جشن سال نو چینی شاید بهترین زمان برای سفر به سرزمین افسانه‌ای چین باشد. شما فرصت دیدن هیجان‌انگیزترین آتش‌بازی‌ها، متفاوت‌ترین رقص‌ها، آشنایی با آداب و رسوم چین و چشیدن غذاهای بی‌نظیر آن را خواهید داشت! سال نو چینی 2022 چه تاریخی است و چه رسومی دارد؟
از آغازین روزهای آشنایی بشر با طبیعت، بهار روی خوش و پربرکتش را به او نشان داد. این چنین است که در بسیاری از فرهنگ‌های کهن به پیشواز بهار می‌روند و در روزهای پیش از آمدنش یا اولین روزهای آن جشن می‌گیرند. در این مقاله از تاریخ جشن سال نو چینی یا جشنواره بهار خواهیم گفت. با ما همراه باشید.
در ویدیوی زیر «مراسم و سنت‌های سال نوی چینی» را تماشا کنید:
در ادامه می‌خوانید
جشن سال نو چینی ها
در تاریخچه جشن سال نو چینی آن را به‌عنوان جشنواره بهار نیز می شناسند. در چین آن را (Chunjie 春节) یا جشنواره بهار می‌نامند. هنوز هوا خیلی زمستانی است، اما تعطیلات نشان‌دهنده پایان سردترین روزهای سال است. مردم از بهار و آنچه در آن به وجود می‌آید، یعنی کاشت و برداشت و آغاز نو استقبال میکنند. جشنواره بهار در ابتدا یک روز تشریفاتی برای دعا به خدایان به خاطر فصل مناسب کاشت و برداشت بود. به عنوان یک جامعه کشاورزی، برداشت همه چیز بود. درست مانند خدایان، مردم به نیاکان خود نیز دعا می‌کردند.
مراسم جشن سال نو چین در سراسر جهان جشن گرفته میشود. از هر پنج نفر در جهان یک نفر چینی است. اما این آمار شامل میلیون‌ها چینی در خارج از کشور و مردم چینی‌تبار نمی‌شود. لندن انگلستان، سانفرانسیسکو در ایالات متحده آمریکا و سیدنی در استرالیا، همه ادعا میکنند بزرگترین جشنواره بهار را در خارج از آسیا برگزار میکنند. در کشورهای دیگری مانند سنگاپور، اندونزی، مالزی، میانمار، تایلند، کامبوج، فیلیپین، موریس و بسیاری از کشورهای آمریکای شمالی و اروپا، جشن سال نو چینی برگزار میشود.
تاریخ سال نو چینی 2022 به شمسی
برای سال نو چینی تاریخ مشخصی وجود ندارد. طبق تقویم قمری، جشنواره بهار از اول ژانویه تا پانزدهم (که ماه کامل میشود) ادامه دارد؛ برخلاف تعطیلات غربی مانند عید شکرگذاری یا کریسمس که آن را با تقویم خورشیدی (گرگوری) محاسبه میکنند و تاریخ در همه جا یکی است. تاریخ سال نو چینی از 21 ژانویه تا 20 فوریه است. در سال 2019، در 5 فوریه رخ داد. تاریخ رسمی سال نو چینی 2022 برابر است با 1 فوریه 2022 (12 بهمن 1400) و همچنین سال 4720 چینی و حیوان این سال ببر است.
تقویم‌های مدرن چینی از تقویم خورشیدی استفاده میکنند، اما شامل تعطیلات قمری هستند. تقویم قمری هنوز هم در چین بسیار مهم است؛ ولو اینکه به‌طور رسمی مانند بقیه دنیا به تقویم خورشیدی منتقل شده باشد. تمام تعطیلات و روزهای سنتی مانند انقلاب زمستانی جشن گرفته میشود. برخی از افراد هنوز هم تاریخ تولد و سن خود را طبق تقویم قمری نیز محاسبه میکنند!
تعطیلات سال نو چینی
جشنواره بهار در واقع پانزده روز است. اما جشن‌ها در شب عید سال نو آغاز می شود که با این حساب 16 روز می شود. همچنین می‌توان گفت فصل تعطیلات در ماه دسامبر (قمری) با جشنواره لابا (腊八节—là bā jié) آغاز میشود. به این ترتیب جشن تقریبا چهل روز ادامه دارد!
در طول تعطیلات، مردم چین دو برابر آمریکایی‌ها در جشن شکرگذاری، صرف خرید و خوردن غذا میکنند. طبق سنت‌ها، شما باید وقت خود را با خانواده سپری کنید و تنها پس از روز پنجم می‌توانید بیرون بروید. این یک تعطیلات ملی است. اکثر فروشگاه‌ها نیز تعطیل هستند. بنابراین در ماه قبل، مردم محصولات سال نو (مواد لازم برای پخت و پز، تنقلات، هدایا، لباس‌های جدید و …) را خریداری میکنند.
