سینوزیت بیماری نسبتاً شایعی است که بسیاری از افراد آن را تجربه می‌کنند. در این مقاله اطلاعاتی در مورد بیماری سینوزیت و راه‌های درمان آن به شما ارائه می‌دهیم.
بیماری سینوزیت هرچند در بسیاری از مواقع با راهکارهای ساده قابل پیشگیری و درمان است، اما گاهی علائم آن تا هفته‌ها بهبود پیدا نکرده و کیفیت زندگی را به شدت مختل می‌کند. در موارد خفیف بروز سینوزیت، راهکارهای ساده‌ای هستند که تا حدود زیادی به درمان کمک می‌کنند. اما در موارد شدیدتر این بیماری، مراجعه به پزشک ضروری است. در این مقاله با ما همراه باشید تا بیماری سینوزیت را بیشتر بشناسیم و از راه‌های پیشگیری و درمان آن مطلع شویم.
آنچه در ادامه می‌خوانید:
- بیماری سینوزیت چیست؟
- نشانه های ابتلا به سینوزیت
- دلایل ابتلا به بیماری سینوزیت
- انواع سینوزیت
- پیشگیری از ابتلا به سینوزیت
- روش های درمان بیماری سینوزیت
بیماری سینوزیت چیست؟
سینوزیت به التهاب یا تورم بافت پوشاننده سینوس‌ها گفته می‌شود. سینوس‌های سالم از هوا پر می‌شوند، اما در صورتی که مسدود شده و از مایع پر شوند، محیط مناسبی را برای رشد میکروب‌ها و بروز عفونت به وجود می‌آورند. شرایط مختلفی موجب انسداد سینوس‌ها می‌شود که از جمله آنها عبارت است از سرماخوردگی معمولی، رینیت آلرژیک (تورم غشاء مخاطی بینی)، پولیپ بینی و انحراف تیغه میانی بینی که نوعی تغییر در حفره بینی محسوب می‌شود. بیماری سینوزیت به دو صورت حاد و مزمن در افراد بروز می‌کند و عواملی چون ویروس‌ها، باکتری‌ها و قارچ‌ها آن را به وجود می‌آورند. سینوزیت ممکن است آلرژیک باشد و یا در اثر نوعی واکنش خود ایمنی در بدن اتفاق بیفتد. بروز سینوزیت اگرچه همراه با درد و ناراحتی است، اما اغلب نیاز به مداخله پزشکی ندارد و علائم آن در طول چند هفته بهبود می‌یابند. اگر علائم بیماری در فرد بیشتر از 7 تا 10 روز طول بکشد و یا با تب و درد زیاد همراه باشد، مراجعه به پزشک ضروری است.
نشانه های ابتلا به سینوزیت
علامت‌های بروز سینوزیت بسته به عوامل مختلف مثل شدت آن، حاد و یا مزمن بودن متفاوت است. اگر بیمار دو یا چند مورد از علائم زیر را به همراه ترشحات بینی به رنگ سبز یا زرد داشته باشد، می‌تواند نشانه ابتلا به سینوزیت حاد باشد. علائم مذکور عبارتند از:
- احساس درد و فشار در صورت
- گرفتگی بینی
- ترشحات بینی
- کاهش حس بویایی
- گرفتگی مجاری بینی و صورت
- سرفه
در موارد پیشرفته‌تر علائمی چون تب، تنفس بدبو، خستگی، دندان‌درد و سردرد نیز ممکن است در فرد بروز کنند. اگر علائم گفته شده بمدت 12 هفته یا بیشتر ادامه داشته باشند، تشخیص پزشک ممکن است سینوزیت مزمن باشد.
عفونت‌ها و استعمال سیگار موارد اصلی هستند که احتمال بروز سینوزیت را در بزرگسالان افزایش می‌دهند. اگرچه علائم گفته شده از علائم اصلی بروز سینوزیت هستند، اما به جز سینوزیت علل دیگری نیز می‌توانند داشته باشند. بنابراین در صورتی که علائم فوق را دارید، برای یافتن علت آن و تشخیص سینوزیت بایستی به پزشک مراجعه کنید.
