تعداد زیادی از بازیگران محبوب و مطرح در سینما و تلویزیون ایران، توسط نوابغی کشف شدند که از آنها با عنوان کارگردانان استعدادیاب سینمای ایران یاد می‌شود. در ادامه این کارگردانان را معرفی می‌کنیم.
کشف و تربیت بازیگر کار هر کارگردانی نیست و فقط برخی کارگردانان می‌توانند با استفاده از نبوغ خود استعداد یک نفر را برای اولین بار کشف کنند. در سینما و تلویزیون ایران هم کارگردانانی وجود دارند که شاید بتوان آنها را کارگردانان استعدادیاب سینمای ایران نامید! در این پرونده به طور مختصر به معرفی هریک از این کارگردانان استعدادیاب سینمای ایران پرداخته‌ایم و کسانی را که کشف یا شکوفا کرده‌اند معرفی کرده‌ایم. با پلازا همراه باشید.
آنچه در ادامه این مطلب می‌خوانید:
کارگردانان استعدادیاب سینمای ایران
هر بازیگری که یک روزی در اثری سینمایی، تلویزیونی و یا حتی روی صحنه تئاتر می‌درخشد، توسط کارگردانی کشف شده است و یا اگر کسی دیگر او را معرفی کرده باشد، به او اعتماد کرده و او را شکوفا کرده است. در این مطلب متفاوت، به کارگردانان مطرحی که سابقه معرفی استعدادهای زیادی به بازیگری داشتند را معرفی کرده‌ایم.
بهرام بیضایی
- متولد: 5 دی 1317 (82 سال)
- آثار مطرح: مرگ یزدگرد، باشو غریبه کوچک، شاید وقتی دیگر، مسافران، سگ‌کشی و وقتی همه خوابیم
- چه کسانی را کشف یا شکوفا کرده: سوسن تسلیمی، جمیله شیخی، مهدی هاشمی، فاطمه معتمدآریا، علیرضا خمسه، مجید مظفری و داریوش فرهنگ
بهرام بیضایی در سینمای ایران اصلا نیازی به معرفی ندارد. یکی از اساتید بسیار بزرگ تاریخ سینمای ایران که با وجود اینکه به دلایل مختلف فیلم‌های زیادی نساخته است؛ اما هر فیلمش حکم هزاران دقیقه کلاس درس برای سینمادوستان و علاقه‌مندان به این مدیوم محسوب می‌شود. بسیاری از بزرگان بازیگری ایران که در تاریخ این کشور ماندگار شده‌اند، حاصل کشف و استعدادیابی و تربیت بهرام بیضایی هستند. از بین بازیگرانی که استاد بیضایی به سینمای ایران معرفی کرده است، مهدی هاشمی، فاطمه معتمدآریا و علیرضا خمسه در سال‌های اخیر حضور موثرتر و فعال‌تری در سینما و تلویزیون داشته‌اند.
داریوش مهرجویی
- متولد: 17 آذر 1318 (81 سال)
- آثار مطرح: گاو، دایره‌ی مینا، هامون، بانو، سارا، پری، لیلا، مهمان مامان، سنتوری، نارنجی‌پوش و لامینور
- چه کسانی را کشف یا شکوفا کرده: عزت الله انتظامی، علی نصیریان، اکبر عبدی، محمدرضا شریفی نیا، خسرو شکیبایی، بیتا فرهی، لیلا حاتمی، علی مصفا، نسرین مقانلو و گلشیفته فراهانی
خالق مش حسن، حمید هامون، علی سنتوری و بسیاری از شخصیت‌های درخشان سینمایی؛ استاد بازیگردانی و کشف استعدادهای بازیگری است. داریوش مهرجویی ماندگارترین چهره‌های سینمای ایران را شکوفا و معرفی کرده است. زنده یاد عزت الله انتظامی با فیلم «گاو» داریوش مهرجویی برای اولین بار در یک نقش فوق‌العاده درخششی خیر‌ه‌کننده داشت. مرحوم خسرو شکیبایی با «هامون» نقطه اوج بازیگری خود را تجربه کرد و بازیگران جوان‌تر همچون لیلا حاتمی و گلشیفته فراهانی با هدایت و راهنمایی‌های داریوش مهرجویی به بلوغ در بازیگری رسیدند.
