دوپامین یک پیام‌رسان شیمیایی مهم در مغز است که کارکردهای زیادی دارد. در این مقاله قصد داریم چندین روش مختلف و کاربردی را برای افزایش دوپامین به شما معرفی کنیم.
دوپامین چیست و چه کارکردهایی دارد؟ هورمون دوپامین (Dopamine) یکی از هورمون‌های مهم موجود در مغز است که بر میزان توجه، انگیزه، حافظه و حتی تنظیم حرکات بدن تاثیر بسزایی دارد. با افزایش دوپامین در بدن، احساس سرزندگی و شادی در شما افزایش پیدا می‌کند و انگیزه بیشتری برای انجام کارهای خود پیدا می‌کنید. اما شیوه‌های افزایش دوپامین چیست؟ چگونه می‌توان با افزایش ترشح دوپامین در مغز، شادتر و باانگیزه‌تر باشیم؟ راهکارهای متعددی برای افزایش دوپامین وجود دارد که با استفاده از آنها به راحتی می‌توانید میزان ترشح این هورمون در مغز خود را افزایش دهید. هنگامی که مقدار زیادی دوپامین در مغز ترشح می‌شود، فرد احساس شادی و لذت مضاعف دارد و این امر باعث می‌شود که برخی رفتارهای مثبت را مجددا تکرار کند. در ادامه این مقاله از پلازا چندین روش کاربردی برای افزایش دوپامین را به شما معرفی می‌کنیم.
آنچه در ادامه می‌خوانید:
دوپامین چیست؟
دوپامین یک هورمون شیمیایی مهم موجود در مغز است که به عنوان یک پیام‌رسان عصبی عمل کرده و نقش‌های مهمی را در مغز و بدن انسان ایفا می‌کند. دوپامین در مغز به عنوان یک پیام‌رسان عصبی عمل می‌کند و یک ماده شیمیایی است که توسط سلول‌های عصبی برای ارسال سیگنال‌های عصبی به سلول‌های عصبی دیگر ترشح می‌شود. مغز انسان دارای چندین مسیر دوپامینی مجزا است که نقش مهمی را در ایجاد انگیزه و احساس شادی در انسان بر عهده دارند.
سایر مسیرهای دوپامینی موجود در مغز، وظیفه کنترل حرکات و رهاسازی هورمون‌های مختلف را دارند. این مسیرها و گروه‌های سلولی، سیستم دوپامین را تشکیل می‌دهند که به آن سیستم عصبی می‌گویند. ترشح هورمون دوپامین موجب ایجاد حس شادی و لذت در انسان می‌شود و به طور نامحسوس نوعی انگیزه مضاعف به فرد می‌بخشد. در فرهنگ و رسانه‌های مختلف، دوپامین معمولا به عنوان ماده شیمیایی اصلی حس لذت شناخته می‌شود. برخی محققان نیز با انجام برخی تحقیقات توانستند رابطه میان میزان ترشح اندک دوپامین و افسردگی در انسان‌ها را کشف کنند.
سطح پایین میزان دوپامین در بدن با کاهش انگیزه و اشتیاق، ارتباط نزدیکی دارد و بیماری افسردگی نیز یکی از علائم کمبود دوپامین در بدن است. سطح دوپامین به طور معمول توسط سیستم عصبی تنظیم می‌شود. اما با انجام برخی کارهای ساده می‌توانید میزان دوپامینی که در مغزتان ترشح می‌شود را افزایش دهید. با افزایش دوپامین در بدن، می‌توانید از ابتلا به بیماری‌های روحی مانند افسردگی و برخی بیماری‌های جسمی مانند بیماری پارکینسون جلوگیری کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره بیماری پارکینسون می‌توانید این مقاله را مطالعه کنید.
شیوه های افزایش دوپامین
شیوه‌های طبیعی و مختلفی برای افزایش دوپامین در بدن وجود دارد که با استفاده از آنها به راحتی می‌توانید میزان ترشح دوپامین در بدن خود را افزایش دهید. اما به خاطر داشته باشید که بدن به طور طبیعی هورمون دوپامین ترشح می‌کند و اگر شما با شیوه‌های غیرطبیعی مانند استفاده از قرص دوپامین یا مکمل دوپامین سعی بر افزایش بیش از حد این هورمون داشته باشید، این کار ممکن است باعث بروز برخی مشکلات در بدن شود. عوارض دوپامین زیاد در بدن شامل ابتلا به بیماری اسکیزوفرنی و حمله قلبی است. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره بیماری اسکیزوفرنی می‌توانید این مقاله را مطالعه کنید.
