بیماری سیروز کبد یکی از مهمترین اندام‌های بدن، یعنی کبد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. از جمله علل اصلی مبتلا شدن به این بیماری مصرف الکل است. در ادامه در رابطه با سیروز کبد بیشتر بخوانید.
کبد یکی از مهمترین ارگان‌های اصلی بدن است. سم زدایی بدن، تصفیه و پاک شدن خون و تولید مواد غذایی از جمله وظایف کبد است. سیروز واکنشی به آسیب دیدگی کبد است. درواقع آخرین مرحله زخم شدن کبد، سیروز کبد نام دارد. این بیماری در اثر بیماری‌های کبدی و شرایط خاصی نظیر هپاتیت و مصرف بیش از حد الکل ایجاد می‌شود. در این مقاله در نظر داریم علائم، روش‌های درمان و جلوگیری از مبتلا شدن به سیروز کبد را با یکدیگر بررسی کنیم. با پلازا همراه باشید.
آنچه در ادامه می‌خوانید:
- بیماری سیروز کبد چیست؟
- دلایل شایع سیروز کبد
- روش های درمان بیماری سیروز کبد
- علائم بیماری سیروز کبد
- جلوگیری از مبتلا شدن به سیروز کبد
بیماری سیروز کبد چیست؟
کبد ارگان بسیار سختی است و به طور معمول توانایی بازسازی سلول‌های آسیب دیده خود را دارد. سیروز زمانی رخ می‌دهد که عوامل آسیب دهنده به کبد مانند الکل و عفونت‌های مزمن ویروسی در دراز مدت و طولانی مدت وجود داشته باشند. زمانی که این فرایند صورت گیرد، کبد آسیب دیده و زخم می‌شود. هنگامی که کبد آسیب دیده و زخم دار می‌شود به درستی نمی‌تواند کارایی قبل را داشته باشد. در نهایت آسیب دیدگی و زخم کبد باعث ایجاد سیروز کبد می‌شود و سیروز هم باعث کوچک شدن و سفت شدن کبد می‌شود.
این تغییرات باعث می‌شود که خون غنی از مواد مغذی از داخل ورید باب (Portal vein) به کبد نرسد. ورید باب حامل خون از اندام‌های گوارشی به کبد است. فشار در ورید باب زمانی افزایش می‌یابد که خون نتواند به کبد منتقل شود. نتیجه نهایی یک وضعیت جدی به نام فشار خون بالا پرتال است که در آن ورید دچار فشار خون بالا می شود. نتیجه تاسف باری که از فشارخون بالا حاصل می‌شود ایجاد رگ‌های واریسی و در نتیجه خونریزی‌های پشت سرهم است.
دلایل شایع سیروز کبد
شایع‌ترین دلایل سیروز کبد عفونت طولانی مدت ناشی از هپاتیت ویروسی C و سو مصرف الکل است. یکی دیگر از علل سیروز کبد چاقی است، اما در نظر داشته باشید که به اندازه هپاتیت سی و الکل شایع نیست. چاقی می‌تواند به خودی خود یک عامل خطر برای مبتلا شدن به این بیماری باشد و هم با بیماری الکلیسم و هپاتیت سی ترکیب شود و احتمال مبتلا شدن به این بیماری را افزایش دهد.
طبق تحقیقات صورت گرفته، در خانم‌هایی که در سالیان طولانی بیش از دو نوشیدنی الکلی (از جمله آبجو و شراب) در روز استفاده کرده‌اند این بیماری دیده شده است. همچنین برای مردانی که بیش از سه نوشیدنی الکلی در روز در طی سال‌ها استفاده کردند نیز مشاهده شده است. شایان به ذکر است که این مقدار برای هر شخص متفاوت است و این بدان معنی نیست که هر فردی که تا به امروز چندین نوشیدنی در یک روز مصرف کرده باشد به سیروز کبد مبتلا می‌شود. سیروز ناشی از الکل نتیجه نوشیدن مرتب الکل در طی 10 یا 12 سال است.
هپاتیت C از طریق مقاربت جنسی یا قرار گرفتن در معرض خون آلوده یا فرآورده‌های خونی ایجاد می‌شود. قرار گرفتن در معرض خون آلوده از هر منبعی مانند خالکوبی، سوراخ کردن قسمت‌های مختلف بدن از جمله گوش، سوء مصرف مواد مخدر از طریق رگ و اشتراک گذاری سرنگ‌های مشترک صورت می‌گیرد.
علل دیگر سیروز کبد
- هپاتیت B: هپاتیت B باعث التهاب کبد و آسیب‌هایی می‌شود که می‌تواند منجر به سیروز کبد شود.
- هپاتیت D: این نوع هپاتیت هم می‌تواند باعث سیروز کبد شود. این بیماری اغلب در افرادی مشاهده می‌شود که قبلاً به بیماری هپاتیت B مبتلا بودند.
