور معمول ALT در افراد مبتلا به کبد چرب افزایش می‌یابد. اگر نتایج آزمایش ALT شما بالاتر از حد نرمال باشد، پزشک آزمایش‌های مربوط به آنزیم های کبدی را برای بررسی سایر فاکتورها و بیماری‌ها مانند هپاتیت ویروسی تجویز می‌کند. در مورد میزان ALT که نشان دهنده ابتلا به بیماری کبد چرب یا NAFLD است، اتفاق نظر وجود ندارد. با این حال در مطالعات و آزمایشگاه‌های مختلف محدوده بین ۲۶ تا ۶۶ IU/L برای احتمال ابتلا به این بیماری پیشنهاد شده است.
هومکا و انجام آزمایش ALT در منزل
بالا بودن ALT در آزمایش خون با خطر ابتلا به بیماری‌های کبدی مانند کبد چرب در ارتباط است. بنابراین اگر به علت داشتن برخی از علائم احساس کردید احتمال خطر آسیب‌های کبدی در شما بالاست، لازم است برای انجام چکاپ هر چه سریع‌تر به آزمایشگاه مراجعه کنید؛ زیرا کبد اندامی است که در صورت مشکل، آسیب‌های جدی را سریع‌تر و طولانی‌تر از سایر اندام‌ها نشان می‌دهد.
بنابراین توصیه می‌کنیم حتی در صورتی که علائم بالا را نداشتید، هر شش ماه برای انجام چکاب به آزمایشگاه مراجعه کنید. البته در شرایط پاندمی کرونا توصیه نمی‌شود که به مراکز درمانی مراجعه کنید. زیرا این مراکز جز آلوده‌ترین مکان‌ها از نظر شیوع بیماری‌های عفونی و ویروسی هستند.
توصسه می‌شود که برای پایش وضعیت سلامتی خود و انجام غربالگری در محیط، از خدمات آزمایش در منزل هومکا استفاده کنید. شرکت هومکا با بهره گیری از بهترین متخصصان و زیر نظر بیمه پایه و تکمیلی، امکان انجام آزمایش در منزل را در شیراز، تهران، کرج، مشهد، تبریز، اصفهان، اهواز و رشت فراهم کرده است. برای درخواست آزمایش، می‌توانید با شماره ۰۲۱۶۷۳۷۱ تماس گرفته یا با مراجعه به وبسایت هومکا به نشانی www.homeca.ir، آزمایش مورد نظر خود را درخواست کنید تا در کوتاه‌ترین زمان، آزمایش در منزل شما انجام شود.