اگر دوپامین با استفاده از شیوه‌های طبیعی در بدن افزایش یابد، نه تنها هیچ مشکلی برای شما به وجود نمی‌آورد، بلکه باعث شادی و ایجاد انگیزه نیز می‌شود. برخی روش‌های طبیعی افزایش دوپامین در بدن شامل موارد زیر است:
مصرف پروتئین فراوان
پروتئین‌ها از بلوک‌های ساختاری کوچکی به نام اسیدهای آمینه تشکیل شده‌اند. 23 اسید آمینه مختلف وجود دارد که برخی از آنها را بدن به طور طبیعی تولید می‌کند و برخی از آنها نیز از مصرف بعضی مواد غذایی تولید می‌شوند. اسید آمینه‌ای به نام «تیروزین» نقش مهمی در تولید دوپامین دارد. آنزیم‌های موجود در بدن شما قادر به تبدیل تیروزین به دوپامین هستند، بنابراین دارا بودن مقادیر کافی و مناسب تیروزین برای تولید دوپامین در بدن بسیار مهم است.
برای افزایش میزان تیروزین در بدن باید غذاهای سرشار از پروتئین مصرف کنید تا بدن شما به طور طبیعی، تروزین را به دوپامین تبدیل کند. غذاهایی مانند ماهی، گوشت بوقلمون، گوشت گاو، تخم‌مرغ، لبنیات، سویا و حبوبات سرشار از پروتئین هستند. افزایش میزان تیروزین در رژیم غذایی موجب افزایش دوپامین شده و این امر نیز باعث تقویت حافظه، بهبود روحیه و شادی انسان می‌شود.
مصرف کمتر چربی های اشباع شده
تحقیقات انجام شده نشان می‌دهند که مصرف زیاد چربی‌های اشباع شده مانند کره، لبنیات پرچرب، روغن پالم و نارگیل می‌توانند میزان ترشح دوپامین در مغز را مختل کنند. برخی تحقیقات دیگر نیز به این نتیجه رسیدند که مصرف غذاهای حاوی چربی اشباع شده می‌توانند موجب افزایش التهاب بدن شوند و این امر نیز با ترشح دوپامین در مغز ارتباط دارد و باعث کاهش تولید دوپامین می‌شود.
مصرف پروبیوتیک ها
دانشمندان در سال‌های اخیر به این نتیجه رسیدند که مغز و روده، ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند. در حقیقت گاهی اوقات به روده، «مغز دوم» نیز گفته می‌شود؛ زیرا داری تعداد زیادی سلول عصبی است که بسیاری از مولکول‌های پیام‌رسان عصبی از جمله دوپامین را تولید می‌کند. محققان همچنین دریافته‌اند که گونه‌های خاصی از باکتری‌های موجود در روده (پروبیوتیک‌ها) نیز قادر به تولید دوپامین هستند و این امر می‌تواند بر خلق و خو و رفتار فرد تاثیر داشته باشد. مواد غذایی مانند ماست، پنیر، شکلات تلخ، خیارشور، ترشی‌ها، کفیر و کلم ترش سرشار از پروبیوتیک هستند.
ورزش
ورزش کردن برای افزایش میزان اندورفین (هورمون شادی) و بهبود خلق و خو توصیه می‌شود. با انجام روزانه 10 دقیقه تمرینات هوازی می‌توانید تغییرات خلق و خو خود را مشاهده کنید. با ورزش کردن علاوه بر افزایش سطح اندورفین می‌توانید میزان ترشح هورمون دوپامین در بدن خود را نیز افزایش دهید. کارکرد این دو هورمون برای بهبود روحیه و خلق و خو است و افزایش ترشح آنها در بدن موجب ایجاد حس نشاط و سرزندگی در انسان می‌شود.
خواب کافی
هنگامی که دوپامین در بدن ترشح می‌شود، موجب ایجاد حس هوشیاری و بیداری بیشتر در انسان می‌شود. مطالعات نشان می‌دهند که هورمون دوپامین، صبح‌ها و در هنگام بیدار شدن از خواب ترشح می‌شود و میزان آن به طور طبیعی، عصرها و در زمان خواب کاهش پیدا می‌کند. با این حال، کمبود خواب باعث ایجاد اختلال در ریتم طبیعی تولید دوپامین می‌شود.
