دانلود و نقد و بررسی آلبوم خراسانیات ؛ آخرین آلبوم استاد شجریان

آلبوم خراسانیات به آهنگسازی استاد پرویز مشکاتیان و با صدای استاد شجریان سه شنبه بیستم اسفند 98 منتشر شد. با معرفی و نقد و بررسی این آلبوم موسیقی همراه ما باشید.

استاد محمدرضا شجریان 17 مهر 1399 در سن 80 سالگی جان به جان‌آفرین تسلیم کرد و بسیاری از طرفداران سینه‌چاک خود را با گنجینه‌ای از آلبوم‌های موسیقی تنها گذاشت. آلبوم خراسانیات یکی از آخرین آلبوم‌های استاد شجریان است که زمستان 98 منتشر شد. این آلبوم که به آهنگسازی زنده‌یاد استاد پرویز مشکاتیان ساخته شده، نیم‌نگاهی به لهجه خراسانی و ادبیات آن خطه دارد. در ادامه با نقد و بررسی این آلبوم همراه ما باشید.

آنچه در ادامه می‌خوانید معرفی کلی این آلبوم است که پس از حدود 33 سال منتشر شده و در ادامه تک تک قطعات آن بررسی می‌شوند. البته باید توجه داشته باشید که برخی از قطعات این آلبوم را در آلبوم‌های قبلی استاد هم شنیده بودیم.

در ادامه می‌خوانید:

دانلود آلبوم خراسانیات استاد شجریان

نشر دل آواز در اسفند 1398 در گیر و دار شیوع بیماری کرونا، آلبوم خراسانیات را منتشر کرد. نسخه فیزیکی این آلبوم با قیمت 30 هزار تومان و نسخه آنلاین آن با قیمت 25 هزار تومان در سایت بیت‌تونز قابل خریداری است. برای دانلود آلبوم خراسانیات استاد شجریان می‌توانید از یکی از این دو روش استفاده کنید. سایت بیپ‌تونز یا سایت‌های فروش آنلاین دیگر این قابلیت را در اختیار شما قرار می‌دهند تا اول بخشی از آهنگ را بشنوید و سپس آن را دانلود و خریداری کنید.

خرید و دانلود آلبوم خراسانیات استاد شجریان به شکل قانونی 

معرفی کلی آلبوم خراسانیات ؛ گنجینه‌ای 30 ساله

منتقد موسیقی: مانی انوشه ئی (کارشناس ارشد اتنوموزیکولوژی دانشگاه هنر تهران)

«خراسانیات»  نام اثر تازه‌ای است که به همت خانواده مشکاتیان و شجریان در اواخر زمستان 98 منتشر شده است. این اثر حاصل آهنگسازی زنده‌یاد مشکاتیان بر روی اشعاری با لهجه خراسانی از ملک‌الشعرا بهار شاعر نامدار این خطه با همراهی آواز استاد شجریان است. از آنجا که هر دوی این اساتید اهل دیار خراسان هستند می‌توان آلبوم خراسانیات را ادای دینی به زادگاهشان دانست. ترکیبی فوق‌العاده از آوازخوان، آهنگساز و شاعر نامدار خراسان. البته باید به این نکته هم اشاره کرد که قطعه‌ای از این آلبوم از دوبیتی‌های باباطاهر انتخاب شده است.

ضبط این اثر آن چنان که در بروشور آن ذکر شده مربوط به سال 1365 است و مطابق تمامی آثار استاد مشکاتیان، گروه عارف همراهی کننده ایشان هستند و جمشید عندلیبی (نی)، منصور سینکی (تار و بم تار)، محمد فیروزی (بربط)، اردشیر کامکار ( کمانچه و قیچک)، بیژن کامکار (رباب) و ارژنگ کامکار (تمبک) در این آلبوم حضور دارند.

به یاد داشته باشیم که دهه 60 دهه‌ای است که مشکاتیان آثار درخشانی مثل بیداد، نوا مرکب خوانی، و دستان را با آواز فوق‌العاده شجریان منتشر کرد و برگ‌های زرینی در موسیقی کلاسیک ایرانی بعد از انقلاب را به نام خود رقم زد. از گروه عارف هم صدادهی مشابهی با آلبوم «نوا مرکب‌خوانی» می‌شنویم زیرا ترکیب اعضای گروه تقریبا مشابه با همان آلبوم است.

شنیدن آواز استاد شجریان در آلبوم خراسانیات با لهجه شیرین مشهدی، لذت شنیدن این اثر را دو چندان می‌کند. آوازخوانی استاد در این آلبوم مشابه تمام آثار ایشان در آن دوران است و آن را نقطه اوج آوازخوانی شجریان در تاریخ می‌توان دانست.

در ادامه «تیزر آلبوم خراسانیات شجریان و مشکاتیان» را مشاهده می کنید.