- التهاب ناشی از بیماری خود ایمنی: هپاتیت خود ایمنی ممکن است علتی ژنتیکی داشته باشد. بر اساس بنیاد کبد آمریکا حدود 70 درصد از مبتلایان به هپاتیت خود ایمنی را زنان تشکیل می‌دهند.
- آسیب رساندن به مجاری صفراوی که عملکرد آنها تخلیه صفرا است: آسیب به مجاری صفراوی نیز یکی دیگر از عوامل ایجاد سیروز کبدی است.
- اختلال در توانایی بدن در مقابله با آهن و مس: دو بیماری هموکروماتوز و بیماری ویلسون از جمله این اختلالات است.
- دارو: برخی از داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن، برخی آنتی بیوتیک‌ها و داروهای ضد افسردگی نیز می‌توانند منجر به سیروز کبد شوند.
روش های درمان بیماری سیروز کبد
درمان سیروز بر اساس علت ایجاد آن و میزان پیشرفت این اختلال متفاوت است. برخی از روش‌های درمانی که پزشک ممکن است تجویز کند شامل موارد زیر است:
- ترک نوشیدن الکل ( اگر سیروز به علت مصرف الکل باشد)
- روش‌های باندینگ ( کنترل خونریزی از واریس)
- آنتی بیوتیک‌های داخل وریدی
- همودیالیز (برای تصفیه خون کسانی که نارسایی کلیه دارند)
- لاکتوز و رژیم کم پروتئین
در صورتی که پزشک همه درمان‌ها را انجام داده باشد و موفقیت‌آمیز نبوده باشد، پیوند کبد آخرین راه حل است. در نظر داشته باشید که همه بیماران باید نوشیدن الکل را متوقف کنند. همچنین هرگونه دارویی حتی داروهای بدون نسخه، بدون مشورت پزشک نباید مصرف شوند.
علائم بیماری سیروز کبد
سیروز کبد باعث علائم کلی مختلفی از جمله خستگی، عدم اشتها یا حالت تهوع می‌شود. در نظر داشته باشید که اگر آسیب کبد به صورت پیشرفته باشد، علائم خاص سیروز کبدی بروز می‌کند.
علائم عمومی سیروز کبدی
سیروز کبد در ابتدا هیچ علائمی را نشان نمی‌دهد یا علائمی بسیار عمومی در بدن بیمار دیده می‌شوند از جمله:
- خستگی و عملکرد ضعیف بدن
- از دست دادن اشتها
- حالت تهوع
- کاهش وزن
- خونریزی فوقانی شکم
علائم خاص سیروز کبدی
سیروز کبد در مراحل بعدی با علائم مشخصی از آسیب کبدی همراه است؛ از جمله بزرگ شدن کبد یا کاهش اندازه کبد. همچنین ممکن است برجستگی در کبد به دلیل به وجود آمدن زخم دیده شود. اکثر بیمارانی که به بیماری سیروز کبد دچار می‌شوند، دارای طحال بزرگ شده نیز هستند. بزرگ شدن همزمان طحال و کبد را هپاتواسپلنومگالی می‌نامند.
نشانه‌های بیشتر این بیماری که به اصطلاح علائم کبدی گفته می‌شود عبارتند از:
- زردی پوست بدن و چشم
- قرمز شدن کف دست و پا
- خارش
- ترک‌های پوستی در گوشه دهان و همچنین لب‌هایی براق و قرمز
جلوگیری از مبتلا شدن به سیروز کبد
روابط جنسی کم خطر و استفاده از روش‌های جلوگیری از بیماری‌های جنسی، خطر مبتلا شدن به هپاتیت B و C را کاهش می‌دهد. محققان معتقدند که برای کنترل بیماری و پیشگیری، همه نوزادان و بزرگسالان در معرض خطر در برابر هپاتیت B باید واکسینه شوند. داشتن یک رژیم غذایی سالم، ورزش کافی و متوقف کردن نوشیدنی‌های الکلی می‌تواند از سیروز کبد جلوگیری کند. سازمان بهداشت جهانی گزارش داده است که فقط 20 تا 30 درصد از مبتلایان به هپاتیت B به سیروز یا سرطان کبد مبتلا می‌شوند. انستیتوی ملی بهداشت گزارش می‌دهد که 5 تا 20 درصد از مبتلایان به هپاتیت C طی مدت 20 تا 30 سال به سیروز مبتلا می‌شوند.
در انتها باید بگوییم با داشتن رژیم غذایی سالم، روابط جنسی سالم و محافظت شده و متوقف کردن نوشیدن الکل می‌توانید سلامتی خود را تضمین کنید. آیا شما جز افرادی هستید که به این بیماری مبتلا شده‌اید؟ تجربه خود را در رابطه با سیروز کبد با پلازا در میان بگذارید.