سریال های ممنوعه تلویزیون ؛ از سرزمین مادری تا نرگس!

شاید نمی‌دانید که صدا و سیما تعدادی از بهترین سریال‌های خود را برای همیشه ممنوع کرده و نمی‌تواند یا نمی‌خواهد آنها را پخش کند. در این پرونده با مهمترین سریال های ممنوعه تلویزیون آشنا شوید.

صدا و سیما سالانه تعداد زیادی سریال تولید می‌کند و صدها بازیگر در این سریال‌ها ایفای نقش می‌کنند. اما هیچ‌کدام از بازیگرها قولی مبنی بر رعایت تمام چارچوب‌های اخلاقی و عرفی به تلویزیون نمی‌دهند و به همین دلیل گاهی یک کشف حجاب یا یک حرف نامربوط و یک اتفاق غیراخلاقی زحمات هزاران نفر را به باد می‌دهد و تمام هزینه‌های بیت‌المال تلف می‌شود. تاکنون سریال‌های زیادی در تلویزیون ساخته شده که پس از اولین بار پخش، هیچگاه رنگ آنتن ندیده‌اند و با نام سریال های ممنوعه راهی آرشیو سیما شده و هرگز از آنجا خارج نشده‌اند.

در این پرونده از پلازا به مهم‌ترین سریال های ممنوعه تلویزیون پرداخته‌ایم. البته تعدادی از سریال‌های صدا و سیما هستند که مثل سرزمین مادری حتی برای بار اول هم پخش نشده‌اند و با برخوردهای سلیقه‌ای میلیاردها تومان هزینه و زحمت عوامل این آثار به باد رفته است. با ما همراه باشید تا با سریال های ممنوعه تلویزیون و دلیل ممنوعیت این سریال های توقیفی آشنا شوید.

آنچه در این مقاله می‌خوانید:

• مهم‌ترین سریال های ممنوعه تلویزیون
  • سریال سرزمین مادری
  • سریال کتونی زرنگی
  • سریال در مسیر زاینده رود
  • و…
• کلام آخر

مهم ترین سریال های ممنوعه تلویزیون

در این سال‌ها سریال‌های زیادی تولید شده‌اند که یا اصلا رنگ آنتن ندیده‌اند یا فقط برای یک بار پخش شده‌اند و دیگر سراغی از آنها گرفته نشده است. در ادامه به این سریال های ممنوعه در تلویزیون می‌پردازیم.

سریال سرزمین مادری

• محصول سال: 1392
• کارگردان: کمال تبریزی
• بازیگران: شهاب حسینی، علی شادمان، محسن تنابنده، نیکی کریمی، امیر آقایی و محمدرضا فروتن

سرزمین مادری داستانی تاریخی سیاسی اجتماعی دارد که سه فصل از زندگی شخصیتی به نام رهی را به تصویر می‌کشد. رهی در کودکی پس از بمباران محل سکونتشان توسط مادرش از زیر آوار بیرون کشیده می‌شود و برای ادامه زندگی به تهران می‌آید. در ادامه در یک خانواده توده‌ای بزرگ می‌شود و کم کم به یکی از خانواده‌های سلطنتی راه پیدا می‌کند. اما اتفاقات مختلف سبب می‌شوند که رهی به دنبال هویت خود برود.

«سرزمین مادری» در دی ماه سال 92 روی آنتن تلویزیون رفت. اما بعد از پخش چند قسمت و پس از اعتراض مردم بختیاری، از آنتن کنار گذاشته شد. آن زمان دلیل توقف پخش این سریال، اصلاح پوشش بازیگران زن و همچنین اصلاحات محتوایی عنوان شد. بعد از فیلمبرداری مجدد بخش‌هایی که شامل ممیزی شده بودند و تغییر نام سریال به «سرزمین کهن»، تیزرهای سریال در مهر ماه سال 96 پخش شد، اما مخاطبان هر چه منتظر ماندند خبری از سریال نشد و تا امروز هم پخش نشده است.