بررسی آهنگ‌های آلبوم خراسانیات شجریان

در این بخش به 8 قطعه موجود در آلبوم خراسانیات نگاهی می‌اندازیم. مجموع دقایق این آلبوم 55:29 بوده و در بروشور آن از 8 قطعه نام برده شده است. البته بعد از خرید آلبوم متوجه می‌شوید که قطعه شماره 2 و 3 با هم تجمیع شده‌اند و عملا شاهد 7 قطعه هستیم.

قطعه 1: مقدمه کاروانیان

این قطعه که در راست پنجگاه ساخته و نواخته شده بعدها در سال 1386 در آلبوم «مقام صبر» هم منتشر شد. البته در آلبوم خراسانیات ، قطعه کاروانیان را با تنظیمی متفاوت می‌شنوید.

در همینجا می‌توان آلبوم خراسانیات را به دو قسمت تقسیم کرد؛ قسمت اول در «راست پنجگاه و راک» و قسمت دوم در «شور و دشتی »

قطعه 2: تصنیف «گفتی که ممیر» و چهارمضراب راست پنجگاه

تصنیف «گفتی که ممیر» در دستگاه راست پنجگاه شروع شده با مدولاسیون‌های متعدد اصفهان، عراق، عشاق، شور رفته و در نهایت به راست پنجگاه فرود می‌آید. این تصنیف تسلط فوق‌العاده پرویز مشکاتیان به ردیف موسیقی ایران را به اثبات می‌رساند و آواز درخشان استاد شجریان و تسلط به خوانش شعر در این قطعه کاملا خودنمایی می‌کند. در ادامه چهارمضرابی را می‌شنویم که قبلا در آلبوم‌های استاد مشکاتیان و گروه عارف شنیده نشده و از نکات جذاب این آلبوم است.

گفتی که مَمیر وختی مو لبیکمه گفتُم
هی هی به خدا خوب تو گفتی مو شنفتُم

ای شیر نر عشق‌، تقلای مو پوچه
ای بوده مقدر که به چنگال تو بفتُم

تا زور دِری تیر بزن بازوی صیاد
مو کفترِ جون‌سختُم و آسون نمیفتُم

گفتم که به پایت نَخِلَه خار و مو اِمشو
با جاروی مژگون سر راه تو رَ رُفتُم

دیشو به خیال صدف سینهٔ صافت
تا وقت سحر مُروِریِ اشک مُسُفتُم

همدوش بهارُم مو که هم‌ جفتُم و هم‌ طاق
در بی‌طَقَتی طاقُم و با یاد تو جفتُم

قطعه 3: تصنیف «زلفای قجری»

این قطعه در مایه راک ساخته و اجرا شده است.

قطعه 4: قطعه «خزان»

خزان از آن جمله قطعاتی است که در سال‌های بعد از 1365 بارها اجرا شده و همه اجراهای متعددی چه به صورت تک‌نوازی یا گروه نوازی از آن شنیده‌ایم. نکته جالب این که شاید این اجرا را بتوان یکی از اولین اجراهای گروهی آن دانست.

از اینجا وارد قسمت دوم آلبوم می‌شویم که فضای متفاوتی را تجربه خواهیم کرد؛ حرکت به دستگاه شور

قطعه 5: تکنوازی سنتور

این تکنوازی استاد مشکاتیان در دستگاه شور انجام شده و قبلا در هیچ آلبومی وجود نداشت و برای اولین بار است که در یکی از آلبوم‌های استاد منتشر شده است.

قطعه 6: ساز و آواز دشتستانی

ساز و آواز نسبتا کوتاهی در این قسمت می‌شنویم. آن طور که ذکر شده این قطعه از اجرای سال 1979 در آلمان غربی برداشته شده و در این آلبوم گنجانده شده است (یعنی حدود 6 سال قبل از ضبط آلبوم خراسانیات) فضای متفاوتی در نوازندگی و آوازخوانی در این قطعه به گوش می‌رسد. آنطور که همایون شجریان گفته، ساز و آواز موجود در آلبوم خراسانیات به دلیل وخامت حال استاد در این سال‌ها از اجرای صحنه‌ای گذشته برداشته شده است. ساز و آواز دشتستانی و فرود در بیات ترک از جمله ویژگی‌های این قطعه محسوب می‌شود.

قطعه 7: تصنیف «یقین درم»

این تصنیف را در سال‌های آخر زندگی استاد مشکاتیان در آلبوم «تمنا» با صدای خود مشکاتیان هم شنیدیم. اثری که می‌توان آن را نزدیک به حال و هوای موسیقی خراسان هم دانست. در قطعات قبلی آلبوم خراسانیات فضای قطعات موسیقی کلاسیک ایرانی و تصانیف دستگاه را شنیدیم اما در تصنیف «یقین درم» به موسیقی منطقه خراسان نزدیک‌تر می‌شویم و استفاده از ریتم لنگ و تغییر مداوم در شور و دشتی ما را به یاد بخشی‌های خراسانی خواهد انداخت.