دلایل ابتلا به بیماری سینوزیت
در پاسخ به این سوال که چه کسانی در معرض ابتلا به سینوزیت هستند، باید گفت بسیاری از مردم ممکن است بیماری سینوزیت را تجربه کنند. البته اگر شرایطی را که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم دارید، احتمال بروز سینوزیت در شما بیشتر است:
- اگر حفره‌های بینی‌تان مشابه زمانی که سرما خورده‌اید متورم شده است
- اگر گرفتگی مجرای بینی دارید
- اگر ساختار تیغه و حفره‌های بینی موجب باریک بودن مجاری آن شده است
- اگر پولیپ بینی دارید
- اگر دچار نقص سیستم ایمنی هستید یا داروهایی مصرف می‌کنید که سیستم ایمنی بدن را سرکوب می‌کنند
در مورد کودکان، عواملی هستند که موجب بروز سینوزیت می‌شوند. آلرژی، بیماری‌های واگیردار که از سایر افراد در مدرسه و یا اجتماعات دیگر منتقل می‌شود، داروهای مسکن، مصرف نوشیدنی با بطری درحالی که کودک به پشت دراز کشیده است و همچنین وجود دود در محیط از جمله مواردی هستند که در صورت مواجهه کودک با آنها، احتمال بروز سینوزیت در او افزایش می‌یابد.
انواع سینوزیت
در همه انواع سینوزیت گرفتگی و تورم بینی علامت مشترک است. اما تفاوت‌هایی نیز بین انواع مختلف آن وجود دارد و طول دوره درمان در هر نوع متفاوت است. انواع مختلف سینوزیت عبارتند از:
- سینوزیت حاد: این نوع از سینوزیت رایج‌ترین نوع آن است و بهبود آن معمولاً تا حدود 4 هفته طول می‌کشد.
- سینوزیت شبه حاد: بهبود علائم این نوع از سینوزیت معمولاً بیشتر از سینوزیت حاد و بین 4 تا 12 هفته طول می‌کشد.
- سینوزیت مزمن: در سینوزیت مزمن، علائم ناراحتی بعد از 12 هفته ادامه دار می‌شوند یا اینکه بعد از بهبود دوباره برمی‌گردند. این نوع از سینوزیت ممکن است نیاز به درمان تهاجمی‌تر و یا در مواردی نیاز به جراحی داشته باشد.
طول مدت درمان و روش درمانی مناسب در هریک از انواع ذکر شده سینوزیت متفاوت است.
پیشگیری از ابتلا به سینوزیت
راهکارهای زیر در خصوص پیشگیری از ابتلا به سینوزیت می‌توانند کمک‌کننده باشند:
- بهداشت و شستن دست‌ها را تمرین کنید.
- از سیگار کشیدن و استعمال دخانیات پرهیز کنید.
- واکسیناسیون را انجام دهید.
- از تماس با افرادی که سرماخوردگی یا عفونت تنفسی دارند اجتناب کنید.
- هوای منزل را تمیز و مرطوب نگه دارید.
- تا حد امکان خود را در معرض عوامل آلرژی‌زا قرار ندهید.
روش های درمان بیماری سینوزیت
گزینه‌های درمانی که تعیین می‌شود بستگی به طول زمانی دارد که فرد درگیر بیماری شده است. در ادامه روش‌های درمانی را برای هریک از انواع سینوزیت معرفی می‌کنیم.
درمان سینوزیت حاد و شبه حاد
علائم ناراحتی بعد از شستشوی بینی با محلول آب و نمک یا سایر محلول‌های دارویی در این زمینه تسکین می‌یابد. هرچند که در اکثر موارد سینوزیت حاد بدون درمان خاصی، علائم بهبود می‌یابد. اکثر افراد در این مورد از درمان‌های خانگی و داروهای بدون نسخه برای تسکین علائم سینوزیت استفاده می‌کنند که معمولاً مؤثر واقع می‌شود. در موارد زیر، مراجعه به پزشک ضروری است:
- ادامه‌دار شدن علائم ناراحتی بعد از گذشت 7 تا 10 روز از آغاز آن
- تب بالای 101.5 درجه فارنهایت یا 38.6 درجه سانتیگراد
- سردرد شدید که با مصرف مسکن و داروهای بدون نسخه بهتر نمی‌شود
- بروز اختلالات بینایی یا تورم در ناحیه اطراف چشم‌ها
- عدم بهبودی علائم بعد از مصرف آنتی بیوتیک که قبلاً توسط پزشک تجویز شده است. اگر بروز سینوزیت علت باکتریایی داشته باشد، پزشک ممکن است آنتی بیوتیک تجویز کند. اگر علائم پس از اتمام دوره مصرف دارو بهبود پیدا نکنند، فرد بایستی دوباره به پزشک مراجعه کند.