علی شادمان که در این سریال نقش کودکی رهی را بازی کرده است، چندی پیش درباره توقیف این سریال متنی طولانی در صفحه اینستاگرام خود نوشت که بخشی از آن را در ادامه می‌خوانید:

من برای این سریال دو سال از عمر و سلامت روح و جسمم را صرف کردم، در دوران بلوغ بودم و یک سال و نیم از آن دو سال را هر شب آمپول‌های جلوگیری از رشد می‌زدم تا چهره و قدم تغییر نکند. هنوز با عواقبش می‌جنگم، منتی هم نیست؛ اما حالا بر خود لازم می‌دانم تا توضیحی درباره مشکلات پیش آمده بدهم. «سرزمین کهن» روایت قهرمانانه زندگی شخصیتی بود به نام رهی اردکانی که در قسمت ۶ کاملا مشخص می‌شد از قوم اصیل و شریف بختیاری است؛ دقت کنید، قهرمان این سریال یک «بختیاری» بود. اما از آنجا که مسئولین نپذیرفتند یا شاید نمی خواستند بپذیرند که این سریال چه ارزشی دارد و طبقِ معمولِ همیشه بیشتر خویش‌اندیش بودند تا به فکر منفعت جمعی، «سرزمین کهن» تا این لحظه در کمدهای صدا و‌ سیما خاک می‌خورد.

سریال کتونی زرنگی

• محصول سال: 1398
• کارگردان: علی ملاقلی پور
• بازیگران: هدایت هاشمی، افسانه چهره‌آزاد، ملیکا شریفی‌نیا، برزو ارجمند و سحر ولدبیگی

علی ملاقلی پور فرزند رسول ملاقلی پور بعد از ساخت اولین فیلم سینمایی خود به نام «قندون جهیزیه»، حالا اولین سریال خود «کتونی زرنگی» را برای شبکه سه سیما ساخته است. اما در این روزها که تلویزیون آه در بساط ندارد و کار به جایی رسیده که تکرار خندوانه و گلچین دورهمی را به همراه سریال‌های تکراری روانه آنتن می‌کند، «کتونی زرنگی» که سریالی کمدی است جایی در کنداکتور شبکه‌های تلویزیونی ندارد. علت ممنوعیت و توقیف این سریال ضعف کیفی عنوان شده است، اما بعید نیست به دلیل جهت‌گیری‌های سیاسی ملاقلی‌پور این سریال در محاق رفته باشد. برزو ارجمند چندی پیش روی آنتن شبکه دوم سیما از رویکرد تلویزیون در قبال «کتونی زرنگی» انتقاد کرد و گفت:

گفته می‌شود علت عدم پخش این سریال، ضعف کیفی آن است، ولی من به جرئت می‌توانم بگویم سریال‌های بسیار ضعیف‌تر از این هم بازی کرده‌ام و بلافاصله پخش شده است! واقعا نمی‌فهمم مشکل چیست؟

خلاصه رسمی داستان از این قرار است: «آقام همیشه می‌گه زرنگ ته چاهه…ولی نمی‌دونه اگه من ته چاه هم باشم، کفتر چاهی‌ام، بالاخره می‌پرم!».

سریال در مسیر زاینده رود

• محصول سال: 1389
• کارگردان: حسن فتحی
• بازیگران: اشکان خطیبی، بهنوش طباطبایی، مسعود رایگان، حسین محجوب، مهدی سلطانی، پردیس افکاری و افسانه پاکرو

فوتبالیستی مشهور به نام مهران سارنگ برای بستن قرارداد با باشگاه فوتبال شهر اصفهان وارد این شهر می‌شود و در یک تصادف و جر و بحث خیابانی بصورت ناخواسته یک فعال فرهنگی را به قتل می‌رساند. در ادامه سریال شاهد تلاش خانواده سارنگ برای گرفتن رضایت از خانواده مقتول هستیم.

