اصول نقد کتاب ؛ بهترین سایت های نقد کتاب در ایران و جهان

هر فرد کتابخوان برای یک‌بار هم که شده، نظرات و نقدهای دیگران درباره یک کتاب را مطالعه کرده است. در ادامه این مطلب به مقوله اهمیت و اصول نقد کتاب در دنیای امروزی خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

یکی از موضوعاتی که در دهه اخیر توجه بسیاری از کاربران فضای مجازی به خصوص افراد کتابخوان را به خود جلب کرده، ثبت نظر و نقد و همچنین مطالعه نقدهای متفاوت در مورد کتاب‌های مختلف است. پس از به وجود آمدن شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های مخصوص نقد کتاب، فرهنگ انتشار نظر و نقد کتاب بسیار بیشتر از پیش رواج پیدا کرد. بسیاری از افراد پس از مطالعه یک اثر، نظرات مثبت و منفی خود را در مورد آن با دیگران به اشتراک می‌گذارند. این پدیده باعث بهبود کیفیت آثار و تسریع روند انتخاب و سپس مطالعه یک کتاب خواهد شد. در ادامه این مقاله از پلازا به شرح کامل اهمیت و مزایای نقد کتاب و همچنین اصول و قوانین آن خواهیم پرداخت.

آنچه در ادامه می‌خوانید:

• اهمیت نقد کتاب
• اصول نقد کتاب
• چگونگی نگارش نقد کتاب
• بهترین سایت های نقد کتاب در ایران و جهان

اهمیت نقد کتاب

نگارش نقد برای یک اثر امروزه دیگر تنها در انحصار منتقدان ادبی نیست. هر فرد کتابخوان به راحتی می‌تواند در فضای مجازی به نشر نظر و نقد خود بپردازد. می‌توان گفت در تمام سایت‌های خرید و فروش کتاب و یا شبکه‌های اجتماعی گوناگون، امکان ثبت نظر و نقد کتاب برای همگان وجود دارد. البته که هرگز نمی‌توان نقد نگارش شده توسط یک منتقد ادبی برجسته را با نقد دیگر افراد، هم‌تراز دانست. اما فراهم آوردن این امکان برای کاربران فضای مجازی، سبب ارتقای فرهنگ مطالعه شده و مهارت نوشتن را در افراد تقویت خواهد کرد. همچنین این نظرات بعدها مورد استفاده گروهی دیگر از خریداران و کتابخوان‌ها نیز قرار خواهد گرفت.

در ادامه به شرح دیگر مزایا و اهمیت‌های نقد کتاب می‌پردازیم:

صرفه جویی در زمان و هزینه

مهم‌ترین ویژگی مثبت نگارش و مطالعه نقد کتاب، کمک به صرفه‌جویی در زمان و هزینه افراد است. مطالعه نقدها به خوانندگان کمک می‌کند تا بهترین کتاب را با توجه به سلیقه مطالعه خود بیابند و خریداری کنند. بسیاری از خوانندگان حرفه‌ای، پیش از خرید و یا مطالعه یک کتاب، ابتدا به بررسی نقدها و نظرات دیگران در فضای مجازی می‌پردازند؛ مخصوصا اگر قصد انتخاب اثری از یک نویسنده کمتر شناخته شده یا نویسنده‌ای را داشته باشند که پیش از آن اثری از او مطالعه نکرده‌اند. این روزها شبکه‌های مجازی مختص به خرید و فروش و بررسی کتاب مانند Goodreads، آمازون و سایر سایت‌های نظیر آن‌ها، به کاربران در تشخیص اینکه زمان و هزینه خود را صرف چه کتابی کنند، کمک بسیاری می‌کنند.

جلوگیری از سردرگمی کاربران

معمولا برای خوانندگان کتاب، چه خوانندگان آماتور و چه حرفه‌ای، انتخاب کتاب بعدی برای مطالعه امری گیج‌کننده و دشوار به نظر می‌آید. تعداد آثار فاخر کلاسیک و معاصر و موضوعات پرداخته شده در دنیای نشر به قدری فراوان است که هرگز نمی‌توان به مطالعه تمام آنان پرداخت. علاوه بر این هر فرد خواننده با توجه به سبک مورد علاقه خود، کتاب‌هایی را انتخاب می‌کند که متناسب با علاقه و سلیقه‌اش باشد. مطالعه نظرات و نقدهای نگارش شده برای کتاب‌های گوناگون به خوانندگان کمک می‌کند تا با توجه به علاقه و سلیقه خود کتاب مورد نظرشان را به سهولت بیابند، دچار سردرگمی نشده و دست به انتخاب اشتباه نزنند.