رسوم جشن سال نو چینی
چینی‌ها در مراسم جشن سال نو چین آداب و رسوم خاصی دارند که در اینجا به تعدادی از آنها اشاره می‌کنیم. آنها با تبریک سال نو چینی این روز را گرامی می‌دارند.
مبارزه با هیولا
اسطوره‌ها بسیار جالب هستند. طبق یک افسانه، یک هیولا به نام نیان وجود داشت. او هر سال، شب عید سال نو می‌آمد. بیشتر مردم در خانه‌های خود پنهان می‌شدند؛ اما یک پسر به اندازه‌ای شجاع بود که با استفاده از ترقه‌های آتش با او جنگید. روز بعد، مردم با برپا کردن ترقه‌های آتشِ بیشتر، زنده ماندنشان را جشن گرفتند و این کار به بخش مهمی از جشنواره بهار تبدیل شد.
بیشترین آتش بازی در جهان
همانند اسطوره مربوط به نیان، قرار است ترقه‌ها هیولاها و بدشانسی را فراری بدهند. بنابراین مردم در شب عید سال نو چینی بیدار می‌شوند و نیمه‌های شب ترقه منفجر میکنند. صبح برای استقبال از سال جدید و موفقیت باز هم از ترقه استفاده میشود.
در همان شب، خانواده ها نیز به احترام عزیزان متوفای خود، اسکناس کاغذی جعلی و شمش‌های طلای چاپی می‌سوزانند. آنها معتقدند که این مراسم، مانند تعطیلات کره‌ای چوزوک یا سنت‌های روز مردگان مکزیک، برای اجدادشان در زندگی پس از مرگ شانس و خوشبختی به ارمغان می‌آورد.
به دلایل ایمنی و نگرانی از آلودگی هوا، بسیاری از شهرهای چین آتش‌بازی را ممنوع اعلام کرده‌اند. بیش از پانصد شهر نیز محدودیت‌هایی دارند. اما بسیاری از مردم اهمیتی نمی‌دهند و به هر حال این کار را انجام می‌دهند. پکن سیزده سال آتش‌بازی را ممنوع کرده بود. این ممنوعیت در سال 2006 به دلیل خشم عموم برداشته شد. اگر در این مدت در چین باشید، احتمالاً می‌توانید حداقل 3 شب انفجارها را بشنوید و ببینید و این می‌تواند برای هفته ها ادامه یابد.
بزرگترین مهاجرت انسانی
مهم‌ترین بخش سال نو چینی تجدید دیدار با خانواده است. همه باید برای شام شب عید سال نو به خانه برگردند. بعد از صرف شام، برخی از خانواده‌ها ساعاتی پیش از آغاز سال نو به معابد محلی می‌روند و با روشن کردن اولین عود سال، برای سال جدیدی پر رونق دعا میکنند. اما امروزه بسیاری از خانواده‌ها مهمانی برگزار میکنند و برای شروع سال جدید لحظه‌شماری میکنند. سنت دیر خوابیدن در شب سال نو یا حتی بیدار ماندن در تمام طول شب و صبح، معروف به شُو سویی، هنوز هم عملی میشود؛ زیرا تصور میشود بر طول عمر والدین فرد می‌افزاید.
از آنجا که در چین مدرن، بیشتر والدین پیر در روستاها زندگی میکنند، در حالی که فرزندانشان در شهرها کار میکنند، مهاجرت به خانه و رفتن به تعطیلات، چواِن یین یا مهاجرت بهاری نامیده میشود.
مجردها دوست پسر یا دوست دخترهای تقلبی را برای بردن به خانه خود استخدام میکنند. فرزند داشتن و گذاردن نام‌خانوادگی یکی از مهم‌ترین سنت‌ها در فرهنگ چینی است. برای راحت شدن از شر سوالات آزاردهنده فامیل‌ها، بعضی از مجردهای ناامید از ازدواج، به یک دوست پسر یا دوست دختر جعلی برای بردن به خانه خود متوسل می‌شوند. کسانی که نمی‌توانند (یا نمی‌خواهند) به خانه بروند، می‌توانند خود را اجاره دهند. برای برخی از سؤالات دیگرِ فامیل، مانند میزان حقوق و دستمزدتان، شرایط شغلی یا این که چه زمانی می‌خواهید بچه‌دار شوید، نمی‌توان به شما کمک کرد.