افرادی که شب‌ها بیدار می‌مانند، میزان ترشح دوپامین در آنان در هنگام صبح بسیار کاهش پیدا می‌کند و این امر موجب بدخلقی و بی‌حوصلگی آنها در طول روز می‌شود. بنابراین داشتن خواب کافی به ترشح مقدار کافی دوپامین و حفظ تعادل آن در بدن کمک بسیاری می‌کند و میزان هوشیاری و نشاط شما در طول روز را افزایش می‌دهد. بی‌خوابی یکی از علل اصلی ایجاد اختلال در ترشح دوپامین است. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره بی‌خوابی و مضرات آن می‌توانید این مقاله را مطالعه کنید.
گوش دادن به موسیقی
گوش دادن به موسیقی یکی از شیوه‌های جذاب تحریک مغز برای ترشح دوپامین است. چندین مطالعه گسترده درباره مغز نشان دادند که گوش دادن به موسیقی موجب افزایش فعالیت مغز در ناحیه ترشح دوپامین می‌شود. یک مطالعه نشان داد افرادی که به موسیقی‌های بدون کلام گوشی می‌دهند، میزان ترشح دوپامین در مغز آنان تقریبا 9 درصد بیشتر از افراد دیگر است. اما توجه داشته باشید تنها موسیقی‌های بی‌کلام نیستند که موجب افزایش تولید دوپامین می‌شوند؛ هر نوع موسیقی مورد علاقه شما که باعث ایجاد حس آرامش در وجودتان می‌شود نیز می‌تواند به افزایش ترشح دوپامین در مغزتان کمک کند.
انجام مراقبه
انجام مراقبه به معنای پاکسازی ذهن، افزایش تمرکز و رها شدن از افکار منفی است. مراقبه می‌تواند در هنگام ایستادن، نشستن و حتی راه رفتن، صورت گیرد و باعث بهبود روحیه و آرامش شما شود. تحقیقات جدید نشان داده‌اند که تاثیرت مثبت مراقبه، ناشی از افزایش دوپامین در مغز است. بنابراین با انجام مراقبه می‌توانید میزان ترشح هورمون دوپامین در بدن خود را افزایش دهید. انجام مراقبه، ارتباط مستقیمی با بهبود روحیه و خلق و خو دارد و باعث ایجاد انگیزه در افراد می‌شود.
قرار گرفتن در معرض نور خورشید
اختلال عاطفی فصلی (SAD) یا افسردگی زمستانی اختلالی است که برخی افراد در فصل زمستان به دلیل عدم دریافت کافی نور خورشید و قرار نگرفتن در آفتاب به آن مبتلا می‌شوند و در فصل زمستان احساس غم و افسردگی دارند. از لحاظ علمی ثابت شده است که قرار نگرفتن در معرض نور خورشید منجر به کاهش سطح پیام‌رسان‌های عصبی از جمله هورمون دوپامین می‌شود.
نور خورشید تاثیر بسزایی در افزایش ترشح دوپامین در مغز دارد و این امر نیز موجب بهبود خلق و خو، افزایش سطح تمرکز و انگیزه در افراد می‌شود. بنابراین با قرار گرفتن در معرض نور خورشید می‌توانید میزان ترشح دوپامین در بدن خود را افزایش دهید. به خاطر داشته باشید که قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید همچنین می‌تواند باعث صدمه به پوست شده و در برخی موارد باعث ابتلا به سرطان پوست شود؛ بنابراین رعایت اعتدال در این مورد نیز موضوع مهمی محسوب می‌شود.
جمع بندی
ما در این مقاله هورمون دوپامین و شیوه‌های افزایش دوپامین را به طور کامل مورد بررسی قرار دادیم. همانطور که خواندید، دوپامین در مغز به عنوان یک پیام‌رسان عصبی عمل می‌کند و یک ماده شیمیایی است که توسط سلول‌های عصبی برای ارسال سیگنال‌های عصبی به سلول‌های عصبی دیگر ترشح می‌شود. مغز انسان دارای چندین مسیر دوپامینی مجزا است که نقش مهمی را در ایجاد انگیزه و احساس شادی در انسان بر عهده دارد. هورمون دوپامین نیز مانند اندورفین به هورمون شادی شناخته می‌شود و ترشح آن در بدن موجب بهبود روحیه افراد می‌شود. شیوه‌های طبیعی بسیاری برای افزایش میزان دوپامین وجود دارد که با استفاده از آنها می‌توانید ترشح این هورمون در بدن خود را بیشتر کنید.