نمایش وجهه عمومی یک اثر

یکی دیگر از قابلیت‌های مطالعه نقدها و امتیازات کاربران به آثار، آگاهی از میزان پذیرش و استقبال خوانندگان از یک اثر است. امروزه سایت‌های نقد و بررسی و فروش آنلاین کتاب در سراسر دنیا قابلیت امتیازدهی به یک اثر را نیز در خود جای داده‌اند. بطوریکه کاربران می‌توانند میزان رضایت‌مندی خود از یک اثر را درجه‌بندی کرده و به آن امتیاز دهند. بدین صورت با مشاهده میانگین امتیاز اعطایی به یک اثر می‌توان میزان موفقیت آن در جلب نظر خوانندگان را حدس زد.

تقویت مهارت نویسندگی

نگارش نقد در مورد کتاب، فیلم و یا هر موضوع قابل بحث و ارزشمند دیگری، علاوه بر این که افق دید وسیعتری از مطالعه و مشاهده یک اثر به انسان خواهد بخشید، مهارت او را در سخن گفتن و نوشتن نیز به طور فوق‌العاده‌ای افزایش خواهد داد. بی‌شک نوشتن یک مهارت ویژه محسوب می‌شود. آشنایی افراد با کلمات و نحوه صحیح جمله‌بندی به صورتی که به بهترین وجه ممکن منظور سخن را منتقل کند، در ارتباطات و بیان احساسات نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کند. این ویژگی برای نویسندگان تازه‌کار و یا افراد علاقه‌مند به نویسندگی امری حیاتی و کاربردی محسوب می‌شود. بنابراین نگارش نقد کمک بسیاری به پرورش این مهارت خواهد کرد.

کمک به بهبود روند نشر، ترجمه و خلق آثار

نقد کتاب تنها به سود خریداران و خوانندگان کتاب نیست؛ بلکه به نویسندگان، مترجمان و ناشران در راستای تولید محتوای بهتر و ارزشمندتر نیز یاری می‌دهد. نقد یعنی ذکر نکات مثبت و منفی یک اثر. بنابر این تعریف، با نقد یک اثر ویژگی‌های مثبت و منفی آن برای تولیدکنندگان و خالق آن اثر، روشن خواهد شد. این امر به نویسندگان کمک می‌کند ایرادات خود را برطرف کرده و به تقویت ویژگی‌های مثبت کار خود بپردازند. مترجمان را به ترجمه صحیح و جذاب وامی‌دارد. ناشران را نیز از انتشار آثار سخیف و بی‌محتوا بازمی‌دارد.

اصول نقد کتاب

فراموش نکنید که هرچند نگارش نقد مزایای بسیاری هم برای نویسنده و هم برای خواننده خواهد داشت، اما همه نقدها و نظرات اصولی نبوده و شاید ارزش مطالعه نداشته باشند. نکته‌ای که از نگارش نقد مهم‌تر است، آگاهی از اصول نقد کتاب و یا هر موضوع دیگری است. نقدی مفید و سازنده است که بر طبق اصول نوشته شود. در ادامه به ذکر اصول نقد کتاب خواهیم پرداخت. آگاهی درباره این اصول در نگارش نقدهای مفید به شما کمک شایانی خواهد کرد.

سادگی و روانی

جمله‌بندی‌های پیچیده و استفاده از کلمات سنگین نه تنها متن را غیرقابل فهم می‌کند، بلکه سبب سردرگمی و خستگی خواننده خواهد شد. نقد خود را در عین سادگی و خوانایی بنویسید، بطوریکه برای اکثر افراد جذاب و روان باشد.

توجه به ارزش کلمات

در استفاده از کلمات به ارزش ادبی و معنایی آن‌ها توجه کنید. کلمات مورد استفاده در نگارش نقد نباید حاوی معنای توهین‌کننده یا نامربوط باشند. برای جذب مخاطب به ادامه مطالعه نقد خود، از کلمات جذاب و شیوا استفاده کنید.

اطمینان از صحت و درستی متن

پیش از انتشار نقد خود آن را بررسی کنید. غلط‌های املایی، اشکالات دستوری و نگارشی نقد شما را در نظر خواننده فاقد ارزش و بی‌محتوا جلوه خواهد داد.

