برای آنکه دستگاه پرینتر شما مطلب مورد نظرتان را روی کاغذ چاپ کند نیاز به کارتریج دارد. اینکه کارتریج پرینتر چیست و چگونه کار میکند و برای آنکه بهترین کیفیت را به شما تحویل دهد چگونه باید نگهداری شود موضوعی است که در این مطلب به آن میپردازیم.
همه ما در چنین موقعیتی قرار گرفتهایم: مطلبی را آماده کرده و قصد چاپ کردن آن را داریم، اما بعد از خروج برگه از پرینتر با کاغذی به درد نخور مواجه میشویم؛ خطوطی عمودی یا افقی روی کاغذ قرار دارد، نوشتهها کمرنگ هستند و گاها از قلم افتادهاند و رنگها بسیار بیکیفیت و رنگ پریده هستند. در حالیکه این اتفاق زمانی افتاده که کارتریج پرینتر کاملا شارژ است. برای درک اینکه چرا این اتفاق میافتد ابتدا لازم است قدری راجع به کارتریج و انواع آن و نحوه عملکرد هر کدام بیشتر بدانیم. پس در این مقاله از پلازا با معرفی انواع کارتریج و اصول نگهداری از آن همراه ما باشید.
آنچه در ادامه میخوانید:
كارتريج چيست؟
کارتریج (Cartridge) در زبان انگلیسی به معنی استوانه، مخزن و یا پوکه است و دقیقا مشابه همین مفهوم در دستگاه پرینتر به محل نگهداری جوهر یا تونر، کارتریج گفته میشود. در واقع کارتریج مخزنی است که جوهر مورد نیاز برای فرایند چاپ درون آن قرار میگیرد.
انواع کارتریج پرینتر
بسته به نوع دستگاه پرینتری که از آن استفاده میکنید که ممکن است پرینتر جوهرافشان و یا لیزری باشد، کارتریج آن هم به دو نوع کارتریج جوهرافشان (Ink cartridge) و کارتریج لیزری یا تونر (Toner cartridge) تقسیم میشود. هر کدام از آنها هم به دلیل تنوع در انواع پرینترها در ابعاد و اشکال متنوع در بازار موجود هستند.
کارتریج جوهر افشان
این نوع کارتریجها در پرینترهای جوهرافشان مورد استفاده قرار میگیرند که دارای سه مخزن اصلی برای رنگهای آبی (Cyan)، قرمز (Magenta) و زرد (Yellow) در کنار یک مخزن اصلی برای رنگ مشکی است. چون استفاده از جوهر مشکی به مراتب بیشتر است مخزن آن هم میتواند بزرگتر و هم تعدادش بیشتر باشد.
جوهر درون مخازن کارتریج جوهرافشان مایع است که به یک نازل (Nozzle) در هد پرینتر متصل میشود. در نوع گرمایی (Thermal) این کارتریجها یک المنت حرارتی درون مخزن وجود دارد که به محض گرفتن دستور چاپ از چیپست پرینتر، شروع به گرم شدن میکند و باعث میشود مقداری از جوهر تبخیر شده و از طریق نازل به سطح کاغذ پاشیده شود. در نوع پیزوالکتریک (Piezoelectric) به جای المنت حرارتی یک کریستال پیزوالکتریکی درون مخزن قرار گرفته که با شروع فرایند چاپ این کریستال دچار افزایش سایز و شکل شده؛ در نتیجه فشار درون مخزن افزایش یافته و باعث میشود قطرات جوهر از طریق نازل به سطح کاغذ پاشیده شود.
کارتریج لیزری
این نوع کارتریجها که در اصطلاح به تونر نیز معروف است در پرینترهای لیزری مورد استفاده قرار میگیرند. برخلاف کارتریج جوهرافشان که در آن از مایع جوهر استفاده میشد، در کارتریج لیزری از رنگدانههای پودری که معمولا از جنس ترکیبات پلاستیکی، کربن و برخی از یونهای فلزی است استفاده میشود. بعد از دریافت دستور پرینت با انتقال نیروی الکترواستاتیکی (Electrostatically) به مخزن (Drum)، غلتک (Roller) روی هد گرم شده و رنگدانههای پودری شکل را به اندازه نیاز با حرارت روی سطح کاغذ حک میکند.
مزایا و معایب انواع کارتریج ها
بعد از آشنایی کلی با کارتریج پرینتر، قطعا دوست دارید بدانید کدام یک از انواع کارتریجها و یا به عبارتی کدام نوع از پرینترها مناسب استفاده شما هستند. کارتریجهای جوهرافشان به دلیل استفاده از جوهر مایع قادر به ایجاد تراکم بالای رنگ بر روی کاغذ هستند، در حالیکه کارتریج لیزری به دلیل استفاده از پودر خشک قطعا این تراکم رنگ را ایجاد نمیکند. هرچند که تکنولوژی مربوط به کارتریجهای لیزری جدیدتر و روزبهروز در حال بهتر شدن و پیشرفت است، با این حال اگر قصد پرینت گرفتن از عکسها و یا متنهایی که دارای تصاویر زیادی هستند را دارید قطعا کارتریج جوهرافشان گزینه مناسبتری خواهد بود.