کودکان و پاکت های قرمز خوش یمن
در فرهنگ‌های دیگر، کودکان هدایایی برای تعطیلات دریافت میکنند. اما کودکان چینی چیز دیگری نیز دریافت میکنند، پاکت قرمز؛ پاکت‌های قرمز سال نو با پول خوش یمن. بسته به خانواده، بچه‌ها می‌توانند در هر پاکت حدود 1000 یوان (150 دلار) دریافت کنند. قرار است این پول به انتقال ثروت از بزرگترها به بچه‌ها کمک کند. پاکت‌های قرمز همچنین می‌توانند بین کارفرمایان و کارمندان، همکاران و دوستان رد و بدل شوند.
اکنون با پیشرفت فناوری، پاکت‌های قرمز دیجیتالی رایج شده‌اند. افراد دوست دارند یک پاکت قرمز به چت گروهی بفرستند و نزاع دیگران برای پول را تماشا کنند. این کار را کیانگ هون بائو یا «قاپیدن پاکت‌های قرمز» می‌گویند.
تزیینات سال نو چینی
داستانی که راجع به نیان بود را به خاطر دارید؟ آتش‌بازی تنها چیزی نیست که هیولاها را به وحشت انداخت. رنگ قرمز هم یک سلاح ارزشمند است و تقریبا در تمام تزیینات سال نو چینی مورد استفاده قرار می‌گیرد. چینی‌ها فانوس‌های قرمز و رشته‌های فلفل قرمز (واقعی یا غیرواقعی) آویزان میکنند، کاغذ قرمز روی درب‌ها و پنجره‌ها می‌چسبانند و موارد دیگر!
همچنین اعتقاد بر این است که لباس‌های جدید خوش یمن و سرآغازی تازه هستند. مردم لباس‌های قرمز جدیدی را نیز به کمد لباس جشنواره بهار خود اضافه میکنند.
رقص شیر و اژدها
رقص شیر یکی از کهن‌ترین آیین‌های چینی است که در این روز انجام می‌پذیرد. برخی خانواده‌ها برای از بین بردن شر ارواح خبیثه، این گروه‌های عروسک‌گردان را به خانه دعوت میکنند تا با آهنگ‌ها و رقص‌های خاص، بدیمنی این روز را از بین ببرند.
پایان جشن های سال نو چینی
اولین ماه کامل سال (قمری) جشنواره یئان چاو چیه یا جشنواره فانوس است. اگرچه خانواده هنوز هم مهم است، اما شب مهمانی و آزادی است. در زمان‌های قدیم، دختران مجاز نبودند به تنهایی بیرون بروند؛ اما در این شب، آنها می‌توانستند قدم بزنند، به ماه خیره شوند و به فانوس‌های زیبا نگاه کنند. به همین دلیل آن را به‌عنوان روز ولنتاین در چین نیز می‌شناسند.
در جشن سال نو چینی چه چیزهایی ممنوع است؟
روز سال نو دوش گرفتن مجاز نیست. جارو کردن و بیرون ریختن زباله‌ها قبل از روز پنجم ممنوع است. این کار برای این است که مطمئن شوید خوش‌شانسی را نمی‌شویید! از سوی دیگر، یک روز مانده به جشنواره بهار به نظافت اختصاص یافته است. این روز برای این است که شانس بد را از بین ببرید و فضا را برای خوش‌شانسی آماده کنید.
می‌خواهید بدانید در طول سال نو چینی چه تابوهایی وجود دارد؟
- کوتاه کردن مو (قبل از 2 فوریه)
- استفاده از قیچی، چاقو و سایر وسایل تیز و برنده
- مشاجره کردن و ناسزا گفتن
- گفتن کلمات بد یمن (مانند مرگ و بیماری)
- چیزی را شکستن
خوراکی های مراسم جشن سال نو چین
در این قسمت به خوراکی‌های رایج مردم چین در روزهای جشن سال نو می‌پردازیم.
غذاهای جشن سال نو در چین
برای هر وعده غذایی، هر روز، کوفته می‌خورید. اصولا قرار است این کار را انجام دهید، اما تعداد زیادی از افراد، دیگر این کار را نمی‌کنند؛ زیرا می‌توانید مقدار زیادی از خوشمزه‌ترین غذاها را بخورید. بنابراین بیشتر افراد شب سال نو کوفته می‌خورند و سایرین برای اولین صبحانه سال کوفته خواهند خورد.
برخلاف تصور عامه مردم، کوفته‌ها در همه جای چین محبوب نیستند. در جنوب، مردم ترجیح می‌دهند رول بهار (رول تخم مرغ) و گلوله‌های برنج چسبناک را در سوپی به‌نام تانگ یوآن بخورند. در بسیاری از مناطق چین هنوز هم در اولین روز از سال نو فقط غذاهای گیاهی می‌خورند؛ زیرا این نشانه صلح است. بنابراین آنها معتقدند که خوردن غذای گیاهی در روز اول، باعث ایجاد شادی و آرامش در زندگی آنها در طول سال خواهد شد.