مسعود کیمیایی
- متولد: 7 مرداد 1320 (79 سال)
- آثار مطرح: قیصر، گوزن‌ها، سرب، تیغ و ابریشم، رئیس، ضیافت، حکم، محاکمه در خیابان، جرم و قاتل اهلی
- چه کسانی را کشف یا شکوفا کرده: فرامرز قریبیان، هدیه تهرانی، فریبرز عرب نیا، محمدرضا فروتن، فریماه فرجامی، میترا حجار، اندیشه فولادوند و گلچهره سجادیه
متفاوت‌ترین کارگردان ایران که همیشه آثارش بوی مردانگی، رفاقت، ناموس و ایثار می‌داده، جمعی از برترین‌های ایران در بازیگری را تک به تک معرفی کرده و با میدان دادن به آنها، شاگردانش را به ستارگان سینمای ایران تبدیل کرده است. فرامرز قریبیان از قبل از انقلاب با مسعود کیمیایی بوده و تعدادی از قهرمان‌های فیلم‌های کیمیایی بزرگ را خلق کرده است. هدیه تهرانی، محمدرضا فروتن، فریماه فرجامی و فریبرز عرب‌نیا نیز با مسعود کیمیایی کار خود را شروع کرده‌اند و رفته رفته به سوپراستار تبدیل شده‌اند.
رسول صدرعاملی
- متولد: 23 آذر 1333 (65 سال)
- آثار مطرح: گل‌های داوودی، دختری با کفش‌های کتانی، من ترانه 15 سال دارم، دیشب باباتو دیدم آیدا، هرشب تنهایی، زندگی با چشمان بسته و سال دوم دانشکده من
- چه کسانی را کشف یا شکوفا کرده: کتایون ریاحی، بیژن امکانیان، ترانه علیدوستی، پگاه آهنگرانی و خاطره اسدی
رسول صدرعاملی استاد رو کردن استعدادهای جوان است و همیشه در فیلمهایش حداقل یک جوان بسیار بااستعداد و توانمند معرفی می‌کند. اوج آن هم در دو سال پشت سر هم بود که ترانه علیدوستی و پگاه آهنگرانی را به عنوان نقش اول فیلمهایش انتخاب کرد و با هدایت درست این بازیگران، توجه مخاطبان و منتقدان را به آنها جلب کرد و حتی سبب شد ترانه علیدوستی جوان‌ترین برنده سیمرغ بلورین شود. حالا ترانه علیدوستی و پگاه آهنگرانی در بین هم‌نسلان خود، وزنه‌های بزرگی در بازیگری به حساب می‌آیند. صدرعاملی علاوه بر ترانه و پگاه، کتایون ریاحی و بیژن امکانیان را هم برای اولین بار در فیلمهایش استفاده کرده است.
حسن فتحی
- متولد: 10 شهریور 1338 (61 ساله)
- آثار مطرح: پهلوانان نمی‌میرند، شب دهم، پستچی سه بار در نمی‌زند، مدار صفر درجه، میوه ممنوعه، زمانه و شهرزاد
- چه کسانی را کشف یا شکوفا کرده: مهدی سلطانی، طناز طباطبایی، پریناز ایزدیار، هومن برق‌نورد، نسیم ادبی، مینا وحید، پاشا جمالی و امیرحسین فتحی
سازنده تعدادی از بهترین سریال‌های عاشقانه تاریخی تلویزیونی، در کشف استعداد و رو کردن بازیگران تازه‌کار توانایی بالایی دارد. حسن فتحی عادت ندارد نقش اصلی فیلم و سریال‌هایش را به بازیگران تازه‌کار بدهد اما در آثارش همیشه برای چند استعدادی که خود آنها را کشف می‌کند چند نقش مکمل خوب و تاثیرگذار کنار می‌گذارد. فتحی علاوه بر معرفی بازیگران تازه‌کار، گاهی بازیگران زبده‌ای چون مهدی سلطانی و هومن برق‌نورد را هم که از استخوان‌خرد‌کرده‌های تئاتر بودند شکوفا کرد و به آنها اجازه داد تا توانایی‌های خود را به مخاطبین عام نشان دهند.
ابراهیم حاتمی کیا
- متولد: 1 مهر 1340 (59 سال)
- آثار مطرح: دیده‌بان، از کرخه تا راین، بوی پیراهن یوسف، آژانس شیشه‌ای، روبان قرمز، ارتفاع پست، به رنگ ارغوان، به نام پدر، بادیگارد، چ، به وقت شام و خروج
- چه کسانی را کشف یا شکوفا کرده: هما روستا، علی دهکردی و حبیب رضایی
ابراهیم حاتمی‌کیا از جمله کارگردانان بزرگی است که سینمای جنگ به شدت به او و تلاش‌هایش مدیون است و به همراه رسول ملاقلی‌پور دو کارگردانی بوده‌اند که ژانر سینمای دفاع مقدس را در ایران بنا نهاده‌اند. اما حاتمی‌کیا، علاوه بر این مسئله در زمینه کشف استعداد هم فعال بوده است و بازیگران زیادی را به شکوفایی رسانده و بهترین بازی‌ها را از آنها گرفته است. از معروفترین بازیگرانی که ابراهیم حاتمی‌کیا به آنها میدان داده است و حالا برای خود استاد محسوب می‌شوند علی دهکردی و حبیب رضایی را می‌توان نام برد. زنده یاد هما روستا هم از بازیگرانی است که در آثار حاتمی‌کیا درخشیده است.