عدم دخالت احساسات در نگارش نقد

هیچگاه در نگارش نقد، احساسات شخصی خود را دخیل نکرده و به صورت بی‌طرفانه به نقد و بررسی بپردازید. نقد غرض‌ورزانه و یا برعکس نه تنها از نظر اخلاقی صحیح نیست، بلکه سبب عدم اعتماد خواننده نسبت به نقد شما خواهد شد.

چگونگی نگارش نقد کتاب

پس از آگاهی از اهداف و اصول نگارش نقد کتاب، به چگونگی نگارش آن می‌پردازیم. در ادامه به ترتیب مراحل نگارش نقد کتاب را بیان خواهیم کرد.

شرح مختصری از موضوع ارائه دهید

ابتدا کلیتی مختصر در مورد موضوع کتاب ارائه دهید. ارائه این اطلاعات خواننده را نسبت به محتوای موجود در کتاب آگاه می‌کند. در نگارش این بخش توجه داشته باشید که شرح موضوع باید به گونه‌ای باشد که به طور کامل داستان و محتوای کتاب را آشکار نکرده و تنها به ارائه کلیت و خلاصه آن بپردازد. لو دادن داستان، جذابیت کتاب را از بین برده و مخاطب را نسبت به مطالعه آن بی‌اشتیاق خواهد کرد.

به شرح نکات مثبت بپردازید

پس از شرح خلاصه به ذکر نکات مثبت کتاب بپردازید. هرآنچه که از نظرتان تحسین برانگیز و جذاب بوده را ذکر کنید. در این قسمت مجاز به ذکر احساس مثبت خود نسبت به  محتوا، موضوع و یا حتی برخی جمله‌ها هستید.

نکات منفی را ذکر کنید

در ذکر نکات منفی کتاب، استفاده از ادبیات مناسب را فراموش نکرده و با غرض‌ورزی به ذکر این نکات نپردازید. تصور کنید که نقد خود را برای نویسنده این اثر ارسال خواهید کرد. پس موارد منفی را بنویسید تا نویسنده بتواند در آثار بعدی خود آن‌ها را اصلاح کند.

پیشنهادات خود را اضافه کنید

اگر پیشنهادی شخصی در جهت بهبود روند داستان و محتوای کتاب دارید در بخش پایانی خود حتما به شرح آن بپردازید. پیش از نگارش این قسمت از خود بپرسید این اثر فاقد چه ویژگی یا ویژگی‌هایی‌ست که در صورت وجود، لذت بیشتری از مطالعه آن می‌بردید.

جمع‌بندی

در یک پاراگراف کوتاه متن خود را خلاصه و جمع بندی کنید. جمع بندی نقد باید به گونه‌ای باشد که در صورتی که خواننده تنها این بخش را مطالعه کند، از محتوای نقد، آگاه شود.

امتیازدهی

در انتها می‌توانید با توجه به شرایط امتیازدهی سایتی که در آن مشغول ثبت نقد هستید، به کتاب نمره دهید. میانگین نمرات ثبت شده توسط کاربرانی از جمله شما، وجهه عمومی و میزان مقبولیت کتاب را برای دیگر کاربران و خوانندگان آشکار خواهد کرد.

بهترین سایت های نقد کتاب در ایران و جهان

سایت‌های مختلفی در سراسر دنیا از جمله ایران امکان خرید و فروش آنلاین و ثبت نقد و نظرات را دارا هستند. در ادامه به معرفی معروف‌ترین سایت های نقد کتاب در ایران و جهان خواهیم پرداخت.

بهترین سایت های نقد کتاب در جهان

سایت‌های نقد و بررسی آنلاین کتاب به زبان انگلیسی بسیار متنوع هستند. در ادامه به معرفی بهترین سایت‌های نقد کتاب در جهان می‌پردازیم.

سایت Goodreads

می‌توان گفت سایت Goodreads پرچمدار سایت‌های نقد و بررسی کتاب در سراسر جهان است. این سایت شبکه اجتماعی محبوب افراد کتابخوان است. قابلیت‌های متعدد و متنوع ارائه شده در این سایت، طبقه‌بندی، امتیازدهی، ثبت نقد و نظر و تبادل اطلاعات در مورد کتاب‌ها را برای کاربران بسیار راحت و دلپذیر ساخته است. در این مقاله می‌توانید با بهترین کتاب های گودریدز آشنا شوید.