در سوی مقابل کارتریج لیزری به دلیل عملکرد لیزری و استفاده از پودر خشک برای چاپ از سرعت عمل به مراتب بیشتری برخوردار است و قابلیت پرینت در تعداد بالا بدون افت کیفیت را دارد. لذا اگر نیاز به استفاده مکرر از پرینتر و در حجم بالا دارید و یا اگر برای دفتر کاری خود نیاز به وجود یک پرینتر را احساس میکنید قطعا این نوع از پرینترها شما را راضیتر نگه خواهند داشت.
پرینترهای لیزری به دلیل فناوری به روزتر، سرعت عمل بالاتر و حجم قابل پرینت بیشتر در زمانهای کوتاهتر از پرینترهای جوهرافشان در زمان خرید قطعا هزینه بیشتری را روی دستتان میگذارند، اما توجه کنید که در مقایسه با پرینتر جوهرافشان برای هر صفحه پرینت، شما متحمل هزینه کمتری خواهید شد. این یعنی زمانیکه میخواهید در حجم بالا از پرینتر استفاده کنید این پرینترهای لیزری هستند که مقرون به صرفهترند.
همچنین کارتریجهای لیزری با هر تعداد استفاده پس از به اتمام رسیدن به راحتی قابل شارژ شدن هستند و هزینه نگهداری آنها بسیار اندک است. فقط کافی است کارتریج را از پرینتر جدا کنید و به اولین فروشگاه و نمایندگی مورد نظر ببرید تا آن را برای شما شارژ کند. در مورد کارتریجهای جوهرافشان ذکر این نکته ضروری است که اگر به مدت طولانی از آنها استفاده نکنید به دلیل ماهیت مایع جوهر درون آن خشک شده و غیرقابل استفاده خواهد شد. این اتفاق حتی زمانیکه مقدار جوهر درون مخزن به انتهای خود میرسد هم محتمل است. پس به اصول نگهداری از كارتريج جوهرافشان باید بیشتر دقت داشته باشید و اگر به نکات اشاره شده در بالا توجه نکنید ناگزیر به صرف هزینه بیشتر و تعویض کارتریج خود خواهید شد.
راه های نگهداری از کارتریج
از آنجا که کارتریج لیزری یا تونر دارای مخازن پودری از رنگها هستند لذا حساسیت زیادی در نحوه نگهداری آنها وجود ندارد و فقط پس از اتمام میبایست شارژ شوند. اما کارتریج جوهرافشان بخاطر اینکه از جوهر مایع برای چاپ فایلها استفاده میکند لذا احتمال خشک شدن جوهر آن وجود دارد و این یعنی هزینهای که برای تعویض آن روی دست ما گذاشته شده است. اما اساسا چرا جوهر خشک میشود؟
دلیل رایج و متداول آن شاید استفاده نکردن طولانی مدت از پرینتر باشد. پرینترها برای چاپ کردن اختراع شدهاند و اگر قصد ندارید از آن استفاده کنید پس قطعا منتظر خشک شدن جوهر آن باشید. دلیل دیگر میتواند منقضی شدن تاریخ انقضای کارتریج باشد. ضمن اینکه باید حواستان باشد که پرینتر را در معرض حرارت و نور خورشید قرار ندهید، لذا پشت پنجره و کنار بخاری مکانهای مناسبی برای قرار دادن پرینتر نیست.
پس برای نگهداری از کارتریج جوهرافشان خود این چند کار ساده را انجام دهید:
از پرینتر خود بیشتر استفاده کنید
قدم اول در جلوگیری از خشک شدن جوهر کارتریج استفاده مستمر از پرینتر است. به طور معمول هفتهای چندبار از پرینتر خود استفاده کنید؛ حتی اگر سندی برای چاپ ندارید از تست چاپ پیش فرض در پرینتر استفاده کنید. این کار باعث میشود که از همه مخازن رنگها به یک نسبت استفاده شود تا فرصت خشک شدن نداشته باشند.
کارتریج را مرطوب کنید
اگر دوست ندارید که جوهر کارتریج خود را هدر دهید پس خودتان دست به کار شوید؛ کارتریج را از پرینتر جدا کنید و با یک دستمال حولهای مرطوب سطح بالایی آن را تمیز کنید. این کار باعث میشود که هم جوهری که به سطح مخزن چسبیده پاک شود و هم رطوبت به جوهر درون مخزن برسد.
دمای اتاق را تنظیم کنید
سرعت خشک شدن جوهر در دمای خیلی بالا و خیلی پایین، بیشتر است. دمای مناسب برای نگهداری پرینتر در حدود 20 الی 25 درجه سلسیوس است. پس دمای اتاق یا محل کار خود را در همین حدود نگه دارید.