سروش صحت
- متولد: 8 آذر 1344 (55 ساله)
- آثار مطرح: ساختمان پزشکان، پژمان، شمعدونی، لیسانسه‌ها یک و دو، فوق‌لیسانسه‌ها و شب‌های برره (نویسنده)
- چه کسانی را کشف یا شکوفا کرده: بهنام تشکر، محمد نادری، کاظم سیاحی، هوتن شکیبا، امیر کاظمی و رویا میرعلمی
سروش صحت که خود یکی از کشف‌های مهران مدیری محسوب می‌شود، در زمینه کارگردانی و کشف استعداد بسیار موفق عمل کرده و تاکنون در سریال‌هایش تعدادی از بازیگران تئاتری ناشناخته را به عنوان نقش اول سریال‌هایش انتخاب کرده و همین سبب شده است که آن بازیگرانی بطور رسمی به مخاطبان معرفی شوند. برخی از این بازیگران همچون هوتن شکیبا، بهنام تشکر و کاظم سیاحی از سریال‌های سروش صحت به عنوان سکوی پرتاب خود استفاده کرده‌اند.
مهران مدیری
- متولد: 18 فروردین 1346 (53 ساله)
- آثار مطرح: ساعت خوش، پاورچین، شب‌های برره، باغ مظفر، مرد هزارچهره، مرد دو هزارچهره، قهوه تلخ، دورهمی و هیولا
- چه کسانی را کشف یا شکوفا کرده: رضا عطاران، سعید آقاخانی، سروش صحت، سیامک انصاری، رضا شفیعی‌جم، جواد رضویان، جواد عزتی، شقایق دهقان، سحر زکریا، الیکا عبدالرزاقی، امیرمهدی ژوله، هادی کاظمی، مهراب قاسمخانی، مرحوم عارف لرستانی و سروش جمشیدی
مهران مدیری را بدون تردید باید پدر طنز و کمدی تلویزیونی بعد از انقلاب نامید. مهران مدیری علاوه بر ساخت آثار شاخص در حوزه طنز و کمدی، در طول تمام این سال‌ها کمدین‌ها و بازیگران بزرگی را کشف، شکوفا و یا تربیت کرده است که این روزها هرکدامشان در عرصه بازیگری و نویسندگی طنز جزو برترین‌های ایران محسوب می‌شوند. از بین آنهایی که مهران مدیری در «ساعت خوش» به آنها فضا و میدان داد، رضا عطاران به عنوان سوپراستار گیشه آنقدر پیشرفت کرده است که در دهه اخیر به عنوان یکی از کمدین‌های صاحب‌سبک سینما شناخته می‌شود. سروش صحت نویسنده، کارگردان و مجری قابلی شده است و سعید آقاخانی ، سیامک انصاری و جواد عزتی هم جزو درجهیکترین بازیگران سینما و تلویزیون به شمار می‌روند. در کنار این‌ها خیل عظیم افرادی که با مدیری کار کرده‌اند، برترین نقش‌های دوران کاری خود را در سریال‌های مهران مدیری ایفا کرده‌اند.
اصغر فرهادی
- متولد: 17 اردیبهشت 1348 (51 ساله)
- آثار مطرح: رقص در غبار، شهر زیبا، چهارشنبه‌سوری، درباره الی، جدایی نادر از سیمین، گذشته و فروشنده
- چه کسانی را کشف یا شکوفا کرده: پیمان معادی، ساره بیات، صابر ابر، مانی حقیقی و فرید سجادی حسینی
نامدارترین کارگردان حال حاضر ایران در جهان، در کنار موفقیت‌های بی‌شمار خود در سینما و کسب دو جایزه اسکار برای ایران؛ تعدادی از بازیگران حال حاضر سینما را هم به سبک خود شکوفا کرده است. البته اغلب بازیگرانی که فرهادی آنها را در آثار خود به کار گرفته است، سابقه بازیگری یا سایر کارهای هنری را داشته‌اند، اما در فیلم‌های اصغر فرهادی آنقدر حضوری موفق داشته‌اند که می‌توان گفت اصغر فرهادی آنها را شکوفا کرده است. مهم‌ترینشان هم قطعا پیمان معادی است که قبل از حضور در فیلم «درباره الی» یک فیلمنامه‌نویس آثار کمدی و گیشه بود و با بازی در دو فیلم «درباره الی» و «جدایی نادر از سیمین» نه تنها در قالب یک بازیگر بسیار موفق ظاهر شد، بلکه این روزها به عنوان یک بازیگر ایرانی خلاق و بین‌المللی شناخته می‌شود. ساره بیات، مانی حقیقی، صابر ابر و فرید سجادی حسینی هم هر کدام با بازی در فیلم‌های اصغر فرهادی نقطه‌ی عطف کارنامه خود را تجربه کرده‌اند.