علت ممنوعیت این سریال که جزو سریال‌های پربیننده ماه مبارک رمضان بود، «پردیس افکاری» است که در این سریال نقشی مهم بر عهده دارد و سال 1395 با مهاجرت به خارج از کشور و حضور در شبکه جم و کشف حجاب، پرونده پخش سریال حسن فتحی را در تلویزیون ایران برای همیشه بست! همچنین پردیس افکاری به دلیل حضور در دو سریال «فکر پلید» و «پنج کیلومتر تا بهشت» این دو سریال را هم از آنتن تلویزیون محروم کرده است.

سریال ترانه مادری

• محصول سال: 1387
• کارگردان: حسین سهیلی زاده
• بازیگران: دانیال حکیمی، فاطمه گودرزی، مینا لاکانی، الهام پاوه‌نژاد، سیاوش خیرابی، محسن افشانی و بیتا سحرخیز

ماجرای دو برادر یتیم به نام‌های بهرام و پویا که در کودکی زنی سرپرستی آنها را بر عهده می‌گیرد و هر کدام از بچه‌ها را به یکی از فرزندانش می‌دهد تا آنها را نگهداری کنند. بر اثر اختلاف بین فرزندان این زن، آنها 15 سال از هم دور می‌افتند، اما با قبولی پویا در دانشگاه و آشنا شدن با بهرام پرده از راز چندین و چند ساله کنار می‌رود و این دو برادر یکدیگر را پیدا می‌کنند.

این سریال به دلیل قصه متفاوت و پرکشش آن، در زمان پخش جزو خیابان خلوت‌کن‌های صدا و سیما بود و اگر یکی از بازیگران اصلی آن یعنی مینا لاکانی مهاجرت نمی‌کرد، قطعا تاکنون بارها تکرار شده بود. لاکانی پس از مهاجرت بدون حجاب در شبکه خبری وی او ای حاضر شد و در چندین مصاحبه درباره محدودیت‌های مختلف در سینما و همچنین مشکلات سیاسی کشور صحبت کرد. اگر تا چند سال قبل یک درصد احتمال داشت این سریال با اعمال ممیزی پخش شود، با حواشی که محسن افشانی در سال‌های اخیر به وجود آورده دیگر باید با اطمینان کامل گفت امکان ندارد «ترانه مادری» به عنوان یکی از پرمخاطب‌ترین سریال های تلویزیون از آرشیو سیما خارج شود.

سریال آخرین گناه

• محصول سال: 1385
• کارگردان: حسین سهیلی زاده
• بازیگران: جمشید مشایخی، حمیدرضا پگاه، مینا لاکانی، لیلا اوتادی، علی دهکردی و اشکان خطیبی

دکتر اکرمی انسانی بسیار با ایمان و متدین است و از نظر معنوی دارای چشمی با بصیرت. او قبل از مرگش وصیت می‌کند که قرنیه چشمش به حاج صدوق که او نیز از افراد باتقوا و باایمان است پیوند زده شود، اما دخترش رویا اکرمی تصمیم می‌گیرد به وصیت پدر عمل نکند و عمل پیوند قرنیه را روی همسرش که در آستانه نابینا شدن است انجام دهد. پس از عمل، همسر رویا همه افراد گناهکار را بصورت بدشکل و در آتش می‌بیند و متوجه می‌شود این افراد همراه نتایج اعمالشان دیده می‌شوند. مینا لاکانی نقش اول زن این سریال را برعهده داشت و بعد از مهاجرت او، «آخرین گناه» دیگر از صدا و سیما پخش نشد.

سریال پرواز در حباب

• محصول سال: 1385
• کارگردان: سیروس مقدم
• بازیگران: علی نصیریان، حامد کمیلی، چکامه چمن ماه، مرجان محتشم و افشین سنگ چاپ

منوچهر یک قاچاقچی سابقه‌دار موادمخدر است که در حین فرار از دست پلیس به همراه پسر دوازده ساله‌اش کوروش به قتل می‌رسد. او قبل از مرگ کوروش را به دوستش کامران می‌سپارد، اما کامران تمام جنس‌ها را از کوروش می‌گیرد و از راننده‌اش بهروز می‌خواهد که کوروش را سر به نیست کند. بهروز سعی می‌کند کوروش را بکشد، اما دلش راضی نمی‌شود و او را به خارج از کشور فراری می‌دهد. کوروش پس از سال‌ها، به ایران برمی‌گردد تا انتقام خود و پدرش را بگیرد.

