شنیده‌اید می‌گویند یادگرفتن زبان آلمانی یکی از سخت‌ترین کارهای دنیاست؟ شاید به این خاطر است که قوانین و قواعد این زبان با زبان‌های دیگر از جمله انگلیسی بسیار متفاوت هستند. در این مقاله قصد داریم یه یکی از همین جنبه‌های ناآشنای زبان آلمانی بپردازیم، یعنی آکوزاتیو و داتیو. اگر نمی‌دانید این عبارات به چه معنا هستند اصلا نگران نباشید، تا آخر این مقاله با ما همراه باشید تا همه چیز را در مورد این کلمات بیاموزید.
اگر بخواهیم خلاصه بگوییم اصل داستان این است که ما در زبان فارسی حروف تعریف «یک» و «آن» را داریم. همان طور که می‌دانید «یک» برای اسم‌های عام به کار می‌رود که مشخص نیستند یا مشخص بودن آنها اهمیت زیادی ندارد، مانند «یک کتاب». از طرف دیگر «آن» وقتی استفاده می‌شود که اسم مشخصی را به کار می‌بریم که گوینده و شنونده از ماهیت آن آگاه هستند، مانند «آن کتاب».
در زبان انگلیسی هم معادل این حروف تعریف a/an و the هستند. در این زبان هم از a/an برای کلمات نامشخص استفاده می‌کنیم. در حالی که از the برای اشاره به کلماتی استفاده می‌کنیم که برای هر دو سمت مکالمه آشنا هستند. در زبان آلمانی معادل‌های «یک» « ein, eine, einer, einen, or einem» هستند. برای «آن» هم آلمانی‌ها از « der, die, das, den, or dem» استفاده می‌کنند. پیچیده به نظر می‌رسد، نه؟ در ادامه می‌بینیم که واقعا آنقدرها هم پیچیده نیست.
در ادامه این مقاله با انواع حالت‌های زبان آلمانی آشنا می‌شویم و می‌بینیم که چه زمانی باید از کدام استفاده کنید. تا انتهای این مقاله کاملا به آکوزاتیو و داتیو در زبان آلمانی مسلط خواهید شد و تفاوت‌های آنها را درک خواهید کرد. راستی، اگر می‌خواهید زبان آلمانی را درست و طبق اصول علمی یادگیری زبان یاد بگیرید فرادرس یکی از گزینه‌های خوب است که با انتخاب آن می‌توانید به راحتی به اهداف خود برسید.
آنچه در ادامه می‌خوانید
آموزش داتیو و آکوزاتیو ( Akkusativ و Dativ)
یکی از مهم‌ترین نکته‌ها در مورد قواعد زبان آلمانی این است که اسم‌ها (حتی اسم اشیاء) دارای جنسیت هستند. البته این موضوع در مورد زبان‌های فرانسوی و عربی هم صادق است و کلمات ممکن است مونث یا مذکر باشند. تفاوت زبان آلمانی در این است که علاوه بر مونث و مذکر برخی اسم‌ها خنثی هستند. این یعنی اسامی مذکر، مونث، و خنثی هر کدام ضمایر، صفات، و افعال خود را دارند. زبان آلمانی یک ویژگی دیگر هم دارد که حرف تعریفی که به کلمه اختصاص داده می‌شود به کارکرد آن کلمه در جمله هم بستگی دارد. این دقیقا همان ویژگی است که فرق داتیو و آکوزاتیو را شکل می‌دهد. این یعنی چه؟ یعنی اینکه اگر اسم شما در جایگاه مفعول مستقیم یا مفعول غیرمستقیم باشد ممکن است افعال، ضمایر، و حروف اضافه آن متفاوت باشد. این اصل مطالب در داستان آکوزاتیو و داتیو در زبان آلمانی است.
آکوزاتیو چیست؟
آکوزاتیو را می‌توانیم حالت مفعول مستقیم هم بنامیم چون وقتی از آکوزاتیو استفاده می‌کنیم که موضوع صحبت ما مفعول مستقیم باشد. مفعول مستقیم به این معناست که کار را مستقیما به کسی یا چیزی نسبت می‌دهید. به عنوان مثال در جکله «من یک سیب خوردم» کلمه «سیب» مفعول مستقیم است. حالا اگر مفعول ما در این جمله شناخته شده باشد در زبان فارسی می‌گوییم «من آن سیب را خوردم». در زبان انگلیسی هم به همین حالت است. در صورتی که مفعول مستقیم عمومی باشد می‌گوییم: “I ate an apple” و در صورتی که مشخص باشد می‌گوییم: “I ate the apple”.