سایت LibraryThing

این سایت با بیش از 2.3 میلیون کاربر در سراسر جهان، یکی از بزرگترین محافل برای کتاب‌خوان‌ها محسوب می‌شود. بسیاری از قابلیت‌های به کار رفته در سایت Goodreads در این سایت نیز وجود دارد. ایجاد شناسه کاربری در این سایت رایگان است و با توجه به لیست کتاب‌های مطالعه شده توسط کاربر، سایت به طور هوشمند کتاب‌های مشابه دیگری را نیز به کاربر معرفی می‌کند.

وبلاگ Book Riot

Book Riot به صورت وبلاگ گونه طراحی شده است. این وبلاگ به بررسی کتاب در ژانرهای ادبی گوناگون و جداگانه می‌پردازد. لیست‌های این سایت در ژانرهای متنوعی مانند ژانر وحشت، عاشقانه، روانشناسی و… بهترین کتاب‌های موجود در همان عرصه و زمینه را معرفی می‌کنند.

سایت Bookish

Bookish سایتی است که تمام افراد کتابخوان باید در مورد آن بدانند. موتور جستجوی این سایت علاوه بر جستجوی عناوین کتاب، در مورد موضوعات مختلف، نویسندگان و مصاحبه‌ها و بیوگرافی‌های آنان نیز به کاربران اطلاعات می‌دهد. کاربران می‌توانند علاوه بر نقد و بحث، به بازی‌هایی با محوریت کتاب نیز پرداخته و در چالش‌های کتابخوانی مختلف نیز شرکت کنند.

بهترین سایت های نقد کتاب در ایران

هرچند تعداد سایت‌های نقد و بررسی کتاب به زبان فارسی در مقایسه با نمونه‌های جهانی بسیار محدود است، اما اخیرا فعالیت‌های مفیدی در این راستا صورت گرفته است. در ادامه به معرفی چند سایت موفق ایرانی در زمینه معرفی و نقد کتاب خواهیم پرداخت.

سایت کافه بوک (Kafebook)

سایت کافه بوک یکی از جامع‌ترین سایت‌های معرفی و نقد کتاب به زبان فارسی است. این سایت پس از معرفی هر کتاب، اطلاعات مختصری را در مورد نویسنده کتاب نیز به خواننده ارائه می‌دهد. بخش‌هایی از کتاب نیز به عنوان نمونه، برای مطالعه کاربر در اختیار او قرار می‌گیرد. همچنین قابلیت‌های دیگری از جمله امکان طبقه‌بندی و لیست کردن کتاب‌ها نیز در سایت کافه بوک وجود دارد.

سایت کتابیسم (Ketabism)

کتابیسم به عنوان یکی از سایت‌های معرفی کتاب، بعد از کافه بوک در جایگاه دوم قرار می‌گیرد. شاید جامعیت این سایت به اندازه سایت کافه بوک نباشد، اما می‌توان اطلاعات مفیدی از جمله آشنایی با نویسندگان خارجی و داخلی، مقالات ادبی، اخبار جوایز ادبی و… را دریافت کرد.

سایت متمم (Motamem)

این سایت به معرفی تخصصی کتب روانشناسی و خودشناسی می‌پردازد. مانند دیگر سایت‌های معرفی کتاب، این سایت نیز به شرح مختصری از محتوای کتاب معرفی شده می‌پردازد. علاوه بر مطالعه خلاصه محتوا، کاربران قادر به ثبت نقد و نظر و مطالعه نظرات دیگران نیز خواهند بود.

سایت کتابک (Ketabak)

سایت کتابک، دسته‌بندی متفاوتی نسبت به دیگر سایت‌ها دارد. در این سایت کتب مختلف بر اساس گروه‌های سنی دسته‌بندی شده‌اند. در این سایت لیست کتاب‌های مخصوص برای کودکان، نوجوانان و بزرگسالان تهیه و معرفی شده‌اند. در هر صفحه شرح، نقد و نظرات کاربران در مورد هر کتاب نگاشته شده است.

در این مقاله به شرح کامل نقد کتاب و اهمیت و اصول آن پرداختیم. سپس چندین نمونه از سایت های نقد کتاب در دنیا و ایران را معرفی کردیم. آیا تاکنون برای کتاب‌هایی که خوانده‌اید نقد و یا نظر نوشته‌اید؟ تجربه عضویت در کدام یک از سایت‌های معرفی شده را دارید؟ نظرات خود را با پلازا به اشتراک بگذارید.