زمانی که از پرینتر استفاده نمی کنید، آن را خاموش کنید
زمانیکه از پرینتر خود استفاده نمیکنید، آن را خاموش کنید و دکمه پاور آن را بزنید. بیشتر دستگاههای پرینتر بعد از این کار بطور اتوماتیک از حالت آماده به کار خارج شده و در وضعیتی قرار میگیرند که از مخازن بهتر محافظت شده تا جوهر درون آن خشک نشود. توجه کنید که حتما دکمه پاور را بزنید و سیم برق آن را بکشید!
کارتریج را از پرینتر خارج کنید
توصیه میشود در مواقعی که مطمئن هستید به مدت طولانی مثلا چند هفته یا چند ماه نمیخواهید از پرینتر خود استفاده کنید کارتریج را از دستگاه خارج کنید. البته قبل از هر چیز به دستورالعمل روی کتابچه راهنمای آن نگاهی بیندازید؛ چون ممکن است برخی از کمپانیها توصیه کنند که کارتریج در دستگاه باقی بماند، اما در بیشتر دستگاههای موجود در بازار خارج کردن کارتریج برای مواقع طولانی عدم استفاده بهتر است. سپس آن را در محفظه مخصوص به خود قرار دهید و اگر چنین محفظهای ندارید میتوانید از نایلونهای پلاستیکی زیپدار استفاده کنید.
میتوانید یک دستمال مرطوب هم داخل بسته قرار دهید تا رطوبت لازم برای خشک نشدن جوهر را فراهم کند. مراقب باشید که دستمال مرطوب با سطح نازل روی مخزن اتصالی نداشته باشد؛ چون این کار باعث میشود دستمال به مانند یک رسانا جوهر را از داخل مخزن به خود بکشد و به بیرون منتشر کند.
حال اگر با وجود همه این اقدامات پیشگیرانه باز هم شرایطی بوجود آمد که نتوانستید از خشک شدن جوهر کارتریج خود جلوگیری کنید قبل از تعویض آن میتوانید اقدامات زیر را انجام دهید تا شاید بتوان کارتریج را دوباره احیا کرد و از خرج کردن اضافی جلوگیری نمود.
هد دستگاه خود را تمیز کنید
در ابتدا سعی کنید هد دستگاه خود را تمیز کنید. اینکار را با مطالعه دفترچه راهنمای دستگاه خود انجام دهید البته در برخی از دستگاهها روی خود پرینتر دکمهای تحت عنوان Head cleaning وجود دارد. حتی اگر چنین چیزی نیافتید، روی دسکتاپ بر روی آیکون پرینتر راست کلیک کنید و دنبال گزینههایی مثل Utility، گزینه Setting، گزینه Toolbox و گزینه Properties باشید و سپس به دنبال گزینهای مثل Print head cleaning بگردید. بعد از اجرای آن چندبار تست پرینت بگیرید. اگر نتیجه مطلوبی حاصل نشد به سراغ روش بعدی بروید.
دستگاه را با آب داغ تمیز کنید
جوهر درون مخزن محلول در آب است؛ یعنی اگر مقداری از آن در ورودی نازل خشک شده باشد، مانع ورود جوهر به هد میشود. با ترفندی میتوان این مسدودیت را رفع کرد. پس یک ظرف آب داغ آماده کنید و مخزن جوهر را از طرف نازل درون آن قرار دهید. حدود 5 تا 10 دقیقه صبر کنید سپس آن را روی یک دستمال پارچهای قرار دهید تا کاملا خشک شود. حال آن را درون پرینتر قرار داده و دوباره تست پرینت بگیرید.
از الکل استفاده کنید
اگر با روش قبل هم به نتیجهای نرسیدید پس در گام آخر از الکل استفاده کنید. یک دستمال حولهای یا پارچهای را آغشته به الکل کنید و روی سطح نازلها بمالید. این کار را به مدت 2 تا 3 دقیقه انجام دهید و در نهایت کارتریج را در دستگاه قرار داده و دوباره تست پرینت بگیرید.
اگر بعد از انجام همه این روشها باز هم برگه خروجی از پرینتر کیفیت مطلوب نداشت، پس تعویض کارتریج تنها راه پیش روی شما خواهد بود.
کلام آخر
کارتریجها ساخته نشدهاند که تا ابد استفاده شوند. برای بسیاری از ما این کاملا معقول است که به ازای مدتی استفاده از پرینتر خود کارتریج آن را شارژ و یا تعویض کنیم. با این حال مثل همه ابزارها، کارتریج پرینتر نیز روشهای نگهداری مخصوص به خود را دارد و با به کار گیری نکاتی که در این مقاله به آن اشاره شد میتوانیم طول عمر استفاده از کارتریج خود را افزایش دهیم.
اینکه از چه نوع کارتریجی استفاده میکنید و چه راهکارهایی بکار میبرید تا عمر استفاده از کارتریج خود را افزایش دهید قطعا مورد استفاده ما و همه مخاطبان قرار خواهد گرفت؛ پس نظرات خود را با ما در پلازا به اشتراک بگذارید.