دسرهای جشن سال نو چینی در پکن
دسرهای چینی سال نو معانی ویژه‌ای دارند. فرهنگ‌های زیادی غذاهای سمبولیک دارند، مانند کیک یول لاگ (Yule Log). در پس بسیاری از دسرهای سال نو چینی هم معانی خاصی نهفته است و نامهای متجانسی دارند. به‌عنوان مثال تانگ یوآن (Tangyuan) را در نظر بگیرید. معنی تحت‌اللفظی آن «توپ سوپ» است؛ اما تلفظ آن مانند تان یوآن (Tuanyuan) و به معنی تجدید دیدار است. بنابراین جای تعجب نیست که یک دسر محبوب در طول جشن سال نو چینی باشد.
نیان گائو (Nian gao) نوعی کیک برنج است که نماد موفقیت در این سال و هر سال است. فا گائو (Fa gao) ترکیبی از کیک اسفنجی و کلوچه است که مردم آن را با رنگ‌های شاد رنگ‌آمیزی میکنند. Fa همان است که در فا تای (Fa cai) به معنای «ثروتمند شدن» است و این را همه می‌خواهند! این دلایل کافی نیست تا دوباره از این دسرها بخورید؟
نوشیدنی های سال نو چینی
جشنواره بهار شراب مخصوص دارد. مردم چین عاشق نوشیدن هستند. جمله‌ای وجود دارد که می‌گوید بدون شراب هیچ‌گونه رسوم یا آداب معاشرت وجود ندارد. این بدان معناست که برای هر مراسمی، جشنواره یا مهمانی شام مهمی، باید شراب نوشید. برای شام‌های نامزدی، عروسی‌ها، تولدها و البته جشنواره بهار این نوشیدنی وجود دارد.
سال نو چینی و زودیاک
طالع‌بینی غربی شامل دوازده زودیاک است که هر کدام برای یک ماه است. دوازده زودیاک چینی نیز وجود دارد، اما حیوان کل سال یکی است. حیوان‌های زودیاک سال نوی چینی عبارتند از موش، گاو، ببر، خرگوش، اژدها، مار، اسب، بز، میمون، خروس، سگ و خوک.
سال 2022 سال ببر است. بعضی از حیوانات (مانند موش، مار، سگ و خوک) به‌طور معمول در فرهنگ چینی موردپسند نیستند؛ اما به‌عنوان زودیاک، صفات مثبت آنها به افرادی که در آن سال متولد شده‌اند منتقل میشود. نقش آنها بسیار بزرگ‌تر از فرهنگ غربی است. حیوان شما می‌تواند در مورد شغل، سلامتی و موفقیت شما تصمیم بگیرد. حتما متوجه شده‌اید که شما کدام حیوان زودیاک هستید!
سال تولد شما، سال حیوان زودیاک شماست و در چرخه دوازده ساله، بدیمن‌ترین سال برای شماست. در طول این سال، سلاح دفاعی شما رنگ قرمز است. به همین ترتیب می‌توانید برای محافظت و خوش‌یمنی، خانه خود را به رنگ قرمز تزئین کنید. همچنین می‌توانید لباس قرمز بپوشید. بسیاری از افراد هر روز سال لباس زیر قرمز می‌پوشند. برخی دیگر پیراهن، شلوار، جواهرات، کفی کفش و موارد دیگر قرمز رنگ را هم اضافه میکنند!
سوالات متداول
1. جشن سال نو چینی چه نام دارد؟
مراسم جشن سال نو چین با نامهای Lunar New Year، جشنواره بهار و به چینی Chunjie 春节 شناخته میشود.
2. سال نو چینی چه زمانی است؟
برای سال نو چینی تاریخ مشخصی وجود ندارد. تاریخ رسمی سال نو چینی 2022 برابر است با 1 فوریه 2022 (12 بهمن 1400).
کلام آخر
کشور چین دارای تمدنی باستانی به قدمت 3000 سال است و به طبع افسانه‌ها، اساطیر، فرهنگ و آداب و رسوم کهنی دارد که می‌تواند برای هر کسی جذاب باشد. از زیباترین آداب و رسوم مردم چین جشن سال نو چینی است که طبق تقویم قمری در حدود چهل روز برگزار میشود. در این روزها خانواده محور اصلی است، همه جا تعطیل است، رنگ قرمز خانه‌ها و شهر را آراسته است و افراد غذاهایی متنوع و مخصوص این روزها صرف میکنند. آتش‌بازی، رقص شیر و اژدها و جشن فانوس از مشهورترین برنامه‌های مراسم جشن سال نو چین است. حالا که با تاریخ سال نو چینی 2022 آشنا شدید، برای ما بنویسید که چه جشنواره‌های دیگری در دنیا برای شما جذابیت دارند؟