یکی از نقش‌های مهم این سریال بر عهده چکامه چمن ماه بود؛ بازیگری که پس از تاسیس شبکه جم جزو اولین نفراتی بود که از بازیگری در ایران خداحافظی کرد و به گروه شبکه جم پیوست. او تاکنون در چندین سریال و فیلم تولیدی شبکه جم بدون حجاب بازی کرده است و همین امر سبب شده که سریال جذاب «پرواز در حباب» در توقیف به سر ببرد.

سریال نرگس

• محصول سال: 1385
• کارگردان: سیروس مقدم
• بازیگران: مرحوم پوپک گلدره، ستاره اسکندری، حسن پورشیرازی، مهرانه مهین ترابی، مهدی سلوکی، زهرا امیرابراهیمی و عاطفه نوری

نسرین و بهروز دو جوان عاشق هم هستند که قصد دارند با یکدیگر ازدواج کنند. شوکت پدر بهروز مخالف این ازدواج است و اعتقاد دارد خانواده نسرین از نظر طبقاتی و فرهنگی با خانواده آنها وجه اشتراکی ندارد. نرگس خواهر بزرگتر نسرین که مخالف ازدواج بهروز و نسرین است، وقتی مخالفت‌های شوکت را می‌بیند و از طرفی به دلیل عاطفه خواهرانه تصمیم می‌گیرد جلوی شوکت بایستد و به نسرین و بهروز کمک کند تا با هم ازدواج کنند.

نرگس اولین سریال نود قسمتی غیر طنز صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران بود که با قصه‌ای ملتهب و پر کشش مخاطبان بسیاری را پای تلویزیون نشانده بود. اما پس از انتشار فیلمی غیراخلاقی منتسب به زهرا امیرابراهیمی بازیگر این سریال که نقش دختر بزرگ شوکت را ایفا می‌کرد، هیچگاه دوباره روی آنتن نرفت. آن زمان ثابت نشده بود که این فیلم متعلق به امیرابراهیمی است و خودش نیز آن را تکذیب کرد، اما پس از مهاجرت از ایران و کشف حجاب، چندی پیش اعلام کرد که آن فیلم متعلق به او بوده است. بنابراین طبیعی است که انتظار داشته باشیم دیگر هیچ‌وقت سریال «نرگس» از تلویزیون پخش نشود.

کلام آخر

علاوه بر سریال‌هایی که در این فهرست به آنها اشاره شد، تعداد دیگری از سریال های ممنوعه نیز به دلیل مهاجرت و کشف حجاب بازیگران توقیف شده‌اند. «کمکم کن» و «غریبانه» به دلیل بازی زهرا امیرابراهیمی در نقش اصلی، «تاوان» و «روزهای اعتراض» به دلیل حضور مینا لاکانی، «ستاره‌های سربی» به دلیل حضور چکامه چمن ماه، «مشق عشق» به دلیل حضور مجری لس‌آنجلسی سالومه سیدنیا از جمله دیگر سریال های ممنوعه تلویزیون هستند. سریال «چارخونه» نیز به دلیل حضور دو شخصیت افغان و اعتراضات مختلفی که به این کاراکترها وجود داشته، پس از پخش دیگر روی آنتن صدا و سیما نرفته است.

این‌ها مهم‌ترین آثاری بودند که توسط خود تلویزیون تولید شده و حالا توسط خود تلویزیون هم جزو سریال های ممنوعه و توقیفی محسوب می‌شوند. شما نیز درباره این مطلب نظر دهید. به نظرتان کدامیک از سریال های ممنوعه فوق باید از تلویزیون پخش شوند تا در روزگاری که تلویزیون بیننده‌های خود را از دست داده، مردم دوباره پای جعبه جادویی بنشینند؟