در زبان آلمانی اما این داستان متفاوت است. چرا؟ چون که در حالت مفعول مستقیم یا همان آکوزاتیو در زبان آلمانی کلمات مونث، مذکر، خنثی، یا جمع حروف تعریف متفاوت هستند. در ادامه جدول حروف تعریف را در حالت آکوزاتیو برای انواع جنسیت‌ها خواهیم دید. یک روش برای حفظ کردن ضمایز آکوزاتیو و داتیو این است که به تفاوت‌ها توجه کنید. در مورد جملات آکوزاتیو می‌توانید ببینید که این ضمایر آکوزاتیو در حالت مذکر همگی en می‌گیرند.
| مذکر | مونث | خنثی | جمع | |
|---|---|---|---|---|
| نامشخص (a/an) | einen | eine | ein | |
| مشخص (the) | den | die | das | die |
داتیو چیست؟
داتیو حالتی است که در آن مفعول ما غیرمستقیم است. مفعوم غیر مستقیم یعنی کار از طریق مفعول مستقیم روی مفعول غیرمستقیم اعمال می‌شود. برای مثال وقتی می‌گوییم: «من سیبم را به دوستم دادم». در این جمله «سیب» مفعول مستقیم است و «دوست» مفعول غیرمستقیم. در مورد زبان‌های فارسی و انگلیسی فرقی ندارد که کلمه در جمله مفعول مستقیم باشد یا مفعول غیرمستقیم.
در زبان آلمانی این مساله نه تنها اهمیت دارد، بلکه حتی در مورد جنسیت کلمات و مفرد و جمع بودن آن هم متفاوت است. در مورد حالت داتیو، جریان کمی پیچیده‌تر از ضمایر شخصی در حالت آکوزاتیو هستند. نکته‌ای که باید بدانید این است که در زبان آلمانی ترتیب کلمات در یک جمله این‌ها هستند: فاعل+ فعل+ مفعول به همراه ضمیر آکوزاتیو+ مفعول غیرمستقیم به همراه ضمیر داتیو. در ادامه جدول ضمایر داتیو را در حالت‌های مختلف می‌بینیم.
| مذکر | مونث | خنثی | جمع | |
|---|---|---|---|---|
| مشخص (the) | dem | der | dem | den |
| نامشخص (a/an) | einem | einer | einem | – |
اما اگر مطمئن نیستید تشخیص ضمایر داتیو و آکوزاتیو را چطور انجام دهید، این سوال را بپرسید: چه کسی چه کاری را برای چه کسی انجام داد؟ برای مثال در جمله «من سیبم را به دوستم دادم»، بپرسید چه کسی چه چیزی را به چه کسی داد؟ جواب سوال اول فاعل جمله است، من. جواب سوال دوم معفول مستقیم جمله است، سیب. جواب سوال سوم هم می‌شود مفعول غیرمستقیم، دوست. در ابتدای کار که درگیر جمله سازی به زبان آلمانی هستید ممکن است قبل از ساختاربندی هر جمله برای تشخیص داتیو و آکوزاتیو به این مساله فکر کنید و این سوال را از خود بپرسید، اما هر چقدر که جلو بروید و تلاش کنید، این کار برایتان آسان‌تر می‌شود.
البته مدرس ماهر و برنامه درسی استاندارد و مدرن هم به سرعت یادگیری شما کمک می‌کنند. برای همین است که دوره‌های زبان آلمانی و مطالب مفید مجله فرادرس یکی از بهترین گزینه‌ها برای یادگیری این زبان سخت و پیچیده هستند. حالا که با جدول آکوزاتیو و داتیو آشنا شدید از ادامه سعی می‌کنیم از سایر جنبه‌های این دستور گرامری زبان آلمانی سردربیاوریم.