هومن سیدی
- متولد: 8 آذر 1359 (40 ساله)
- آثار مطرح: آفریقا، سیزده، خشم و هیاهو، اعترافات ذهن خطرناک من و مغزهای کوچک زنگ زده
- چه کسانی را کشف یا شکوفا کرده: امیر جدیدی، نوید پورفرج، مرجان اتفاقیان، یسنا میرطهماسب، مهیار راحت‌طلب و لادن ژاژه‌وند
جوان‌ترین کارگردانان استعدادیاب سینمای ایران ، هومن سیدی و رضا درمیشیان هستند. هومن سیدی که تا چند سال پیش تصور می‌شد در حال برداشتن قدم‌های کوچک و کسب تجربه در زمینه کارگردانی است، اما با فیلم «مغزهای کوچک زنگ زده» نشان داد که حرف‌های زیادی برای گفتن در این حوزه دارد. او در طول این سال‌ها، با استفاده از دوره‌ها و کلاس‌هایی که برگزار کرد استعدادهای زیادی کشف کرده است که هر بار چند نفرشان را رو می‌کند و انصافا هم اغلبشان خوش درخشیده‌اند. گل سرسبد بازیگرانی که هومن سیدی معرفی کرده است، امیر جدیدی ستاره جوان و درخشان این روزهای سینمای ایران است که مدت‌ها قبل مربی تنیس سیدی بوده و به واسطه آشنایی و علاقه در کلاس‌های بازیگری این کارگردان جوان شرکت کرده و با حضور در فیلم «آفریقا» استارت فعالیت حرفه‌ای‌اش زده شده است. نوید پورفرج و مرجان اتفاقیان که هر دو در فیلم «مغزهای کوچک زنگ زده» در کنار ستارگان بازیگری درخشیدند هم از آینده‌های سینمای ایران محسوب می‌شوند.
رضا درمیشیان
- متولد: 1360
- آثار مطرح: بغض، عصبانی نیستم، لانتوری و مجبوریم
- چه کسانی را کشف یا شکوفا کرده: نوید محمدزاده، بهرام افشاری، مهدی کوشکی و مریم پالیزبان
رضا درمیشیان کارگردانی که روزگاری در کنار داریوش مهرجویی شاگردی می‌کرد، حالا خودش از کارگردانان صاحب‌سبک سینمای ایران محسوب می‌شود. درمیشیان که عادت به استفاده از بازیگران تئاتری در فیلمهایش دارد با میدان دادن به بازیگری چون نوید محمدزاده توانایی‌های او را به همگان شناساند و حالا محمدزاده سوپراستاری بی‌رقیب در سینمای ایران است. بهرام افشاری، مهدی کوشکی و مریم پالیزبان هم از دیگر بازیگرانی است که توسط رضا درمیشیان از صحنه تئاتر کشف و به سینما معرفی شده‌اند.
دیگران
علاوه بر مواردی که نام بردیم، بسیاری از اساتید و کارگردانان استعدادیاب سینمای ایران ، نوابغ بزرگی را کشف کرده، به عرصه بازیگری آورده‌اند و با میدان دادن به آنها، یک بازیگر موفق به سینمای ایران اضافه کرده‌اند. استاد ناصر تقوایی، سید رضا میرکریمی، فریدون جیرانی، همایون اسعدیان، پرویز شهبازی، سیروس مقدم، رضا عطاران، محمدحسین مهدویان از جمله کارگردانان دیگری هستند که بازیگران ناشناخته را برای بازی در آثارشان انتخاب کرده‌اند و در ادامه آن بازیگران شکوفا شده‌اند و به ستارگان بزرگ تبدیل شده‌اند.
کلام آخر
در این مطلب تلاش کردیم به تعدادی از کارگردانان استعدادیاب سینمای ایران بپردازیم که در زمینه کشف استعداد و تبدیل نابازیگران به بازیگران کاربلد و توانمند نقش زیادی داشته‌اند و یا تعدادی از بازیگران معمولی را شکوفا کرده‌اند و آنها را به ستاره تبدیل کرده‌اند. به نظر شما کدام کارگردانان استعدادیاب سینمای ایران، بازیگران موفق‌تری به سینما و تلویزیون معرفی کرده‌اند. شما آثار کدامیک از کارگردانان استعدادیاب سینمای ایران را بیشتر تماشا کرده‌اید و بیشتر با آنها ارتباط برقرار کرده‌اید؟ نظرات خود را درباره کارگردانان استعدادیاب سینمای ایران با ما در میان بگذارید.