درمان سینوزیت مزمن
سینوزیت مزمن معمولاً منشأ باکتریایی ندارد. بنابراین تأثیر مصرف آنتی‌بیوتیک در بهبود علائم ناراحتی بعید بنظر می‌رسد. در صورت تشخیص عفونت قارچی بعنوان علت سینوزیت، داروهای ضد قارچ قابل تجویز هستند.
درمان سایر انواع سینوزیت ها
در سینوزیت‌هایی که بصورت مکرر عود می‌کنند، استفاده از اسپری های کورتیکواستروئیدی می‌تواند کمک‌کننده باشد که البته استفاده از آنها نیازمند تجویز و نظارت پزشک است. همچنین در سینوزیت آلرژیک، درمان‌های تزریقی و عدم قرار گرفتن فرد در معرض عوامل آلرژی‌زا مهم‌ترین گام درمان است.
در مواردی که علت بروز سینوزیت، اشکالات ساختاری استخوان نظیر انحراف تیغه میانی بینی باشد، جراحی برای درمان سینوزیت توصیه می‌شود. همچنین در صورتی که فرد پولیپ بینی داشته باشد و یا بدن نسبت به سایر درمان‌ها مقاومت نشان دهد، جراحی گزینه پیش‌رو برای درمان به شمار می‌رود. در مواردی هم ادامه درمان برای پیشگیری از برگشت علائم سینوزیت بعد از جراحی نیز صورت می‌گیرد. در مورد کودکان، جراحی بایستی آخرین گزینه برای درمان باشد.
درمان های خانگی سینوزیت
در موارد خفیف بروز سینوزیت، می‌توان بدون مراجعه به پزشک و با استفاده از درمان‌های خانگی، علائم ناراحتی را بهبود داد. درمان‌های خانگی در این گونه مواقع شامل موارد زیر می‌شوند:
- شستشوی بینی با محلول آب‌نمک به رفع گرفتگی مجراهای آن کمک بسیاری می‌کند.
- قرار دادن کمپرس گرم به آرامی و در محل درد و تورم صورت، از میزان تورم کاسته و ناراحتی را تسکین می‌دهد.
- استفاده از مسکن‌ها در کاهش درد و تب می‌تواند مؤثر باشد.
- استفاده از بخور و تنفس هوای گرم و مرطوب موجب کاهش گرفتگی در ناحیه اطراف بینی و صورت می‌شود. استفاده از بخور گیاهانی چون نعناع و اکالیپتوس در رفع انسداد سینوس‌ها مؤثر واقع می‌شود.
- قرص و اسپری ضد احتقان در کاهش تورم مؤثر بوده و به تخلیه سینوس‌ها کمک می‌کند. اما نبایستی بیشتر از سه روز از این نوع اسپری‌ها استفاده کرد.
- استراحت و نوشیدن مایعات بطور مرتب نیز برای تسکین ناراحتی‌های سینوزیت توصیه می‌شود.
گفتنی است مشورت با یک پزشک یا داروساز برای راهنمایی بیشتر در خصوص نحوه بکارگیری راهکارهای ارائه شده توصیه می‌شود.
در این مقاله به بررسی بیماری سینوزیت و راهکارهای پیشگیری و درمان آن پرداختیم. گاهی با درمان‌های خانگی و بدون نیاز به مراجعه به پزشک، ناراحتی سینوزیت قابل تسکین و درمان است. اما گاهی نیز مراجعه به پزشک ضروری است و ممکن است برای درمان، عمل جراحی مورد نیاز باشد.