حروف اضافه آکوزاتیو ساز
گاهی اوقات مفعول‌های آکوزاتیو حتما باید با یک حرف اضافه بیایند تا حالت آکوزاتیو داشته باشند. به این کلمات حروف اضافه آکوزاتیو ساز می‌گویند. در ادامه با این حروف اضافه مفعول ساز آشنا می‌شویم. اما باید بدانید که این حروف اضافه را نمی‌توان به صورت تصادفی استفاده کنیم. در زبان آلمانی هیچ کلمه‌ای را نمی‌توان به صورت تصادفی در حالتی استفاده کرد. همه چیز باید با حساب و کتاب انجام استفاده شود.
| آلمانی | انگلیسی | فارسی |
|---|---|---|
| dis | until | تا وقتی که |
| durch | through | از طریق |
| entlang | elong | به همراه |
| für | for | برای |
| gegen | against | برخلاف |
| ohne | without | بدون |
| um | around | حدود |
حالا چطور انتخاب کنیم؟ اولین نکته این است که جملات انگلیسی را مبنا قرار ندهید. قواعد حروف اضافه آکوزاتیو ساز را بهتر است در تجربه و از طریق فیلم‌ها و کتاب‌ها یاد بگیرید. حروف اضافه آکوزاتیو بسیار محدود هستند، و برای استفاده از آنها باید این نکات را در مورد declension یا انحرافات کلمه بدانید. انحرافات کلمه یعنی حالت، شمارش، و جنسیت کلمه.
- کدام انحرافات در حالت آکوزاتیو استفاده شده‌اند؟
- کدام کلمات در عبارت اضافه به انحرافات نیاز دارند؟
- انواع و الگو‌های انحرافات کدام‌ها هستند؟
- چطور انحرافات درست را برای هر کلمه انتخاب کنیم؟
افعال آکوزاتیو ساز
این که ازآکوزاتیو و داتیو در زبان آلمانی استفاده کنیم یا نه تا حد زیادی به فعل جمله بستگی دارد. برخی فعل‌ها هیچ مفعولی نمی‌گیرند (ناگذرا) و بعضی فقط آکوزاتیو را می‌گیرند. بعضی فعل‌ها هم هستند که داتیو و آکوزاتیو را با هم دارند. افعال آکوزاتیو ساز در زبان آلمانی را باید حفظ باشید. این فعل‌ها هستند که تعیین می‌کنند که حالت شما آکوزاتیو هست یا نه.
البته افعال داتیو ساز هم داریم. اگر با این افعال آشنا باشیم جمله سازی در زبان آلمانی برایمان حسابی آسان‌تر می‌شود. از مهم‌ترین افعال آکوزاتیو ساز می‌توان به این موارد اشاره کرد: به این موارد اشاره کرد:
- brauchen (to need)
- haben (to have)
- kochen (to cook)
- mögen (to like)
- essen (to eat)
- trinken (to drink)
- kaufen (to buy)
- nehmen (to take)
- sehen (to see)
کلام آخر
یادگرفتن یک زبان جدید را به خیلی چیزها تشبیه کرده‌اند: به رقص، به برنامه‌ریزی دوباره مغز، به یادگرفتن رانندگی…. اما اگر بخواهیم این تشابیه را به یاد گرفتن زبان آلمانی نسبت دهیم، باید سخت‌ترین رقص دنیا و پیچیره‌ترین سیستم رانندگی دنیا را تصور کنیم. این زبان پیچیدگی‌های تلفظی و گرامری خیلی زیادی دارد که کاملا برای ما ناآشنا هستند و حتی به ذهن هم نمی‌رسید که ممکن است چنین چیزی وجود داشته باشد.
در این مقاله با فرق داتیو و آکوزاتیو و کارکرد آنها در جمله آشنا شدیم و دیدیم که مسلط شدن به این حالت‌ها چه تاثیری روی توانایی ما برای جمله سازی و ارتباط برقرارکردن به زبان آلمانی دارد. یادگرفتن انحرافات کلمات و حالت‌های مختلف آنها در جمله به ما این امکان را می‌دهد تا حد امکان طبیعی آلمانی حرف بزنیم. اما این اتفاق یک شبه نمی‌افتد و به ماه‌ها و سال‌ها تلاش و تجربه نیازمند است. اگر شما هم درگیر پیچ و خم‌های یادگیری زبان آلمانی هستید تجربه خود را در کامنت‌ها با ما در میان بگذارید.
.svg){kind=avatar}
.svg){kind=avatar}